Hlutverk og sjálfsmynd Íslands á alþjóðavettvangi Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir skrifar 4. mars 2025 16:00 Í ljósi stríðsins í Úkraínu og ákvörðunar ríkisstjórnar Íslands um að fjármagna vopnakaup henni til stuðnings er mikilvægt að skoða mögulegar afleiðingar slíkrar stefnu. Jafnframt vaknar spurningin: Er sjálfsmynd okkar Íslendinga ekki lengur sú að vera hlutlaus friðflytjandi þjóð á alþjóðavísu, eins og hún hefur verið í aldanna rás? Hætta á að draga Ísland inn í alþjóðleg átök Með því að styðja beint við hernaðarlegar aðgerðir í Úkraínu er Ísland að auka þátttöku sína í alþjóðlegum átökum. Fjármögnun á vopnum getur haft í för með sér að Ísland verði talið beinn aðili að stríðinu og gæti þar með orðið skotmark, líkt og aðrar þjóðir sem veita slíkan stuðning. Þetta vekur spurningar um öryggi landsins og hvort við séum ómeðvitað að færa okkur nær hættusvæði í alþjóðapólitíkinni. Erum við að taka skref sem geta haft ófyrirséðar afleiðingar fyrir frið og stöðugleika í okkar eigin samfélagi? Fjárhagslegar afleiðingar fyrir innviði Íslands Það að veita fjármagn til hernaðar í öðru ríki getur einnig haft áhrif á forgangsröðun innanlands. Þegar ríkissjóður ráðstafar fjármunum í slíkan stuðning, skapast hætta á að minna fé renni til grunnþjónustu eins og heilbrigðiskerfisins, menntunar og félagslegrar aðstoðar. Við sjáum þegar merki um þetta, þar sem mikilvægum stofnunum og hjálparsamtökum hefur verið skertur stuðningur eða þau jafnvel lögð niður vegna fjárskorts. Þessi þróun hefur þegar valdið óánægju meðal almennings, og umræðan um forgangsröðun stjórnvalda í fjármálum verður sífellt háværari. Spurningar um þjóðarsjálfsmynd og hlutverk Íslands Þessi stefnubreyting vekur áleitnar spurningar um sjálfsmynd Íslands á alþjóðavettvangi. Er þetta í alvöru sú staða sem við viljum vera í? Erum við orðin að þjóð sem tekur virkan þátt í stríðsátökum? Hingað til höfum við einkum verið þekkt fyrir friðarstefnu, mannúðaraðstoð og diplómatíska milligöngu. Við höfum verið aðilar að NATO, en það hefur hingað til verið á forsendum varnarbandalags, frekar en beinnar þátttöku í hernaði. Nú vaknar spurningin hvort þessi grundvallarafstaða sé að breytast. Mikilvægi opinnar umræðu og lýðræðislegrar ákvarðanatöku Að því sögðu er brýnt að þjóðin fái að taka þátt í umræðu um stefnu sína í alþjóðamálum og hvernig hún vill móta framtíð sína. Slíkar ákvarðanir hafa víðtækar afleiðingar og því ætti að tryggja að öllum sjónarmiðum sé varpað fram. Ætti jafnvel að bera slíka stefnubreytingu undir þjóðaratkvæðagreiðslu? Þegar Ísland tekur ákvarðanir sem breyta sjálfsmynd þess og stöðu í heiminum, ætti almenningur að fá að hafa rödd í því ferli. Höfundur er söngkona, lagahöfundur og stjórnmálafræðinemi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Utanríkismál Innrás Rússa í Úkraínu Öryggis- og varnarmál NATO Mest lesið Halldór 28.06.2025 Halldór Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Sjá meira
Í ljósi stríðsins í Úkraínu og ákvörðunar ríkisstjórnar Íslands um að fjármagna vopnakaup henni til stuðnings er mikilvægt að skoða mögulegar afleiðingar slíkrar stefnu. Jafnframt vaknar spurningin: Er sjálfsmynd okkar Íslendinga ekki lengur sú að vera hlutlaus friðflytjandi þjóð á alþjóðavísu, eins og hún hefur verið í aldanna rás? Hætta á að draga Ísland inn í alþjóðleg átök Með því að styðja beint við hernaðarlegar aðgerðir í Úkraínu er Ísland að auka þátttöku sína í alþjóðlegum átökum. Fjármögnun á vopnum getur haft í för með sér að Ísland verði talið beinn aðili að stríðinu og gæti þar með orðið skotmark, líkt og aðrar þjóðir sem veita slíkan stuðning. Þetta vekur spurningar um öryggi landsins og hvort við séum ómeðvitað að færa okkur nær hættusvæði í alþjóðapólitíkinni. Erum við að taka skref sem geta haft ófyrirséðar afleiðingar fyrir frið og stöðugleika í okkar eigin samfélagi? Fjárhagslegar afleiðingar fyrir innviði Íslands Það að veita fjármagn til hernaðar í öðru ríki getur einnig haft áhrif á forgangsröðun innanlands. Þegar ríkissjóður ráðstafar fjármunum í slíkan stuðning, skapast hætta á að minna fé renni til grunnþjónustu eins og heilbrigðiskerfisins, menntunar og félagslegrar aðstoðar. Við sjáum þegar merki um þetta, þar sem mikilvægum stofnunum og hjálparsamtökum hefur verið skertur stuðningur eða þau jafnvel lögð niður vegna fjárskorts. Þessi þróun hefur þegar valdið óánægju meðal almennings, og umræðan um forgangsröðun stjórnvalda í fjármálum verður sífellt háværari. Spurningar um þjóðarsjálfsmynd og hlutverk Íslands Þessi stefnubreyting vekur áleitnar spurningar um sjálfsmynd Íslands á alþjóðavettvangi. Er þetta í alvöru sú staða sem við viljum vera í? Erum við orðin að þjóð sem tekur virkan þátt í stríðsátökum? Hingað til höfum við einkum verið þekkt fyrir friðarstefnu, mannúðaraðstoð og diplómatíska milligöngu. Við höfum verið aðilar að NATO, en það hefur hingað til verið á forsendum varnarbandalags, frekar en beinnar þátttöku í hernaði. Nú vaknar spurningin hvort þessi grundvallarafstaða sé að breytast. Mikilvægi opinnar umræðu og lýðræðislegrar ákvarðanatöku Að því sögðu er brýnt að þjóðin fái að taka þátt í umræðu um stefnu sína í alþjóðamálum og hvernig hún vill móta framtíð sína. Slíkar ákvarðanir hafa víðtækar afleiðingar og því ætti að tryggja að öllum sjónarmiðum sé varpað fram. Ætti jafnvel að bera slíka stefnubreytingu undir þjóðaratkvæðagreiðslu? Þegar Ísland tekur ákvarðanir sem breyta sjálfsmynd þess og stöðu í heiminum, ætti almenningur að fá að hafa rödd í því ferli. Höfundur er söngkona, lagahöfundur og stjórnmálafræðinemi.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar