Einkafíllinn Skúli Helgason skrifar 5. september 2023 19:00 Ég tók þátt í ítarlegri umræðu um samgöngusáttmálanum í borgarstjórn og hér eru mín fimmtíu sent. Samgöngusáttmálinn snýst um úrbætur á samgönguinnviðum á höfuðborgarsvæðinu en ein meginforsenda hans og hvati er að samgöngumál á svæðinu hafa verið í ákveðnu öngstræti um langt árabil. Því til viðbótar er svo lykilatriði máls sem merkilega lítið hefur verið í opinberu umræðunni – í raun og veru fíllinn í herberginu - sem er hvorki meira né minna en stærsta viðfangsefni heimsbyggðarinnar um þessar mundir sem er glíman við alvarlegan loftslagsvanda sem ógnar framtíð mannkyns og lífríki jarðarinnar um leið.Tengingin við loftslagsmálin er skrifuð inn í samgöngusáttmálann sem eitt af fjórum meginmarkmiðum hans. Nánar tiltekið segir í sáttmálanum að markmið hans sé m.a. að: Stuðla að því að ná loftslagsmarkmiðum ríkis og sveitarfélaga um sjálfbært, kolefnishlutlaust borgarsamfélag með eflingu almenningssamgangna og deilihagkerfis í samgöngum, bættum innviðum fyrir vistvæna samgöngumáta og hvetja til breyttra ferðavenja og orkuskipta. Upp með sokkana! Ísland stendur sig ekki vel í mótvægisaðgerðum gegn loftslagsvandanum – háleit markmið um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegundir hafa ekki náðst og aðgerðaáætlanir reynst óraunhæfar. Ísland hefur neyðst til að verja milljörðum króna í að kaupa losunarheimildir frá útlöndum – einskonar aflátsbréf sem kosta fúlgur fjár og gera ekkert nema fresta vandanum eða öllu heldur fresta því að við grípum til raunverulegra aðgerða til að snúa blaðinu við. Í skýrslu um loftslagsstefnu Samtaka sveit á höfuðborgarsvæðinu sem samþykkt var í sumar kemur fram að yfir helmingur af losun gróðurhúsalofttegunda á höfuðborgarsvæðinu nánar tiltekið 58% á upptök sín í vegasamgöngum m.v. síðustu mælingar. Samgöngusáttmálinn er mikilvæg tilraun sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu með borgina í broddi fylkingar annars vegar og ríkisins hins vegar til að finna lausn sem snýr loftslagsvörn í sókn fyrir sjálfbærari samgöngum þar sem hlutur almenningssamgangna og annarra vistvænna samgöngumáta er aukinn á kostnað bílaumferðar. Ekki þannig að einkabílnum verði ýtt alfarið út í skurð fjarri því en að hlutdeild hans minnki úr 76% niður í 64% árið 2030 skv. markmiðum svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins en markmið okkar í borginni eru að ná hlutdeildinni niður í 58% á tímabilinu skv. aðalskipulagi Reykjavíkur. Það er nú öll aðförin að einkabílnum og valkosturinn er auðvitað að ef þetta gengur ekki eftir sitja menn áfram fastir í sínum einkabíl í umferðinni á álagstímum því bílunum fjölgar áfram hratt í takt við óvenju mikla fólksfjölgun á svæðinu. Valkostirnir Við getum verið þeirrar skoðunar að samgöngusáttmálinn sé of lítið skref í rétta átt og það má vel halda því fram að við séum ekki að horfast í augu við vandann sem er alltof mikil bílaumferð og alltof margir bílar á götum höfuðborgarsvæðisins en sáttmálinn er engu að síður vænlegasta lausnin sem við höfum í augnablikinu. Valkostirnir við samgöngusáttmálann eru í raun bara tveir: annars vegar að stinga hausnum í sandinn, afneita loftslagsvandanum og neita að breyta rótgrónum venjum í samgöngumálum. Vissulega eru ýmsir fastir í ístaðinu í þeim efnum og vilja keyra áfram sinn bensín og díselbíl helst á nagladekkjum en sú stefna keyrir samfélagið okkar út í skurð og getur ekki ráðið för hjá ábyrgum stjórnvöldum. Hinn valkosturinn er miklu meiri róttækni, bann við bílaumferð á tilteknum svæðum t.d. í miðborginni, skattar á bensínbíla og díselbíla, skattar á umferð í miðborg eins og borgarstjórnin í London kynnti á dögunum o.sfrv. Því miður taka góðir hlutir gjarnan of langan tíma hér á landi og það voru vonbrigði að Frv. ríkisstjórnar um flýti og umferðargjöld sem átti að leggja fram á Alþingi í vor var frestað – fram á haust hið minnsta. En er ekki þróunin í rétta átt – eru ekki rafmagnsbílarnir að taka við af bensínhákunum? Vissulega jákvætt að nýskráningum rafmagnsbíla hefur fjölgað hratt á undanförnum árum og þeir eru mun meira áberandi í umferðinni nú þessi misserin. En því miður er sú þróun alltof hægfara ef heildarmyndin er skoðuð. Skráð ökutæki eru 430 þúsund í landinu og þar af eru bensín og díselbílar um 330 þúsund eða 76%. Hlutur rafmagnsbíla er þrátt fyrir verulega fjölgun undanfarin ár enn þá hverfandi í bílaflotanum í heild 5,6% og tengiltvinnbílar 5,1% til viðbótar. Beitt hefur verið jákvæðum hvötum til að fjölga rafmagnsbílum en þeir hvatar hverfa úr kerfinu um næstu áramót skv. stefnu ríkisstjórnarinnar. Hvað tekur þá við er alveg óljóst. Áhyggjurefni að afturkippur verði í orkuskiptum í vegasamgöngum ef svo fer fram sem horfir. En auðvitað þurfum við að hafa í huga að rafmagnsbílar taka sama pláss á götunum eins og bensínbílar og reyna því verulega á innviði samgöngukerfisins þó þeir séu sannarlega góður kostur til að draga úr mengun. Stórt skref í rétta átt Í hnotskurn er staðan þessi – samgöngusáttmálinn er besta leiðin sem við höfum til að bregðast við alvarlegri stöðu í samgöngumálum höfuðborgarsvæðisins. Við þurfum að ná saman um alvöru aðgerðir til að mæta loftslagsvandanum ekki leita að ódýrri útgönguleið sem sendir reikninginn til komandi kynslóða heldur mæta vandanum af kjarki með skynsemi í vegarnesti. Samgöngusáttmálinn er vissulega málamiðlun milli einkabílamenningar og vistvænni samgöngumáta – hann leysir ekki vandann einn og sér en hann er nauðsynlegt stórt skref í rétta átt og við eigum að sameinast um að styðja hann alla leið með nauðsynlegri uppfærslu á áætlunum um fjármögnun og framkvæmdir, sem nú stendur einmitt yfir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Borgarstjórn Samfylkingin Samgöngur Borgarlína Skúli Helgason Reykjavík Mest lesið Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Ég tók þátt í ítarlegri umræðu um samgöngusáttmálanum í borgarstjórn og hér eru mín fimmtíu sent. Samgöngusáttmálinn snýst um úrbætur á samgönguinnviðum á höfuðborgarsvæðinu en ein meginforsenda hans og hvati er að samgöngumál á svæðinu hafa verið í ákveðnu öngstræti um langt árabil. Því til viðbótar er svo lykilatriði máls sem merkilega lítið hefur verið í opinberu umræðunni – í raun og veru fíllinn í herberginu - sem er hvorki meira né minna en stærsta viðfangsefni heimsbyggðarinnar um þessar mundir sem er glíman við alvarlegan loftslagsvanda sem ógnar framtíð mannkyns og lífríki jarðarinnar um leið.Tengingin við loftslagsmálin er skrifuð inn í samgöngusáttmálann sem eitt af fjórum meginmarkmiðum hans. Nánar tiltekið segir í sáttmálanum að markmið hans sé m.a. að: Stuðla að því að ná loftslagsmarkmiðum ríkis og sveitarfélaga um sjálfbært, kolefnishlutlaust borgarsamfélag með eflingu almenningssamgangna og deilihagkerfis í samgöngum, bættum innviðum fyrir vistvæna samgöngumáta og hvetja til breyttra ferðavenja og orkuskipta. Upp með sokkana! Ísland stendur sig ekki vel í mótvægisaðgerðum gegn loftslagsvandanum – háleit markmið um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegundir hafa ekki náðst og aðgerðaáætlanir reynst óraunhæfar. Ísland hefur neyðst til að verja milljörðum króna í að kaupa losunarheimildir frá útlöndum – einskonar aflátsbréf sem kosta fúlgur fjár og gera ekkert nema fresta vandanum eða öllu heldur fresta því að við grípum til raunverulegra aðgerða til að snúa blaðinu við. Í skýrslu um loftslagsstefnu Samtaka sveit á höfuðborgarsvæðinu sem samþykkt var í sumar kemur fram að yfir helmingur af losun gróðurhúsalofttegunda á höfuðborgarsvæðinu nánar tiltekið 58% á upptök sín í vegasamgöngum m.v. síðustu mælingar. Samgöngusáttmálinn er mikilvæg tilraun sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu með borgina í broddi fylkingar annars vegar og ríkisins hins vegar til að finna lausn sem snýr loftslagsvörn í sókn fyrir sjálfbærari samgöngum þar sem hlutur almenningssamgangna og annarra vistvænna samgöngumáta er aukinn á kostnað bílaumferðar. Ekki þannig að einkabílnum verði ýtt alfarið út í skurð fjarri því en að hlutdeild hans minnki úr 76% niður í 64% árið 2030 skv. markmiðum svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins en markmið okkar í borginni eru að ná hlutdeildinni niður í 58% á tímabilinu skv. aðalskipulagi Reykjavíkur. Það er nú öll aðförin að einkabílnum og valkosturinn er auðvitað að ef þetta gengur ekki eftir sitja menn áfram fastir í sínum einkabíl í umferðinni á álagstímum því bílunum fjölgar áfram hratt í takt við óvenju mikla fólksfjölgun á svæðinu. Valkostirnir Við getum verið þeirrar skoðunar að samgöngusáttmálinn sé of lítið skref í rétta átt og það má vel halda því fram að við séum ekki að horfast í augu við vandann sem er alltof mikil bílaumferð og alltof margir bílar á götum höfuðborgarsvæðisins en sáttmálinn er engu að síður vænlegasta lausnin sem við höfum í augnablikinu. Valkostirnir við samgöngusáttmálann eru í raun bara tveir: annars vegar að stinga hausnum í sandinn, afneita loftslagsvandanum og neita að breyta rótgrónum venjum í samgöngumálum. Vissulega eru ýmsir fastir í ístaðinu í þeim efnum og vilja keyra áfram sinn bensín og díselbíl helst á nagladekkjum en sú stefna keyrir samfélagið okkar út í skurð og getur ekki ráðið för hjá ábyrgum stjórnvöldum. Hinn valkosturinn er miklu meiri róttækni, bann við bílaumferð á tilteknum svæðum t.d. í miðborginni, skattar á bensínbíla og díselbíla, skattar á umferð í miðborg eins og borgarstjórnin í London kynnti á dögunum o.sfrv. Því miður taka góðir hlutir gjarnan of langan tíma hér á landi og það voru vonbrigði að Frv. ríkisstjórnar um flýti og umferðargjöld sem átti að leggja fram á Alþingi í vor var frestað – fram á haust hið minnsta. En er ekki þróunin í rétta átt – eru ekki rafmagnsbílarnir að taka við af bensínhákunum? Vissulega jákvætt að nýskráningum rafmagnsbíla hefur fjölgað hratt á undanförnum árum og þeir eru mun meira áberandi í umferðinni nú þessi misserin. En því miður er sú þróun alltof hægfara ef heildarmyndin er skoðuð. Skráð ökutæki eru 430 þúsund í landinu og þar af eru bensín og díselbílar um 330 þúsund eða 76%. Hlutur rafmagnsbíla er þrátt fyrir verulega fjölgun undanfarin ár enn þá hverfandi í bílaflotanum í heild 5,6% og tengiltvinnbílar 5,1% til viðbótar. Beitt hefur verið jákvæðum hvötum til að fjölga rafmagnsbílum en þeir hvatar hverfa úr kerfinu um næstu áramót skv. stefnu ríkisstjórnarinnar. Hvað tekur þá við er alveg óljóst. Áhyggjurefni að afturkippur verði í orkuskiptum í vegasamgöngum ef svo fer fram sem horfir. En auðvitað þurfum við að hafa í huga að rafmagnsbílar taka sama pláss á götunum eins og bensínbílar og reyna því verulega á innviði samgöngukerfisins þó þeir séu sannarlega góður kostur til að draga úr mengun. Stórt skref í rétta átt Í hnotskurn er staðan þessi – samgöngusáttmálinn er besta leiðin sem við höfum til að bregðast við alvarlegri stöðu í samgöngumálum höfuðborgarsvæðisins. Við þurfum að ná saman um alvöru aðgerðir til að mæta loftslagsvandanum ekki leita að ódýrri útgönguleið sem sendir reikninginn til komandi kynslóða heldur mæta vandanum af kjarki með skynsemi í vegarnesti. Samgöngusáttmálinn er vissulega málamiðlun milli einkabílamenningar og vistvænni samgöngumáta – hann leysir ekki vandann einn og sér en hann er nauðsynlegt stórt skref í rétta átt og við eigum að sameinast um að styðja hann alla leið með nauðsynlegri uppfærslu á áætlunum um fjármögnun og framkvæmdir, sem nú stendur einmitt yfir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingarinnar.
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun