Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar 23. júní 2025 06:01 Heimurinn horfir nú upp á slíka stöðu. Illfyglið, sem fyrir mér er, Benjamin Netanyahu, leiðir stórmennskubrjálæðinginn, sem fyrir mér er, Donald Trump, inn í stórhættulega stöðu, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur heiminum öllum. Og, til mikilla vonbrigða og ama, nánast áfalls, dansa umkomulitlir og aumir vestrænir leiðtogar - menn, sem vilja teljast vitrir leiðtogar, halda, að þeir séu það, en eru það fæstir - mest með og í kringum sýndarmennskusegginn. Hvar er evrópsk skynsemi, yfirvegun, sjálfstæði og reisn? Aðeins fyrir þremur mánuðum, í marz síðastliðnum, héldu Íranir, Rússar og Kínverjar sameiginlega sjóheræfingu. Eru einhverjir, sem halda, að þetta hafi bara verið tilburðir og innantómt sjónarspil, eða halda Netanyahu og Trump kannske, að þeir séu svo magnaðir og miklir, að þeir geti líka gefið skít í Pútín og Xi!? Báðir blindaðir af eigin stórmennskubrjálæði!? Hér gæti auðvitað orðið til ný, stórhættuleg heimsspenna. Öryggismálaráðherra Bandaríkjanna (Director of National Intelligence), Tulsi Gabbard, sagði í vitnisburði fyrir Bandaríkjaþingi, líka nú í marz, að bandaríska leyniþjónustan telji, að Íran sé ekki í stakk búið til að smíða kjarnorkuvopn í náinni framtíð. Um svipað leyti skýrði CNN-fréttastöðin frá því, að skv. þeirra beztu heimildum væri minnst 3 ár í það, að Íran gæti, að öllu óbreyttu, smíðað kjarnorkusprengju. Í samræmi við þetta mat, tók Bandaríkjastjórn upp nýjar viðræður við Íran til að tryggja, að kjarnorkuþróunarprógramm þeirra myndi eingöngu ná til friðsamlegra nota, ekki til smíði karnorkusprengju. Sagði Trump í því sambandi, að hann vildi koma í veg fyrir „eyðileggingu og dauða“ með samningum. Var það reyndar eitt helzta kosningarloforð Trumps, að draga Bandaríkin út úr öllum stríðsrekstri og forðast það, á allan hátt, að blanda Bandaríkjunum inn í ný stríðsátök á erlendri grund, kannske 10-20 þúnd kílómetra í burtu, sem oft hafði verið. Höfðu samningamenn Bandaríkjamanna og Írans haldið 5 fundi, en þeir fóru fram í Oman, og stóð til að halda þann 6. sunnudaginn 15. júní. Af honum varð þó aldrei, því Netanyahu greip þá inn í, tók frammi fyrir hendurnar á Trump, með fyrirvarlausri stórárás á Íran13. júní. Fullyrti hann, að Íranir væru nokkrum mánuðum frá því, að fullsmíða kjarnorkusprengju. Fyrir undirrituðum hreinn tilbúningur, lygi, enda sannanir engar. Þarna svínaði Netanyahu í raun illilega á Trump, sem var, sem sagt, í miðri samningalotu við Íran, en hann kreysti fram bros, lét eins og þetta væri allt í hans hendi og þágu. Sagði árás Ísraels frábæra (excellent). Bætti því svo við, að „við“, hann, réði nú yfir allri lofthelgi Írans. Hann væri sá, sem hér hefði orðið og valdið. Sagði reyndar svo, að hann mælti með því við íbúa Teherans, að þeir myndu koma sér út úr borginni, það væri hans vinsamlega ráðgjöf, forða sér í öryggi, en sennilega veit forsetinn ekki, að í Teheran búa 10 milljónir manna, um 17 milljónir með úthverfum, og, að Teheran er umlykt hrjóstugu eyðimerkur- og fjallalandslagi. Hvert átti blessað fólkið þá að fara og hvernig? Bílar eru ekki í eigu allra í Íran, vegakerfi ekki með þeim fullkomnustu og benzín af skornum skammti, sérstaklega nú, eftir að Ísraelsmenn höfðu lagt sig alla fram um að sprengja upp og eyða eldsneytisbirgðum Írana. Þessar staðreyndir og spurningar komu auðvitað ekki upp í huga þess manns, sem hafði fíflað bandaríska þjóð til að gera sig að valdamesta manni veraldar, end djúpur skilningur, staðgóð þekking og skýr hugsun vart hans sterkasta hlið. Augljóst var, að Netanyahu vildi ekki friðsamlega lausn, vildi ekki frið, heldur bara stríð, blóð og eyðileggingu, að hans hætti á Gaza, völd og yfirráð með ofbeldi og eyðileggingu, þó á kostnað alheimsins væri, en hann hafði séð leið til að neyða stórmennskubrjálæðinginn í það með sér. Enginn sér nú fyrir, til hvers þetta frumhlaup og þessi hömlulausi og hættulegi stríðsrekstur kann að leiða. Olíuverð og efnahagsleg þróun öll, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur um allan heim, er eitt, inn í það blandast svo siglingar milli Asíu og Evrópu, heldur er svo stóra spurningun, hvort allt byggðajafnvægi fari ekki aftur úr skorðum í Miðausturlöndum - í Íran búa 90 milljónir manna - sem aftur hefði í för með sér stórfellda fólksflutninga, flóðbylgjur flóttamana, og önnur vandræði og fár. Enginn virðist spyrja, hvort Íslraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þeir gera örugglega, hafa sennilega gert í 40-50 ár, þó þeir neiti að staðfesta það, og allir virðast halda, að sé bara fínt, að Ísraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þó, fyrir mér, eru sennilega mestu ofbeldisseggir og hættulegasta þjóð veraldar. Árið 2015, eftir 10 ára flóknar og harðar samningaumleitanir Bandaríkjamanna, Þjóðverja, Breta, Frakka, Rússa og Kínverja við Íran, tókst samkomulag, sem var kallað Íranssamningurinn (ensk skammstöfun JCPOA), en hann tryggði, að kjarnorkuþróunarprógramm Írana gengi einvörðungu út á friðsamlega notkun kjarnorku, og, að Alþjóðakjarnorkumálastofunin, IAEA, myndi hafa náið eftirlit með prógramminu og tryggja það, að svo yrði. Þessum samningi sagði Donald Trump hins vegar einhliða upp á sínu fyrra kjörtímabili, 2018, og þar með lagði hann í reynd grundvöllinn að því uppnámi, þeirri hættu og fári, nánast fyrir alheiminn, sem við stöndum nú frammi fyrir. Auðvitað er klerkastjórnin í Íran hræðileg, en það er ekki málið hér og nú. Það er innanríkismál Írana, sem þeir verða að ráða fram úr og leysa sjálfir. Í hvers konar heimi lifum við? Hvers konar illfygli og stórmennsku-brjálæðinga erum við endurtekið að kjósa til valda og leiða yfir okkur? Höfundur er samfélagsrýnir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Halldór 27.03.2024 Halldór Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Sjá meira
Heimurinn horfir nú upp á slíka stöðu. Illfyglið, sem fyrir mér er, Benjamin Netanyahu, leiðir stórmennskubrjálæðinginn, sem fyrir mér er, Donald Trump, inn í stórhættulega stöðu, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur heiminum öllum. Og, til mikilla vonbrigða og ama, nánast áfalls, dansa umkomulitlir og aumir vestrænir leiðtogar - menn, sem vilja teljast vitrir leiðtogar, halda, að þeir séu það, en eru það fæstir - mest með og í kringum sýndarmennskusegginn. Hvar er evrópsk skynsemi, yfirvegun, sjálfstæði og reisn? Aðeins fyrir þremur mánuðum, í marz síðastliðnum, héldu Íranir, Rússar og Kínverjar sameiginlega sjóheræfingu. Eru einhverjir, sem halda, að þetta hafi bara verið tilburðir og innantómt sjónarspil, eða halda Netanyahu og Trump kannske, að þeir séu svo magnaðir og miklir, að þeir geti líka gefið skít í Pútín og Xi!? Báðir blindaðir af eigin stórmennskubrjálæði!? Hér gæti auðvitað orðið til ný, stórhættuleg heimsspenna. Öryggismálaráðherra Bandaríkjanna (Director of National Intelligence), Tulsi Gabbard, sagði í vitnisburði fyrir Bandaríkjaþingi, líka nú í marz, að bandaríska leyniþjónustan telji, að Íran sé ekki í stakk búið til að smíða kjarnorkuvopn í náinni framtíð. Um svipað leyti skýrði CNN-fréttastöðin frá því, að skv. þeirra beztu heimildum væri minnst 3 ár í það, að Íran gæti, að öllu óbreyttu, smíðað kjarnorkusprengju. Í samræmi við þetta mat, tók Bandaríkjastjórn upp nýjar viðræður við Íran til að tryggja, að kjarnorkuþróunarprógramm þeirra myndi eingöngu ná til friðsamlegra nota, ekki til smíði karnorkusprengju. Sagði Trump í því sambandi, að hann vildi koma í veg fyrir „eyðileggingu og dauða“ með samningum. Var það reyndar eitt helzta kosningarloforð Trumps, að draga Bandaríkin út úr öllum stríðsrekstri og forðast það, á allan hátt, að blanda Bandaríkjunum inn í ný stríðsátök á erlendri grund, kannske 10-20 þúnd kílómetra í burtu, sem oft hafði verið. Höfðu samningamenn Bandaríkjamanna og Írans haldið 5 fundi, en þeir fóru fram í Oman, og stóð til að halda þann 6. sunnudaginn 15. júní. Af honum varð þó aldrei, því Netanyahu greip þá inn í, tók frammi fyrir hendurnar á Trump, með fyrirvarlausri stórárás á Íran13. júní. Fullyrti hann, að Íranir væru nokkrum mánuðum frá því, að fullsmíða kjarnorkusprengju. Fyrir undirrituðum hreinn tilbúningur, lygi, enda sannanir engar. Þarna svínaði Netanyahu í raun illilega á Trump, sem var, sem sagt, í miðri samningalotu við Íran, en hann kreysti fram bros, lét eins og þetta væri allt í hans hendi og þágu. Sagði árás Ísraels frábæra (excellent). Bætti því svo við, að „við“, hann, réði nú yfir allri lofthelgi Írans. Hann væri sá, sem hér hefði orðið og valdið. Sagði reyndar svo, að hann mælti með því við íbúa Teherans, að þeir myndu koma sér út úr borginni, það væri hans vinsamlega ráðgjöf, forða sér í öryggi, en sennilega veit forsetinn ekki, að í Teheran búa 10 milljónir manna, um 17 milljónir með úthverfum, og, að Teheran er umlykt hrjóstugu eyðimerkur- og fjallalandslagi. Hvert átti blessað fólkið þá að fara og hvernig? Bílar eru ekki í eigu allra í Íran, vegakerfi ekki með þeim fullkomnustu og benzín af skornum skammti, sérstaklega nú, eftir að Ísraelsmenn höfðu lagt sig alla fram um að sprengja upp og eyða eldsneytisbirgðum Írana. Þessar staðreyndir og spurningar komu auðvitað ekki upp í huga þess manns, sem hafði fíflað bandaríska þjóð til að gera sig að valdamesta manni veraldar, end djúpur skilningur, staðgóð þekking og skýr hugsun vart hans sterkasta hlið. Augljóst var, að Netanyahu vildi ekki friðsamlega lausn, vildi ekki frið, heldur bara stríð, blóð og eyðileggingu, að hans hætti á Gaza, völd og yfirráð með ofbeldi og eyðileggingu, þó á kostnað alheimsins væri, en hann hafði séð leið til að neyða stórmennskubrjálæðinginn í það með sér. Enginn sér nú fyrir, til hvers þetta frumhlaup og þessi hömlulausi og hættulegi stríðsrekstur kann að leiða. Olíuverð og efnahagsleg þróun öll, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur um allan heim, er eitt, inn í það blandast svo siglingar milli Asíu og Evrópu, heldur er svo stóra spurningun, hvort allt byggðajafnvægi fari ekki aftur úr skorðum í Miðausturlöndum - í Íran búa 90 milljónir manna - sem aftur hefði í för með sér stórfellda fólksflutninga, flóðbylgjur flóttamana, og önnur vandræði og fár. Enginn virðist spyrja, hvort Íslraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þeir gera örugglega, hafa sennilega gert í 40-50 ár, þó þeir neiti að staðfesta það, og allir virðast halda, að sé bara fínt, að Ísraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þó, fyrir mér, eru sennilega mestu ofbeldisseggir og hættulegasta þjóð veraldar. Árið 2015, eftir 10 ára flóknar og harðar samningaumleitanir Bandaríkjamanna, Þjóðverja, Breta, Frakka, Rússa og Kínverja við Íran, tókst samkomulag, sem var kallað Íranssamningurinn (ensk skammstöfun JCPOA), en hann tryggði, að kjarnorkuþróunarprógramm Írana gengi einvörðungu út á friðsamlega notkun kjarnorku, og, að Alþjóðakjarnorkumálastofunin, IAEA, myndi hafa náið eftirlit með prógramminu og tryggja það, að svo yrði. Þessum samningi sagði Donald Trump hins vegar einhliða upp á sínu fyrra kjörtímabili, 2018, og þar með lagði hann í reynd grundvöllinn að því uppnámi, þeirri hættu og fári, nánast fyrir alheiminn, sem við stöndum nú frammi fyrir. Auðvitað er klerkastjórnin í Íran hræðileg, en það er ekki málið hér og nú. Það er innanríkismál Írana, sem þeir verða að ráða fram úr og leysa sjálfir. Í hvers konar heimi lifum við? Hvers konar illfygli og stórmennsku-brjálæðinga erum við endurtekið að kjósa til valda og leiða yfir okkur? Höfundur er samfélagsrýnir
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun