Basarannsókn í Hvalfirði fær jákvæða umsögn frá Umhverfisstofnun Kjartan Kjartansson skrifar 7. mars 2025 09:59 Horft yfr botn Hvalfjarðar frá hvalstöðinni. Efst til hægri sést bryggjan við dreifingarstöð Olíudreifingar þaðan sem Röst hyggst gera rannsókn sína með basalausn í sumar. Hvalur hf. hefur mótmælt tilrauninni harðlega. Vísir/Arnar Umhverfisstofnun mælir með því að leyfi verði veitt fyrir tilraun með basa í botni Hvalfjarðar í sumar. Rannsóknin sé líkleg til að veita mikilvægar upplýsingar um möguleika á kolefnisbindingu án þess að hafa neikvæð áhrif á hafið. Utanríkisráðuneytið fjallar nú um umsókn rannsóknafélagsins Rastar um leyfi til þess að veita útþynntum basa út í Hvalfjörð í sumar til þess að rannsaka möguleikann á að auka upptöku sjávar á gróðurhúsalofttegundinni koltvísýringi án þess að hækka sýrustig sjávar. Niðurstaða ráðuneytisins á að liggja fyrir í þessum mánuði. Hafrannsóknastofnun hefur þegar mælt með því að umsóknin verði samþykkt. Einnig var óskað umsagnar Umhverfis- og orkustofnunar um umsókn Rastar sem skilaði áliti sínu í vikunni. Þar tekur stofnunin undir mikilvægi þess að rannsaka möguleikann á að beita svonefndum verkfræðilegum aðgerðum í hafi til þess að flýta fyrir náttúrulegum ferlum sem draga úr styrk koltvísýrings í andrúmslofti jarðar. Aukning á basavirkni sjávar sé á meðal þeirra aðgerða sem talin sé vænleg til árangurs. Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar hafi lagt sérstaka áherslu á að rannsaka þá aðferð sérstaklega. Enn ríki þó óvissa um umhverfisáhrif slíkra aðgerða og nauðsynlegt sé að meta þau til að tryggja að aðgerðirnar valdi ekki skaðlegum áhrifum á sjávarvistkerfi. „Þungt“ vísindalegt og alþjóðlegt vægi Stofnunin leitaði ráðgjafar Jóns Ólafssonar, haffræðings og prófessors emiritus við Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands, sem mælti með því að umsóknin yrði samþykkt. Hann taldi að Röst hefði rökstutt vel það magn efna sem áætlað væri að veita í fjörðinn til þess að afla gagna en lágmarka jafnframt umhverfisáhrif. Vel metnir sérfræðingar stýri rannsóknunum og bestu tækni og aðferðum sem nútíminni bjóði upp á verði beitt. Áhrif basalosunarinnar verði staðbundin og rannsókninni fylgi áætlun um vöktun á lykilefnum í sjó og lífverum í vistkerfum. Þá sé öryggisráðstöfnunum og ítarlegri viðbragðsáætlun lýst í umsókninni. Umhverfis- og orkustofnun leggur áherslu á vöktunaráætlunina og að vandað verði til hennar í áliti sínu. Mikilvægt sé að að mæli- og vöktunaráætlanir taki mið af niðurstöðum úr svonefndri litarefnisrannsókn sem á að fara fram í maí, fyrir eiginlegu basatilraunina í júlí. Litarefnisrannsóknin gengur út á að veita tveimur litarefnum út í sjóinn til þess að kanna hvernig efni dreifast út frá fyrirhuguðum losunarstað rannsóknarinnar. Hafrannsóknastofnunin taldi í áliti sínu að hvorugt þeirra tveggja litarefna sem ætti að nota væri skaðlegt lífríkinu í firðinum. Telja hægt að binda milljarð tonna á ári Losun manna á gróðurhúsalofttegundinni veldur nú súrnun sjávar sem takmarkar getu hafsins til þess að taka við meiri koltvísýringi. Hafið er langstærsti kolefnisviðtaki á jörðinni en áætlað er að það hafi til þessa tekið upp um fjórðung þess kolefnis sem menn hafa dælt út í andrúmsloftið og þannig komið í veg fyrir enn frekari hnattræna hlýnun en þegar er orðin. Markmið rannsóknar Rastar er að kanna hvort að hægt sé að líkja eftir náttúrulegri kolefnisbindingu sem á sér stað við veðrun bergs. Þegar basískt berg molnar og skolast út í sjó lækkar það sýrustig sjávar og gerir honum kleift að taka við meiri koltvísýringi úr lofti án þess að hann súrni frekar. Talið er að hægt sé að binda allt að milljarð tonna af koltvísýringi á ári með því að örva basavirkni sjávar. Mannkynið losar um 35 milljarða tonna af koltvísýringi á hverju ári. Fáist rannsóknarleyfið ætlar Röst að veita allt að tæplega tvö hundruð þúsund lítrum af 4,5 prósent natríumhýdroxíðlausn, eða vítissódalausn, út í sjóinn fyrir utan dreifingarstöð Olíudreifingar við Miðsand til þess að auka basavirkni sjávarins. Ætlunin er þó ekki að stunda kolefnisbindingu með þessari aðferð í Hvalfirði eftir að vísindarannsókninni lýkur. Salome Hallfreðsdóttir, framkvæmdastjóri Rastar, hefur sagt að félagið muni ekki eiga þátt í að skala aðferðina upp reynist hún raunhæf. Henni yrði beitt á opnu hafsvæði þar sem haffræðilegar aðstæður leyfa en ekki í fjörðum á Íslandi. Fréttin hefur verið uppfærð. Í upphaflegri útgáfu hennar stóð að um 30.000 lítrum af basalausninni yrði veitt í Hvalfjörð. Það rétta er að um 30.000 lítrar af 30 prósent basa verða þynntir út með um 168.000 lítrum af ferskvatni áður en um 198.000 lítrum af 4,5 prósent basalausn verður veitt í sjóinn í Hvalfirði. Loftslagsmál Umhverfismál Hafið Vísindi Hvalfjarðarsveit Kjósarhreppur Mest lesið Vill fá úr skorið hvort „annarlegar hvatir“ liggi að baki sniðgöngunni Innlent Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Innlent Fjöldi viðbragðsaðila kallaður út vegna dráttarvélar í Hvítá Innlent Verzlingar settu upp húfur og skelltu sér til Krítar Innlent Lét öllum illum látum og fær engar bætur Innlent „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Innlent Náðar raunveruleikastjörnur sem sviku tugmilljónir dala út úr bönkum Erlent Fólk flytur á landsbyggðina fyrir ódýrara húsnæði og rólegra umhverfi Innlent Frystir Facebook hópinn og rýfur tengsl við Sósíalistaflokkinn Innlent Stöðva vegabréfsáritanir námsmanna og rannsaka umsækjendur nánar Erlent Fleiri fréttir Tjaldaði á túni í miðborg Reykjavíkur Samrunatillögur bankanna og sjóveikur sundkappi Fjöldi viðbragðsaðila kallaður út vegna dráttarvélar í Hvítá Viðja bar sex lömbum takk fyrir „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Dúxinn greip í saxófóninn Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Bein útsending: Uggandi yfir breytingum á Heiðmörk Úrslit hjá sósíalistum nær nákvæmlega eftir leiðbeiningum Dró vélarvana fiskibát að landi nærri Grindavík Bein útsending: Norðurslóðir í breyttum heimi Verzlingar settu upp húfur og skelltu sér til Krítar Óttast að stefna Trump-stjórnarinnar fæli námsmenn frá Bandaríkjunum Ísland verði að hafa skoðun á vörnum NATO við landið Fasteignamatið hækkar og áhyggjufullir námsmenn Staðfesta byggingaráform á Fannborgar- og Traðarreit Fólk flytur á landsbyggðina fyrir ódýrara húsnæði og rólegra umhverfi Kanna hvort ástæða sé til að endurvekja kjörstað í Fljótum Vill fá úr skorið hvort „annarlegar hvatir“ liggi að baki sniðgöngunni „Vestfirska efnahagsævintýrið“ í hættu verði veiðigjöldin hækkuð „Allsvakalega vímaður og ölvaður“ kallaði lögreglumenn „fagga og tíkur“ Sparnaðurinn bitni á fjölskyldum Málið alvarlegra en stjórnmálamenn gera sér grein fyrir Frystir Facebook hópinn og rýfur tengsl við Sósíalistaflokkinn Flugmaðurinn hafi verið mjög heppinn Lét öllum illum látum og fær engar bætur Börnin fagna litlu sigrunum með bjölluhringingu Telur að meðleigjandinn hafi kveikt í Kaup á kínverskum kísil „með ólíkindum“ og sérsveitaræfing Erfiðast að læra íslenskuna Sjá meira
Utanríkisráðuneytið fjallar nú um umsókn rannsóknafélagsins Rastar um leyfi til þess að veita útþynntum basa út í Hvalfjörð í sumar til þess að rannsaka möguleikann á að auka upptöku sjávar á gróðurhúsalofttegundinni koltvísýringi án þess að hækka sýrustig sjávar. Niðurstaða ráðuneytisins á að liggja fyrir í þessum mánuði. Hafrannsóknastofnun hefur þegar mælt með því að umsóknin verði samþykkt. Einnig var óskað umsagnar Umhverfis- og orkustofnunar um umsókn Rastar sem skilaði áliti sínu í vikunni. Þar tekur stofnunin undir mikilvægi þess að rannsaka möguleikann á að beita svonefndum verkfræðilegum aðgerðum í hafi til þess að flýta fyrir náttúrulegum ferlum sem draga úr styrk koltvísýrings í andrúmslofti jarðar. Aukning á basavirkni sjávar sé á meðal þeirra aðgerða sem talin sé vænleg til árangurs. Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar hafi lagt sérstaka áherslu á að rannsaka þá aðferð sérstaklega. Enn ríki þó óvissa um umhverfisáhrif slíkra aðgerða og nauðsynlegt sé að meta þau til að tryggja að aðgerðirnar valdi ekki skaðlegum áhrifum á sjávarvistkerfi. „Þungt“ vísindalegt og alþjóðlegt vægi Stofnunin leitaði ráðgjafar Jóns Ólafssonar, haffræðings og prófessors emiritus við Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands, sem mælti með því að umsóknin yrði samþykkt. Hann taldi að Röst hefði rökstutt vel það magn efna sem áætlað væri að veita í fjörðinn til þess að afla gagna en lágmarka jafnframt umhverfisáhrif. Vel metnir sérfræðingar stýri rannsóknunum og bestu tækni og aðferðum sem nútíminni bjóði upp á verði beitt. Áhrif basalosunarinnar verði staðbundin og rannsókninni fylgi áætlun um vöktun á lykilefnum í sjó og lífverum í vistkerfum. Þá sé öryggisráðstöfnunum og ítarlegri viðbragðsáætlun lýst í umsókninni. Umhverfis- og orkustofnun leggur áherslu á vöktunaráætlunina og að vandað verði til hennar í áliti sínu. Mikilvægt sé að að mæli- og vöktunaráætlanir taki mið af niðurstöðum úr svonefndri litarefnisrannsókn sem á að fara fram í maí, fyrir eiginlegu basatilraunina í júlí. Litarefnisrannsóknin gengur út á að veita tveimur litarefnum út í sjóinn til þess að kanna hvernig efni dreifast út frá fyrirhuguðum losunarstað rannsóknarinnar. Hafrannsóknastofnunin taldi í áliti sínu að hvorugt þeirra tveggja litarefna sem ætti að nota væri skaðlegt lífríkinu í firðinum. Telja hægt að binda milljarð tonna á ári Losun manna á gróðurhúsalofttegundinni veldur nú súrnun sjávar sem takmarkar getu hafsins til þess að taka við meiri koltvísýringi. Hafið er langstærsti kolefnisviðtaki á jörðinni en áætlað er að það hafi til þessa tekið upp um fjórðung þess kolefnis sem menn hafa dælt út í andrúmsloftið og þannig komið í veg fyrir enn frekari hnattræna hlýnun en þegar er orðin. Markmið rannsóknar Rastar er að kanna hvort að hægt sé að líkja eftir náttúrulegri kolefnisbindingu sem á sér stað við veðrun bergs. Þegar basískt berg molnar og skolast út í sjó lækkar það sýrustig sjávar og gerir honum kleift að taka við meiri koltvísýringi úr lofti án þess að hann súrni frekar. Talið er að hægt sé að binda allt að milljarð tonna af koltvísýringi á ári með því að örva basavirkni sjávar. Mannkynið losar um 35 milljarða tonna af koltvísýringi á hverju ári. Fáist rannsóknarleyfið ætlar Röst að veita allt að tæplega tvö hundruð þúsund lítrum af 4,5 prósent natríumhýdroxíðlausn, eða vítissódalausn, út í sjóinn fyrir utan dreifingarstöð Olíudreifingar við Miðsand til þess að auka basavirkni sjávarins. Ætlunin er þó ekki að stunda kolefnisbindingu með þessari aðferð í Hvalfirði eftir að vísindarannsókninni lýkur. Salome Hallfreðsdóttir, framkvæmdastjóri Rastar, hefur sagt að félagið muni ekki eiga þátt í að skala aðferðina upp reynist hún raunhæf. Henni yrði beitt á opnu hafsvæði þar sem haffræðilegar aðstæður leyfa en ekki í fjörðum á Íslandi. Fréttin hefur verið uppfærð. Í upphaflegri útgáfu hennar stóð að um 30.000 lítrum af basalausninni yrði veitt í Hvalfjörð. Það rétta er að um 30.000 lítrar af 30 prósent basa verða þynntir út með um 168.000 lítrum af ferskvatni áður en um 198.000 lítrum af 4,5 prósent basalausn verður veitt í sjóinn í Hvalfirði.
Loftslagsmál Umhverfismál Hafið Vísindi Hvalfjarðarsveit Kjósarhreppur Mest lesið Vill fá úr skorið hvort „annarlegar hvatir“ liggi að baki sniðgöngunni Innlent Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Innlent Fjöldi viðbragðsaðila kallaður út vegna dráttarvélar í Hvítá Innlent Verzlingar settu upp húfur og skelltu sér til Krítar Innlent Lét öllum illum látum og fær engar bætur Innlent „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Innlent Náðar raunveruleikastjörnur sem sviku tugmilljónir dala út úr bönkum Erlent Fólk flytur á landsbyggðina fyrir ódýrara húsnæði og rólegra umhverfi Innlent Frystir Facebook hópinn og rýfur tengsl við Sósíalistaflokkinn Innlent Stöðva vegabréfsáritanir námsmanna og rannsaka umsækjendur nánar Erlent Fleiri fréttir Tjaldaði á túni í miðborg Reykjavíkur Samrunatillögur bankanna og sjóveikur sundkappi Fjöldi viðbragðsaðila kallaður út vegna dráttarvélar í Hvítá Viðja bar sex lömbum takk fyrir „Af hverju sit ég einn af öllum þessum mönnum fyrir framan dómara?“ Dúxinn greip í saxófóninn Fjögurra ára martröð Karlottu lauk með sýknudómi Bein útsending: Uggandi yfir breytingum á Heiðmörk Úrslit hjá sósíalistum nær nákvæmlega eftir leiðbeiningum Dró vélarvana fiskibát að landi nærri Grindavík Bein útsending: Norðurslóðir í breyttum heimi Verzlingar settu upp húfur og skelltu sér til Krítar Óttast að stefna Trump-stjórnarinnar fæli námsmenn frá Bandaríkjunum Ísland verði að hafa skoðun á vörnum NATO við landið Fasteignamatið hækkar og áhyggjufullir námsmenn Staðfesta byggingaráform á Fannborgar- og Traðarreit Fólk flytur á landsbyggðina fyrir ódýrara húsnæði og rólegra umhverfi Kanna hvort ástæða sé til að endurvekja kjörstað í Fljótum Vill fá úr skorið hvort „annarlegar hvatir“ liggi að baki sniðgöngunni „Vestfirska efnahagsævintýrið“ í hættu verði veiðigjöldin hækkuð „Allsvakalega vímaður og ölvaður“ kallaði lögreglumenn „fagga og tíkur“ Sparnaðurinn bitni á fjölskyldum Málið alvarlegra en stjórnmálamenn gera sér grein fyrir Frystir Facebook hópinn og rýfur tengsl við Sósíalistaflokkinn Flugmaðurinn hafi verið mjög heppinn Lét öllum illum látum og fær engar bætur Börnin fagna litlu sigrunum með bjölluhringingu Telur að meðleigjandinn hafi kveikt í Kaup á kínverskum kísil „með ólíkindum“ og sérsveitaræfing Erfiðast að læra íslenskuna Sjá meira