Lengi hefur Fjallkonan hrópað á hjálp! Herdís Þorvaldsdóttir skrifar 6. september 2012 06:00 Árið 1888, fyrir 124 árum, heldur Jón Bjarnason prestur, fyrst í Álftafirði og svo í Gimli í Nýja Íslandi, erindi um Ísland. Það var flutt í Dakota á 4. ársþingi hins ev.lút. kirkjufélags í Vesturheimi. Erindið fjallar að mestu leyti um hina skelfilegu gróðureyðingu á Íslandi. Síðan að skóginum var eytt sé hún orðin mjög hraðfara, nú liggi jarðvegurinn sem er ekki þegar eyddur opinn fyrir algerri eyðileggingu. Á meðan fjallshlíðarnar, holtin og hæðirnar voru hrísi vaxnar hélst jarðvegurinn kyrr. Það var ekki heyjað nóg fyrir skepnurnar sem settar voru á. Þess í stað var treyst sem mest á vetrarbeit sem var, og er, einhver versta landnýting sem hugsast getur, segir landfræðingurinn Ólafur Arnalds. Vetrarbeit er nú að mestu hætt í dag en í staðinn hefur fé bænda sem rányrkja landið fjölgað mikið án nokkurrar ábyrgðar þeirra á afleiðingunum. Á seinni hluta síðustu aldar voru um tíma 2.000.000 fjár á sumarbeit. Þá stórjukust skemmdir á gróðurlendi á stuttum tíma. Síðan var reynt að fækka fénu, aðallega vegna óhemju kostnaðar við að borga bændum fyrir að framleiða allt þetta óþarfa fé og svo til að losna við alla offramleiðsluna. Þetta kostaði okkur tugi milljóna á hverju hausti í áratugi. Bæði í útflutningi sem var niðurgreiddur af okkur skattborgurunum og urðun á afganginum sem losna þurfti við úr frystihúsunum. Þetta er auðvitað þrautpíndur gróður landsins sem við erum að farga með þessum skepnum eða niðurgreiða ofan í aðrar þjóðir. Enn er mikil offramleiðsla. Til hvers? Síðan krónan féll í bankahruninu hefur útflutningurinn nokkurn veginn staðið undir sér. En við skattborgararnir sem höfum borgað bændum rúma 4 milljarða á ári fyrir að framleiða þessar skepnur fáum ekkert og ofbeitin skaðar stöðugt landið. Landgræðslan þarf að elta uppi skemmdirnar, aftur fyrir okkar pening. Fólk er almennt farið að gera sér grein fyrir hvað þessi fornyrkjubúskapur, lausabeit á landinu, kostar okkur. Bændaforystan berst þó á móti öllum breytingum og vill áfram nýta landið okkar algerlega eftir sínum þörfum og lokar augunum fyrir afleiðingunum. Þeir eru jafnvel svo ósvífnir að hvetja bændur til að stækka fjárstofninn til að hægt sé að auka útflutninginn, á okkar kostnað, um helming. Þá yrðu hátt í tvær milljónir fjár að naga þann gróður sem eftir er og dygði ekki til. Er þetta ekki ósvífin græðgi þar sem búið er að sýna fram á að álagið á landið er þegar allt of mikið? Að auki hefur Landgræðslan varla undan að græða skemmdirnar og rækta upp beitilönd á okkar kostnað fyrir þennan sauðfjárflota bændanna! Virðingarleysið gagnvart okkur skattborgurum og landinu er án allra takmarkana. Nú vilja nokkrir bændur fá að reka aftur fé sitt á afrétt sem búið var að gereyða og þess vegna ekki nýttur í rúman áratug svo ekki þurfti að halda við girðingu sem girti hann frá Þórsmörk. Þessi stóra afrétt var kölluð Almenningar og er farið um hana á kafla á Laugarvegsgöngunni þekktu. Eitthvað hefur verið þar unnið að uppgræðslu á þessum árum og smá gróðurblettir að myndast og birkikjarr. Hún er samt alls ekki tilbúin til beitar og eyðilegðist þá fljótt árangur friðunarinnar, segir Landgræðslan. Auk þess ætti bitvargurinn þá greiða leið inn í Þórsmörkina sem búið er að friða í sjötíu ár. Til að koma í veg fyrir að gróðurinn í Þórsmörkinni verði aftur að sauðfjárfóðri verður Landgræðslan (við) að girða aftur þarna á milli. Það kostar Landgræðsluna (okkur) tugi milljóna, einungis vegna sauðkinda nokkurra bænda sem segjast eiga rétt á beitinni því friðunartíminn sé búinn. Það eru mörg fornaldarlög enn í gildi síðan við vorum bara bændasamfélag og eru löngu úrelt. Þeir geta haldið því fram að þetta sé löglegt en siðlaust er það og bætir ekki orðspor bændastéttarinnar að sýna þvílíka eigingirni og tillitsleysi gagnvart okkur hinum og landinu. Höfum við engan rétt? Verðum við látin borga þessa girðingu? Einungis til að nokkrir bændur geti klárað aftur gróðurinn á afréttinni fyrir ofan? Hvar eru hetjurnar á Alþingi sem eiga að gæta hagsmuna lands og þjóðar? Þessi yfirgangur bændastéttarinnar gagnvart nýtingu á landinu vegna úreltra laga er orðinn óþolandi fyrir okkur hina íbúa þessa lands. Þessu verður að breyta. Ég tek það fram að ég veit að einhverjir bændur eru farnir að átta sig á ástandinu og finnst sjálfsagt að stunda sinn búskap á sínu landi en ekki annarra í þeirra óþökk og bera ábyrgð á sínum skepnum. Þeir eru til sóma og heill sé þeim. Vonandi getum við komið okkur saman um að búa í landinu án þess að rýra stöðugt gæði þess fyrir stundarhagsmuni fárra útvaldra. Þegar sauðfjárbændur verða tilbúnir að viðurkenna vandann þá verður einfalt mál að takast á við afleiðingarnar. Fjallkonan er tilbúin að fara að græða sárin sín og klæðast aftur blómskrúði í skjóli skóga. Bara ef hún fær frið til þess. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Skoðun Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Árið 1888, fyrir 124 árum, heldur Jón Bjarnason prestur, fyrst í Álftafirði og svo í Gimli í Nýja Íslandi, erindi um Ísland. Það var flutt í Dakota á 4. ársþingi hins ev.lút. kirkjufélags í Vesturheimi. Erindið fjallar að mestu leyti um hina skelfilegu gróðureyðingu á Íslandi. Síðan að skóginum var eytt sé hún orðin mjög hraðfara, nú liggi jarðvegurinn sem er ekki þegar eyddur opinn fyrir algerri eyðileggingu. Á meðan fjallshlíðarnar, holtin og hæðirnar voru hrísi vaxnar hélst jarðvegurinn kyrr. Það var ekki heyjað nóg fyrir skepnurnar sem settar voru á. Þess í stað var treyst sem mest á vetrarbeit sem var, og er, einhver versta landnýting sem hugsast getur, segir landfræðingurinn Ólafur Arnalds. Vetrarbeit er nú að mestu hætt í dag en í staðinn hefur fé bænda sem rányrkja landið fjölgað mikið án nokkurrar ábyrgðar þeirra á afleiðingunum. Á seinni hluta síðustu aldar voru um tíma 2.000.000 fjár á sumarbeit. Þá stórjukust skemmdir á gróðurlendi á stuttum tíma. Síðan var reynt að fækka fénu, aðallega vegna óhemju kostnaðar við að borga bændum fyrir að framleiða allt þetta óþarfa fé og svo til að losna við alla offramleiðsluna. Þetta kostaði okkur tugi milljóna á hverju hausti í áratugi. Bæði í útflutningi sem var niðurgreiddur af okkur skattborgurunum og urðun á afganginum sem losna þurfti við úr frystihúsunum. Þetta er auðvitað þrautpíndur gróður landsins sem við erum að farga með þessum skepnum eða niðurgreiða ofan í aðrar þjóðir. Enn er mikil offramleiðsla. Til hvers? Síðan krónan féll í bankahruninu hefur útflutningurinn nokkurn veginn staðið undir sér. En við skattborgararnir sem höfum borgað bændum rúma 4 milljarða á ári fyrir að framleiða þessar skepnur fáum ekkert og ofbeitin skaðar stöðugt landið. Landgræðslan þarf að elta uppi skemmdirnar, aftur fyrir okkar pening. Fólk er almennt farið að gera sér grein fyrir hvað þessi fornyrkjubúskapur, lausabeit á landinu, kostar okkur. Bændaforystan berst þó á móti öllum breytingum og vill áfram nýta landið okkar algerlega eftir sínum þörfum og lokar augunum fyrir afleiðingunum. Þeir eru jafnvel svo ósvífnir að hvetja bændur til að stækka fjárstofninn til að hægt sé að auka útflutninginn, á okkar kostnað, um helming. Þá yrðu hátt í tvær milljónir fjár að naga þann gróður sem eftir er og dygði ekki til. Er þetta ekki ósvífin græðgi þar sem búið er að sýna fram á að álagið á landið er þegar allt of mikið? Að auki hefur Landgræðslan varla undan að græða skemmdirnar og rækta upp beitilönd á okkar kostnað fyrir þennan sauðfjárflota bændanna! Virðingarleysið gagnvart okkur skattborgurum og landinu er án allra takmarkana. Nú vilja nokkrir bændur fá að reka aftur fé sitt á afrétt sem búið var að gereyða og þess vegna ekki nýttur í rúman áratug svo ekki þurfti að halda við girðingu sem girti hann frá Þórsmörk. Þessi stóra afrétt var kölluð Almenningar og er farið um hana á kafla á Laugarvegsgöngunni þekktu. Eitthvað hefur verið þar unnið að uppgræðslu á þessum árum og smá gróðurblettir að myndast og birkikjarr. Hún er samt alls ekki tilbúin til beitar og eyðilegðist þá fljótt árangur friðunarinnar, segir Landgræðslan. Auk þess ætti bitvargurinn þá greiða leið inn í Þórsmörkina sem búið er að friða í sjötíu ár. Til að koma í veg fyrir að gróðurinn í Þórsmörkinni verði aftur að sauðfjárfóðri verður Landgræðslan (við) að girða aftur þarna á milli. Það kostar Landgræðsluna (okkur) tugi milljóna, einungis vegna sauðkinda nokkurra bænda sem segjast eiga rétt á beitinni því friðunartíminn sé búinn. Það eru mörg fornaldarlög enn í gildi síðan við vorum bara bændasamfélag og eru löngu úrelt. Þeir geta haldið því fram að þetta sé löglegt en siðlaust er það og bætir ekki orðspor bændastéttarinnar að sýna þvílíka eigingirni og tillitsleysi gagnvart okkur hinum og landinu. Höfum við engan rétt? Verðum við látin borga þessa girðingu? Einungis til að nokkrir bændur geti klárað aftur gróðurinn á afréttinni fyrir ofan? Hvar eru hetjurnar á Alþingi sem eiga að gæta hagsmuna lands og þjóðar? Þessi yfirgangur bændastéttarinnar gagnvart nýtingu á landinu vegna úreltra laga er orðinn óþolandi fyrir okkur hina íbúa þessa lands. Þessu verður að breyta. Ég tek það fram að ég veit að einhverjir bændur eru farnir að átta sig á ástandinu og finnst sjálfsagt að stunda sinn búskap á sínu landi en ekki annarra í þeirra óþökk og bera ábyrgð á sínum skepnum. Þeir eru til sóma og heill sé þeim. Vonandi getum við komið okkur saman um að búa í landinu án þess að rýra stöðugt gæði þess fyrir stundarhagsmuni fárra útvaldra. Þegar sauðfjárbændur verða tilbúnir að viðurkenna vandann þá verður einfalt mál að takast á við afleiðingarnar. Fjallkonan er tilbúin að fara að græða sárin sín og klæðast aftur blómskrúði í skjóli skóga. Bara ef hún fær frið til þess.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun