Sumarið er tíminn Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 20. júlí 2023 08:01 Íslenska sumarið er sannarlega töfrum líkast. Bjartar sumarnætur fá okkur til að gleyma stað og stund og þegar sólin lætur sjá sig og jafnvel lognið líka, þá er hvergi betra að vera. Vitaskuld eigum að njóta þessa tímabils því það er hvorki langt né sérlega áreiðanlegt. Stjórnmálin eru engin undantekning þegar það kemur að áhrifum íslenska sumarsins. Fá mikilvæg mál ná flugi og við viljum flest frekar stressa okkur á því að ná sem mestu út úr fágætum sumardögum en að hugsa um hvers vegna verðbólga og vaxtastig hjá okkur er margfalt hærri en annars staðar. Eða hvers vegna stór þjóðþrifamál sitja pikkföst í fyrsta gír. Ljái okkur hver sem vill. Óþægindatilfinning En í miðju sólarstressinu er ekki laust við að óþægindatilfinning sæki að, því framundan er óvissuhaust og líklega þungur vetur. Verðbólgan er ennþá há, kjarasamningar að losna, mörg heimili standa frammi fyrir stóraukinni greiðslubyrði þegar lán á föstum vöxtum losna með haustinu, stórar ákvarðanir í orkumálum eru í lausu lofti, ekkert lát er á stríðsrekstri Rússa í Úkraínu og svo mætti lengi telja. Allt saman mál sem tekist verður á innan fáeinna vikna og öll spjót munu standa á stjórnvöldum. Að mörgu leyti er sumarið tími þessarar ríkisstjórnar. Ákall almennings um svör, skýra stefnu og ákvarðanir dofnar og vonin um að sumarið taki aldrei enda verður yfirsterkari flestu. Fyrir ríkisstjórnina er þetta ávísun á kyrrstöðu og stöðnun sem er hennar kjörstaða. Eitthvað sem við vitum nú að hún kann betur en flestir aðrir. En við sem höfum verið viðloðin stjórnmál til lengri tíma vitum líka að það kemur haust og síðan vetur að afloknu sumri. Svikalogn varir aldrei að eilífu. Að þora að treysta fólki Viðreisn er óhrædd við að standa með sínum stefnumálum allan ársins hring. Við viljum að fólk og fyrirtæki á Íslandi fá val um að búa við meiri stöðugleika. Þar sem heimatilbúnar sveiflur og kostnaður við að halda úti örmynt skekkja ekki myndina og ýta ósjálfrátt undir sveiflukennda samfélagsgerð þar sem annað hvort er sumar eða bara dimmur frostavetur. Við treystum fólki til að taka stórar og flóknar ákvarðanir um eigin framtíð. Við viljum sjá samfélagið færast úr viðjum sérhagsmuna þeirra afla sem svo augljóslega hafa enn tangarhald á gömlu flokkunum. Það sést best þegar ráðherrar innan ríkisstjórnarinnar reyna þó að taka ákvarðanir í takt við nútímann. Þá rísa þessi öfl upp á afturlappirnar, bíta frá sér og minna okkur á að kyrrstaðan helgast af því að þessi öfl hafa sammælst um að halda friðinn svo lengi sem þau halda völdum. Það er ávísun á stutt sumar og langan vetur. Í slíku umhverfi færumst við ekki áfram. Stórum spurningum er ósvarað og ákvarðanir um lítil og stór mál eru ekki teknar. Ríkisfjármálunum hefur enn ekki verið beitt af festu til að ná niður verðbólgu, þrátt fyrir hávært ákall þar um. Vandanum er ýtt yfir á næstu ríkisstjórn og kynslóðir. Endurunnar kynningar um aðgerðir hafa ekki vakið upp traust á mörkuðum, né sent skilaboð til vinnumarkaðarins um að stjórnvöld ætli að gera sitt. Og vegna ágreinings innan ríkisstjórnar fer Ríkissáttasemjari inn í kjaravetur með bitlítil sáttatæki. Ríkisstjórnin hefur haft sex ár til að styrkja heilbrigðisstofnanir okkar, styðja við heilbrigðisstarfsfólk og grynnka á biðlistum. Afraksturinn er lítið annað en óreiða á striga. Ákvarðanir um orkuöflun eru í biðstöðu með afdrifaríkum afleiðingum fyrir samkeppnishæfni okkar, svo ekki sé talað um möguleika okkar til að ná markmiðum okkar í loftslagsmálum. Minni en táknræn mál Síðan eru það öll minni en ekki síður mikilvægu málin sem falla í skuggann af þeim stærri. Oft táknræn mál. Mál sem þau okkar, sem aðhyllast raunverulega hugmyndafræði um frelsi og frjálslyndi, láta ekki hjá líða að breyta þegar tækifæri gefst - líkt og þegar fólk situr í meirihluta á þingi og í ríkisstjórn. Aðgerðarleysi á þeim sviðum segir mikið til um getuleysi stjórnarflokkanna. Við í Viðreisn viljum lækka verðið á matarkörfunni með því að auka frelsi og samkeppni því það hefur sýnt sig að það skilar mestum árangri fyrir neytendur. Verðlagsnefnd búvara og ógagnsæir tollkvótar eru gott dæmi um tangarhaldið sem kyrrstaðan veldur. En ríkisstjórnin rígheldur í kerfi sem þjónar hvorki bændum né neytendum. Og lítur á lítið magn af innfluttum úkraínskum kjúklingabringum sem ógn við úrelt kerfi í stað þess að styðja ódeig baráttu Úkraínu fyrir frelsi og sjálfshjálp. Annað dæmi um úrelt fyrirkomulag er verslun með áfengi, sem er svo gott sem orðin frjáls í gegnum netverslanir. En það er ekki vegna stefnu stjórnvalda heldur stefnuleysis. Og ákvörðunarfælni. Viðreisn fagnar að sjálfsögðu auknu frelsi í verslun með allar vörur, en það veit ekki á gott þegar mál þróast með þeim hætti að lög sem sett eru á Alþingi eru löngu orðin úrelt en stjórnvöld horfa meðvituð í hina áttina. Í stað þess að taka umræðu og ákvarðanir sem gætu verið þeim erfiðar. Þrátt fyrir að það stefni í átakahaust þar sem efnahagsmál og kjaraviðræður munu bera hæst er ljóst að átökin innan ríkisstjórnar um hin ýmsu mál, stór sem smá, verða síst minni. Reynslan af þeim átökum er að lítið hreyfist. Með tilheyrandi tjóni fyrir almannahagsmuni og samfélagið. Eftir gæfuríkt sumar blasir við viðburðaríkt haust. Og Viðreisn er í startholunum. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Viðreisn Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Sjá meira
Íslenska sumarið er sannarlega töfrum líkast. Bjartar sumarnætur fá okkur til að gleyma stað og stund og þegar sólin lætur sjá sig og jafnvel lognið líka, þá er hvergi betra að vera. Vitaskuld eigum að njóta þessa tímabils því það er hvorki langt né sérlega áreiðanlegt. Stjórnmálin eru engin undantekning þegar það kemur að áhrifum íslenska sumarsins. Fá mikilvæg mál ná flugi og við viljum flest frekar stressa okkur á því að ná sem mestu út úr fágætum sumardögum en að hugsa um hvers vegna verðbólga og vaxtastig hjá okkur er margfalt hærri en annars staðar. Eða hvers vegna stór þjóðþrifamál sitja pikkföst í fyrsta gír. Ljái okkur hver sem vill. Óþægindatilfinning En í miðju sólarstressinu er ekki laust við að óþægindatilfinning sæki að, því framundan er óvissuhaust og líklega þungur vetur. Verðbólgan er ennþá há, kjarasamningar að losna, mörg heimili standa frammi fyrir stóraukinni greiðslubyrði þegar lán á föstum vöxtum losna með haustinu, stórar ákvarðanir í orkumálum eru í lausu lofti, ekkert lát er á stríðsrekstri Rússa í Úkraínu og svo mætti lengi telja. Allt saman mál sem tekist verður á innan fáeinna vikna og öll spjót munu standa á stjórnvöldum. Að mörgu leyti er sumarið tími þessarar ríkisstjórnar. Ákall almennings um svör, skýra stefnu og ákvarðanir dofnar og vonin um að sumarið taki aldrei enda verður yfirsterkari flestu. Fyrir ríkisstjórnina er þetta ávísun á kyrrstöðu og stöðnun sem er hennar kjörstaða. Eitthvað sem við vitum nú að hún kann betur en flestir aðrir. En við sem höfum verið viðloðin stjórnmál til lengri tíma vitum líka að það kemur haust og síðan vetur að afloknu sumri. Svikalogn varir aldrei að eilífu. Að þora að treysta fólki Viðreisn er óhrædd við að standa með sínum stefnumálum allan ársins hring. Við viljum að fólk og fyrirtæki á Íslandi fá val um að búa við meiri stöðugleika. Þar sem heimatilbúnar sveiflur og kostnaður við að halda úti örmynt skekkja ekki myndina og ýta ósjálfrátt undir sveiflukennda samfélagsgerð þar sem annað hvort er sumar eða bara dimmur frostavetur. Við treystum fólki til að taka stórar og flóknar ákvarðanir um eigin framtíð. Við viljum sjá samfélagið færast úr viðjum sérhagsmuna þeirra afla sem svo augljóslega hafa enn tangarhald á gömlu flokkunum. Það sést best þegar ráðherrar innan ríkisstjórnarinnar reyna þó að taka ákvarðanir í takt við nútímann. Þá rísa þessi öfl upp á afturlappirnar, bíta frá sér og minna okkur á að kyrrstaðan helgast af því að þessi öfl hafa sammælst um að halda friðinn svo lengi sem þau halda völdum. Það er ávísun á stutt sumar og langan vetur. Í slíku umhverfi færumst við ekki áfram. Stórum spurningum er ósvarað og ákvarðanir um lítil og stór mál eru ekki teknar. Ríkisfjármálunum hefur enn ekki verið beitt af festu til að ná niður verðbólgu, þrátt fyrir hávært ákall þar um. Vandanum er ýtt yfir á næstu ríkisstjórn og kynslóðir. Endurunnar kynningar um aðgerðir hafa ekki vakið upp traust á mörkuðum, né sent skilaboð til vinnumarkaðarins um að stjórnvöld ætli að gera sitt. Og vegna ágreinings innan ríkisstjórnar fer Ríkissáttasemjari inn í kjaravetur með bitlítil sáttatæki. Ríkisstjórnin hefur haft sex ár til að styrkja heilbrigðisstofnanir okkar, styðja við heilbrigðisstarfsfólk og grynnka á biðlistum. Afraksturinn er lítið annað en óreiða á striga. Ákvarðanir um orkuöflun eru í biðstöðu með afdrifaríkum afleiðingum fyrir samkeppnishæfni okkar, svo ekki sé talað um möguleika okkar til að ná markmiðum okkar í loftslagsmálum. Minni en táknræn mál Síðan eru það öll minni en ekki síður mikilvægu málin sem falla í skuggann af þeim stærri. Oft táknræn mál. Mál sem þau okkar, sem aðhyllast raunverulega hugmyndafræði um frelsi og frjálslyndi, láta ekki hjá líða að breyta þegar tækifæri gefst - líkt og þegar fólk situr í meirihluta á þingi og í ríkisstjórn. Aðgerðarleysi á þeim sviðum segir mikið til um getuleysi stjórnarflokkanna. Við í Viðreisn viljum lækka verðið á matarkörfunni með því að auka frelsi og samkeppni því það hefur sýnt sig að það skilar mestum árangri fyrir neytendur. Verðlagsnefnd búvara og ógagnsæir tollkvótar eru gott dæmi um tangarhaldið sem kyrrstaðan veldur. En ríkisstjórnin rígheldur í kerfi sem þjónar hvorki bændum né neytendum. Og lítur á lítið magn af innfluttum úkraínskum kjúklingabringum sem ógn við úrelt kerfi í stað þess að styðja ódeig baráttu Úkraínu fyrir frelsi og sjálfshjálp. Annað dæmi um úrelt fyrirkomulag er verslun með áfengi, sem er svo gott sem orðin frjáls í gegnum netverslanir. En það er ekki vegna stefnu stjórnvalda heldur stefnuleysis. Og ákvörðunarfælni. Viðreisn fagnar að sjálfsögðu auknu frelsi í verslun með allar vörur, en það veit ekki á gott þegar mál þróast með þeim hætti að lög sem sett eru á Alþingi eru löngu orðin úrelt en stjórnvöld horfa meðvituð í hina áttina. Í stað þess að taka umræðu og ákvarðanir sem gætu verið þeim erfiðar. Þrátt fyrir að það stefni í átakahaust þar sem efnahagsmál og kjaraviðræður munu bera hæst er ljóst að átökin innan ríkisstjórnar um hin ýmsu mál, stór sem smá, verða síst minni. Reynslan af þeim átökum er að lítið hreyfist. Með tilheyrandi tjóni fyrir almannahagsmuni og samfélagið. Eftir gæfuríkt sumar blasir við viðburðaríkt haust. Og Viðreisn er í startholunum. Höfundur er formaður Viðreisnar.
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar