Köngulóarvefur Hamas Bjarni Már Magnússon skrifar 30. október 2023 09:30 Mikil umræða spratt upp um nýafstaðna helgi vegna atkvæðagreiðslu sem fram fór á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna um ályktun vegna stríðsátakanna fyrir botni Miðjarðarhafs. Tillagan beindist að mannúðarhlið átakana og var borin upp af Arabahópnum svonefnda. Mikil óánægja birtist víða með að fulltrúar Íslands hafi ekki greitt atkvæði með ályktuninni. Ísland sat hjá og var sú afstaða útskýrð af utanríkisráðuneytinu með þeim hætti að það hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði. Í því samhengi má hafa í huga að um er að ræða fyrstu ályktunina sem kemur frá lykilstofnun Sameinuðu þjóðanna um átökin fyrir botni Miðjarðarhafs. Það getur því ekki annað en talist eðlilegt að vísa sérstaklega til umræddra grimmdarverka Hamas í slíkri yfirlýsingu. Strax að lokinni atkvæðagreiðslunni útskýrði Ísland afstöðu sína í atkvæðaskýringu og lagði áherslu á nauðsyn mannúðarhlés til að tryggja tafarlausa mannúðaraðstoð, harmaði gríðarlegt mannfall óbreyttra borgara og ítrekaði að þá yrði að vernda. Þar að auki kallaði Ísland eftir því að hugað yrði að pólitískri lausn deilunnar, komið yrði á friði og byggt yrði á tveggja ríkja lausninni svokölluðu. Skömm og fylgispekt Í kjölfarið lýsti þó nokkur fjöldi því yfir að hann skammaðist sín fyrir að vera Íslendingur vegna þessa, þ.e. að Ísland hafi ekki stutt ályktun Arabahópsins, heldur ákveðið að sitja hjá við afgreiðslu ályktunar, sem naut meirihlutastuðnings, og fulltrúar Íslands lýstu sig í megindráttum sammála. Lítill áhugi var hins vegar á að ræða hvort stríðandi aðilar hafi farið eftir ályktuninni. Sú skoðun var aftur á móti viðruð að afstaða Íslands við atkvæðagreiðsluna mætti skýra sem fylgispekt við Bandaríkin þó þau greiddu atkvæði með öðrum hætti en Ísland. Noregur var eitt þeirra ríkja sem greiddu atkvæði með tillögu Arabaríkjanna. Það var mjög athyglisvert að sjá Jonas Gahr Störe forsætisráðherra Noregs lýsa því yfir að hann telji aðgerðir Ísraels á Gaza vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Þegar þjóðarleiðtogar taka sér slíkar yfirlýsingar í munn um aðgerðir annarra ríkja gera þeir það jafnan að mjög yfirlögðu ráði og oftast með aðgengi að viðhlítandi gögnum og upplýsingum. Fyrir þau sem ekki hafa aðgang að slíkum upplýsingum getur verið erfiðara að halda slíku fram, jafnvel þótt grunurinn sé mjög sterkur. Kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael eru skiljanlegar vegna tilfinninga og réttlætiskenndar (sem stríðandi fylkingar nota sér óspart) en ganga tæplega upp að svo stöddu. Ábyrgð í alþjóðakerfinu Ábyrg stjórnvöld í alþjóðakerfinu eiga að fara varlega með stórar yfirlýsingar á borð við fordæmingar í garð annarra ríkja. Ísrael hefur rétt til þess að verja sig (innan ákveðins ramma) en ef í ljós kemur að ekki hafi verið farið að lögum sem gilda um framgöngu ríkja í stríði, eða að framdir hafi verið sannanlegir stríðsglæpir eða aðrir sambærilegir glæpir, þá horfir öðruvísi við hvort Ísland geti fordæmt framferði Ísraels. Það leiðir hins vegar af virðingu okkar Íslendinga fyrir alþjóðalögum og alþjóðakerfinu að fella allajafna ekki dóma um framferði annarra ríkja nema í samræmi við þetta gangverk. Á þessu eru vissulega undantekningar, en í flóknum aðstæðum þar sem þykk stríðsþoka hvílir yfir öllu, þarf að gæta að hverju orði. Svo er auðvitað mikill munur á því hvernig hægt er að tjá sig um aðgerðir Ísraels annars vegar og hryðjuverkasamtakanna Hamas hins vegar. Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum. Í því samhengi má rifja upp að að Ísland er eitt örfárra ríkja á Vesturlöndum sem hafa viðurkennt Palestínu sem sjálfstætt ríki. Ísland og Svíþjóð eru einu ríkin í Vestur-Evrópu sem það hafa gert. Það gleymist hins vegar stundum að í þingsályktunartillögunni, þar sem Palestína fékk viðurkenningu sína af hálfu Íslands, var þess sérstaklega krafist að Hamas samtökin hætti öllum ofbeldisverkum og viðurkenni rétt Ísraelsríkis til að njóta friðar og öryggis. Hamas hefur aftur á móti aldrei látið af sínum ofbeldisverkum og starfar samkvæmt stofnskrá (endurnýjuð 2017) þar sem uppræting Ísraels er yfirlýst markmið. Þar er öllum pólitískum lausnum einnig hafnað. Árétta verður að enga viðurkenningu er að finna á Hamas af hálfu íslenskra stjórnvalda í umræddri þingsályktunartillögu. Skilja má ályktunina hins vegar sem viðurkenningu á lögmæti heimastjórnar Palestínu, sem Hamas á ekki aðild að, enda hefur heimastjórnin „gefið vopnaða baráttu upp á bátinn, viðurkennt Ísraelsríki og fallist á landamærin frá því fyrir sex daga stríðið 1967 sem framtíðarlandamæri“ eins og segir í ályktuninni. Hönnuð atburðarás Leiðtogar Hamas, og bakhjarlar þeirra, hafi verið fyllilega meðvitaðir um hversu hörð viðbrögð Ísraels yrðu við voðaverkum þeirra 7. október síðastliðinn. Gíslataka 200 óbreyttra borgara og flutningur þeirra inn á Gaza kórónaði drápin á 1.400 óbreyttum borgurum og gulltryggði innrás Ísraels. Hamas liðar hafa hannað atburðarás sem beinlínis leiðir til mikils mannfalls óbreyttra borgara, borgara sem ættu undir öllum eðlilegum kringumstæðum að vera undir þeirra verndarvæng. Tilgangurinn er að veikja stöðu Ísraels, grafa undan samvinnu Ísraels og Sádi-Arabíu og fleri ríkja, valda uppnámi og uppþotum út um víða veröld og framkalla bresti í samstöðu vestrænna ríkja. Slíkur órói gagnast fyrst og fremst Íran og Rússlandi. Kaldrifjuð og ógeðfelld flétta Hamas og bandamanna þeirra hefur fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja. Höfundur er prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarni Már Magnússon Átök í Ísrael og Palestínu Ísrael Palestína Sameinuðu þjóðirnar Mest lesið Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Gerum betur Hilmar Björnsson Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Sjá meira
Mikil umræða spratt upp um nýafstaðna helgi vegna atkvæðagreiðslu sem fram fór á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna um ályktun vegna stríðsátakanna fyrir botni Miðjarðarhafs. Tillagan beindist að mannúðarhlið átakana og var borin upp af Arabahópnum svonefnda. Mikil óánægja birtist víða með að fulltrúar Íslands hafi ekki greitt atkvæði með ályktuninni. Ísland sat hjá og var sú afstaða útskýrð af utanríkisráðuneytinu með þeim hætti að það hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði. Í því samhengi má hafa í huga að um er að ræða fyrstu ályktunina sem kemur frá lykilstofnun Sameinuðu þjóðanna um átökin fyrir botni Miðjarðarhafs. Það getur því ekki annað en talist eðlilegt að vísa sérstaklega til umræddra grimmdarverka Hamas í slíkri yfirlýsingu. Strax að lokinni atkvæðagreiðslunni útskýrði Ísland afstöðu sína í atkvæðaskýringu og lagði áherslu á nauðsyn mannúðarhlés til að tryggja tafarlausa mannúðaraðstoð, harmaði gríðarlegt mannfall óbreyttra borgara og ítrekaði að þá yrði að vernda. Þar að auki kallaði Ísland eftir því að hugað yrði að pólitískri lausn deilunnar, komið yrði á friði og byggt yrði á tveggja ríkja lausninni svokölluðu. Skömm og fylgispekt Í kjölfarið lýsti þó nokkur fjöldi því yfir að hann skammaðist sín fyrir að vera Íslendingur vegna þessa, þ.e. að Ísland hafi ekki stutt ályktun Arabahópsins, heldur ákveðið að sitja hjá við afgreiðslu ályktunar, sem naut meirihlutastuðnings, og fulltrúar Íslands lýstu sig í megindráttum sammála. Lítill áhugi var hins vegar á að ræða hvort stríðandi aðilar hafi farið eftir ályktuninni. Sú skoðun var aftur á móti viðruð að afstaða Íslands við atkvæðagreiðsluna mætti skýra sem fylgispekt við Bandaríkin þó þau greiddu atkvæði með öðrum hætti en Ísland. Noregur var eitt þeirra ríkja sem greiddu atkvæði með tillögu Arabaríkjanna. Það var mjög athyglisvert að sjá Jonas Gahr Störe forsætisráðherra Noregs lýsa því yfir að hann telji aðgerðir Ísraels á Gaza vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Þegar þjóðarleiðtogar taka sér slíkar yfirlýsingar í munn um aðgerðir annarra ríkja gera þeir það jafnan að mjög yfirlögðu ráði og oftast með aðgengi að viðhlítandi gögnum og upplýsingum. Fyrir þau sem ekki hafa aðgang að slíkum upplýsingum getur verið erfiðara að halda slíku fram, jafnvel þótt grunurinn sé mjög sterkur. Kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael eru skiljanlegar vegna tilfinninga og réttlætiskenndar (sem stríðandi fylkingar nota sér óspart) en ganga tæplega upp að svo stöddu. Ábyrgð í alþjóðakerfinu Ábyrg stjórnvöld í alþjóðakerfinu eiga að fara varlega með stórar yfirlýsingar á borð við fordæmingar í garð annarra ríkja. Ísrael hefur rétt til þess að verja sig (innan ákveðins ramma) en ef í ljós kemur að ekki hafi verið farið að lögum sem gilda um framgöngu ríkja í stríði, eða að framdir hafi verið sannanlegir stríðsglæpir eða aðrir sambærilegir glæpir, þá horfir öðruvísi við hvort Ísland geti fordæmt framferði Ísraels. Það leiðir hins vegar af virðingu okkar Íslendinga fyrir alþjóðalögum og alþjóðakerfinu að fella allajafna ekki dóma um framferði annarra ríkja nema í samræmi við þetta gangverk. Á þessu eru vissulega undantekningar, en í flóknum aðstæðum þar sem þykk stríðsþoka hvílir yfir öllu, þarf að gæta að hverju orði. Svo er auðvitað mikill munur á því hvernig hægt er að tjá sig um aðgerðir Ísraels annars vegar og hryðjuverkasamtakanna Hamas hins vegar. Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum. Í því samhengi má rifja upp að að Ísland er eitt örfárra ríkja á Vesturlöndum sem hafa viðurkennt Palestínu sem sjálfstætt ríki. Ísland og Svíþjóð eru einu ríkin í Vestur-Evrópu sem það hafa gert. Það gleymist hins vegar stundum að í þingsályktunartillögunni, þar sem Palestína fékk viðurkenningu sína af hálfu Íslands, var þess sérstaklega krafist að Hamas samtökin hætti öllum ofbeldisverkum og viðurkenni rétt Ísraelsríkis til að njóta friðar og öryggis. Hamas hefur aftur á móti aldrei látið af sínum ofbeldisverkum og starfar samkvæmt stofnskrá (endurnýjuð 2017) þar sem uppræting Ísraels er yfirlýst markmið. Þar er öllum pólitískum lausnum einnig hafnað. Árétta verður að enga viðurkenningu er að finna á Hamas af hálfu íslenskra stjórnvalda í umræddri þingsályktunartillögu. Skilja má ályktunina hins vegar sem viðurkenningu á lögmæti heimastjórnar Palestínu, sem Hamas á ekki aðild að, enda hefur heimastjórnin „gefið vopnaða baráttu upp á bátinn, viðurkennt Ísraelsríki og fallist á landamærin frá því fyrir sex daga stríðið 1967 sem framtíðarlandamæri“ eins og segir í ályktuninni. Hönnuð atburðarás Leiðtogar Hamas, og bakhjarlar þeirra, hafi verið fyllilega meðvitaðir um hversu hörð viðbrögð Ísraels yrðu við voðaverkum þeirra 7. október síðastliðinn. Gíslataka 200 óbreyttra borgara og flutningur þeirra inn á Gaza kórónaði drápin á 1.400 óbreyttum borgurum og gulltryggði innrás Ísraels. Hamas liðar hafa hannað atburðarás sem beinlínis leiðir til mikils mannfalls óbreyttra borgara, borgara sem ættu undir öllum eðlilegum kringumstæðum að vera undir þeirra verndarvæng. Tilgangurinn er að veikja stöðu Ísraels, grafa undan samvinnu Ísraels og Sádi-Arabíu og fleri ríkja, valda uppnámi og uppþotum út um víða veröld og framkalla bresti í samstöðu vestrænna ríkja. Slíkur órói gagnast fyrst og fremst Íran og Rússlandi. Kaldrifjuð og ógeðfelld flétta Hamas og bandamanna þeirra hefur fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja. Höfundur er prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst.
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun