Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar 2. júní 2025 12:01 Sú ríkisstofnun sem getur haft töluvert mikil áhrif á efnahagslífið hefur verið látin afskiptalaus áratugum saman. Ráðamenn hafa ekki sýnt Hafró neinn áhuga í samræmi við mikilvægi stofnunarinnar. Kosnir fulltrúar þjóðarinnar, hafa komist að því að þægilegast er bara að skipta sér ekkert af og gera eins og Hafró ráðleggur. Þetta hlítur að vera eina eða ein af örfáum ríkisstofnunum sem ekkert faglegt eftirlit er með. Stofnunin hefur komið sér upp þeim verkferlum, að gagnrýni einhver hana, þá er númer eitt að svara ekki gagnrýni eða afgreiða hana með skætingi. Árið 2002. lét þáverandi sjávarútvegsráðherra gera faglega athugun á vinnuferlum Hafró og viðbrögðum við gagnrýni (Tumi Tómasson, Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna). Út kom skýrsla þar sem koma fram að viðbrögð stofnunarinnar voru fjarri því að vera til fyrirmyndar. Skýrslan breytti engu, ef eitthvað er þá varð stofnunin forhertari gagnvart gagnrýni. Allt í einu beinir stjórnarandstaðan og SFS sjónun sínum að Hafró. Nú verður að taka varnaðarorðum forstjóra stofnunarinnar alvarlega. Veiðar smábáta, krókaveiðar, gætu sett allt á hvolf. Forstjóri Hafró bendir á að auknar þorskveiðar geti haft áhrif á stærð hrygningarstofnsins. Það sé slæmt að auka veiðihlutfallið. Slíkt gæti gert stofninn ósjálfbærann. Skoðum hvort innistæða er fyrir aðvörun forstjórans. Ég tel hann vera í pólitík, hagsmunagæslu, frekar en í fiskifræði. Afhverju ætti að taka mark á forstjóra Hafró? Frá árinu 1953 til 1982, þegar veiðar voru stjórnlausar, var þorskaflinn að meðaltali tæp 425 þúsund tonn á ári. Frá því aflamark var tekið upp 1995, og Hafró fór að hafa vit fyrir þjóðinni, til 2023 hefur þorskaflinn verið að meðaltali rúm 217 þúsund tonn á ári. Hafró vinnur eftir þeirri hugmynd að því stærri hrygningarstofn, því meira ætti að vera hægt að veiða úr stofninum. Árið 2019 sagði Hafró þorskstofninn ekki hafa verið stærri í 60 ár. Ráðgjöfin er þó alltaf á sama rólinu 200-220 þúsund tonn. Margir vísindamenn hafa marg oft gagnrýnt þessa aðferðarfræði Hafró. En það er staðreynd, að þegar hrygningarstofn nær ákveðinni stærð er ekkert samband milli stærðar stofnsins og nýliðunnar í stofninum. Þannig getur og hefur 200-300 þúsund tonna hrygningarstofn gefið mun meira af sér en 500 þúsund tonna stofn. Þetta liggur fyrir svart á hvítu, en Hafró heldur sig við úreld vinnubrögð. Gerir lítið eða ekkert ráð fyrir sambandi fiskistofna í vistkerfinu. Afhverju ætti þá að hlusta á forstjóra stofnunar, sem hefur ekki tekist í yfir 40 ár að auka afrakstur þorskstofnsins, þrátt fyrir að stofninn sé að þeirra eigin mati mun stærri en áður? Afhverju að hlusta á forstjóra stofnunnar sem ekki hefur tekist að byggja upp einn einasta nytjastofn sjávar . Þvert á móti. Ráðgjöf Hafró varð til þess að eyðileggja humarstofninn, innfjarðarrækjuna, skötuselinn, lúðuna og þorskstofninn nær ekki að gefa nema um 50% af því sem áður var.(áratugum saman) Þrátt fyrir ítrekaðar viðvaranir Alþjóða hafrannsóknastofnunarinnar, ICES, norskra fiskifræðinga og fleiri, hefur ráðgjöf Hafró orðið til þess að loðnustofninn er hruninn. Hann hefur farið úr 4 milljónum tonna í 200 þúsund tonn. ICES hefur ítrekað gagnrýnt Hafró fyrir ráðgjöf sem byggist á viðskiptamódelum en ekki vistfræði, sjáflbærni nytjastofna. Hrun loðnustofnsins er þegar farið að kosta þjóðfélagið, og hefur gífurleg áhrif á vistkerfi sjávar. Þorskurinn sem léttist ár frá ári, verður kynþroska seinna, sjálfsrán stóreykst, hrogn í hrygninum minnkar og eða hrygnur sleppa að hrygna, allt út af fæðuleysi sem rekja má til loðnubrests. Þorskstofninn og fleiri botnfiskar eru sveltir. Afhverju á þjóðin og þing að treysta Hafró? Afhverju losaði Kristján Þór Júlíusson ráðherra, sig við fyrrverandi forstjóra? Sigurður Guðjónsson fyrrverandi forstjóri Hafró, var Kristjáni ekki mjög leiðitamur. Sigurður var tregur til að ganga jafn hart að loðnunni, sem og jafn gjafmildur á laxeldisleyfi og Kristján taldi æskilegt. Spillingin er víða. Útgerðin kallaði á meiri loðnu, og kallinu skyldi svara. Sigurði var því fórnað, og núverandi forstjóri, sem þá vann í ráðuneyti Kristjáns, var ráðinn. Auk þess hafði núverandi forstjóri verið hjá Hafró í um 20 ár áður, og tileinkað sér vinnubrögðin þar á bæ. Það hefur heldur ekki staðið á því að ganga á loðnuna, enda stofninn hruninn, hvað sem Hafró segir. Staðreyndirnar liggja fyrir. Afhverju á þjóðin og þingið að treysta Hafró? Botninum náð. Skv. Rannsókn blaðamanna Kjarnans, 2023, þá tók forstjóri Hafró við tveimur greiðslum, 2 x 6 milljónum króna eða 12 milljónum, frá norsku fyrirtæki, eftir að hann varð forstjóri árin 2021-2022. Á sama tíma voru í gangi viðræður um samninga sem m.a. leiddu til þess að Hafró fékk 100 milljónir króna styrk frá fyrirtækinu Röst, „til að rannsaka Hvalfjörð“. Amk einn sérfræðingur Hafró hefur þegar hafið störf hjá Röst, sem stendur fyrir tilraunaverkefni með vítissóda, NaOH, 30 tonn skal losa í Hvalfjörð. Þess má geta að forstjórinn sagði þessar greiðslur ekkert koma þessum samningum við. Greiðslurnar voru vegna ráðgjafvinnu. Líklega er forstjóra starfið ekki tímafrekara en svo, að það er hægt að gera sig út í aukavinnu. En afhverju 30 tonn? Þetta á ekki að gera bara einu sinni, heldur oftar, en leyfið er sótt út á 30 tonn í einu. Jú ef magnið væri mikið meira, þyrfti Umhverfisstofnun að koma að málum og þar með væri leyfisveitingin ekki alfarið í höndum Hafró. Tilgangur tilraunarinnar er það sem skiptir öllu. Hann er að sjá hvort hægt er að auka getu sjávar til að vinna CO2 úr andrúmsloftinu með því að losa vítissóda í hafið. Ef tilraunin gengur upp er svo planið að losa vítissóda á iðnaðarskala, milljónir tonna, gegn greiðslu. Enn ein gróða hugmyndin vegna loftlagsbreytinga. Það kemur ekki á óvart að allt fremsta vísindafólk okkar, þó víðar sé leitað, telja þessa hugmynd galna. Hún er svo galin, að það læðist að manni sá grunur, að eitthvað annað en vísindaleg rök hafi þurft til að liðka fyrir útgáfu leyfis fyrir þessari tilraun. Hvernig getur þjóðin treyst stofnun, sem veitir leyfi til að losa vítissóda í hafið í nafni vísinda? Hvernig er hægt að treysta slíkri stofnun fyrir sjávarauðlindum þjóðarinnar? Er ekki löngu tímabært að stjórnvöld láti gera faglega úttekt á starfsemi Hafró? Á þjóðin ekki rétt á að fá 40 ára hörmungarsögu ráðgjafar Hafró endurskoðaða? Björn Ólafsson, útgerðartæknir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjávarútvegur Mest lesið Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi …… Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er sköpun í skólastarfi? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor skrifar Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu skrifar Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann skrifar Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir skrifar Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Sjá meira
Sú ríkisstofnun sem getur haft töluvert mikil áhrif á efnahagslífið hefur verið látin afskiptalaus áratugum saman. Ráðamenn hafa ekki sýnt Hafró neinn áhuga í samræmi við mikilvægi stofnunarinnar. Kosnir fulltrúar þjóðarinnar, hafa komist að því að þægilegast er bara að skipta sér ekkert af og gera eins og Hafró ráðleggur. Þetta hlítur að vera eina eða ein af örfáum ríkisstofnunum sem ekkert faglegt eftirlit er með. Stofnunin hefur komið sér upp þeim verkferlum, að gagnrýni einhver hana, þá er númer eitt að svara ekki gagnrýni eða afgreiða hana með skætingi. Árið 2002. lét þáverandi sjávarútvegsráðherra gera faglega athugun á vinnuferlum Hafró og viðbrögðum við gagnrýni (Tumi Tómasson, Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna). Út kom skýrsla þar sem koma fram að viðbrögð stofnunarinnar voru fjarri því að vera til fyrirmyndar. Skýrslan breytti engu, ef eitthvað er þá varð stofnunin forhertari gagnvart gagnrýni. Allt í einu beinir stjórnarandstaðan og SFS sjónun sínum að Hafró. Nú verður að taka varnaðarorðum forstjóra stofnunarinnar alvarlega. Veiðar smábáta, krókaveiðar, gætu sett allt á hvolf. Forstjóri Hafró bendir á að auknar þorskveiðar geti haft áhrif á stærð hrygningarstofnsins. Það sé slæmt að auka veiðihlutfallið. Slíkt gæti gert stofninn ósjálfbærann. Skoðum hvort innistæða er fyrir aðvörun forstjórans. Ég tel hann vera í pólitík, hagsmunagæslu, frekar en í fiskifræði. Afhverju ætti að taka mark á forstjóra Hafró? Frá árinu 1953 til 1982, þegar veiðar voru stjórnlausar, var þorskaflinn að meðaltali tæp 425 þúsund tonn á ári. Frá því aflamark var tekið upp 1995, og Hafró fór að hafa vit fyrir þjóðinni, til 2023 hefur þorskaflinn verið að meðaltali rúm 217 þúsund tonn á ári. Hafró vinnur eftir þeirri hugmynd að því stærri hrygningarstofn, því meira ætti að vera hægt að veiða úr stofninum. Árið 2019 sagði Hafró þorskstofninn ekki hafa verið stærri í 60 ár. Ráðgjöfin er þó alltaf á sama rólinu 200-220 þúsund tonn. Margir vísindamenn hafa marg oft gagnrýnt þessa aðferðarfræði Hafró. En það er staðreynd, að þegar hrygningarstofn nær ákveðinni stærð er ekkert samband milli stærðar stofnsins og nýliðunnar í stofninum. Þannig getur og hefur 200-300 þúsund tonna hrygningarstofn gefið mun meira af sér en 500 þúsund tonna stofn. Þetta liggur fyrir svart á hvítu, en Hafró heldur sig við úreld vinnubrögð. Gerir lítið eða ekkert ráð fyrir sambandi fiskistofna í vistkerfinu. Afhverju ætti þá að hlusta á forstjóra stofnunar, sem hefur ekki tekist í yfir 40 ár að auka afrakstur þorskstofnsins, þrátt fyrir að stofninn sé að þeirra eigin mati mun stærri en áður? Afhverju að hlusta á forstjóra stofnunnar sem ekki hefur tekist að byggja upp einn einasta nytjastofn sjávar . Þvert á móti. Ráðgjöf Hafró varð til þess að eyðileggja humarstofninn, innfjarðarrækjuna, skötuselinn, lúðuna og þorskstofninn nær ekki að gefa nema um 50% af því sem áður var.(áratugum saman) Þrátt fyrir ítrekaðar viðvaranir Alþjóða hafrannsóknastofnunarinnar, ICES, norskra fiskifræðinga og fleiri, hefur ráðgjöf Hafró orðið til þess að loðnustofninn er hruninn. Hann hefur farið úr 4 milljónum tonna í 200 þúsund tonn. ICES hefur ítrekað gagnrýnt Hafró fyrir ráðgjöf sem byggist á viðskiptamódelum en ekki vistfræði, sjáflbærni nytjastofna. Hrun loðnustofnsins er þegar farið að kosta þjóðfélagið, og hefur gífurleg áhrif á vistkerfi sjávar. Þorskurinn sem léttist ár frá ári, verður kynþroska seinna, sjálfsrán stóreykst, hrogn í hrygninum minnkar og eða hrygnur sleppa að hrygna, allt út af fæðuleysi sem rekja má til loðnubrests. Þorskstofninn og fleiri botnfiskar eru sveltir. Afhverju á þjóðin og þing að treysta Hafró? Afhverju losaði Kristján Þór Júlíusson ráðherra, sig við fyrrverandi forstjóra? Sigurður Guðjónsson fyrrverandi forstjóri Hafró, var Kristjáni ekki mjög leiðitamur. Sigurður var tregur til að ganga jafn hart að loðnunni, sem og jafn gjafmildur á laxeldisleyfi og Kristján taldi æskilegt. Spillingin er víða. Útgerðin kallaði á meiri loðnu, og kallinu skyldi svara. Sigurði var því fórnað, og núverandi forstjóri, sem þá vann í ráðuneyti Kristjáns, var ráðinn. Auk þess hafði núverandi forstjóri verið hjá Hafró í um 20 ár áður, og tileinkað sér vinnubrögðin þar á bæ. Það hefur heldur ekki staðið á því að ganga á loðnuna, enda stofninn hruninn, hvað sem Hafró segir. Staðreyndirnar liggja fyrir. Afhverju á þjóðin og þingið að treysta Hafró? Botninum náð. Skv. Rannsókn blaðamanna Kjarnans, 2023, þá tók forstjóri Hafró við tveimur greiðslum, 2 x 6 milljónum króna eða 12 milljónum, frá norsku fyrirtæki, eftir að hann varð forstjóri árin 2021-2022. Á sama tíma voru í gangi viðræður um samninga sem m.a. leiddu til þess að Hafró fékk 100 milljónir króna styrk frá fyrirtækinu Röst, „til að rannsaka Hvalfjörð“. Amk einn sérfræðingur Hafró hefur þegar hafið störf hjá Röst, sem stendur fyrir tilraunaverkefni með vítissóda, NaOH, 30 tonn skal losa í Hvalfjörð. Þess má geta að forstjórinn sagði þessar greiðslur ekkert koma þessum samningum við. Greiðslurnar voru vegna ráðgjafvinnu. Líklega er forstjóra starfið ekki tímafrekara en svo, að það er hægt að gera sig út í aukavinnu. En afhverju 30 tonn? Þetta á ekki að gera bara einu sinni, heldur oftar, en leyfið er sótt út á 30 tonn í einu. Jú ef magnið væri mikið meira, þyrfti Umhverfisstofnun að koma að málum og þar með væri leyfisveitingin ekki alfarið í höndum Hafró. Tilgangur tilraunarinnar er það sem skiptir öllu. Hann er að sjá hvort hægt er að auka getu sjávar til að vinna CO2 úr andrúmsloftinu með því að losa vítissóda í hafið. Ef tilraunin gengur upp er svo planið að losa vítissóda á iðnaðarskala, milljónir tonna, gegn greiðslu. Enn ein gróða hugmyndin vegna loftlagsbreytinga. Það kemur ekki á óvart að allt fremsta vísindafólk okkar, þó víðar sé leitað, telja þessa hugmynd galna. Hún er svo galin, að það læðist að manni sá grunur, að eitthvað annað en vísindaleg rök hafi þurft til að liðka fyrir útgáfu leyfis fyrir þessari tilraun. Hvernig getur þjóðin treyst stofnun, sem veitir leyfi til að losa vítissóda í hafið í nafni vísinda? Hvernig er hægt að treysta slíkri stofnun fyrir sjávarauðlindum þjóðarinnar? Er ekki löngu tímabært að stjórnvöld láti gera faglega úttekt á starfsemi Hafró? Á þjóðin ekki rétt á að fá 40 ára hörmungarsögu ráðgjafar Hafró endurskoðaða? Björn Ólafsson, útgerðartæknir.
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun
Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun
Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun