Tollarnir tilefni til hvorra tveggja örvæntingar og léttis Rafn Ágúst Ragnarsson skrifar 6. ágúst 2025 23:19 Konráð Guðjónsson er fyrrum efnahagsráðgjafi ríkissjórnarinnar og aðstoðarmaður fjármálaráðherra. Vísir/Vilhelm/Ívar Fannar Fimmtán prósenta tollar á mestöllum útflutningi til Bandaríkjanna taka gildi á morgun og enn er óljóst hvort verndartollar verði lagðir á útflutning á járnblendi til Evrópusambandsins. Hagfræðingur segir Ísland sleppa vel en að tollarnir gætu haft áhrif á hagsæld okkar til lengri tíma. Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra lýsti hækkunum tolla á útflutningsvörur til Bandaríkjanna sem miklum vonbrigðum í kvöldfréttum Sýnar í kvöld. Stjórnvöld hafi ekki enn hafið formlegar viðræður við bandarísk yfirvöld þeirra vegna en að þrýst sé á um að þær hefjist sem fyrst. Hún segir breyttan veruleika blasa við í alþjóðaviðskiptum og að þjóðir heimsins séu að fóta sig í nýjum heimi. Vöruútflutningur Íslendinga til Bandaríkjanna frá árinu 2020 og til dagsins í dag nema tæplega 430 milljörðum króna og því er ljóst að mikið sé undir. Til samanburðar nemur kostnaður við byggingu nýs Landspítala 211 milljörðum króna. Til allrar luku eru lyf, lækningavörur og þjónusta enn sem komið er undanþegin tollum en Ísland flytur talsvert út af lyfjum vestur um haf. Munar um útflutningstekjurnar Konráð Guðjónsson hagfræðingur segir áhrif tollahækkananna margvísleg. Íslensk fyrirtæki sem stundi útflutning til Bandaríkjanna standi verr en áður og gætu þurft að sætta sig við lægra verðlag. Það geti komið til með að hafa áhrif á afkomu þeirra og þannig mögulega störf og almenna hagsæld á Íslandi. „Þetta skerðir mögulega kaupmátt okkar ef áhrifin á útflutning verða það mikil,“ segir hann. Hann segir þó að, eins og það horfir við okkur í dag, sé ekki tilefni til stórtækra áhyggna. Hagkerfið í heild sinni sé ekki í stórkostlegri hættu þó tollarnir geti komið ansi illa niður á ákveðnum geirum eða fyrirtækjum. „Maður hefur kannski meiri áhyggjur gagnvart Bandaríkjunum ef þeir fara að setja á lyfjaiðnaðinn því hátt í helmingur af því sem við flytjum út til Bandaríkjanna í vörum eru lyf og lækningavörur og það skiptir okkur gríðarlegu máli,“ segir Konráð. „Svo er líka alvarlegt ef það verða settir tollar á kísiljárn sem við erum að flytja út fyrir einhverja 25 milljarða samtals á ári. Það munar um slíkar útflutningstekjur,“ segir hann. Sleppum vel Eins og þeir sem eru að flytja út fisk. Það er settur tollur á fisk, þurfa þeir þá að lækka verðið, minnkar salan talsvert? „Í raun getur allt af þessu gerst. En það sem hjálpar okkur, því maður leyfir sér alltaf að vera smábjartsýnn í leiðinni þó heilt yfir séu áhrif af tollum eiginlega undantekningalaust neikvæð. En það sem er kannski kosturinn við þetta er að við erum að sleppa nokkuð vel frá tollunum gagnvart Bandaríkjunum miðað við margar aðrar þjóðir þó að við séum mjög útflutningsdrifin þjóð,“ segir Konráð. Sjá einnig: Ísland klemmist á milli í alþjóðlegu tollastríði Yrði ástandið verra fyrir neytendur ef við færum að setja tolla á bandarískar vörur? „Ég ætla að vona að við séum ekki á leiðinni þangað. Það myndi náttúrlega þýða það að vöruverð á því sem við flytjum inn, það er allt innflutt, að það geti hækkað,“ segir hann. „Hagfræðingar eru sammála um fátt en það eina sem við erum nánast allir sammála um sé að tollar séu almennt skaðlegirog mjög ópraktísk nálgun til að vinna gegn einhverjum hagsmunum eða sækja tekjur til ríkissjóðs,“ segir Konráð Guðjónsson hagfræðingur. Skattar og tollar Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Evrópusambandið Bandaríkin Mest lesið Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi Innlent Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Innlent „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Innlent „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Innlent Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Innlent „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Innlent Konan er fundin Innlent „Selir“ skutu óvopnaða borgara í leyniaðgerð í Norður-Kóreu Erlent Hefur sætt umsáturseinelti í 14 ár: „Þetta hefur bara rústað lífi mínu“ Innlent Skoða að banna trans fólki að eiga skotvopn Erlent Fleiri fréttir Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Hélt eiginkonu og fimm börnum í heljargreipum Breyta Korpuskóla til að anna eftirspurn í Klettaskóla Vegabætur á Vestfjörðum opni tækifæri í vetrarferðamennsku Vilja aðgerðir strax Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Öllum börnum undir sex mánaða boðin forvörn gegn RS veiru Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Vara við ólöglegum megrunarlyfjum sem eru í umferð Konan er fundin Sextán ára kveikti í herbergi sínu Þremur sleppt úr haldi og brotaþoli útskrifaður „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Ekki hægt að þaga þegar stjórnmálamenn leika sér að því að særa fram tröllin 252,6 milljónir runnið í ríkissjóð úr dánarbúum án lögerfingja á tíu árum Þrjú söfn í eina sæng Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Líkamsárás á gistiheimili „Ekkert óeðlilegt við það að endurskoða þetta kerfi“ Tveir á sjúkrahús eftir harðan árekstur Vegurinn yfir Kjöl gerir ferðalöngum lífið leitt Stefna um mikla og hraða fólksfjölgun „alið á stéttaskiptingu á Íslandi“ Fimm handteknir í aðgerðum sérsveitar Ættum að fara varlega í orkudrykki með sætuefnum Sjá meira
Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra lýsti hækkunum tolla á útflutningsvörur til Bandaríkjanna sem miklum vonbrigðum í kvöldfréttum Sýnar í kvöld. Stjórnvöld hafi ekki enn hafið formlegar viðræður við bandarísk yfirvöld þeirra vegna en að þrýst sé á um að þær hefjist sem fyrst. Hún segir breyttan veruleika blasa við í alþjóðaviðskiptum og að þjóðir heimsins séu að fóta sig í nýjum heimi. Vöruútflutningur Íslendinga til Bandaríkjanna frá árinu 2020 og til dagsins í dag nema tæplega 430 milljörðum króna og því er ljóst að mikið sé undir. Til samanburðar nemur kostnaður við byggingu nýs Landspítala 211 milljörðum króna. Til allrar luku eru lyf, lækningavörur og þjónusta enn sem komið er undanþegin tollum en Ísland flytur talsvert út af lyfjum vestur um haf. Munar um útflutningstekjurnar Konráð Guðjónsson hagfræðingur segir áhrif tollahækkananna margvísleg. Íslensk fyrirtæki sem stundi útflutning til Bandaríkjanna standi verr en áður og gætu þurft að sætta sig við lægra verðlag. Það geti komið til með að hafa áhrif á afkomu þeirra og þannig mögulega störf og almenna hagsæld á Íslandi. „Þetta skerðir mögulega kaupmátt okkar ef áhrifin á útflutning verða það mikil,“ segir hann. Hann segir þó að, eins og það horfir við okkur í dag, sé ekki tilefni til stórtækra áhyggna. Hagkerfið í heild sinni sé ekki í stórkostlegri hættu þó tollarnir geti komið ansi illa niður á ákveðnum geirum eða fyrirtækjum. „Maður hefur kannski meiri áhyggjur gagnvart Bandaríkjunum ef þeir fara að setja á lyfjaiðnaðinn því hátt í helmingur af því sem við flytjum út til Bandaríkjanna í vörum eru lyf og lækningavörur og það skiptir okkur gríðarlegu máli,“ segir Konráð. „Svo er líka alvarlegt ef það verða settir tollar á kísiljárn sem við erum að flytja út fyrir einhverja 25 milljarða samtals á ári. Það munar um slíkar útflutningstekjur,“ segir hann. Sleppum vel Eins og þeir sem eru að flytja út fisk. Það er settur tollur á fisk, þurfa þeir þá að lækka verðið, minnkar salan talsvert? „Í raun getur allt af þessu gerst. En það sem hjálpar okkur, því maður leyfir sér alltaf að vera smábjartsýnn í leiðinni þó heilt yfir séu áhrif af tollum eiginlega undantekningalaust neikvæð. En það sem er kannski kosturinn við þetta er að við erum að sleppa nokkuð vel frá tollunum gagnvart Bandaríkjunum miðað við margar aðrar þjóðir þó að við séum mjög útflutningsdrifin þjóð,“ segir Konráð. Sjá einnig: Ísland klemmist á milli í alþjóðlegu tollastríði Yrði ástandið verra fyrir neytendur ef við færum að setja tolla á bandarískar vörur? „Ég ætla að vona að við séum ekki á leiðinni þangað. Það myndi náttúrlega þýða það að vöruverð á því sem við flytjum inn, það er allt innflutt, að það geti hækkað,“ segir hann. „Hagfræðingar eru sammála um fátt en það eina sem við erum nánast allir sammála um sé að tollar séu almennt skaðlegirog mjög ópraktísk nálgun til að vinna gegn einhverjum hagsmunum eða sækja tekjur til ríkissjóðs,“ segir Konráð Guðjónsson hagfræðingur.
Skattar og tollar Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Evrópusambandið Bandaríkin Mest lesið Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi Innlent Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Innlent „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Innlent „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Innlent Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Innlent „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Innlent Konan er fundin Innlent „Selir“ skutu óvopnaða borgara í leyniaðgerð í Norður-Kóreu Erlent Hefur sætt umsáturseinelti í 14 ár: „Þetta hefur bara rústað lífi mínu“ Innlent Skoða að banna trans fólki að eiga skotvopn Erlent Fleiri fréttir Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Hélt eiginkonu og fimm börnum í heljargreipum Breyta Korpuskóla til að anna eftirspurn í Klettaskóla Vegabætur á Vestfjörðum opni tækifæri í vetrarferðamennsku Vilja aðgerðir strax Ástand á stúdentagörðum: Ítrekuð innbrot, mat stolið, dýnur í kjallara og hland á gólfi „Geta verið dauðsföll, þú veist ekkert hvað er í þessu“ Öllum börnum undir sex mánaða boðin forvörn gegn RS veiru Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Vara við ólöglegum megrunarlyfjum sem eru í umferð Konan er fundin Sextán ára kveikti í herbergi sínu Þremur sleppt úr haldi og brotaþoli útskrifaður „Það kemur að því að við lendum í veseni“ Ekki hægt að þaga þegar stjórnmálamenn leika sér að því að særa fram tröllin 252,6 milljónir runnið í ríkissjóð úr dánarbúum án lögerfingja á tíu árum Þrjú söfn í eina sæng Yfirgefið hreysi víkur fyrir hundrað íbúðum Líkamsárás á gistiheimili „Ekkert óeðlilegt við það að endurskoða þetta kerfi“ Tveir á sjúkrahús eftir harðan árekstur Vegurinn yfir Kjöl gerir ferðalöngum lífið leitt Stefna um mikla og hraða fólksfjölgun „alið á stéttaskiptingu á Íslandi“ Fimm handteknir í aðgerðum sérsveitar Ættum að fara varlega í orkudrykki með sætuefnum Sjá meira