Hvert er eðli innflutningtolla? – Hvað er Trump eiginlega að gera? - Hverjir munu líða mest? Ole Anton Bieltvedt skrifar 6. apríl 2025 06:02 Undirritaður hefur stundað alþjóðleg viðskipti, bæði í formi alþjóðlegrar framleiðslu og alþjóðlegrar vörudreifingar og sölu, í hálfa öld. Í mörgum heimsálfum. Kann því nokkur skil á því, hvert eðli innflutnings-tolla er, og, hvernig það kerfi allt virkar. Innflutningstollar hafa engin bein áhrif á framleiðendur og útflytjendur eða þeirra lönd Sú umræða, sem Trump setti í gang og ýmsir fjölmiðlar taka svo áfram, oft af nokkru þekkingar- eða skilningsleysi, er, að innflutningstollar, hér í Bandaríkjunum (BNA), muni helzt bitna á þeim framleiðslu- og útflutningslöndum, sem selja sína vöru til BNA. Í millitíðinni er svo stórfelld hækkun Trumps á innflutningstollum til BNA komin til framkvæmda, ég segi strax illu heilli, og skilja margir málið svo, að þetta sé fyrst og fremst vandi þeirra erlendu fyrirtækja og landa, sem hafa framleitt og selt vöru fyrir og til BNA. Þetta er ekki svona einfalt. Í raun er þetta mikill misskilningur. Bandarískir innflytjendur, sem kaupa vöru erlendis frá, flytja hana inn til BNA, og selja hana þar, gera það mest a) vegna þess að sama vara fæst ekki í BNA b) vegna þess, að hún er ódýrari, hagkvæmari, en samskonar eða svipuð vara, sem er framleidd og fæst í BNA. Innflutt vara erlendis frá, hér í BNA, er keypt annað hvort FOB (Free on Board), komin um borð í skip í erlendri útflutningshöfn, eða CIF komuhöfn í USA (Cost, Insurance and Freight). CIF þýðir, sem sagt, að erlendur útflytjandi/seljandi selur sína vöru frítt komna í ameríska höfn. Erlendur úflytjandi innifelur flutningskostnað og vátryggingu til amerískrar hafnar í sínu söluverði. Í þessu viðskiptaferli reynir ekki á innflutningstolla, því þeir koma fyrst seinna inn í þetta innkaupa- og innflutningsferli til. Hvenær koma þá innflutningstollarnir til? Eins og nafnið gefur til kynna, koma innflutningstollar þá fyrst til, þegar varan er komin til hafnar í innflutningslandi, hér í BNA, og kaupandi/innflytjandi vill tollafgreiða vöruna inn í landið. Það er ameríski innflytjandinn, sem greiðir hann. Hækkun innflutningstolla til BNA greiðist því af bandarískum kaupanda/innflytjanda, sem leggur tollinn auðvitað á sitt kostnaðarverð, og þar með hækkar verð vörunnar, þegar hún fer í dreifingu og sölu á bandarískum markaði. Það eru því bandarískir notendur og neytendur, sem borga innflutningstolla í Bandaríkjunum. Trump er í raun að stórhækka verð til bandarískra notenda (fyrirtækja) og neytenda með sínum stórfelldu tollahækknunum. Kynda upp verðbólgubál. Hvað heldur Trump að hann sé að gera? Trump gengur út frá þessu: -Að erlendi seljandinn sé reiðubúinn til, eða neyðist til, að lækka sitt söluverð, sem nemur nýjum innflutningstollum, þannig, að amerískur kaupandi/innflytjandi geti selt vöruna áfram á bandarískum markaði á svipuðu verði og var fyrir tollahækkun -Að erlendi framleiðandinn/seljandinn muni hugsa með sér, að það sé þá bezt fyrir hann að flytja sína framleiðslu til BNA, framleiða þar innanlands, svo komizt verði hjá hækkuðum innflutningstollum, sem gilda auðvitað ekki um ameríska heimaframleiðslu. Það myndi þá gagnast bandarísku atvinnulífi; fjölga þar störfum. Gengur þessi hugmynda- og aðferðafræði Trumps upp? Er einhver glóra í henni? Nei, það er engin glóra í henni. Í fyrsta lagi, hefur erlendur seljandi almennt ekki það svigrúm í sinni verðlagningu, svo háa álagningu, að hann geti veitt slíkan afslátt, jafn háir og nýir tollar Trumps yfirleitt eru, og, í annan stað, meðtaka flestir framleiðendur/seljendur ekki, að þeir séu kúgaðir til stórfelldra verðlækkana með slíkum hætti. Varðandi þá hugmynd Trumps, að erlendir framleiðendur neyðist til að flytja sína framleiðslu til BNA, þá mun hún, almennt talað, ekki ganga upp. Menn vita, að valdatími Trumps verður ekki nema rúm 3 ár úr þessu, og, að líklegt sé, að nýr forseti muni draga til baka/stoppa þetta tollabrjálæði Trumps, verði hann sjálfur ekki búinn að gera það, tilneyddur, á sínu eigin kjörtímabili, vegna þeirra alvarlegu vandræða, verðhækkana og óðaverðbólgu, sem þessir tollar munu valda. Í ljósi þess, munu erlendir framleiðendur ekki vera tilbúnir til, annað hvort að flytja sína framleiðslu – oft á tíðum er um flóknar og margslungnar verksmiðjur að ræða – eða setja upp nýja verksmiðju í BNA, miðað við þetta takmarkaða tímaspan. Hvað geta þá erlendir frameiðendur, sem hafa selt mikið til BNA, gert? Það eru auðvitað tugir markaðir fyrir flestar vörur, jafnvel hundruð. Ef evrópskur eða asíaskur framleiðandi/útflytjandi sér sér ekki fært að gera viðskipti, sem standast fyrir hann afkomulega, lengur, í USA, þá verður og getur hann auðvitað leitað sér annarra markaða. Slíkt mun líka takast, m.a. vegna þess, að bandarískir framleiðendur, sem verið hafa að flytja út sína vöru til annarra markaða, munu fá á sig hækkun á sínum aðdrætti, vélum, tækjum og íhlutum til sinnar framleiðslu, sem nýju Trump tollarnir munu líka leggjast á, og hækka verðið á. Ameríska varan verður þá of dýr, og opnast þá rými í þessum mörkuðum, sem bandaríksir framleiðendur hafa haft, en geta ekki haldið, og geta aðrir framleiðendur stígið þar inn. Í öllu falli sýnist mér ljóst, að lítið verði um stórfelldar verlækkanir inn á ameríska markaðinn, eða, að menn flytji þangað verksmiðjur fyrir örfá ár. Þessi tilraun Trumps, annað hvort til að kúga fé út úr erlendum framleiðendum, með stórfelldum verðlækkunum, eða neyða þá til að flytja verksmiðjur sína til BNA , mun ekki ganga upp. Siðferðislega er þessi tollaframganga Trumps, gagnvart vina- og viðskipaþjóðum BNA, sem svo hafa verið til langs tíma og byggt hafa upp samskipti og viðskipti með sér, með sameiginlega hagsmuni, og af sanngirni, í huga, á lágu eða forkastanlegu plani. Trump dembir þessu líka yfir menn, bæði erlenda útflytjendur og reyndar líka ameríska innflytjendur, fyrirvarlaust, þetta kemur yfir menn og viðskipti þeirra og afkomu eins og þruma úr heiðskíru lofti, en sæmilega velþenkjandi og heiðarlegir menn, hefðu tilkynnt svona breytingar með minnst 6 til 12 mánaða fyrirvara. Þetta er því ekki bara heimskulegur leikur, heldur ljótur og lágkúrulegur, sem, í lok dags, mun bitna mest á banadríksum fyrirtækjum og neytendum. Það eru þeir, sem munu líða mest. Kynni vindhaninn Trump þá að enda sem einn óvinsælasti, ef ekki mest hataði, forsetinn í sögu Bandaríkjanna, bæði þar og annars staðar. Höfundur er samfélagsrýnir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Undirritaður hefur stundað alþjóðleg viðskipti, bæði í formi alþjóðlegrar framleiðslu og alþjóðlegrar vörudreifingar og sölu, í hálfa öld. Í mörgum heimsálfum. Kann því nokkur skil á því, hvert eðli innflutnings-tolla er, og, hvernig það kerfi allt virkar. Innflutningstollar hafa engin bein áhrif á framleiðendur og útflytjendur eða þeirra lönd Sú umræða, sem Trump setti í gang og ýmsir fjölmiðlar taka svo áfram, oft af nokkru þekkingar- eða skilningsleysi, er, að innflutningstollar, hér í Bandaríkjunum (BNA), muni helzt bitna á þeim framleiðslu- og útflutningslöndum, sem selja sína vöru til BNA. Í millitíðinni er svo stórfelld hækkun Trumps á innflutningstollum til BNA komin til framkvæmda, ég segi strax illu heilli, og skilja margir málið svo, að þetta sé fyrst og fremst vandi þeirra erlendu fyrirtækja og landa, sem hafa framleitt og selt vöru fyrir og til BNA. Þetta er ekki svona einfalt. Í raun er þetta mikill misskilningur. Bandarískir innflytjendur, sem kaupa vöru erlendis frá, flytja hana inn til BNA, og selja hana þar, gera það mest a) vegna þess að sama vara fæst ekki í BNA b) vegna þess, að hún er ódýrari, hagkvæmari, en samskonar eða svipuð vara, sem er framleidd og fæst í BNA. Innflutt vara erlendis frá, hér í BNA, er keypt annað hvort FOB (Free on Board), komin um borð í skip í erlendri útflutningshöfn, eða CIF komuhöfn í USA (Cost, Insurance and Freight). CIF þýðir, sem sagt, að erlendur útflytjandi/seljandi selur sína vöru frítt komna í ameríska höfn. Erlendur úflytjandi innifelur flutningskostnað og vátryggingu til amerískrar hafnar í sínu söluverði. Í þessu viðskiptaferli reynir ekki á innflutningstolla, því þeir koma fyrst seinna inn í þetta innkaupa- og innflutningsferli til. Hvenær koma þá innflutningstollarnir til? Eins og nafnið gefur til kynna, koma innflutningstollar þá fyrst til, þegar varan er komin til hafnar í innflutningslandi, hér í BNA, og kaupandi/innflytjandi vill tollafgreiða vöruna inn í landið. Það er ameríski innflytjandinn, sem greiðir hann. Hækkun innflutningstolla til BNA greiðist því af bandarískum kaupanda/innflytjanda, sem leggur tollinn auðvitað á sitt kostnaðarverð, og þar með hækkar verð vörunnar, þegar hún fer í dreifingu og sölu á bandarískum markaði. Það eru því bandarískir notendur og neytendur, sem borga innflutningstolla í Bandaríkjunum. Trump er í raun að stórhækka verð til bandarískra notenda (fyrirtækja) og neytenda með sínum stórfelldu tollahækknunum. Kynda upp verðbólgubál. Hvað heldur Trump að hann sé að gera? Trump gengur út frá þessu: -Að erlendi seljandinn sé reiðubúinn til, eða neyðist til, að lækka sitt söluverð, sem nemur nýjum innflutningstollum, þannig, að amerískur kaupandi/innflytjandi geti selt vöruna áfram á bandarískum markaði á svipuðu verði og var fyrir tollahækkun -Að erlendi framleiðandinn/seljandinn muni hugsa með sér, að það sé þá bezt fyrir hann að flytja sína framleiðslu til BNA, framleiða þar innanlands, svo komizt verði hjá hækkuðum innflutningstollum, sem gilda auðvitað ekki um ameríska heimaframleiðslu. Það myndi þá gagnast bandarísku atvinnulífi; fjölga þar störfum. Gengur þessi hugmynda- og aðferðafræði Trumps upp? Er einhver glóra í henni? Nei, það er engin glóra í henni. Í fyrsta lagi, hefur erlendur seljandi almennt ekki það svigrúm í sinni verðlagningu, svo háa álagningu, að hann geti veitt slíkan afslátt, jafn háir og nýir tollar Trumps yfirleitt eru, og, í annan stað, meðtaka flestir framleiðendur/seljendur ekki, að þeir séu kúgaðir til stórfelldra verðlækkana með slíkum hætti. Varðandi þá hugmynd Trumps, að erlendir framleiðendur neyðist til að flytja sína framleiðslu til BNA, þá mun hún, almennt talað, ekki ganga upp. Menn vita, að valdatími Trumps verður ekki nema rúm 3 ár úr þessu, og, að líklegt sé, að nýr forseti muni draga til baka/stoppa þetta tollabrjálæði Trumps, verði hann sjálfur ekki búinn að gera það, tilneyddur, á sínu eigin kjörtímabili, vegna þeirra alvarlegu vandræða, verðhækkana og óðaverðbólgu, sem þessir tollar munu valda. Í ljósi þess, munu erlendir framleiðendur ekki vera tilbúnir til, annað hvort að flytja sína framleiðslu – oft á tíðum er um flóknar og margslungnar verksmiðjur að ræða – eða setja upp nýja verksmiðju í BNA, miðað við þetta takmarkaða tímaspan. Hvað geta þá erlendir frameiðendur, sem hafa selt mikið til BNA, gert? Það eru auðvitað tugir markaðir fyrir flestar vörur, jafnvel hundruð. Ef evrópskur eða asíaskur framleiðandi/útflytjandi sér sér ekki fært að gera viðskipti, sem standast fyrir hann afkomulega, lengur, í USA, þá verður og getur hann auðvitað leitað sér annarra markaða. Slíkt mun líka takast, m.a. vegna þess, að bandarískir framleiðendur, sem verið hafa að flytja út sína vöru til annarra markaða, munu fá á sig hækkun á sínum aðdrætti, vélum, tækjum og íhlutum til sinnar framleiðslu, sem nýju Trump tollarnir munu líka leggjast á, og hækka verðið á. Ameríska varan verður þá of dýr, og opnast þá rými í þessum mörkuðum, sem bandaríksir framleiðendur hafa haft, en geta ekki haldið, og geta aðrir framleiðendur stígið þar inn. Í öllu falli sýnist mér ljóst, að lítið verði um stórfelldar verlækkanir inn á ameríska markaðinn, eða, að menn flytji þangað verksmiðjur fyrir örfá ár. Þessi tilraun Trumps, annað hvort til að kúga fé út úr erlendum framleiðendum, með stórfelldum verðlækkunum, eða neyða þá til að flytja verksmiðjur sína til BNA , mun ekki ganga upp. Siðferðislega er þessi tollaframganga Trumps, gagnvart vina- og viðskipaþjóðum BNA, sem svo hafa verið til langs tíma og byggt hafa upp samskipti og viðskipti með sér, með sameiginlega hagsmuni, og af sanngirni, í huga, á lágu eða forkastanlegu plani. Trump dembir þessu líka yfir menn, bæði erlenda útflytjendur og reyndar líka ameríska innflytjendur, fyrirvarlaust, þetta kemur yfir menn og viðskipti þeirra og afkomu eins og þruma úr heiðskíru lofti, en sæmilega velþenkjandi og heiðarlegir menn, hefðu tilkynnt svona breytingar með minnst 6 til 12 mánaða fyrirvara. Þetta er því ekki bara heimskulegur leikur, heldur ljótur og lágkúrulegur, sem, í lok dags, mun bitna mest á banadríksum fyrirtækjum og neytendum. Það eru þeir, sem munu líða mest. Kynni vindhaninn Trump þá að enda sem einn óvinsælasti, ef ekki mest hataði, forsetinn í sögu Bandaríkjanna, bæði þar og annars staðar. Höfundur er samfélagsrýnir
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun