Erum við svona smá? Ólafur Stephensen skrifar 6. júní 2023 15:00 Úkraínska þjóðin berst fyrir lífi sínu og tilverurétti. Daglega berast fréttir af hörðum bardögum og mannfalli í stríðinu við Rússland, árásum Rússa á íbúðahverfi í borgum landsins og nú síðast af því að þúsundir manna hafi þurft að flýja heimili sín eftir að Rússar sprengdu stíflu í austurhluta landsins. Stríðið hefur leitt yfir úkraínsku þjóðina ómældar hörmungar og efnahagslíf Úkraínu er stórlega skaddað. Úkraínumenn biðja um stuðning lýðræðisríkja og hafa meðal annars leitað til Íslands um aðstoð. Flestum finnst að við eigum að veita alla þá aðstoð sem við getum. Á meðal þess sem Ísland hefur gert til að styðja Úkraínu er að verða við beiðni þarlendra stjórnvalda um að fella niður tolla á úkraínskum útflutningsvörum. Bráðabirgðaákvæði um slíka tollaniðurfellingu var bætt í tollalögin í fyrra með samþykkt Alþingis á frumvarpi Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra. Rétt er að halda því til haga að Ísland leggur ekki innflutningstolla á neinar vörur aðrar en búvörur – og þá aðallega vörur sem framleiddar eru hér á landi. Það lá því fyrir strax í upphafi að ef stuðningurinn ætti að skipta einhverju máli fyrir Úkraínu myndi hann fela í sér tollfrjálsan innflutning á vörum, sem myndu keppa við innlendar búvörur. Þetta er sama leið og stjórnvöld í ríkjum Evrópusambandsins og í Bretlandi fóru – og í báðum tilvikum hafa lagaákvæði um tollfrelsið verið endurnýjuð; Bretar ákváðu í febrúar að framlengja niðurfellingu tolla út árið og ESB ákvað í apríl að framlengja um ár. Íslenzka lagaákvæðið féll hins vegar úr gildi 31. maí síðastliðinn. Ályktanir og bréfasendingar frá hagsmunaaðilum Þótt nágrannalöndin hafi þannig endurnýjað stuðning sinn við Úkraínu þvælist málið fyrir íslenzkum stjórnvöldum. Ástæðan er augljós; mikill þrýstingur frá hagsmunaaðilum í landbúnaði, sem leggjast þvert gegn endurnýjun lagaákvæðisins. Þingmenn fengu senda ályktun stjórnar Bændasamtaka Íslands þess efnis frá 16. maí og fyrr í mánuðinum höfðu Samtök fyrirtækja í landbúnaði sent Bjarna Benediktssyni harðort bréf þar sem lagzt var gegn framlengingu á tollfrelsinu. Þá eru ótalin öll símtölin til þingmanna og ráðherra frá hagsmunaaðilum í landbúnaði, sem telja að innlend kjúklingaframleiðsla sé að fara á hliðina vegna samkeppni frá úkraínskum kjúklingaframleiðendum. Matvælaráðuneytið metur það svo að haldi innflutningur á úkraínskum kjúklingi áfram í sama mæli og verið hefur, nemi það um 2-3% af markaðnum fyrir kjúklingakjöt. Það er nú allt og sumt. Sérhagsmunaöflunum virðist samt ganga ágætlega að hindra framgang málsins. Eini ráðherrann í ríkisstjórninni sem hefur tjáð sig um það opinberlega er Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, sem sagði í svari við fyrirspurn á Alþingi í síðustu viku að hún teldi rétt að viðhalda tollfrelsinu fyrir vörur frá Úkraínu. Engu að síður kemur ekkert stjórnarfrumvarp um endurnýjun bráðabirgðaákvæðisins, og þegar þetta er ritað eru eftir þrír dagar af störfum Alþingis samkvæmt samþykktri starfsáætlun, áður en þingi verður frestað og þingmenn fara í sumarfrí. Fjármálaráðherrann vísar málinu á þingnefnd Fjármálaráðherrann, sem lagði fram frumvarpið í fyrra, þegir þunnu hljóði. Hann hefur hins vegar falið embættismanni í fjármálaráðuneytinu að leggja til við efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis að hún flytji mál um framlengingu tollfrelsis fyrir úkraínskar vörur. Af hverju ráðherrann vill ekki gera það sjálfur hefur ekki fengizt útskýrt. Hjá efnahags- og viðskiptanefnd virðist ekkert gerast í málinu og ekkert frumvarp kemur þaðan heldur. Nú vakna ýmsar spurningar. Munu fulltrúar sérhagsmuna í landbúnaði virkilega hafa sitt fram í máli, sem varðar annars vegar hag íslenzkra neytenda og hins vegar stuðning við vinaríki okkar sem á í vök að verjast? Hvar eru þeir nú, þingmenn stjórnarliðsins sem þykjast stundum bæði vera stuðningsmenn Úkraínu og talsmenn frjálsra viðskipta? Af hverju heyrist ekkert í þeim? Og síðast en ekki sízt – erum við svona smá, að láta annað eins prinsippmál niður falla til að gæta sérhagsmuna, sem í öllum samanburði eru minniháttar? Höfundur er framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Innrás Rússa í Úkraínu Skattar og tollar Mest lesið Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Já, af hverju þarf Landsbankinn byggingu á besta stað í bænum? Páll Jakob Líndal Skoðun Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir Skoðun Af „tapi“ Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Banaslysin eru víðar en við sjáum Sigmar Guðmundsson Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun Carbfix – enn og aftur Ari Trausti Guðmundsson Skoðun Við erum öll á raforkumarkaði Jónas Hlynur Hallgrímsson Skoðun Hlustum til að skilja Ingrid Kuhlman Skoðun Blekkingar og gaslýsingar núverandi forsætisráðherra Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Blekkingar og gaslýsingar núverandi forsætisráðherra Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Carbfix – enn og aftur Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Við erum öll á raforkumarkaði Jónas Hlynur Hallgrímsson skrifar Skoðun Af „tapi“ Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mennt er máttur Úlfar Darri Lúthersson skrifar Skoðun Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Banaslysin eru víðar en við sjáum Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hlustum til að skilja Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Já, af hverju þarf Landsbankinn byggingu á besta stað í bænum? Páll Jakob Líndal skrifar Skoðun Myndu H-HH-HHH (hægri) og V-VV-VVV (vinstri) breyta stjórnmálunum? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Aftur fram af hengifluginu? Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kópavogur - Að virða og varðveita eigin sögu Svanhildur Bogadóttir skrifar Skoðun Knatthús á versta stað í Borgarnesi? Sólveig Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að fara aftur þangað með glóðarauga þegar það er að batna? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Bankar gegn þjóð Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir skrifar Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Sjá meira
Úkraínska þjóðin berst fyrir lífi sínu og tilverurétti. Daglega berast fréttir af hörðum bardögum og mannfalli í stríðinu við Rússland, árásum Rússa á íbúðahverfi í borgum landsins og nú síðast af því að þúsundir manna hafi þurft að flýja heimili sín eftir að Rússar sprengdu stíflu í austurhluta landsins. Stríðið hefur leitt yfir úkraínsku þjóðina ómældar hörmungar og efnahagslíf Úkraínu er stórlega skaddað. Úkraínumenn biðja um stuðning lýðræðisríkja og hafa meðal annars leitað til Íslands um aðstoð. Flestum finnst að við eigum að veita alla þá aðstoð sem við getum. Á meðal þess sem Ísland hefur gert til að styðja Úkraínu er að verða við beiðni þarlendra stjórnvalda um að fella niður tolla á úkraínskum útflutningsvörum. Bráðabirgðaákvæði um slíka tollaniðurfellingu var bætt í tollalögin í fyrra með samþykkt Alþingis á frumvarpi Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra. Rétt er að halda því til haga að Ísland leggur ekki innflutningstolla á neinar vörur aðrar en búvörur – og þá aðallega vörur sem framleiddar eru hér á landi. Það lá því fyrir strax í upphafi að ef stuðningurinn ætti að skipta einhverju máli fyrir Úkraínu myndi hann fela í sér tollfrjálsan innflutning á vörum, sem myndu keppa við innlendar búvörur. Þetta er sama leið og stjórnvöld í ríkjum Evrópusambandsins og í Bretlandi fóru – og í báðum tilvikum hafa lagaákvæði um tollfrelsið verið endurnýjuð; Bretar ákváðu í febrúar að framlengja niðurfellingu tolla út árið og ESB ákvað í apríl að framlengja um ár. Íslenzka lagaákvæðið féll hins vegar úr gildi 31. maí síðastliðinn. Ályktanir og bréfasendingar frá hagsmunaaðilum Þótt nágrannalöndin hafi þannig endurnýjað stuðning sinn við Úkraínu þvælist málið fyrir íslenzkum stjórnvöldum. Ástæðan er augljós; mikill þrýstingur frá hagsmunaaðilum í landbúnaði, sem leggjast þvert gegn endurnýjun lagaákvæðisins. Þingmenn fengu senda ályktun stjórnar Bændasamtaka Íslands þess efnis frá 16. maí og fyrr í mánuðinum höfðu Samtök fyrirtækja í landbúnaði sent Bjarna Benediktssyni harðort bréf þar sem lagzt var gegn framlengingu á tollfrelsinu. Þá eru ótalin öll símtölin til þingmanna og ráðherra frá hagsmunaaðilum í landbúnaði, sem telja að innlend kjúklingaframleiðsla sé að fara á hliðina vegna samkeppni frá úkraínskum kjúklingaframleiðendum. Matvælaráðuneytið metur það svo að haldi innflutningur á úkraínskum kjúklingi áfram í sama mæli og verið hefur, nemi það um 2-3% af markaðnum fyrir kjúklingakjöt. Það er nú allt og sumt. Sérhagsmunaöflunum virðist samt ganga ágætlega að hindra framgang málsins. Eini ráðherrann í ríkisstjórninni sem hefur tjáð sig um það opinberlega er Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, sem sagði í svari við fyrirspurn á Alþingi í síðustu viku að hún teldi rétt að viðhalda tollfrelsinu fyrir vörur frá Úkraínu. Engu að síður kemur ekkert stjórnarfrumvarp um endurnýjun bráðabirgðaákvæðisins, og þegar þetta er ritað eru eftir þrír dagar af störfum Alþingis samkvæmt samþykktri starfsáætlun, áður en þingi verður frestað og þingmenn fara í sumarfrí. Fjármálaráðherrann vísar málinu á þingnefnd Fjármálaráðherrann, sem lagði fram frumvarpið í fyrra, þegir þunnu hljóði. Hann hefur hins vegar falið embættismanni í fjármálaráðuneytinu að leggja til við efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis að hún flytji mál um framlengingu tollfrelsis fyrir úkraínskar vörur. Af hverju ráðherrann vill ekki gera það sjálfur hefur ekki fengizt útskýrt. Hjá efnahags- og viðskiptanefnd virðist ekkert gerast í málinu og ekkert frumvarp kemur þaðan heldur. Nú vakna ýmsar spurningar. Munu fulltrúar sérhagsmuna í landbúnaði virkilega hafa sitt fram í máli, sem varðar annars vegar hag íslenzkra neytenda og hins vegar stuðning við vinaríki okkar sem á í vök að verjast? Hvar eru þeir nú, þingmenn stjórnarliðsins sem þykjast stundum bæði vera stuðningsmenn Úkraínu og talsmenn frjálsra viðskipta? Af hverju heyrist ekkert í þeim? Og síðast en ekki sízt – erum við svona smá, að láta annað eins prinsippmál niður falla til að gæta sérhagsmuna, sem í öllum samanburði eru minniháttar? Höfundur er framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda.
Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir Skoðun
Skoðun Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir skrifar
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir Skoðun