Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason og Sabine Leskopf skrifa 2. október 2025 16:02 Miklar áskoranir varðandi mönnun hafa mætt leikskólum um land allt undanfarin ár og áratugi.Ljóst er að vanhugsaðar ákvarðanir Alþingis um lengingu kennaranáms árið 2008 höfðu þau óæskilegu en að mörgu leyti fyrirsjáanlegu áhrif að aðsókn ungs fólks í kennaranám hrundi og verulegur skortur á leikskólakennurum fylgdi í kjölfarið sem enn hefur ekki tekist að vinna til baka þrátt fyrir batamerki hin síðari ár. Eitt leyfisbréf þvert á skólastíg hefur einnig haft í för með sér að missa menntaða leikskólakennara til annarra skólastíga. Reykjavíkurborg steig fram fyrir skjöldu árið 2018 með aðgerðum til að bæta starfsaðstæður í leikskólum, sem drógu úr álagi á starfsfólk og börn og önnur sveitarfélög hafa fylgt í kjölfarið með aðgerðum undanfarin misseri til að mæta mönnunarvandanum. Einnig var mikil áhersla lögð á að kynna bæði starfið og námið betur fyrir ungu fólki. Minnkum óvissu og fáliðun Nú hefur þverpólitískur stýrihópur á vegum borgarinnar skilað fyrsta hluta tillagna sinna sem hafa það markmið að bæta enn frekar mönnun og starfsaðstæður á leikskólum borgarinnar, minnka fyrirvaralausar fáliðunaraðgerðir og auka þannig fyrirsjáanleika starfseminnar fyrir foreldra, börn og starfsfólk auk þess að hvetja foreldra sem það geta til að stytta dvalartíma í því augnamiði að minnka álag á starfsemina. Þessar tillögur koma til viðbótar jákvæðum áhrifum nýrra kjarasamninga við leikskólakennara í byrjun árs sem borgaryfirvöld studdu með ráðum og dáð, ekki síst núverandi borgarstjóri. Samvera barna og foreldra er dýrmæt fyrir þroska sérstaklega yngstu barna, hins vegar er mikilvægt að sveitarfélög séu meðvituð um það að aðstæður foreldra og forráðamanna eru mismunandi og svigrúm þeirra sömuleiðis til að minnka við sig vinnu til að auka samveru með börnum sínum. Það hefur því verið leiðarljós stýrihópsins að beita hvötum frekar en boðum og bönnum til að hafa jákvæð áhrif á umgjörð leikskólastarfsins þ.m.t. lengd vistunartímans. Jákvæðir hvatar og tekjutillit Markmið tillagnanna sem nú eru kynntar er að standa vörð um faglegt leikskólastarf og tryggja meiri stöðugleika fyrir bæði foreldra, börn og starfsfólk. Þær snúa m.a. að skipulagi leikskóladagsins, dvalartíma barna og gjaldskrá leikskóla. Tillögunum er ætlað að vinna gegn ófyrirséðum fáliðunaraðgerðum vegna mönnunarvanda, sem reynast foreldrum afar íþyngjandi.Aðgerðirnar miða að því að skapa meiri fyrirsjáanleika og draga úr álagi samhliða styttri vistunartíma barna, samhliða því sem staðinn er vörður um faglegt starf leikskóla. Foreldrar hafa áfram val um lengd vistunartíma barna sinna en kynntir eru til sögunnar fjárhagslegir hvatar í formi verulegs afsláttar af leikskólagjöldum ef vistunartíminn er styttur. Sá afsláttur hækkar í hlutfalli við styttri vistunartíma. Þá er sérstakur afsláttur veittur fyrir foreldra sem ekki skrá börn sín í vistun eftir kl. 14 á föstudögum. Markmiðið með þeirri aðgerð er að nýta þann tíma til að mæta skuldbindingum borgarinnar gagnvart styttingu vinnuviku starfsfólks, sem er verkefni sem borgin þróaði með góðum árangri á sínum tíma og hefur síðan verið staðfestur í kjarasamningum fjölmennra stéttarfélaga. Við jafnaðarfólk í Samfylkingunni höfum lagt sérstaka áherslu á að standa vörð um efnaminni fjölskyldur við útfærslu tillagnanna og birtist það m.a. í sérstöku tekjutilliti sem ætlað er að verja hag þeirra sem lægstar hafa tekjurnar. Þeir munu njóta allt að 80% afsláttar af vistunargjöldum leikskóla ef tillögurnar verða að veruleika, jafnt einstaklingar sem sambúðarfólk en hingað til hafa einungis einstæðir foreldrar notið mestu afsláttarkjara án tillits til tekna, auk forgangshópa námsmanna, öryrkja og starfsfólks leikskóla. Samráð framundan Tillögurnar hafa verið kynntar í borgarráði, verða kynntar í skóla- og frístundaráði í næstu viku og fara svo í samráðsgátt borgarinnar, þar sem foreldrar, starfsfólk og önnur áhugasöm eru hvött til að senda inn sín sjónarmið, ábendingar og hugmyndir varðandi tillögurnar og útfærslu þeirra. Samráðsferlið stendur yfir frá 15.-29. október og í kjölfarið verður unnið úr athugasemdum og ábendingum áður en tillögurnar koma til afgreiðslu hjá borginni. Við hvetjum allt áhugafólk um faglegt og gott leikskólastarf til að taka þátt í samráðinu og taka þátt í því með okkur að bæta skipulag og umgjörð leikskólastarfs í borginni. Við erum sannfærð um að með góðu samstarfi getum við unnið gegn því að börn séu send heim með litlum fyrirvara vegna fáliðunar sem bitnar mest á þeim sem hafa minnsta svigrúm í vinnunni eða baklandi. Fleiri tillögur til að létta álagi á öflugt starfsfólk leikskólanna og bæta starfsaðstæður þeirra munu fylgja fljótlega. Höfundar eru borgarfulltrúar Samfylkingarinnar og fulltrúar í stýrihópi um breytingar á reglum um leikskólastarf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skúli Helgason Sabine Leskopf Borgarstjórn Reykjavík Leikskólar Skóla- og menntamál Skoðun: Sveitarstjórnarkosningar 2026 Mest lesið Eingreiðsla til öryrkja í desember bundin við lögheimili á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Þegar útborgunin hverfur: Svona geta fjölskyldur tapað öllu Már Wolfgang Mixa Skoðun Leikskólar sem virka: Garðabær í fremstu röð Almar Guðmundsson,Margrét Bjarnadóttir Skoðun Olnbogabörn ríkisins góðan dag Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir Skoðun Er Hvammsvirkjun virkilega þess virði? Ólafur Margeirsson Skoðun Þröng Sýn Hallmundur Albertsson Skoðun Útvarp sumra landsmanna Ingvar S. Birgisson Skoðun Hugleiðingar um Sundabraut Kristín Helga Birgisdóttir Skoðun Siðlaus markaðsvæðing í heilbrigðisþjónustu Davíð Aron Routley Skoðun Skattar lækka um 3,7 milljarða en fötluð börn bíða áfram eftir þjónustu Sigurbjörg Erla Egilsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hringekjuspuni bankastjórans: Kjósum frekar breytilega og háa vexti Hjalti Þórisson skrifar Skoðun Þegar útborgunin hverfur: Svona geta fjölskyldur tapað öllu Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Skattar lækka um 3,7 milljarða en fötluð börn bíða áfram eftir þjónustu Sigurbjörg Erla Egilsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðingar um Sundabraut Kristín Helga Birgisdóttir skrifar Skoðun Leikskólar sem virka: Garðabær í fremstu röð Almar Guðmundsson,Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að búa við öryggi – ekki óvissu og skuldir Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þröng Sýn Hallmundur Albertsson skrifar Skoðun Er Hvammsvirkjun virkilega þess virði? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Á íslensku má alltaf finna svar Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Olnbogabörn ríkisins góðan dag Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir skrifar Skoðun Útvarp sumra landsmanna Ingvar S. Birgisson skrifar Skoðun Háskóli sem griðastaður Bryndís Björnsdóttir skrifar Skoðun Hvað er mikilvægara en frelsið til að velja eigin lífslok? Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Eingreiðsla til öryrkja í desember bundin við lögheimili á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Siðlaus markaðsvæðing í heilbrigðisþjónustu Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer skrifar Skoðun Sameining Almenna og Lífsverks Jón Ævar Pálmason skrifar Skoðun Hvenær verður aðgerðaleysi að refsiverðu broti? Elías Blöndal Guðjónsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld áfram lægst í Mosfellsbæ Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Nýja vaxtaviðmiðið: Lausn eða gildra fyrir heimilin? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Snorri, þú færð ekki að segja „Great Replacement“ og þykjast saklaus Ian McDonald skrifar Skoðun Frelsi til að taka góðar skipulagsákvarðanir Róbert Ragnarsson skrifar Skoðun Með eða á móti neyðarkalli? Helga Birgisdóttir skrifar Skoðun Þegar ráðin eru einföld – en raunveruleikinn ekki Karen Einarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn skrekkur í fullorðna fólkið? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk en ekki fjárfesta Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Manstu eftir Nagorno-Karabakh? Birgir Þórarinsson skrifar Skoðun 96,7 prósent spila án vandkvæða Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Smiðurinn, spegillinn og brunarústirnar Davíð Bergmann skrifar Skoðun 109 milljarða kostnaður sem fyrirtækin greiða ekki Sigurpáll Ingibergsson skrifar Sjá meira
Miklar áskoranir varðandi mönnun hafa mætt leikskólum um land allt undanfarin ár og áratugi.Ljóst er að vanhugsaðar ákvarðanir Alþingis um lengingu kennaranáms árið 2008 höfðu þau óæskilegu en að mörgu leyti fyrirsjáanlegu áhrif að aðsókn ungs fólks í kennaranám hrundi og verulegur skortur á leikskólakennurum fylgdi í kjölfarið sem enn hefur ekki tekist að vinna til baka þrátt fyrir batamerki hin síðari ár. Eitt leyfisbréf þvert á skólastíg hefur einnig haft í för með sér að missa menntaða leikskólakennara til annarra skólastíga. Reykjavíkurborg steig fram fyrir skjöldu árið 2018 með aðgerðum til að bæta starfsaðstæður í leikskólum, sem drógu úr álagi á starfsfólk og börn og önnur sveitarfélög hafa fylgt í kjölfarið með aðgerðum undanfarin misseri til að mæta mönnunarvandanum. Einnig var mikil áhersla lögð á að kynna bæði starfið og námið betur fyrir ungu fólki. Minnkum óvissu og fáliðun Nú hefur þverpólitískur stýrihópur á vegum borgarinnar skilað fyrsta hluta tillagna sinna sem hafa það markmið að bæta enn frekar mönnun og starfsaðstæður á leikskólum borgarinnar, minnka fyrirvaralausar fáliðunaraðgerðir og auka þannig fyrirsjáanleika starfseminnar fyrir foreldra, börn og starfsfólk auk þess að hvetja foreldra sem það geta til að stytta dvalartíma í því augnamiði að minnka álag á starfsemina. Þessar tillögur koma til viðbótar jákvæðum áhrifum nýrra kjarasamninga við leikskólakennara í byrjun árs sem borgaryfirvöld studdu með ráðum og dáð, ekki síst núverandi borgarstjóri. Samvera barna og foreldra er dýrmæt fyrir þroska sérstaklega yngstu barna, hins vegar er mikilvægt að sveitarfélög séu meðvituð um það að aðstæður foreldra og forráðamanna eru mismunandi og svigrúm þeirra sömuleiðis til að minnka við sig vinnu til að auka samveru með börnum sínum. Það hefur því verið leiðarljós stýrihópsins að beita hvötum frekar en boðum og bönnum til að hafa jákvæð áhrif á umgjörð leikskólastarfsins þ.m.t. lengd vistunartímans. Jákvæðir hvatar og tekjutillit Markmið tillagnanna sem nú eru kynntar er að standa vörð um faglegt leikskólastarf og tryggja meiri stöðugleika fyrir bæði foreldra, börn og starfsfólk. Þær snúa m.a. að skipulagi leikskóladagsins, dvalartíma barna og gjaldskrá leikskóla. Tillögunum er ætlað að vinna gegn ófyrirséðum fáliðunaraðgerðum vegna mönnunarvanda, sem reynast foreldrum afar íþyngjandi.Aðgerðirnar miða að því að skapa meiri fyrirsjáanleika og draga úr álagi samhliða styttri vistunartíma barna, samhliða því sem staðinn er vörður um faglegt starf leikskóla. Foreldrar hafa áfram val um lengd vistunartíma barna sinna en kynntir eru til sögunnar fjárhagslegir hvatar í formi verulegs afsláttar af leikskólagjöldum ef vistunartíminn er styttur. Sá afsláttur hækkar í hlutfalli við styttri vistunartíma. Þá er sérstakur afsláttur veittur fyrir foreldra sem ekki skrá börn sín í vistun eftir kl. 14 á föstudögum. Markmiðið með þeirri aðgerð er að nýta þann tíma til að mæta skuldbindingum borgarinnar gagnvart styttingu vinnuviku starfsfólks, sem er verkefni sem borgin þróaði með góðum árangri á sínum tíma og hefur síðan verið staðfestur í kjarasamningum fjölmennra stéttarfélaga. Við jafnaðarfólk í Samfylkingunni höfum lagt sérstaka áherslu á að standa vörð um efnaminni fjölskyldur við útfærslu tillagnanna og birtist það m.a. í sérstöku tekjutilliti sem ætlað er að verja hag þeirra sem lægstar hafa tekjurnar. Þeir munu njóta allt að 80% afsláttar af vistunargjöldum leikskóla ef tillögurnar verða að veruleika, jafnt einstaklingar sem sambúðarfólk en hingað til hafa einungis einstæðir foreldrar notið mestu afsláttarkjara án tillits til tekna, auk forgangshópa námsmanna, öryrkja og starfsfólks leikskóla. Samráð framundan Tillögurnar hafa verið kynntar í borgarráði, verða kynntar í skóla- og frístundaráði í næstu viku og fara svo í samráðsgátt borgarinnar, þar sem foreldrar, starfsfólk og önnur áhugasöm eru hvött til að senda inn sín sjónarmið, ábendingar og hugmyndir varðandi tillögurnar og útfærslu þeirra. Samráðsferlið stendur yfir frá 15.-29. október og í kjölfarið verður unnið úr athugasemdum og ábendingum áður en tillögurnar koma til afgreiðslu hjá borginni. Við hvetjum allt áhugafólk um faglegt og gott leikskólastarf til að taka þátt í samráðinu og taka þátt í því með okkur að bæta skipulag og umgjörð leikskólastarfs í borginni. Við erum sannfærð um að með góðu samstarfi getum við unnið gegn því að börn séu send heim með litlum fyrirvara vegna fáliðunar sem bitnar mest á þeim sem hafa minnsta svigrúm í vinnunni eða baklandi. Fleiri tillögur til að létta álagi á öflugt starfsfólk leikskólanna og bæta starfsaðstæður þeirra munu fylgja fljótlega. Höfundar eru borgarfulltrúar Samfylkingarinnar og fulltrúar í stýrihópi um breytingar á reglum um leikskólastarf.
Olnbogabörn ríkisins góðan dag Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir Skoðun
Skattar lækka um 3,7 milljarða en fötluð börn bíða áfram eftir þjónustu Sigurbjörg Erla Egilsdóttir Skoðun
Skoðun Skattar lækka um 3,7 milljarða en fötluð börn bíða áfram eftir þjónustu Sigurbjörg Erla Egilsdóttir skrifar
Skoðun Olnbogabörn ríkisins góðan dag Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Eingreiðsla til öryrkja í desember bundin við lögheimili á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar
Skoðun Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer skrifar
Skoðun Leikskólagjöld áfram lægst í Mosfellsbæ Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Olnbogabörn ríkisins góðan dag Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir Skoðun
Skattar lækka um 3,7 milljarða en fötluð börn bíða áfram eftir þjónustu Sigurbjörg Erla Egilsdóttir Skoðun