Konur sem keppa á jafningjagrundvelli Inga Auðbjörg K. Straumland skrifar 21. júní 2022 17:00 Í dag er alþjóðlegur dagur húmanista, svo ég sá fyrir mér að nota tækifærið til að hripa niður nokkur orð um hvað það er að vera húmanisti, hvað það gengur vel hjá okkur í Siðmennt og hvað sólstöður séu nú merkilegt fyrirbæri. En þegar ég settist við lyklaborðið rann upp fyrir mér að það væri bara engin eftirspurn eftir slíkum dyggðaskreytingum og sjálfshóli. Það væri miklu þarfara verk að sýna húmanisma í verki með því að beina athyglinni að raunverulegri jaðarsetningu. Því langar mig að rita nokkur orð um eitthvað sem er langt í frá neins konar aðaláhugamál hjá mér: Íþróttir. Trans konur bannaðar í sundi Um helgina kaus Sundsamband Íslands með tillögu um að banna trans konum að keppa á afreksstigi í kvennaflokki í kosningu FINA - Alþjóðasundsambandsins. Ákvörðunin byggir á niðurstöðum starfshóps um að trans konur sem ekki hefðu hafið kynleiðréttingu fyrir kynþroskaskeið, hafi einhvers konar forskot í afrekssundi. Þess í stað á að bjóða upp á opinn flokk, sem er bæði óraunhæf og jaðarsetjandi hugmynd að margra mati. Þessi ákvörðun gengur miklu lengra en takmarkanir annarra íþróttasambanda, en í sumum íþróttum hefur tíðkast að setja mörk á testesterónmagn í blóði eða tilgreina að ákveðin tímamörk hafi liðið frá því að kynleiðréttingarferli hófst og þar með inntaka krosshormóna. Björn Sigurðsson, formaður Sundsambandsins, hefur lýst því yfir að ákvörðunin sé tekin á grundvelli þess að það sé „ósanngjarnt fyrir konur að keppa gegn einstaklingum sem hafa farið í gegnum kynþroskaskeiðið í öðru kyni.“ Skortur á samtali Ákvörðun FINA og stuðningur Sundsambands Íslands við þessa ákvörðun hefur vakið hörð viðbrögð innan hinsegin samfélagsins sem utan. Samtökin ‘78 hafa lýst yfir vonbrigðum með að SSÍ, sem er aðili að ÍSÍ, hafi stutt þessa tillögu. ÍSÍ hefur átt í góðu samstarfi við Samtökin ‘78 og lagt áherslu á að vinna gegn fordómum og mismunun gagnvart hinsegin fólki. Það hefðu því verið hæg heimatökin fyrir SSÍ að leita ráðgjafar Samtakanna ‘78 áður en svo afdrifarík tillaga var studd. Þá hefur fréttaflutningur um tillöguna skapað vettvang fyrir fordómafulla umræðu í athugasemdakerfum, sem veldur hinsegin fólki miklum sársauka. Hræðslan við sigursælu trans konuna Rökstuðningur formanns Sundsambandsins er meint umhyggja fyrir íþróttakonum. Samt alls ekki öllum íþróttakonum. Bara sískynja íþróttakonum. Ákvörðunin er tekin af hræðslu við það að trans konur muni dómínera alla kvennaflokka, eitthvað sem hefur reyndar alls ekki gerst, þrátt fyrir að trans konur hafi mátt keppa í kvennaflokkum í öllum íþróttagreinum fram að þessu. Raunar er það svo, að þrátt fyrir að verðlaunapallar á heims- og álfumótum í hundruðum keppnisgreina skipti þúsundum, þá komast trans konur nánast aldrei á þessa palla. Aðeins örfáar trans konurnar hafa skarað fram úr. Stelpur sem stunda íþróttir Ef að Sundsambandi Íslands væri sannarlega annt um íþróttakonur væri lag að taka betur á því kynferðisofbeldi sem karlar beita konur innan greinarinnar. Ef íslenskt íþróttasamfélag bæri hag íþróttakvenna fyrir brjósti, væri kannski ekki úr vegi að þurrka út kynbundinn launamun afreksíþróttafólks, sem er jafnvel margfaldur. Þá væri kannski áhersluatriði að ganga úr skugga um að stelpur sem stunda íþróttir fái ekki kerfisbundið verri æfingartíma, minni verðlaunagripi og slakari aðstöðu. Kannski væri sniðugt að beina sjónum að því hvernig karlar fara með nánast öll völd í mörgum íþróttasamböndum landsins. Eða bara yfirhöfuð reyna að finna orsakir þess að tvöfalt fleiri drengir æfi íþróttir en stúlkur. Liðamótalaus, leggjastuttur og laktósasýrulágur Vafalaust má merkja einhvers konar forskot við íþróttaiðkun þegar líkamsuppbygging trans kvenna er borin saman við meðalsískonuna, þrátt fyrir núgildandi takmarkanir sem byggja á testesterónmagni. En málið er að afreksfólk í íþróttum er ekki meðalfólk. Það að ná árangri kostar náttúrulega þrotlausa vinnu, forgangsröðun og alúð við íþróttina. En heppni er þó mögulega einn af stærstu þáttunum sem ráða hvaða íþróttafólk skarar fram úr. Sundkappinn Michael Phelps hefur til dæmis algjöra líkamlega yfirburði yfir keppinauta sína. Hann er með stóran faðm og stutta leggi. Á meðan meðalmanneskjan er með sirka jafnlangan faðm og hún er há, þá er faðmur Phelps hlutfallslega lengri. Þá er hann með stóra fætur og tvöföld liðamót, þannig að öklarnir á honum beygjast 15% gleiðar en keppinauta hans. Hann framleiðir helmingi minni mjólkursýru en keppinautarnir og er með tvöfalt rúmmeiri lungu. Allt þetta, auk stórkostlegrar ástundunar auðvitað, hefur leitt til þess að sundferill Phelps er algjörlega mikilfenglegur. En fáir íþróttaunnendur kalla eftir banni við því að Phelps geti notað þessi erfðafræðilegu forréttindi sín. Þvert á móti er hann einn medalíuskreyttasti íþróttamaður allra tíma. Þá gefa alls konar líkamlegir yfirburðir forskot í hinum ýmsu íþróttagreinum. Hávaxin skara fram úr í körfubolta. Lungnastærð, genetískur vöðvamassi, líkamshlutföll og ýmsir aðrir þættir sem stýrast mikið til af erfðum, geta haft afgerandi áhrif á velgengni þína í ákveðnum íþróttum. Áhrifin markföld Það er erfitt að sjá hvernig umhyggja fyrir konum stýri ákvörðunum SSÍ og Alþjóðasundsambandsins. Líklega á þessi ákvörðun eftir að draga stóran dilk á eftir sér, ekki bara fyrir trans sundkonur, heldur fyrir annað trans íþróttafólk, intersex íþróttafólk, trans fólk í heild sinni og jafnvel hinsegin samfélagið allt. Það er nefnilega ráðist að trans fólki úr öllum áttum í löndunum í kringum okkur og þetta er ekkert nema vatn á myllu einstaklinga sem telja að konum steðji einhvers konar ógn af trans konum. En þegar öllu er á botninn hvolft, þá stafar íþróttakonum, bæði sís og trans, aðallega ógn af feðraveldinu. Höfundur er formaður Siðmenntar. Greinin er rituð í tilefni af alþjóðlegum degi húmanista, en húmanistar berjast fyrir mannréttindum og gegn misrétti. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Málefni trans fólks Sund Inga Auðbjörg K. Straumland Mest lesið Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Skoðun Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Sjá meira
Í dag er alþjóðlegur dagur húmanista, svo ég sá fyrir mér að nota tækifærið til að hripa niður nokkur orð um hvað það er að vera húmanisti, hvað það gengur vel hjá okkur í Siðmennt og hvað sólstöður séu nú merkilegt fyrirbæri. En þegar ég settist við lyklaborðið rann upp fyrir mér að það væri bara engin eftirspurn eftir slíkum dyggðaskreytingum og sjálfshóli. Það væri miklu þarfara verk að sýna húmanisma í verki með því að beina athyglinni að raunverulegri jaðarsetningu. Því langar mig að rita nokkur orð um eitthvað sem er langt í frá neins konar aðaláhugamál hjá mér: Íþróttir. Trans konur bannaðar í sundi Um helgina kaus Sundsamband Íslands með tillögu um að banna trans konum að keppa á afreksstigi í kvennaflokki í kosningu FINA - Alþjóðasundsambandsins. Ákvörðunin byggir á niðurstöðum starfshóps um að trans konur sem ekki hefðu hafið kynleiðréttingu fyrir kynþroskaskeið, hafi einhvers konar forskot í afrekssundi. Þess í stað á að bjóða upp á opinn flokk, sem er bæði óraunhæf og jaðarsetjandi hugmynd að margra mati. Þessi ákvörðun gengur miklu lengra en takmarkanir annarra íþróttasambanda, en í sumum íþróttum hefur tíðkast að setja mörk á testesterónmagn í blóði eða tilgreina að ákveðin tímamörk hafi liðið frá því að kynleiðréttingarferli hófst og þar með inntaka krosshormóna. Björn Sigurðsson, formaður Sundsambandsins, hefur lýst því yfir að ákvörðunin sé tekin á grundvelli þess að það sé „ósanngjarnt fyrir konur að keppa gegn einstaklingum sem hafa farið í gegnum kynþroskaskeiðið í öðru kyni.“ Skortur á samtali Ákvörðun FINA og stuðningur Sundsambands Íslands við þessa ákvörðun hefur vakið hörð viðbrögð innan hinsegin samfélagsins sem utan. Samtökin ‘78 hafa lýst yfir vonbrigðum með að SSÍ, sem er aðili að ÍSÍ, hafi stutt þessa tillögu. ÍSÍ hefur átt í góðu samstarfi við Samtökin ‘78 og lagt áherslu á að vinna gegn fordómum og mismunun gagnvart hinsegin fólki. Það hefðu því verið hæg heimatökin fyrir SSÍ að leita ráðgjafar Samtakanna ‘78 áður en svo afdrifarík tillaga var studd. Þá hefur fréttaflutningur um tillöguna skapað vettvang fyrir fordómafulla umræðu í athugasemdakerfum, sem veldur hinsegin fólki miklum sársauka. Hræðslan við sigursælu trans konuna Rökstuðningur formanns Sundsambandsins er meint umhyggja fyrir íþróttakonum. Samt alls ekki öllum íþróttakonum. Bara sískynja íþróttakonum. Ákvörðunin er tekin af hræðslu við það að trans konur muni dómínera alla kvennaflokka, eitthvað sem hefur reyndar alls ekki gerst, þrátt fyrir að trans konur hafi mátt keppa í kvennaflokkum í öllum íþróttagreinum fram að þessu. Raunar er það svo, að þrátt fyrir að verðlaunapallar á heims- og álfumótum í hundruðum keppnisgreina skipti þúsundum, þá komast trans konur nánast aldrei á þessa palla. Aðeins örfáar trans konurnar hafa skarað fram úr. Stelpur sem stunda íþróttir Ef að Sundsambandi Íslands væri sannarlega annt um íþróttakonur væri lag að taka betur á því kynferðisofbeldi sem karlar beita konur innan greinarinnar. Ef íslenskt íþróttasamfélag bæri hag íþróttakvenna fyrir brjósti, væri kannski ekki úr vegi að þurrka út kynbundinn launamun afreksíþróttafólks, sem er jafnvel margfaldur. Þá væri kannski áhersluatriði að ganga úr skugga um að stelpur sem stunda íþróttir fái ekki kerfisbundið verri æfingartíma, minni verðlaunagripi og slakari aðstöðu. Kannski væri sniðugt að beina sjónum að því hvernig karlar fara með nánast öll völd í mörgum íþróttasamböndum landsins. Eða bara yfirhöfuð reyna að finna orsakir þess að tvöfalt fleiri drengir æfi íþróttir en stúlkur. Liðamótalaus, leggjastuttur og laktósasýrulágur Vafalaust má merkja einhvers konar forskot við íþróttaiðkun þegar líkamsuppbygging trans kvenna er borin saman við meðalsískonuna, þrátt fyrir núgildandi takmarkanir sem byggja á testesterónmagni. En málið er að afreksfólk í íþróttum er ekki meðalfólk. Það að ná árangri kostar náttúrulega þrotlausa vinnu, forgangsröðun og alúð við íþróttina. En heppni er þó mögulega einn af stærstu þáttunum sem ráða hvaða íþróttafólk skarar fram úr. Sundkappinn Michael Phelps hefur til dæmis algjöra líkamlega yfirburði yfir keppinauta sína. Hann er með stóran faðm og stutta leggi. Á meðan meðalmanneskjan er með sirka jafnlangan faðm og hún er há, þá er faðmur Phelps hlutfallslega lengri. Þá er hann með stóra fætur og tvöföld liðamót, þannig að öklarnir á honum beygjast 15% gleiðar en keppinauta hans. Hann framleiðir helmingi minni mjólkursýru en keppinautarnir og er með tvöfalt rúmmeiri lungu. Allt þetta, auk stórkostlegrar ástundunar auðvitað, hefur leitt til þess að sundferill Phelps er algjörlega mikilfenglegur. En fáir íþróttaunnendur kalla eftir banni við því að Phelps geti notað þessi erfðafræðilegu forréttindi sín. Þvert á móti er hann einn medalíuskreyttasti íþróttamaður allra tíma. Þá gefa alls konar líkamlegir yfirburðir forskot í hinum ýmsu íþróttagreinum. Hávaxin skara fram úr í körfubolta. Lungnastærð, genetískur vöðvamassi, líkamshlutföll og ýmsir aðrir þættir sem stýrast mikið til af erfðum, geta haft afgerandi áhrif á velgengni þína í ákveðnum íþróttum. Áhrifin markföld Það er erfitt að sjá hvernig umhyggja fyrir konum stýri ákvörðunum SSÍ og Alþjóðasundsambandsins. Líklega á þessi ákvörðun eftir að draga stóran dilk á eftir sér, ekki bara fyrir trans sundkonur, heldur fyrir annað trans íþróttafólk, intersex íþróttafólk, trans fólk í heild sinni og jafnvel hinsegin samfélagið allt. Það er nefnilega ráðist að trans fólki úr öllum áttum í löndunum í kringum okkur og þetta er ekkert nema vatn á myllu einstaklinga sem telja að konum steðji einhvers konar ógn af trans konum. En þegar öllu er á botninn hvolft, þá stafar íþróttakonum, bæði sís og trans, aðallega ógn af feðraveldinu. Höfundur er formaður Siðmenntar. Greinin er rituð í tilefni af alþjóðlegum degi húmanista, en húmanistar berjast fyrir mannréttindum og gegn misrétti.
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar