Reykt í bíl með börnin aftur í og hvalkjöt í skottinu Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 11. maí 2023 15:02 Skýrsla Matvælastofnunar um hvalveiðar við Íslandsstrendur rennir stoðum undir það sem við flest þegar vissum að hvaladráp á ekki rétt á sér í nútímanum. Raunar eru hvalveiðar ámóta framsýnar og að ætla sér að reisa kolanámu til orkuvinnslu árið 2023. Aðferðirnar sem notaðar eru til að veiða dýrin eru frumstæðar og ósiðaðar. Dýrin heyja dauðastríð í margar mínútur eftir sprengiskutla og fjórði hver hvalur er skotinn oftar en einu sinni. Enginn greinarmunur er gerður á kálfafullum dýrum og öðrum. Matvælastofnun hefur nú endanlega staðfest með eftirliti um borð í hvalveiðiskipum síðastliðið sumar og með skýrslu sinni nú að veiðarnar uppfylla einfaldlega ekki markmið laga um dýravelferð. Drögum línu í sandinn En fleira kemur til, sem ýtir undir þá tilfinningu meginþorra Íslendinga að kominn sé tími til að draga línu í sandinn og láta af veiðunum. Þær eru ekki bara skaðlegar dýrunum sjálfum, heldur einnig hagsmunum okkar Íslendinga af öðrum viðskiptum auk þess sem umhverfisáhrif hvaldrápsins eru mun meiri en áður var talið. Þegar hafa innlendir og erlendir fjölmiðlar hafið umfjöllun sína um væntanlegar veiðar í sumar. Þrýstingurinn er áþreifanlegur og sennilega rétt að byrja. Engann skal undra. Stór hluti heimsbyggðarinnar lítur á hvalveiðar sem dýraníð. En þrýstingurinn kemur ekki bara að utan því skoðanakönnun frá í fyrra gefur til kynna að um 65 prósent Íslendinga telji hvalveiðar hafa neikvæð áhrif á orðspor landsins. Hvalveiðibröltið svartur blettur á viðskiptalífinu Samtök ferðaþjónustunnar segja hvalveiðar hafa neikvæð áhrif á ferðamannaiðnaðinn og séu svartur blettur í markaðssetningu Íslands sem náttúruáfangastaðar. Við þekkjum svo eldri dæmi um neikvæð áhrif hvalveiða á íslenskt viðskiptalíf líkt og þegar verslunarrisinn Whole Foods hótaði að sniðganga íslenskar vörur sem viðbragð við brölti Hvals hf. og hætti að auglýsa íslenskt lambakjöt í verslunum sínum með tilheyrandi áhrifum á sölu þess. Eða ákvörðun kanadíska matvælarisans High Liner Foods um að hætta viðskiptum við HB Granda vegna tengsla fyrirtækisins við eiganda Hvals, sem þá var hluthafi í fyrirtækinu. Þekkt er svo að lítil eftirspurn er eftir hvalkjöti á heimsvísu og hún fer minnkandi. Hvalur bindur kolefni á við lítinn skóg En ef þetta er ekki nóg til að láta af ómenningunni, hafa nýlegar rannsóknir einnig sýnt fram á einstakan eiginleika hvala sem fanga hver um sig um það bil 33 tonn af kolefni á líftíma sínum. Þegar hvalurinn svo deyr sínum náttúrulega dauðdaga sekkur hann niður á hafsbotn og kolefnið með - og er bundið áfram öldum saman. Einn hvalur bindur þannig á við lítinn skóg á líftíma sínum - stóran skóg á íslenskan mælikvarða. Kolefnabinding hvalsins er ekkert nema fjárfesting líkt og þegar keypt eru verðbréf enda Ísland skuldbundið af alþjóðlegum samningum um loftslagsmál. Sífellt fleiri jákvæð áhrif hvala á umhverfi sitt og vistkerfi koma í ljós eftir því sem dýrin eru rannsökuð frekar. Þegar allt þetta er saman tekið og nýjustu upplýsingar skoðaðar liggur í augum uppi að þessar veiðar ættu að heyra sögunni til. Þá gildir einu hvaða stöðu þær kunna að hafa haft í fortíðinni og hvaða skoðun fólk kann að hafa haft á þeim áður. Einu sinni þótti eðlilegt að reykja í bíl með börnin aftur í. Hvern er verið að friðþægja? Ráðherra málaflokksins segist ekki hafa heimild til þess að afturkalla leyfi til hvalveiða þrátt fyrir niðurstöður eftirlitsins, þrátt fyrir þá óumflýjanlegu staðreynd að hvalveiðibröltið svertir orðspor okkar gagnvart umheiminum og þrátt fyrir það að hvalir séu nauðsynlegir í baráttunni gegn loftslagsvánni. Sú skoðun ráðherrans um að leyfið standi er hins vegar þvert á það sem aðrir lögfróðir hafa bent á. Hvers vegna fá dýrin ekki að njóta vafans? Hvern er eiginlega verið að friðþægja með því að leyfa þessari tímaskekkju að viðgangast? Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Alþingi Hvalveiðar Sjávarútvegur Mest lesið Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Skoðun Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Sjá meira
Skýrsla Matvælastofnunar um hvalveiðar við Íslandsstrendur rennir stoðum undir það sem við flest þegar vissum að hvaladráp á ekki rétt á sér í nútímanum. Raunar eru hvalveiðar ámóta framsýnar og að ætla sér að reisa kolanámu til orkuvinnslu árið 2023. Aðferðirnar sem notaðar eru til að veiða dýrin eru frumstæðar og ósiðaðar. Dýrin heyja dauðastríð í margar mínútur eftir sprengiskutla og fjórði hver hvalur er skotinn oftar en einu sinni. Enginn greinarmunur er gerður á kálfafullum dýrum og öðrum. Matvælastofnun hefur nú endanlega staðfest með eftirliti um borð í hvalveiðiskipum síðastliðið sumar og með skýrslu sinni nú að veiðarnar uppfylla einfaldlega ekki markmið laga um dýravelferð. Drögum línu í sandinn En fleira kemur til, sem ýtir undir þá tilfinningu meginþorra Íslendinga að kominn sé tími til að draga línu í sandinn og láta af veiðunum. Þær eru ekki bara skaðlegar dýrunum sjálfum, heldur einnig hagsmunum okkar Íslendinga af öðrum viðskiptum auk þess sem umhverfisáhrif hvaldrápsins eru mun meiri en áður var talið. Þegar hafa innlendir og erlendir fjölmiðlar hafið umfjöllun sína um væntanlegar veiðar í sumar. Þrýstingurinn er áþreifanlegur og sennilega rétt að byrja. Engann skal undra. Stór hluti heimsbyggðarinnar lítur á hvalveiðar sem dýraníð. En þrýstingurinn kemur ekki bara að utan því skoðanakönnun frá í fyrra gefur til kynna að um 65 prósent Íslendinga telji hvalveiðar hafa neikvæð áhrif á orðspor landsins. Hvalveiðibröltið svartur blettur á viðskiptalífinu Samtök ferðaþjónustunnar segja hvalveiðar hafa neikvæð áhrif á ferðamannaiðnaðinn og séu svartur blettur í markaðssetningu Íslands sem náttúruáfangastaðar. Við þekkjum svo eldri dæmi um neikvæð áhrif hvalveiða á íslenskt viðskiptalíf líkt og þegar verslunarrisinn Whole Foods hótaði að sniðganga íslenskar vörur sem viðbragð við brölti Hvals hf. og hætti að auglýsa íslenskt lambakjöt í verslunum sínum með tilheyrandi áhrifum á sölu þess. Eða ákvörðun kanadíska matvælarisans High Liner Foods um að hætta viðskiptum við HB Granda vegna tengsla fyrirtækisins við eiganda Hvals, sem þá var hluthafi í fyrirtækinu. Þekkt er svo að lítil eftirspurn er eftir hvalkjöti á heimsvísu og hún fer minnkandi. Hvalur bindur kolefni á við lítinn skóg En ef þetta er ekki nóg til að láta af ómenningunni, hafa nýlegar rannsóknir einnig sýnt fram á einstakan eiginleika hvala sem fanga hver um sig um það bil 33 tonn af kolefni á líftíma sínum. Þegar hvalurinn svo deyr sínum náttúrulega dauðdaga sekkur hann niður á hafsbotn og kolefnið með - og er bundið áfram öldum saman. Einn hvalur bindur þannig á við lítinn skóg á líftíma sínum - stóran skóg á íslenskan mælikvarða. Kolefnabinding hvalsins er ekkert nema fjárfesting líkt og þegar keypt eru verðbréf enda Ísland skuldbundið af alþjóðlegum samningum um loftslagsmál. Sífellt fleiri jákvæð áhrif hvala á umhverfi sitt og vistkerfi koma í ljós eftir því sem dýrin eru rannsökuð frekar. Þegar allt þetta er saman tekið og nýjustu upplýsingar skoðaðar liggur í augum uppi að þessar veiðar ættu að heyra sögunni til. Þá gildir einu hvaða stöðu þær kunna að hafa haft í fortíðinni og hvaða skoðun fólk kann að hafa haft á þeim áður. Einu sinni þótti eðlilegt að reykja í bíl með börnin aftur í. Hvern er verið að friðþægja? Ráðherra málaflokksins segist ekki hafa heimild til þess að afturkalla leyfi til hvalveiða þrátt fyrir niðurstöður eftirlitsins, þrátt fyrir þá óumflýjanlegu staðreynd að hvalveiðibröltið svertir orðspor okkar gagnvart umheiminum og þrátt fyrir það að hvalir séu nauðsynlegir í baráttunni gegn loftslagsvánni. Sú skoðun ráðherrans um að leyfið standi er hins vegar þvert á það sem aðrir lögfróðir hafa bent á. Hvers vegna fá dýrin ekki að njóta vafans? Hvern er eiginlega verið að friðþægja með því að leyfa þessari tímaskekkju að viðgangast? Höfundur er formaður Viðreisnar.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun