Vestmannaeyjar héldu höfninni ólíkt blómlegasta bæ Tenerife Kristján Már Unnarsson skrifar 12. febrúar 2023 22:11 Höfnin spilltist ekki og Vestmannaeyjar héldu stöðu sinni eftir gos sem einn öflugasti útgerðarbær landsins. Egill Aðalsteinsson Hálf öld er liðin þessa dagana frá því menn hófu hraunkælingu í Heimaeyjargosinu en hún er talin hafa stuðlað að því að Vestmannaeyjahöfn varð jafnvel betri á eftir. Íbúar eins blómlegasta bæjar Tenerife voru ekki jafn heppnir í eldgosi þremur öldum fyrr. Hraunið sem þar rann í höfnina kippti fótunum undan lífsafkomu bæjarbúa. Í fréttum Stöðvar 2 var rifjað upp að það var strax á upphafsdögunum sem eldgosið á Heimaey árið 1973 tók að brenna og brjóta niður hús, fyrst Kirkjubæina, en síðan fjölgaði ört mannvirkjum sem urðu jarðeldinum að bráð. Þann 7. febrúar var hraunið virkilega farið að ógna innsiglingunni en aðeins tvöhundruð metrar voru þá frá hraunjaðrinum til Heimakletts. Strandlengjan á þriðja degi Heimaeyjargossins árið 1973.Ingvar Friðleifsson Það var á þeim dögum, að frumkvæði Þorbjörns Sigurgeirssonar prófessors, sem öflugar vatnsdælur voru fengnar frá Bandaríkjaher til að sprauta sjó á hraunið. Eru menn almennt sammála um það í dag að hraunkælingin hafi að minnsta kosti gert það að verkum að innsiglingin varð ekki þrengri en raunin varð og hafi jafnvel bjargað henni. Eldgosið á Tenerife árið 1706 varð á norðvesturhluta eyjunnar. Hraunið rann til sjávar í bænum Garachico.Grafík/Sara Rut Fannarsdóttir Íbúar bæjarins Garachico á Tenerife voru hins vegar ekki jafn heppnir árið 1706 þegar eldgos hófst í norðvesturhlíðum eldfjallsins Teide í eldstöð sem hlaut nafnið Arenas Negras. Á fyrsta degi gossins rann hraunið átta kílómetra vegalengd og beint yfir bæinn. Teikning á upplýsingaskilti í bænum sýnir hvernig hraunárnar fossuðu niður fjallshlíðina. Á upplýsingaskilti í bænum má sjá teikningar af því hvernig hraunárnar eru taldar hafa steypst niður snarbratta fjallshlíðina. Svo ótrúlega vildi til að enginn maður fórst þar sem íbúum bæjarins tókst að forða sér. Á síðustu öld var gerð bryggja á nýja hrauninu. Höfnin var eftir sem áður illnotanleg og náði sér aldrei á strik.KMU Enn má vel sjá hvar hraunið flæddi niður hlíðarnar í nokkrum hrauntaumum. Það tók hluta húsa í bænum en það versta var að það eyðilagði höfnina. Í hlíðinni ofan Garachico sést vel í hraunið frá 1706. Bærinn byggðist síðar að hluta ofan á nýja hrauninu.KMU Íslenskir ferðamenn, sem ferðast um norðurströnd Tenerife, skoða margir bæinn. Þar geta þeir séð hvernig hraunið hálffyllti höfnina og gerði hana ónothæfa. Hraunið eyðilagði bestu höfn Tenerife sem hafði verið lífæð íbúa Garachico.KMU Rétt eins og í Vestmannaeyjum var höfnin í Garachico lífæð bæjarins en fyrir eldgosið þótti hún sú besta á Tenerife, skjólgóð inni í skeifulaga klettakví. Gömul teikning af Garachico frá árinu 1590 sýnir hvernig bærinn og höfnin voru fyrir eldgosið. Vegna hennar var bærinn einn sá auðugasti á Tenerife sem miðstöð verslunar og útflutnings á verðmætum afurðum hins frjósama norðurhluta eyjarinnar, einkum víns og sykurs. Fyrir eldgosið var Garachico aðalhöfn Tenerife.KMU Missir hafnarinnar kippti grundvellinum undan Garachico. Íbúum fækkaði úr þrjú þúsund manns niður fyrir fimmhundruð þegar umsvifin fluttust til annarra strandbæja, einkum Santa Cruz, sem núna er höfuðborg Tenerife, en einnig til Puerto de la Cruz. Í Vestmannaeyjum þykir nyrðri varnargarðurinn núna óþarflega langur vegna skjólsins sem nýja hraunið veitir höfninni.Arnar Halldórsson Vestmannaeyjar héldu hins vegar stöðu sinni sem ein öflugasta útgerðarstöð landsins, höfnin varð reyndar svo miklu betri að núna er áformað að stytta gamla varnargarðinn, hann þykir óþarflega langur. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Í einum fjögurra þátta, sem Stöð 2 gerði fyrir áratug í tilefni 40 ár afmælis Heimaeyjargossins, var hraunkælingin rifjuð upp: Vestmannaeyjar Eldgos og jarðhræringar Heimaeyjargosið 1973 Spánn Kanaríeyjar Tengdar fréttir Fimmtíu ár frá upphafi Heimaeyjargossins: Forsetinn á óljósar minningar um áhyggjur og angist Vestmanneyingar minnast í dag fimmtíu ára afmælis Heimaeyjargossins. Forseti Íslands á óljósar minningar um áhyggjur og angist landsmanna þegar gosið hófst. 23. janúar 2023 22:20 Eyjamenn minnast hálfrar aldar afmælis eldgossins Hálf öld er í dag, 23. janúar, liðin frá upphafi eldgossins á Heimaey árið 1973. Gosafmælisins er minnst með margvíslegum hætti í Vestmannaeyjum og Guðni Th. Jóhannesson, forseti Íslands, og Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra heimsækja Eyjamenn. 23. janúar 2023 09:39 Mest lesið Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent „Í mínum huga alveg útilokað“ Innlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Innlent Trump eykur forskotið og Biden ekki á förum Erlent Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Innlent Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Innlent Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Innlent Fleiri fréttir Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Bóndi þvingaður til að afhenda hrút Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Segja Grindavík alls ekki ónýta og vilja hleypa fólki inn Fjórar ferðir vegna heilbrigðisþjónustu fást nú endurgreiddar Skemmdu bíla í reiðiskasti áður en þeir flúðu lögreglu á rafskútu Dýrmætu vasaúri og silfurfesti stolið af byggðasafni „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Rannsókn lokið á máli sem snýr að Polar Nanoq Fyrsta makrílfarmi vertíðarinnar landað í Neskaupstað Kári Garðarsson ráðinn framkvæmdastjóri Samtakanna 78 „Að láta taka sig ósmurt? Takk, en nei takk“ Albert neitaði sök Mikil tækifæri felist í að gera Þórsmörk að þjóðgarði Öldrun heimilislækna og fólksfjölgun valda læknaskorti Sjómenn „arfavitlausir“ og Lilja biður Stefán um frest Læknaskortur og sjávarháski Ætlaði með allt of ungt barn í ferð og heimtaði endurgreiðslu Ekki náttúruspjöll heldur forvarnir „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Sjá meira
Í fréttum Stöðvar 2 var rifjað upp að það var strax á upphafsdögunum sem eldgosið á Heimaey árið 1973 tók að brenna og brjóta niður hús, fyrst Kirkjubæina, en síðan fjölgaði ört mannvirkjum sem urðu jarðeldinum að bráð. Þann 7. febrúar var hraunið virkilega farið að ógna innsiglingunni en aðeins tvöhundruð metrar voru þá frá hraunjaðrinum til Heimakletts. Strandlengjan á þriðja degi Heimaeyjargossins árið 1973.Ingvar Friðleifsson Það var á þeim dögum, að frumkvæði Þorbjörns Sigurgeirssonar prófessors, sem öflugar vatnsdælur voru fengnar frá Bandaríkjaher til að sprauta sjó á hraunið. Eru menn almennt sammála um það í dag að hraunkælingin hafi að minnsta kosti gert það að verkum að innsiglingin varð ekki þrengri en raunin varð og hafi jafnvel bjargað henni. Eldgosið á Tenerife árið 1706 varð á norðvesturhluta eyjunnar. Hraunið rann til sjávar í bænum Garachico.Grafík/Sara Rut Fannarsdóttir Íbúar bæjarins Garachico á Tenerife voru hins vegar ekki jafn heppnir árið 1706 þegar eldgos hófst í norðvesturhlíðum eldfjallsins Teide í eldstöð sem hlaut nafnið Arenas Negras. Á fyrsta degi gossins rann hraunið átta kílómetra vegalengd og beint yfir bæinn. Teikning á upplýsingaskilti í bænum sýnir hvernig hraunárnar fossuðu niður fjallshlíðina. Á upplýsingaskilti í bænum má sjá teikningar af því hvernig hraunárnar eru taldar hafa steypst niður snarbratta fjallshlíðina. Svo ótrúlega vildi til að enginn maður fórst þar sem íbúum bæjarins tókst að forða sér. Á síðustu öld var gerð bryggja á nýja hrauninu. Höfnin var eftir sem áður illnotanleg og náði sér aldrei á strik.KMU Enn má vel sjá hvar hraunið flæddi niður hlíðarnar í nokkrum hrauntaumum. Það tók hluta húsa í bænum en það versta var að það eyðilagði höfnina. Í hlíðinni ofan Garachico sést vel í hraunið frá 1706. Bærinn byggðist síðar að hluta ofan á nýja hrauninu.KMU Íslenskir ferðamenn, sem ferðast um norðurströnd Tenerife, skoða margir bæinn. Þar geta þeir séð hvernig hraunið hálffyllti höfnina og gerði hana ónothæfa. Hraunið eyðilagði bestu höfn Tenerife sem hafði verið lífæð íbúa Garachico.KMU Rétt eins og í Vestmannaeyjum var höfnin í Garachico lífæð bæjarins en fyrir eldgosið þótti hún sú besta á Tenerife, skjólgóð inni í skeifulaga klettakví. Gömul teikning af Garachico frá árinu 1590 sýnir hvernig bærinn og höfnin voru fyrir eldgosið. Vegna hennar var bærinn einn sá auðugasti á Tenerife sem miðstöð verslunar og útflutnings á verðmætum afurðum hins frjósama norðurhluta eyjarinnar, einkum víns og sykurs. Fyrir eldgosið var Garachico aðalhöfn Tenerife.KMU Missir hafnarinnar kippti grundvellinum undan Garachico. Íbúum fækkaði úr þrjú þúsund manns niður fyrir fimmhundruð þegar umsvifin fluttust til annarra strandbæja, einkum Santa Cruz, sem núna er höfuðborg Tenerife, en einnig til Puerto de la Cruz. Í Vestmannaeyjum þykir nyrðri varnargarðurinn núna óþarflega langur vegna skjólsins sem nýja hraunið veitir höfninni.Arnar Halldórsson Vestmannaeyjar héldu hins vegar stöðu sinni sem ein öflugasta útgerðarstöð landsins, höfnin varð reyndar svo miklu betri að núna er áformað að stytta gamla varnargarðinn, hann þykir óþarflega langur. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Í einum fjögurra þátta, sem Stöð 2 gerði fyrir áratug í tilefni 40 ár afmælis Heimaeyjargossins, var hraunkælingin rifjuð upp:
Vestmannaeyjar Eldgos og jarðhræringar Heimaeyjargosið 1973 Spánn Kanaríeyjar Tengdar fréttir Fimmtíu ár frá upphafi Heimaeyjargossins: Forsetinn á óljósar minningar um áhyggjur og angist Vestmanneyingar minnast í dag fimmtíu ára afmælis Heimaeyjargossins. Forseti Íslands á óljósar minningar um áhyggjur og angist landsmanna þegar gosið hófst. 23. janúar 2023 22:20 Eyjamenn minnast hálfrar aldar afmælis eldgossins Hálf öld er í dag, 23. janúar, liðin frá upphafi eldgossins á Heimaey árið 1973. Gosafmælisins er minnst með margvíslegum hætti í Vestmannaeyjum og Guðni Th. Jóhannesson, forseti Íslands, og Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra heimsækja Eyjamenn. 23. janúar 2023 09:39 Mest lesið Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent „Í mínum huga alveg útilokað“ Innlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Innlent „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Innlent Trump eykur forskotið og Biden ekki á förum Erlent Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Innlent Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Innlent Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Innlent Fleiri fréttir Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa „Í mínum huga alveg útilokað“ Sveitastrákur mætir með byssuna sína á Ólympíuleikana Stærðarinnar skilti sem ekkert má sýna Jarðgöng undir Miklubraut fýsilegri kostur Óhjákvæmilegt fyrir stjórnvöld að grípa inn í Milljarðar streyma úr landi með starfsemi veðmálafyrirtækja Lagabreytingin vegi að eldri borgurum og öryrkjum erlendis Vestmannaeyjabær höfðar skaðabótamál á hendur Vinnslustöðinni Bóndi þvingaður til að afhenda hrút Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Segja Grindavík alls ekki ónýta og vilja hleypa fólki inn Fjórar ferðir vegna heilbrigðisþjónustu fást nú endurgreiddar Skemmdu bíla í reiðiskasti áður en þeir flúðu lögreglu á rafskútu Dýrmætu vasaúri og silfurfesti stolið af byggðasafni „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Rannsókn lokið á máli sem snýr að Polar Nanoq Fyrsta makrílfarmi vertíðarinnar landað í Neskaupstað Kári Garðarsson ráðinn framkvæmdastjóri Samtakanna 78 „Að láta taka sig ósmurt? Takk, en nei takk“ Albert neitaði sök Mikil tækifæri felist í að gera Þórsmörk að þjóðgarði Öldrun heimilislækna og fólksfjölgun valda læknaskorti Sjómenn „arfavitlausir“ og Lilja biður Stefán um frest Læknaskortur og sjávarháski Ætlaði með allt of ungt barn í ferð og heimtaði endurgreiðslu Ekki náttúruspjöll heldur forvarnir „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Sjá meira
Fimmtíu ár frá upphafi Heimaeyjargossins: Forsetinn á óljósar minningar um áhyggjur og angist Vestmanneyingar minnast í dag fimmtíu ára afmælis Heimaeyjargossins. Forseti Íslands á óljósar minningar um áhyggjur og angist landsmanna þegar gosið hófst. 23. janúar 2023 22:20
Eyjamenn minnast hálfrar aldar afmælis eldgossins Hálf öld er í dag, 23. janúar, liðin frá upphafi eldgossins á Heimaey árið 1973. Gosafmælisins er minnst með margvíslegum hætti í Vestmannaeyjum og Guðni Th. Jóhannesson, forseti Íslands, og Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra heimsækja Eyjamenn. 23. janúar 2023 09:39