Lífæð fyrir heilbrigðisþjónustu úti á landsbyggðinni Arnar Páll Gíslason og Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifa 8. maí 2022 19:15 Mikil aukning hefur verið í fjölda sjúkraflutninga síðastliðinn áratug. Lítilsháttar fækkun átti sér þó stað á síðasta ári, sem er skiljanlegt þegar litið er til fækkunar á ferðamönnum í heimsfaraldrinum sem einkennt hefur líf okkar síðan í upphafi árs 2020. Sumrin hafa þó verið miklir álagspunktar í sjúkraflugum. Í júlí árið 2021 höfðu þó aldrei verið fleiri sjúkraflug flogin í einum mánuði. Þá voru flogin 100 sjúkraflug og sagði Oddur Ólafsson, forstöðulæknir á svæfinga- og gjörgæsludeild skýringuna meðal annars geta verið aukning ferðamanna og að sérfræðingar á sjúkrastofnunum úti á landi séu í sumarfríi á þessum tíma og reynsluminna fólk í störfunum, þó ekki hafi verið farið í nákvæma greiningu. Í júlí 2019 voru sjúkraflugin 89, sem var stærsti mánuðurinn þar til í fyrra. Í gildi er samningur milli Landhelgisgæslunnar og Sjúkratrygginga Íslands um sjúkraflutning með þyrlum á flugsvæði sjúkraflugs á norður- og austursvæði landsins auk Vestmannaeyja og Vestfjarða, vegna erfiðra veðurskilyrða. Aðeins um 10% af öllum sjúkraflutningum með þyrlum Landhelgisgæslunnar falla undir þennan samning. Nú hafa landamærin opnast á ný og við sjáum aukningu í heimsóknum ferðamanna. Við fögnum því að sjá líf glæðast enn frekar í ferðaþjónustunni en með fleiri heimsóknum getur orðið aukning slysa og sjúkdóma á ný. Á Suðurlandi nánast þrefaldast fólksfjöldi landshlutans yfir sumartímann og því þurfum við að vera vel í stakk búin til að bregðast við með réttum hætti og búa viðbragðsaðilum okkar þær aðstæður og búnaði að fumlaus vinnubrögð séu sjálfsögð. Í svari við fyrirspurn minni til Heilbrigðisráðherra um meðalviðbragðstíma þyrlna við útköll þá kemur fram að miðað við staðsetningar þeirra í dag, er viðbragðstíminn töluvert undir ásættanlegum viðbragstíma sem er ein klukkustund, samkvæmt upplýsingum frá Landhelgisgæslunni. Flug að Selfossi tekur u.þ.b. 12 mínútur frá Reykjavík og flug þyrlna frá Reykjavík til Vestmannaeyja tekur um 25 mínútur. Ef það væri þyrla staðsett fyrir sjúkraflug á Suðurlandi myndi viðbragðstíminn minnka til muna. Hver mínúta skiptir, sérstaklega í neyðartilfellum, mjög miklu máli. Í samfélaginu okkar er uppi rík krafa um jafnt aðgengi allra að heilbrigðisþjónustu. Vegna þess hve fá við erum og byggðin dreifð, er þetta göfuga markmið langsótt. Hinsvegar er heilbrigðiskerfi okkar Íslendinga gott og það eru leiðir til að jafna aðgengi landsmanna að þeirri sérhæfðu þjónustu sem ekki er raunhæft að halda úti í hverju héraði fyrir sig. Ein þessara leiða og kannski sú augljósa er að efla utanspítalaþjónustuna. Það net sjúkrabíla á landinu má þétta enn frekar en fyrst og síðast að efla þar mönnun og menntun.Annað úrræði sem þekkist víða í vestrænum heimi er notkun á sjúkraþyrlum sem bæði geta stytt flutningstíma til muna ásamt því að koma viðbragðsaðilum fyrr til skjólstæðinga svo hægt sé að hefja lífsbjargandi meðferð sem skiptir sköpum að sé rétt og skjót strax í upphafi en það hefur allt að segja um áframhaldandi bata skjólstæðingsins. Þyrlur sem sinna þessu hlutverki eru gríðarlega góð viðbót við það kerfi sem við nú þegar höfum en um er að ræða mikið og stórt skref í þá átt að jafna og tryggja aðgengi landmanna að heilbrigðisþjónustunni okkar allra. Þá er jákvætt að segja frá því að starfshópur á vegum heilbrigðisráðherra skilaði skýrslunni Aukin aðkoma þyrlna að sjúkraflugi í ágúst 2018 þar sem aðkoma Landhelgisgæslunnar var m.a. til skoðunar. Þó hópurinn hafi verið sammála um mikilvægi þess að efla sjúkraflutninga með þyrlum var ekki eining innan hans um leiðir að því markmiði. Starfshópurinn lagði því til að settur yrði á samráðshópur með aðkomu lykilaðila í sjúkraflugi og stefnt er að því að sá hópur hefji störf fljótlega. Við í Framsókn sjáum mikil tækifæri í því að hefja hér tilraunaverkefni um sjúkraþyrlu á Suðurlandi líkt og lagt var af stað með árið 2020. Það skiptir sköpum að við komum því verkefni af stað að nýju, hefjum útboð á vegum Heilbrigðisráðuneytisins og tryggjum enn betur öryggi þeirra sem hér búa. Staðan hefur ekki verið ásættanleg m.a. í Vestmannaeyjum og biðin eftir utanspítalaþjónustu vegna tímalengdar hefur reynst dýrkeypt og við þurfum að koma í veg fyrir að tjón skjólstæðinga heilbrigðiskerfisins verði meira vegna þess að við höfum ekki tólin og tækin til að tryggja tafarlausa þjónustu til þeirra sem á henni þurfa. Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, alþingismaður og Arnar Páll Gíslason, frambjóðandi á lista Framsóknar í Árborg. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2022 Framsóknarflokkurinn Árborg Heilbrigðismál Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir Mest lesið Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson Skoðun Skoðun Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Sjá meira
Mikil aukning hefur verið í fjölda sjúkraflutninga síðastliðinn áratug. Lítilsháttar fækkun átti sér þó stað á síðasta ári, sem er skiljanlegt þegar litið er til fækkunar á ferðamönnum í heimsfaraldrinum sem einkennt hefur líf okkar síðan í upphafi árs 2020. Sumrin hafa þó verið miklir álagspunktar í sjúkraflugum. Í júlí árið 2021 höfðu þó aldrei verið fleiri sjúkraflug flogin í einum mánuði. Þá voru flogin 100 sjúkraflug og sagði Oddur Ólafsson, forstöðulæknir á svæfinga- og gjörgæsludeild skýringuna meðal annars geta verið aukning ferðamanna og að sérfræðingar á sjúkrastofnunum úti á landi séu í sumarfríi á þessum tíma og reynsluminna fólk í störfunum, þó ekki hafi verið farið í nákvæma greiningu. Í júlí 2019 voru sjúkraflugin 89, sem var stærsti mánuðurinn þar til í fyrra. Í gildi er samningur milli Landhelgisgæslunnar og Sjúkratrygginga Íslands um sjúkraflutning með þyrlum á flugsvæði sjúkraflugs á norður- og austursvæði landsins auk Vestmannaeyja og Vestfjarða, vegna erfiðra veðurskilyrða. Aðeins um 10% af öllum sjúkraflutningum með þyrlum Landhelgisgæslunnar falla undir þennan samning. Nú hafa landamærin opnast á ný og við sjáum aukningu í heimsóknum ferðamanna. Við fögnum því að sjá líf glæðast enn frekar í ferðaþjónustunni en með fleiri heimsóknum getur orðið aukning slysa og sjúkdóma á ný. Á Suðurlandi nánast þrefaldast fólksfjöldi landshlutans yfir sumartímann og því þurfum við að vera vel í stakk búin til að bregðast við með réttum hætti og búa viðbragðsaðilum okkar þær aðstæður og búnaði að fumlaus vinnubrögð séu sjálfsögð. Í svari við fyrirspurn minni til Heilbrigðisráðherra um meðalviðbragðstíma þyrlna við útköll þá kemur fram að miðað við staðsetningar þeirra í dag, er viðbragðstíminn töluvert undir ásættanlegum viðbragstíma sem er ein klukkustund, samkvæmt upplýsingum frá Landhelgisgæslunni. Flug að Selfossi tekur u.þ.b. 12 mínútur frá Reykjavík og flug þyrlna frá Reykjavík til Vestmannaeyja tekur um 25 mínútur. Ef það væri þyrla staðsett fyrir sjúkraflug á Suðurlandi myndi viðbragðstíminn minnka til muna. Hver mínúta skiptir, sérstaklega í neyðartilfellum, mjög miklu máli. Í samfélaginu okkar er uppi rík krafa um jafnt aðgengi allra að heilbrigðisþjónustu. Vegna þess hve fá við erum og byggðin dreifð, er þetta göfuga markmið langsótt. Hinsvegar er heilbrigðiskerfi okkar Íslendinga gott og það eru leiðir til að jafna aðgengi landsmanna að þeirri sérhæfðu þjónustu sem ekki er raunhæft að halda úti í hverju héraði fyrir sig. Ein þessara leiða og kannski sú augljósa er að efla utanspítalaþjónustuna. Það net sjúkrabíla á landinu má þétta enn frekar en fyrst og síðast að efla þar mönnun og menntun.Annað úrræði sem þekkist víða í vestrænum heimi er notkun á sjúkraþyrlum sem bæði geta stytt flutningstíma til muna ásamt því að koma viðbragðsaðilum fyrr til skjólstæðinga svo hægt sé að hefja lífsbjargandi meðferð sem skiptir sköpum að sé rétt og skjót strax í upphafi en það hefur allt að segja um áframhaldandi bata skjólstæðingsins. Þyrlur sem sinna þessu hlutverki eru gríðarlega góð viðbót við það kerfi sem við nú þegar höfum en um er að ræða mikið og stórt skref í þá átt að jafna og tryggja aðgengi landmanna að heilbrigðisþjónustunni okkar allra. Þá er jákvætt að segja frá því að starfshópur á vegum heilbrigðisráðherra skilaði skýrslunni Aukin aðkoma þyrlna að sjúkraflugi í ágúst 2018 þar sem aðkoma Landhelgisgæslunnar var m.a. til skoðunar. Þó hópurinn hafi verið sammála um mikilvægi þess að efla sjúkraflutninga með þyrlum var ekki eining innan hans um leiðir að því markmiði. Starfshópurinn lagði því til að settur yrði á samráðshópur með aðkomu lykilaðila í sjúkraflugi og stefnt er að því að sá hópur hefji störf fljótlega. Við í Framsókn sjáum mikil tækifæri í því að hefja hér tilraunaverkefni um sjúkraþyrlu á Suðurlandi líkt og lagt var af stað með árið 2020. Það skiptir sköpum að við komum því verkefni af stað að nýju, hefjum útboð á vegum Heilbrigðisráðuneytisins og tryggjum enn betur öryggi þeirra sem hér búa. Staðan hefur ekki verið ásættanleg m.a. í Vestmannaeyjum og biðin eftir utanspítalaþjónustu vegna tímalengdar hefur reynst dýrkeypt og við þurfum að koma í veg fyrir að tjón skjólstæðinga heilbrigðiskerfisins verði meira vegna þess að við höfum ekki tólin og tækin til að tryggja tafarlausa þjónustu til þeirra sem á henni þurfa. Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, alþingismaður og Arnar Páll Gíslason, frambjóðandi á lista Framsóknar í Árborg.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun