Einbeittur brotavilji – Þegar Ísraelshatur og Gyðingahatur helst í hendur Finnur Th. Eiríksson skrifar 2. júlí 2022 13:01 Það verður seint sagt að almennir fjölmiðlar og alþjóðastofnanir hafi farið mjúkum höndum um Ísraelsríki upp á síðkastið. Andstæðingar Ísraels fara að vísu misvarlega í yfirlýsingum sínum. Sumir kveðast einungis vera andstæðingar stefnu stjórnvalda í Ísrael og frábiðja sér allt sem getur kallast Gyðingahatur. Vissulega er ekki ámælisvert að lýsa yfir persónulegri andstöðu við stefnu stjórnvalda. Ekkert ríki er hafið yfir gagnrýni og þar er Ísrael engin undantekning. En það sem gæti talist réttmæt gagnrýni á ísraelsk yfirvöld getur hæglega tekið á sig dekkri mynd. Umfjöllun sem er sett fram sem gagnrýni á Ísrael hefur iðulega verið samofin haturshugmyndum um Gyðinga. Þetta vandamál er að ákveðnu marki óhjákvæmilegt vegna sterkrar tengingar Ísraelsríkis við Gyðingaþjóðina. Þeir sem raunverulega hata Gyðinga en vilja ekki opinbera hatur sitt virðast nota gagnrýni á Ísrael sem eins konar bakdyr til að veita hatri sínu útrás. Uppspretta Gyðingahaturs Gyðingahatarar voga sér stundum að fullyrða að þeir hafi „góðar ástæður“ fyrir hatri sínu. En allar slíkar „ástæður“ fela í sér alhæfingar um heila þjóð sem telur um 15 milljón manns. Þetta eru því einungis átyllur en ekki réttmætar ástæður. Gyðingahatur á sér aðeins eina grundvallarskýringu. Gyðingar hafa alla tíð verið hataðir einfaldlega vegna þess að þeir hafa vogað sér að vera ólíkir nágrönnum sínum. Þeir hafa ekki aðeins varðveitt þjóðmenningu sína heldur einnig trú sína. Í mörgum tilvikum komu þeir sér undan þvingaðri kristnitöku í Evrópu og harðneskjulegri útbreiðslu íslams í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Hluti allra samfélaga virðist eiga erfitt með að þola hvern þann sem brýtur í bága við óskrifaðar reglur samfélagsins. Allar andgyðinglegar hugmyndir og sögur eru sprottnar frá einstaklingum og samfélögum sem vildu útrýma Gyðingum eða hrekja þá á brott. Þessi staðreynd gerir það að verkum að flest það sem skrifað hefur verið um Gyðinga á Vesturlöndum undanfarin tvö árþúsund er ýmist afbakað eða ósatt á einn eða annan hátt. Einbeittur brotavilji Í aldanna rás fengu margir Vesturlandabúar haturshugmyndir um Gyðinga með móðurmjólkinni. Margir foreldrar hafa sagt börnum sínum sögur um Gyðinga sem gráðuga, meinfýsna og menningarsnauða. Fjölmargir trúartextar, skáldsögur og blaðagreinar hafa miðlað sömu skilaboðum. Allar þessar hugmyndir eiga sér einn samnefnara: Þær eru birtingarmyndir afmennskunar á Gyðingum. En hvað felur afmennskun nákvæmlega í sér? Afmennskun á sér stað þegar einn þjóðfélagshópur hafnar því að meintir óvinir þeirra eigi sér mannlegar kenndir. Skýrasti samnefnari afmennskunar á Gyðingum til forna var stöðugur áróður um að þeir hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum fólks. Sama tilhneiging til afmennskunar sést gagnvart Ísraelsmönnum í dag. Alhæfingum um einbeittan brotavilja er gróflega hægt að skipta í tvo flokka. Í fyrsta lagi er gert ráð fyrir að öll verk Gyðinga/Ísraelsmanna sem aðrir njóta góðs af byggi á duldu eigingjörnu tilefni. Þessi hugmynd útilokar möguleikann á því að Gyðingar/Ísraelsmenn geti haft mannlegar kenndir eins og gæsku eða samhygð. Í öðru lagi er aldrei gert ráð fyrir að Gyðingar/Ísraelsmenn geti gert mannleg mistök vegna eiginleika eins og ótta eða reynsluleysis. Þess í stað er litið á öll möguleg mistök þeirra sem meðvituð illskuverk. Er virkilega ekkert hatur fólgið í því að ætla Ísraelsmönnum alltaf hið versta líkt og vestrænir fjölmiðlar hafa gert áratugum saman? Auk heldur, er eitthvað vit í því að aðskilja fornar birtingarmyndir Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísrael þegar sú gagnrýni felur í sér nákvæmlega sömu dylgjurnar um einbeittan brotavilja? Blóðrógur Á Englandi á 12. öld voru Gyðingar í fyrsta sinn sakaðir um að hafa rænt kristnum börnum, myrt þau og notað blóð þeirra sem innihaldsefni í brauð. Þessi sérkennilega haturshugmynd er jafnan kölluð „blóðrógur“ (e. blood libel) og hún breiddist út um alla Evrópu á skömmum tíma eftir að hún skaut upp kollinum á Englandi. Blóðrógur var reglulega notaður sem átylla til að útrýma heilu Gyðingasamfélögunum í Evrópu á síðmiðöldum og allt fram á 20. öldina. Fréttaflutningur almennra fjölmiðla af Ísraelsríki hefur oft dregið dám af þessum forna rógi. Staðhæfingar um einbeittan brotavilja Ísraelsmanna gegn minnihlutahópi Palestínumanna hafa ítrekað verið settar fram gagnrýnislaust á svipaðan hátt og blóðrógurinn. Í slíkum tilvikum hefur fjölmiðlum ekki þótt nauðsynlegt að afla frekari sönnunargagna. Ástæðan er að öllum líkindum sú að æsifréttalegar staðhæfingar um meinta illgirni Ísraelsmanna eru í samræmi við fornar hugmyndir um meinta illgirni Gyðinga. Mörg samfélög hafa tekið slíkum sögum um Gyðinga sem heilögum sannleik og þau virðast ósjálfrátt hafa heimfært þann rótgróna ávana upp á Ísraelsríki nútímans. Áform um heimsyfirráð Án vafa eru „Áætlanir Síonaröldunga“ eitt alræmdasta hatursrit allra tíma. Ritið var gefið út í Rússneska keisaradæminu skömmu eftir aldamótin 1900 og fjallar um meint áform Gyðinga um heimsyfirráð. Ritið var hins vegar snemma afhjúpað sem ritstuldur. Það er í megindráttum endursögn á „Samtali í helvíti á milli Machiavelli og Montesqieu“ – frönsku ádeiluriti frá árinu 1864 sem fjallar ekki á nokkurn hátt um Gyðinga. Þessi samsæriskenning hafði mikil áhrif víða um heim, meðal annars á andgyðinglegar hugmyndir þýskra nasista. Með þessa kenningu til hliðsjónar voru nasistar og aðrir Gyðingahatarar iðnir við að birta skopmyndir þar sem Gyðingaþjóðin var holdgerð sem kolkrabbi, könguló eða annað marglappa dýr. Í seinni tíð hafa myndir gengið manna á milli sem holdgera Ísraelsríki sem einhvers konar marglappa kvikindi sem umlykur heiminn eða þekkt mannvirki. Ein slík mynd sýnir facehugger-skrímslið úr kvikmyndinni Alien umlykja andlit Frelsisstyttunnar. Á myndinni má sjá Davíðsstjörnuna – sameiningartákn Gyðinga – á baki skrímslisins. Slíkum myndum er augljóslega frekar dreift til að ala á hatri og samsæriskenningum heldur en að miðla réttmætri gagnrýni. En fjöldi fólks virðist vera tilbúinn að afsaka þessa birtingarmynd sem „einungis“ gagnrýni á Ísraelsríki. Þegar öfgafólk sameinast Fyrrnefnd mynd af Frelsisstyttunni rataði í fjölmiðla þegar Kayla Bibby, meðlimur breska verkamannaflokksins, deildi henni á Twitter. Það er vert að benda á að Bibby fékk myndina frá nýnasistasíðunni Incogman þrátt fyrir að tilheyra stjórnmálaflokki sem kennir sig við mannréttindi og verkalýðsbaráttu. Hún sendi skilaboð til síðunnar gagngert í þeim tilgangi að biðja um GIF-útgáfu af myndinni. Gyðingahatur virðist því á kaldhæðnislegan hátt hafa sameinað öfga-vinstrið og öfga-hægrið. Aðspurður sagði Thomas Gardiner, bandamaður Jeremy Corbyns, að Bibby myndi ekki hljóta nein viðurlög fyrir dreifingu myndarinnar því hann teldi að myndin væri einungis „and-ísraelsk, ekki and-gyðingleg“. Þessi fullyrðing kallar á áleitnar spurningar: Var ætlun nýnasistanna sem bjuggu myndina til eingöngu að gagnrýna Ísrael? Eru líkindin við hatursáróður fortíðarinnar eintóm tilviljun? Til vinstri: Myndin sem Kayla Bibby deildi á Twitter. Til hægri: Gömul þýsk áróðursteikning gegn Gyðingum.Aðsend „Stóra útskiptingin“ Hugmyndina um heimsyfirráðaáform Gyðinga er einnig að finna í samsæriskenningu sem gengur undir heitinu „stóra útskiptingin“ eða The Great Replacement. Samkvæmt þessari kenningu stendur leynilegur hópur valdhafa – yfirleitt sagðir vera Gyðingar – að baki víðtæku samsæri um að útrýma „hvíta kynstofninum“. Dagana 11. og 12. ágúst 2017 héldu hægri-öfgasinnar fjöldafund í borginni Charlottesville í Virginíufylki. Hópar yfirlýstra nýnasista gengu um götur borgarinnar þar sem þeir veifuðu fánum og kyrjuðu hatursslagorð. Einn hópurinn kyrjaði „Gyðingar munu ekki skipta okkur út!“ – “Jews will not replace us!” Þar vísuðu þeir í kenninguna um stóru útskiptinguna. Samkvæmt tengdri samsæriskenningu ber Ísrael leynilega ábyrgð á öllum stríðsátökum í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Ísraelsríki hefur meðal annars verið sakað um að hafa staðið að baki hryðjuverkaárásunum 11. september árið 2001 í þeim tilgangi að lokka Bandaríkin í stríð við Mið-Austurlönd. Meintur tilgangur þessara stríða er ásamt öðru að valda áhlaupi flóttafólks á Evrópu. Áhangendur þessara kenninga virðast ekki sjá ástæðu til að gera greinarmun á Gyðingum og Ísrael í orðræðu sinni. Nýnasisti á mótmælafundi gegn Ísrael, 17. júlí 2014. Húðflúr mannsins vísa meðal annars í þekktar samsæriskenningar. Talan „88“ er þekkt hundaflauta (e. dogwhistle) meðal nýnasista og þýðir í þessu samhengi „Heil Hitler“.Boris Niehaus Það væri hægt að telja upp fleiri samnefnara milli þekktra birtingarmynda Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísraelsríki en dæmin hér að ofan ættu að nægja til að sýna fram á tengslin þar á milli. Samantekt Í fornum Gyðingahatursritum var því iðulega haldið fram að Gyðingar hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum og að þeir geri allt það slæma sem þeir eru vændir um af ásettu ráði. Í umfjöllun fjölmiðla um Ísrael eru Ísraelsmenn sömuleiðis taldir hafa einbeittan brotavilja og aldrei er minnst á möguleikann að eitthvað slæmt hafi getað átt sér stað af gáleysi eða reynsluleysi. Auk heldur dregur umfjöllun fjölmiðla um átök milli Ísraelsmanna og Palestínumanna oft dám af fornum blóðrógi um Gyðinga. Fornar haturskenningar um Gyðinga snúast oft um meint áform þeirra um heimsyfirráð. Að sama skapi snúast margar nýjar samsæriskenningar um meint áform Ísraelsríkis um heimsyfirráð. Gamlar áróðursteikningar gegn Gyðingum, til dæmis frá Þýskalandi nasismans, sýna þá oft sem marglappa skrímsli sem umlykja heiminn eða samfélagið. Sömuleiðis sýna nýjar pólitískar áróðursmyndir Ísrael oft sem marglappa skrímsli sem umlykur heiminn, samfélagið eða táknmyndir frelsisins. Eru allir þessir samnefnarar eintóm tilviljun? Dragi nú hver sína ályktun en frá mínum sjónarhóli er deginum ljósara að margt af því sem er kallað „gagnrýni á Ísrael“ er ekkert annað en hið forna, gamalgróna Gyðingahatur í nýjum, uppfærðum búningi. Höfundur er meðlimur starfsstjórnar MIFF (Með Ísrael fyrir friði) á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ísrael Palestína Trúmál Finnur Thorlacius Eiríksson Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Sjá meira
Það verður seint sagt að almennir fjölmiðlar og alþjóðastofnanir hafi farið mjúkum höndum um Ísraelsríki upp á síðkastið. Andstæðingar Ísraels fara að vísu misvarlega í yfirlýsingum sínum. Sumir kveðast einungis vera andstæðingar stefnu stjórnvalda í Ísrael og frábiðja sér allt sem getur kallast Gyðingahatur. Vissulega er ekki ámælisvert að lýsa yfir persónulegri andstöðu við stefnu stjórnvalda. Ekkert ríki er hafið yfir gagnrýni og þar er Ísrael engin undantekning. En það sem gæti talist réttmæt gagnrýni á ísraelsk yfirvöld getur hæglega tekið á sig dekkri mynd. Umfjöllun sem er sett fram sem gagnrýni á Ísrael hefur iðulega verið samofin haturshugmyndum um Gyðinga. Þetta vandamál er að ákveðnu marki óhjákvæmilegt vegna sterkrar tengingar Ísraelsríkis við Gyðingaþjóðina. Þeir sem raunverulega hata Gyðinga en vilja ekki opinbera hatur sitt virðast nota gagnrýni á Ísrael sem eins konar bakdyr til að veita hatri sínu útrás. Uppspretta Gyðingahaturs Gyðingahatarar voga sér stundum að fullyrða að þeir hafi „góðar ástæður“ fyrir hatri sínu. En allar slíkar „ástæður“ fela í sér alhæfingar um heila þjóð sem telur um 15 milljón manns. Þetta eru því einungis átyllur en ekki réttmætar ástæður. Gyðingahatur á sér aðeins eina grundvallarskýringu. Gyðingar hafa alla tíð verið hataðir einfaldlega vegna þess að þeir hafa vogað sér að vera ólíkir nágrönnum sínum. Þeir hafa ekki aðeins varðveitt þjóðmenningu sína heldur einnig trú sína. Í mörgum tilvikum komu þeir sér undan þvingaðri kristnitöku í Evrópu og harðneskjulegri útbreiðslu íslams í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Hluti allra samfélaga virðist eiga erfitt með að þola hvern þann sem brýtur í bága við óskrifaðar reglur samfélagsins. Allar andgyðinglegar hugmyndir og sögur eru sprottnar frá einstaklingum og samfélögum sem vildu útrýma Gyðingum eða hrekja þá á brott. Þessi staðreynd gerir það að verkum að flest það sem skrifað hefur verið um Gyðinga á Vesturlöndum undanfarin tvö árþúsund er ýmist afbakað eða ósatt á einn eða annan hátt. Einbeittur brotavilji Í aldanna rás fengu margir Vesturlandabúar haturshugmyndir um Gyðinga með móðurmjólkinni. Margir foreldrar hafa sagt börnum sínum sögur um Gyðinga sem gráðuga, meinfýsna og menningarsnauða. Fjölmargir trúartextar, skáldsögur og blaðagreinar hafa miðlað sömu skilaboðum. Allar þessar hugmyndir eiga sér einn samnefnara: Þær eru birtingarmyndir afmennskunar á Gyðingum. En hvað felur afmennskun nákvæmlega í sér? Afmennskun á sér stað þegar einn þjóðfélagshópur hafnar því að meintir óvinir þeirra eigi sér mannlegar kenndir. Skýrasti samnefnari afmennskunar á Gyðingum til forna var stöðugur áróður um að þeir hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum fólks. Sama tilhneiging til afmennskunar sést gagnvart Ísraelsmönnum í dag. Alhæfingum um einbeittan brotavilja er gróflega hægt að skipta í tvo flokka. Í fyrsta lagi er gert ráð fyrir að öll verk Gyðinga/Ísraelsmanna sem aðrir njóta góðs af byggi á duldu eigingjörnu tilefni. Þessi hugmynd útilokar möguleikann á því að Gyðingar/Ísraelsmenn geti haft mannlegar kenndir eins og gæsku eða samhygð. Í öðru lagi er aldrei gert ráð fyrir að Gyðingar/Ísraelsmenn geti gert mannleg mistök vegna eiginleika eins og ótta eða reynsluleysis. Þess í stað er litið á öll möguleg mistök þeirra sem meðvituð illskuverk. Er virkilega ekkert hatur fólgið í því að ætla Ísraelsmönnum alltaf hið versta líkt og vestrænir fjölmiðlar hafa gert áratugum saman? Auk heldur, er eitthvað vit í því að aðskilja fornar birtingarmyndir Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísrael þegar sú gagnrýni felur í sér nákvæmlega sömu dylgjurnar um einbeittan brotavilja? Blóðrógur Á Englandi á 12. öld voru Gyðingar í fyrsta sinn sakaðir um að hafa rænt kristnum börnum, myrt þau og notað blóð þeirra sem innihaldsefni í brauð. Þessi sérkennilega haturshugmynd er jafnan kölluð „blóðrógur“ (e. blood libel) og hún breiddist út um alla Evrópu á skömmum tíma eftir að hún skaut upp kollinum á Englandi. Blóðrógur var reglulega notaður sem átylla til að útrýma heilu Gyðingasamfélögunum í Evrópu á síðmiðöldum og allt fram á 20. öldina. Fréttaflutningur almennra fjölmiðla af Ísraelsríki hefur oft dregið dám af þessum forna rógi. Staðhæfingar um einbeittan brotavilja Ísraelsmanna gegn minnihlutahópi Palestínumanna hafa ítrekað verið settar fram gagnrýnislaust á svipaðan hátt og blóðrógurinn. Í slíkum tilvikum hefur fjölmiðlum ekki þótt nauðsynlegt að afla frekari sönnunargagna. Ástæðan er að öllum líkindum sú að æsifréttalegar staðhæfingar um meinta illgirni Ísraelsmanna eru í samræmi við fornar hugmyndir um meinta illgirni Gyðinga. Mörg samfélög hafa tekið slíkum sögum um Gyðinga sem heilögum sannleik og þau virðast ósjálfrátt hafa heimfært þann rótgróna ávana upp á Ísraelsríki nútímans. Áform um heimsyfirráð Án vafa eru „Áætlanir Síonaröldunga“ eitt alræmdasta hatursrit allra tíma. Ritið var gefið út í Rússneska keisaradæminu skömmu eftir aldamótin 1900 og fjallar um meint áform Gyðinga um heimsyfirráð. Ritið var hins vegar snemma afhjúpað sem ritstuldur. Það er í megindráttum endursögn á „Samtali í helvíti á milli Machiavelli og Montesqieu“ – frönsku ádeiluriti frá árinu 1864 sem fjallar ekki á nokkurn hátt um Gyðinga. Þessi samsæriskenning hafði mikil áhrif víða um heim, meðal annars á andgyðinglegar hugmyndir þýskra nasista. Með þessa kenningu til hliðsjónar voru nasistar og aðrir Gyðingahatarar iðnir við að birta skopmyndir þar sem Gyðingaþjóðin var holdgerð sem kolkrabbi, könguló eða annað marglappa dýr. Í seinni tíð hafa myndir gengið manna á milli sem holdgera Ísraelsríki sem einhvers konar marglappa kvikindi sem umlykur heiminn eða þekkt mannvirki. Ein slík mynd sýnir facehugger-skrímslið úr kvikmyndinni Alien umlykja andlit Frelsisstyttunnar. Á myndinni má sjá Davíðsstjörnuna – sameiningartákn Gyðinga – á baki skrímslisins. Slíkum myndum er augljóslega frekar dreift til að ala á hatri og samsæriskenningum heldur en að miðla réttmætri gagnrýni. En fjöldi fólks virðist vera tilbúinn að afsaka þessa birtingarmynd sem „einungis“ gagnrýni á Ísraelsríki. Þegar öfgafólk sameinast Fyrrnefnd mynd af Frelsisstyttunni rataði í fjölmiðla þegar Kayla Bibby, meðlimur breska verkamannaflokksins, deildi henni á Twitter. Það er vert að benda á að Bibby fékk myndina frá nýnasistasíðunni Incogman þrátt fyrir að tilheyra stjórnmálaflokki sem kennir sig við mannréttindi og verkalýðsbaráttu. Hún sendi skilaboð til síðunnar gagngert í þeim tilgangi að biðja um GIF-útgáfu af myndinni. Gyðingahatur virðist því á kaldhæðnislegan hátt hafa sameinað öfga-vinstrið og öfga-hægrið. Aðspurður sagði Thomas Gardiner, bandamaður Jeremy Corbyns, að Bibby myndi ekki hljóta nein viðurlög fyrir dreifingu myndarinnar því hann teldi að myndin væri einungis „and-ísraelsk, ekki and-gyðingleg“. Þessi fullyrðing kallar á áleitnar spurningar: Var ætlun nýnasistanna sem bjuggu myndina til eingöngu að gagnrýna Ísrael? Eru líkindin við hatursáróður fortíðarinnar eintóm tilviljun? Til vinstri: Myndin sem Kayla Bibby deildi á Twitter. Til hægri: Gömul þýsk áróðursteikning gegn Gyðingum.Aðsend „Stóra útskiptingin“ Hugmyndina um heimsyfirráðaáform Gyðinga er einnig að finna í samsæriskenningu sem gengur undir heitinu „stóra útskiptingin“ eða The Great Replacement. Samkvæmt þessari kenningu stendur leynilegur hópur valdhafa – yfirleitt sagðir vera Gyðingar – að baki víðtæku samsæri um að útrýma „hvíta kynstofninum“. Dagana 11. og 12. ágúst 2017 héldu hægri-öfgasinnar fjöldafund í borginni Charlottesville í Virginíufylki. Hópar yfirlýstra nýnasista gengu um götur borgarinnar þar sem þeir veifuðu fánum og kyrjuðu hatursslagorð. Einn hópurinn kyrjaði „Gyðingar munu ekki skipta okkur út!“ – “Jews will not replace us!” Þar vísuðu þeir í kenninguna um stóru útskiptinguna. Samkvæmt tengdri samsæriskenningu ber Ísrael leynilega ábyrgð á öllum stríðsátökum í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Ísraelsríki hefur meðal annars verið sakað um að hafa staðið að baki hryðjuverkaárásunum 11. september árið 2001 í þeim tilgangi að lokka Bandaríkin í stríð við Mið-Austurlönd. Meintur tilgangur þessara stríða er ásamt öðru að valda áhlaupi flóttafólks á Evrópu. Áhangendur þessara kenninga virðast ekki sjá ástæðu til að gera greinarmun á Gyðingum og Ísrael í orðræðu sinni. Nýnasisti á mótmælafundi gegn Ísrael, 17. júlí 2014. Húðflúr mannsins vísa meðal annars í þekktar samsæriskenningar. Talan „88“ er þekkt hundaflauta (e. dogwhistle) meðal nýnasista og þýðir í þessu samhengi „Heil Hitler“.Boris Niehaus Það væri hægt að telja upp fleiri samnefnara milli þekktra birtingarmynda Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísraelsríki en dæmin hér að ofan ættu að nægja til að sýna fram á tengslin þar á milli. Samantekt Í fornum Gyðingahatursritum var því iðulega haldið fram að Gyðingar hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum og að þeir geri allt það slæma sem þeir eru vændir um af ásettu ráði. Í umfjöllun fjölmiðla um Ísrael eru Ísraelsmenn sömuleiðis taldir hafa einbeittan brotavilja og aldrei er minnst á möguleikann að eitthvað slæmt hafi getað átt sér stað af gáleysi eða reynsluleysi. Auk heldur dregur umfjöllun fjölmiðla um átök milli Ísraelsmanna og Palestínumanna oft dám af fornum blóðrógi um Gyðinga. Fornar haturskenningar um Gyðinga snúast oft um meint áform þeirra um heimsyfirráð. Að sama skapi snúast margar nýjar samsæriskenningar um meint áform Ísraelsríkis um heimsyfirráð. Gamlar áróðursteikningar gegn Gyðingum, til dæmis frá Þýskalandi nasismans, sýna þá oft sem marglappa skrímsli sem umlykja heiminn eða samfélagið. Sömuleiðis sýna nýjar pólitískar áróðursmyndir Ísrael oft sem marglappa skrímsli sem umlykur heiminn, samfélagið eða táknmyndir frelsisins. Eru allir þessir samnefnarar eintóm tilviljun? Dragi nú hver sína ályktun en frá mínum sjónarhóli er deginum ljósara að margt af því sem er kallað „gagnrýni á Ísrael“ er ekkert annað en hið forna, gamalgróna Gyðingahatur í nýjum, uppfærðum búningi. Höfundur er meðlimur starfsstjórnar MIFF (Með Ísrael fyrir friði) á Íslandi.
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar