Er ferðaþjónustan að rústa íslenskunni? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar 18. ágúst 2023 15:59 Tónlistarmaðurinn Bubbi Morthens skrifaði grein í Morgunblaðið í gær sem ber heitið „Hernaðurinn gegn tungumálinu“. Ég deili áhyggjum Bubba af íslenskunni og er fyrsta manneskjan til að styðja aðgerðir til þess að gera veg hennar sem mestan. Við Bubbi erum hins vegar ekki sammála um orsakir þessarar hnignunar íslenskunnar og ástæður þess að enskan er nú alltumlykjandi og af sumum notuð til jafns eða meira en íslenska. Bubbi segir höfuðborgina vera þakta skiltum á ensku og að ALLIR veitingastaðir séu með ensku sem fyrsta mál og að það tali ENGINN íslensku á þessum stöðum. Hann segir ferðaiðnaðinn (sem heitir reyndar ferðaþjónusta) þurfa að taka sig saman í andlitinu, þar sem hún sé í hernaði gegn tungumálinu með gróðasjónarmið að leiðarljósi. Einfaldlega rangt Þetta er allt saman einfaldlega rangt. Vissulega eru skilti á ensku á Laugaveginum og auðvitað er fólk að störfum í ferðaþjónustu um landið allt, sem kann ekki íslensku. Eflaust eru einhverjir veitingastaðir með ensku sem fyrsta mál, en langflestir eru með matseðla sína á íslensku og ensku. Það er síðan mikill misskilningur að hér séu gróðasjónarmið á ferðinni, enda eru flestir þeir sem reka ferðaþjónustu fullkomlega meðvitaðir um það að íslensk tunga er hluti af menningu Íslands og þeirri upplifun, sem flestir ferðamenn eru að sækjast eftir. Eflaust getur ferðaþjónustan gert betur, enda hefur undirrituð og fleiri undanfarið skorað á ferðaþjónustufyrirtæki að hafa íslenskuna ávallt í öndvegi og alltaf sem fyrsta mál. Hins vegar þurfa ferðaþjónustufyrirtæki að eiga samskipti við sína viðskiptavini og það er einfaldlega staðreynd sem við þurfum að viðurkenna, að þau samskipti geta nær eingöngu átt sér stað á öðrum tungumálum. Það sem vel er gert Við þurfum líka að viðurkenna og taka þá staðreynd í sátt að á háannatíma ferðaþjónustu þurfum við að fá til liðs við okkur erlent starfsfólk til að aðstoða okkur við að skapa verðmæti, sem allir landsmenn njóta góðs af. Starfsfólk sem hingað kemur til að vinna í stuttan tíma mun fæst ná tökum á íslensku. Við höfum þó lagt áherslu á það að þetta fólk læri þó grunnorðaforða í þeirri starfsgrein, sem það starfar í og hefur það víða gengið ágætlega. Í íslenskri ferðaþjónustu starfar líka stór hópur innflytjenda, sem eru komnir til að vera og margir þeirra tala ágætis íslensku. Það er minna talað um það, en það sem miður fer. Vandinn liggur dýpra Ég hafna því því algjörlega að mesta hættan sem steðjar að íslenskunni séu skilti á ensku sums staðar og að það komi fyrir að Íslendingar neyðist til að tala ensku á veitingastöðum eða hótelum - þó ég vildi vissulega að það þyrfti ekki að koma fyrir. Vandinn á sér miklu dýpri rætur, sem hafa lítið með ferðaþjónustu eða atvinnulífið almennt að gera. Formaður félags grunnskólakennara, Mjöll Matthíasdóttir, bendir á það í viðtali í Morgunblaðinu í dag, að það þurfi að fara í átak við að kenna erlendum börnum íslensku allt frá leikskólastigi og að íslenskumælandi börn eigi það til að tala ensku hvert við annað. Varla er það vegna auglýsingaskilta í miðborginni. Jón Pétur Zimsen, sem er með langa reynslu af skólastarfi, segir í viðtali í sama blaði í dag, að íslenska sé mikilvægasta fagið í skólanum. Hann segir jafnframt að hnignun hafi átt sér stað, þegar kemur að tungumálinu, enda séu ensk áhrif af snjalltækjunum, sem börn og unglingar nota jú óhóflega, mjög mikil. Hann vill beintengja það að vera góður í íslensku við peninga. Að hans mati hefur sá sem hefur gott vald á málinu og getur tjáð sig auðveldlega mun öðlast fleiri tækifæri í lífinu og þar af leiðandi auka líkur á meiri lífsgæðum. Þarna er ég honum hjartanlega sammála og kannski er þetta mantran, sem við þurfum að vinna með í samfélaginu okkar. Öll sem eitt Ég er sammála Bubba Morthens um að íslenskan sé límið sem bindur okkur öll saman og að við þurfum að spyrna gegn áhrifum enskunnar á málið okkar. En við skulum gera það með því að vinna saman – öll sem eitt – og benda kurteislega á það sem miður fer frekar en að ásaka meðborgara okkar og ráðast að rótum vandans, þar sem við erum líklegust til að ná árangri. Rætur vandans liggja ekki í auglýsingaskiltum á ensku eða því að þurfa stundum að panta kaffibolla á ensku í miðborg Reykjavíkur eða á Húsavík. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarnheiður Hallsdóttir Ferðamennska á Íslandi Íslensk tunga Mest lesið Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Ráðherrann Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Viðreisn er Samfylkingin Júlíus Viggó Ólafsson Skoðun Hugsjónir ójafnaðarmanns - svar við bréfi Kára Snorri Másson Skoðun Er skynsemi Sigmundar Davíðs o.fl. skynsamleg? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Sjálfskaparvíti Samfylkingar og Viðreisnar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun „Ég hefði nú ekkert á móti því að taka aðeins í tæjuna“ Eva Pandora Baldursdóttir Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun Þarf Ábyrg framtíð 14,1% til að komast í kappræður Heimildarinnar? Jóhannes Loftsson Skoðun Er heilbrigði besta lausnin? Lukka Pálsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mun forseti Íslands fremja landráð? Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Ég býð mig fram fyrir framtíðarkynslóðir Finnur Ricart Andrason skrifar Skoðun Rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis þarf að hljóma á Alþingi Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gera þarf skurk í búsetumálum eldri borgara Ólafur Ísleifsson skrifar Skoðun „Ég hefði nú ekkert á móti því að taka aðeins í tæjuna“ Eva Pandora Baldursdóttir skrifar Skoðun Vilt þú breytingu á stjórn landsins? Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Hugsjónir ójafnaðarmanns - svar við bréfi Kára Snorri Másson skrifar Skoðun Af hverju er nauðsyn að fá Sósíalista inn á þing og í næstu ríkisstjórn? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Búsetufrelsi og lögheimilisskráning Heiðbrá Ólafsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og aðrar villur í umræðunni um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Geðveikir frasar – en það þarf að vera plan! Ragna Sigurðardóttir,Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Þarf Ábyrg framtíð 14,1% til að komast í kappræður Heimildarinnar? Jóhannes Loftsson skrifar Skoðun Þess vegna er ég á lista VG í Suðurkjördæmi Þorsteinn Ólafsson skrifar Skoðun Svínsleg mismunun gagnvart eldra fólki Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Hverjir myrða konur? Auður Önnu Magnúsdóttir skrifar Skoðun „Það sé ykkur til fæðu“ - hugleiðing um jólamat Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Ferðafrelsið er dýrmætt Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn er Samfylkingin Júlíus Viggó Ólafsson skrifar Skoðun Mannúðleg innflytjendastefna Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Hvað er vandamálið á húsnæðismarkaðinum og hvernig leysum við það Ómar Ingþórsson skrifar Skoðun Er heilbrigði besta lausnin? Lukka Pálsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir skrifar Skoðun Sjálfskaparvíti Samfylkingar og Viðreisnar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Evrópudagur sjúkraliða Sandra B. Franks skrifar Skoðun Baráttan um Ísland og sjálfstæði þjóðar Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Alvöru aðgerðir í húsnæðismálum – x við V Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Er skynsemi Sigmundar Davíðs o.fl. skynsamleg? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ráðherrann Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir skrifar Skoðun Willum Þór – fyrir konur Heiðdís Geirsdóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Tónlistarmaðurinn Bubbi Morthens skrifaði grein í Morgunblaðið í gær sem ber heitið „Hernaðurinn gegn tungumálinu“. Ég deili áhyggjum Bubba af íslenskunni og er fyrsta manneskjan til að styðja aðgerðir til þess að gera veg hennar sem mestan. Við Bubbi erum hins vegar ekki sammála um orsakir þessarar hnignunar íslenskunnar og ástæður þess að enskan er nú alltumlykjandi og af sumum notuð til jafns eða meira en íslenska. Bubbi segir höfuðborgina vera þakta skiltum á ensku og að ALLIR veitingastaðir séu með ensku sem fyrsta mál og að það tali ENGINN íslensku á þessum stöðum. Hann segir ferðaiðnaðinn (sem heitir reyndar ferðaþjónusta) þurfa að taka sig saman í andlitinu, þar sem hún sé í hernaði gegn tungumálinu með gróðasjónarmið að leiðarljósi. Einfaldlega rangt Þetta er allt saman einfaldlega rangt. Vissulega eru skilti á ensku á Laugaveginum og auðvitað er fólk að störfum í ferðaþjónustu um landið allt, sem kann ekki íslensku. Eflaust eru einhverjir veitingastaðir með ensku sem fyrsta mál, en langflestir eru með matseðla sína á íslensku og ensku. Það er síðan mikill misskilningur að hér séu gróðasjónarmið á ferðinni, enda eru flestir þeir sem reka ferðaþjónustu fullkomlega meðvitaðir um það að íslensk tunga er hluti af menningu Íslands og þeirri upplifun, sem flestir ferðamenn eru að sækjast eftir. Eflaust getur ferðaþjónustan gert betur, enda hefur undirrituð og fleiri undanfarið skorað á ferðaþjónustufyrirtæki að hafa íslenskuna ávallt í öndvegi og alltaf sem fyrsta mál. Hins vegar þurfa ferðaþjónustufyrirtæki að eiga samskipti við sína viðskiptavini og það er einfaldlega staðreynd sem við þurfum að viðurkenna, að þau samskipti geta nær eingöngu átt sér stað á öðrum tungumálum. Það sem vel er gert Við þurfum líka að viðurkenna og taka þá staðreynd í sátt að á háannatíma ferðaþjónustu þurfum við að fá til liðs við okkur erlent starfsfólk til að aðstoða okkur við að skapa verðmæti, sem allir landsmenn njóta góðs af. Starfsfólk sem hingað kemur til að vinna í stuttan tíma mun fæst ná tökum á íslensku. Við höfum þó lagt áherslu á það að þetta fólk læri þó grunnorðaforða í þeirri starfsgrein, sem það starfar í og hefur það víða gengið ágætlega. Í íslenskri ferðaþjónustu starfar líka stór hópur innflytjenda, sem eru komnir til að vera og margir þeirra tala ágætis íslensku. Það er minna talað um það, en það sem miður fer. Vandinn liggur dýpra Ég hafna því því algjörlega að mesta hættan sem steðjar að íslenskunni séu skilti á ensku sums staðar og að það komi fyrir að Íslendingar neyðist til að tala ensku á veitingastöðum eða hótelum - þó ég vildi vissulega að það þyrfti ekki að koma fyrir. Vandinn á sér miklu dýpri rætur, sem hafa lítið með ferðaþjónustu eða atvinnulífið almennt að gera. Formaður félags grunnskólakennara, Mjöll Matthíasdóttir, bendir á það í viðtali í Morgunblaðinu í dag, að það þurfi að fara í átak við að kenna erlendum börnum íslensku allt frá leikskólastigi og að íslenskumælandi börn eigi það til að tala ensku hvert við annað. Varla er það vegna auglýsingaskilta í miðborginni. Jón Pétur Zimsen, sem er með langa reynslu af skólastarfi, segir í viðtali í sama blaði í dag, að íslenska sé mikilvægasta fagið í skólanum. Hann segir jafnframt að hnignun hafi átt sér stað, þegar kemur að tungumálinu, enda séu ensk áhrif af snjalltækjunum, sem börn og unglingar nota jú óhóflega, mjög mikil. Hann vill beintengja það að vera góður í íslensku við peninga. Að hans mati hefur sá sem hefur gott vald á málinu og getur tjáð sig auðveldlega mun öðlast fleiri tækifæri í lífinu og þar af leiðandi auka líkur á meiri lífsgæðum. Þarna er ég honum hjartanlega sammála og kannski er þetta mantran, sem við þurfum að vinna með í samfélaginu okkar. Öll sem eitt Ég er sammála Bubba Morthens um að íslenskan sé límið sem bindur okkur öll saman og að við þurfum að spyrna gegn áhrifum enskunnar á málið okkar. En við skulum gera það með því að vinna saman – öll sem eitt – og benda kurteislega á það sem miður fer frekar en að ásaka meðborgara okkar og ráðast að rótum vandans, þar sem við erum líklegust til að ná árangri. Rætur vandans liggja ekki í auglýsingaskiltum á ensku eða því að þurfa stundum að panta kaffibolla á ensku í miðborg Reykjavíkur eða á Húsavík. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar.
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis þarf að hljóma á Alþingi Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Af hverju er nauðsyn að fá Sósíalista inn á þing og í næstu ríkisstjórn? Ólafur H. Ólafsson skrifar
Skoðun Geðveikir frasar – en það þarf að vera plan! Ragna Sigurðardóttir,Sigurþóra Bergsdóttir skrifar
Skoðun Þarf Ábyrg framtíð 14,1% til að komast í kappræður Heimildarinnar? Jóhannes Loftsson skrifar
Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir skrifar
Skoðun Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir skrifar
Skoðun Willum Þór – fyrir konur Heiðdís Geirsdóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun