Ósyndir í djúpri laug Inga María Árnadóttir skrifar 20. september 2015 10:28 Landspítali-háskólasjúkrahús er kennslusjúkrahús sem þýðir að þar er veitt heilbrigðisþjónusta þar sem jafnframt er lögð áhersla á rannsóknir, þróun og kennslu. Þar eru nemar við störf í ýmsum heilbrigðisvísindagreinum en á því eru bæði kostir og gallar. Augljóst er að nemar eru enn að læra og geta því ekki talist til sjálfstæðra fagmanna með fulla ábyrgð. Því er algjörlega óraunhæft að gera kröfur til hjúkrunarfræðinema sem útskrifaðs hjúkrunarfræðings eða læknanema sem útskrifaðs læknis. Starfsleyfi eru fyrst gefin út eftir að einstaklingur lýkur námi og er það fyrst og fremst gert til að tryggja gæði þjónustunnar og öryggi sjúklinga. Sumir skjólstæðingar þjónustunnar eru afar lánsamir og lenda á metnaðarfullum og samviskusömum nema sem er að vinna skólaverkefni og sinnir sjúklingi af mikilli samviskusemi. Neminn setur upp fyrsta flokks meðferð, studda nýjustu og bestu þekkingu, og veitir smæstu atriðum ómælda og (oftast) hálfvandræðalega mikla athygli og áhuga. Allt undir handleiðslu klínísks kennara og sprenglærðs starfsfólks. Þá getur viðvera nema á vinnustöðum oft virkað sem vítamínsprauta fyrir starfsfólkið því þeir færa með sér nýja sýn og áhugaverða þekkingu úr bóknáminu. En sami skjólstæðingur gæti líka orðið óheppinn og þurft að leggjast inn að sumri til. Þá fer þorri starfsfólksins í sumarleyfi og nemar eru ráðnir í afleysingar. Að vísu er gerð sú krafa að þrautreynt starfsfólk sé á vakt þegar nemar eru að störfum en þegar álagið verður of mikið á það til að gleymast að neminn, sem sker sig að litlu leyti úr hópi starfsfólksins utan seinlegra vinnubragða og stöku „bíddu ég skal spyrja“, hefur hvorki hæfni né leyfi til að axla þá ábyrgð sem oft lendir á herðum hans. Þegar síga fer á seinni hluta námsins fara nemendur að horfa fram í tímann og hugsa til þess hvað þeir þurfa að kunna þegar þeir verða fullgildir og útskrifaðir úr sínu námi. Óhjákvæmilega bæta nemendur á sig fleiri og flóknari verkefnum því sá tími þegar þeir fá starfsleyfið í hendurnar nálgast jú óðum. Þeir vilja m.ö.o. vera búnir undir fyrirséð álag og tilheyrandi aukna ábyrgð í starfi að lokinni útskrift. Hugsunin að verða að geta framkvæmt ákveðin verk upp á eigin spýtur eftir örfáa mánuði, tvær vikur eða jafnvel á morgun, þrýstir á nemann til að prófa sig og athuga hvar hann er staddur. Fái nemi ekki fullnægjandi handleiðslu eða stuðning getur það orðið til þess að hann taki of mikla áhættu í starfi, sem getur í verstu tilfellum bitnað á öryggi sjúklinga. Hversu langt á veg sem nemi er kominn í náminu, hvort sem hann er að sinna sjúklingum sem starfsmaður eða nemandi, þarf ætíð að vera aðili á vakt sem er meðvitaður um ábyrgð sína gagnvart nemanum. Því þurfa aðstæður í vinnuumhverfinu að vera til þess fallnar að sá aðili hafi svigrúm til að fylgja nemanum eftir. Eins og staðan er í dag fá hjúkrunarfræðingar, sem starfa einnig sem klínískir kennarar, ekki greiðslur fyrir leiðbeiningu nema á spítalanum. Þeir taka við nemum, án þess að hafa um það val, því þetta er jú kennslusjúkrahús. Margir þeirra kvíða klíníska námstímabilinu vegna þess að í því felst gríðarlega aukið álag. Þá þurfa þeir ekki einungis að sinna áfram sínum hefðbundnu verkefnum og ábyrgð heldur bera þeir einnig ábyrgð á gjörðum nemans, auk þess að sjá til þess að neminn öðlist klíníska hæfni og leysi skólaverkefni sín, án nokkurrar þóknunar. Álagið hefur verið sérstaklega mikið á nemum, nýútskrifuðum og öðru starfsfólki í sumar vegna uppsagna og verkfalla hjúkrunarfræðinga og ennþá er mikil óvissa vegna þeirra uppsagna sem taka gildi 1. október nk. Ég skora því á stjórnvöld að veita Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands og spítalanum fjárveitingu eyrnamerktri klínískri kennslu til að stuðla að öruggara starfsumhverfi svo að hjúkrunarnemar hætti að taka að sér of flókin verkefni, án nægilegs eftirlits, sökum anna á deildum sem gætu komið niður á öryggi sjúklinga. En atvik eða mistök í heilbrigðisþjónustu koma ekki einungis niður á sjúklingum heldur einnig þeim sem veldur og þeim sem verða vitni að. Því er til mikils að vinna með því að búa vel að nemendum á námstíma og fyrst eftir útskrift. Ekki ber að líta á nema sem ódýrt vinnuafl heldur framtíðarfjárfestingu í heilbrigðiskerfinu. Nemar þurfa að læra að synda. Hættum að henda þeim ósyndum út í djúpu laugina. Eða, setjum að lágmarki á þá kúta. Inga María Árnadóttir, Hagsmunafulltrúi hjúkrunarfræðinema við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Það er allt í lagi að vera þú sjálfur Kári Stefánsson Skoðun Samfélag án Pírata Lenya Rún Taha Karim Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Þarf ég að flytja úr landi? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Skoðun Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir Skoðun Hver er munurinn á Viðreisn og Samfylkingu? Soffía Svanhvít Árnadóttir Skoðun Borgið lausnargjaldið Ólafur Hauksson Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum með trans börnum og foreldrum þeirra! Birna Guðmundsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir,Ynda Eldborg skrifar Skoðun Ég á ‘etta, ég má ‘etta Jón Ármann Steinsson skrifar Skoðun Dómsmálið sem gæti kippt grunninum undan Heidelberg-verksmiðjunni Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar Skoðun Viljum við sósíalisma? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Rjúfum kyrrstöðu í vegaframkvæmdum um allt land G.Svana Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bænda Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Hvenær á að skattleggja lífeyri? Inn eða út? Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Glasið er hálffullt Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Skilvirkari og einfaldari stjórnsýsla í þágu almennings Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Gervilíf Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun Málsvari hinsegin samfélagsins og mannréttinda Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Framtíð til sölu Júlíus Kristjánsson skrifar Skoðun Kona, vertu ekki fyrir! Elín Björg Jónsdóttir,Halldóra Sigríður Sveinsdóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir Evrópu í orkumálum stangast á við okkar hagsmuni Magnús Gehringer skrifar Skoðun Eitt lag enn með Lilju Hópur óperusöngvara skrifar Skoðun Skaðsemi vindtúrbínuvera á íslenska náttúru Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hver er munurinn á Viðreisn og Samfylkingu? Soffía Svanhvít Árnadóttir skrifar Skoðun Kennarinn sem hvarf Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Hamborgarhryggur - minnst viðeigandi jólamaturinn Óskar H. Valtýsson skrifar Skoðun Annarra manna peningar eru peningar okkar allra Davíð Þór Jónsson skrifar Skoðun Fasismi er að trenda – erum við að sofna á verðinum? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Ehf-gatið og leiðir til að loka því Matthias Harksen skrifar Skoðun Heilbrigðisvandamál heilbrigðiskerfisins Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Heimilislæknir ----- þverfaglegt heilsugæsluteymi! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Til friðarsinna á Íslandi Saga Unnsteinsdóttir skrifar Skoðun Að segja satt skiptir máli Þórunn Sveinbjörnsdóttir skrifar Skoðun Jöfnuður í heilbrigðisþjónustu fyrir öll börn – óháð búsetu Sif Huld Albertsdóttir skrifar Skoðun Að drepa eða drepast!? og þar fór það Bakir Anwar Nassar skrifar Skoðun Jane Goodall hvetur íslensk stjórnvöld til að hætta hvalveiðum Jane Goodall skrifar Sjá meira
Landspítali-háskólasjúkrahús er kennslusjúkrahús sem þýðir að þar er veitt heilbrigðisþjónusta þar sem jafnframt er lögð áhersla á rannsóknir, þróun og kennslu. Þar eru nemar við störf í ýmsum heilbrigðisvísindagreinum en á því eru bæði kostir og gallar. Augljóst er að nemar eru enn að læra og geta því ekki talist til sjálfstæðra fagmanna með fulla ábyrgð. Því er algjörlega óraunhæft að gera kröfur til hjúkrunarfræðinema sem útskrifaðs hjúkrunarfræðings eða læknanema sem útskrifaðs læknis. Starfsleyfi eru fyrst gefin út eftir að einstaklingur lýkur námi og er það fyrst og fremst gert til að tryggja gæði þjónustunnar og öryggi sjúklinga. Sumir skjólstæðingar þjónustunnar eru afar lánsamir og lenda á metnaðarfullum og samviskusömum nema sem er að vinna skólaverkefni og sinnir sjúklingi af mikilli samviskusemi. Neminn setur upp fyrsta flokks meðferð, studda nýjustu og bestu þekkingu, og veitir smæstu atriðum ómælda og (oftast) hálfvandræðalega mikla athygli og áhuga. Allt undir handleiðslu klínísks kennara og sprenglærðs starfsfólks. Þá getur viðvera nema á vinnustöðum oft virkað sem vítamínsprauta fyrir starfsfólkið því þeir færa með sér nýja sýn og áhugaverða þekkingu úr bóknáminu. En sami skjólstæðingur gæti líka orðið óheppinn og þurft að leggjast inn að sumri til. Þá fer þorri starfsfólksins í sumarleyfi og nemar eru ráðnir í afleysingar. Að vísu er gerð sú krafa að þrautreynt starfsfólk sé á vakt þegar nemar eru að störfum en þegar álagið verður of mikið á það til að gleymast að neminn, sem sker sig að litlu leyti úr hópi starfsfólksins utan seinlegra vinnubragða og stöku „bíddu ég skal spyrja“, hefur hvorki hæfni né leyfi til að axla þá ábyrgð sem oft lendir á herðum hans. Þegar síga fer á seinni hluta námsins fara nemendur að horfa fram í tímann og hugsa til þess hvað þeir þurfa að kunna þegar þeir verða fullgildir og útskrifaðir úr sínu námi. Óhjákvæmilega bæta nemendur á sig fleiri og flóknari verkefnum því sá tími þegar þeir fá starfsleyfið í hendurnar nálgast jú óðum. Þeir vilja m.ö.o. vera búnir undir fyrirséð álag og tilheyrandi aukna ábyrgð í starfi að lokinni útskrift. Hugsunin að verða að geta framkvæmt ákveðin verk upp á eigin spýtur eftir örfáa mánuði, tvær vikur eða jafnvel á morgun, þrýstir á nemann til að prófa sig og athuga hvar hann er staddur. Fái nemi ekki fullnægjandi handleiðslu eða stuðning getur það orðið til þess að hann taki of mikla áhættu í starfi, sem getur í verstu tilfellum bitnað á öryggi sjúklinga. Hversu langt á veg sem nemi er kominn í náminu, hvort sem hann er að sinna sjúklingum sem starfsmaður eða nemandi, þarf ætíð að vera aðili á vakt sem er meðvitaður um ábyrgð sína gagnvart nemanum. Því þurfa aðstæður í vinnuumhverfinu að vera til þess fallnar að sá aðili hafi svigrúm til að fylgja nemanum eftir. Eins og staðan er í dag fá hjúkrunarfræðingar, sem starfa einnig sem klínískir kennarar, ekki greiðslur fyrir leiðbeiningu nema á spítalanum. Þeir taka við nemum, án þess að hafa um það val, því þetta er jú kennslusjúkrahús. Margir þeirra kvíða klíníska námstímabilinu vegna þess að í því felst gríðarlega aukið álag. Þá þurfa þeir ekki einungis að sinna áfram sínum hefðbundnu verkefnum og ábyrgð heldur bera þeir einnig ábyrgð á gjörðum nemans, auk þess að sjá til þess að neminn öðlist klíníska hæfni og leysi skólaverkefni sín, án nokkurrar þóknunar. Álagið hefur verið sérstaklega mikið á nemum, nýútskrifuðum og öðru starfsfólki í sumar vegna uppsagna og verkfalla hjúkrunarfræðinga og ennþá er mikil óvissa vegna þeirra uppsagna sem taka gildi 1. október nk. Ég skora því á stjórnvöld að veita Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands og spítalanum fjárveitingu eyrnamerktri klínískri kennslu til að stuðla að öruggara starfsumhverfi svo að hjúkrunarnemar hætti að taka að sér of flókin verkefni, án nægilegs eftirlits, sökum anna á deildum sem gætu komið niður á öryggi sjúklinga. En atvik eða mistök í heilbrigðisþjónustu koma ekki einungis niður á sjúklingum heldur einnig þeim sem veldur og þeim sem verða vitni að. Því er til mikils að vinna með því að búa vel að nemendum á námstíma og fyrst eftir útskrift. Ekki ber að líta á nema sem ódýrt vinnuafl heldur framtíðarfjárfestingu í heilbrigðiskerfinu. Nemar þurfa að læra að synda. Hættum að henda þeim ósyndum út í djúpu laugina. Eða, setjum að lágmarki á þá kúta. Inga María Árnadóttir, Hagsmunafulltrúi hjúkrunarfræðinema við Háskóla Íslands.
Skoðun Stöndum með trans börnum og foreldrum þeirra! Birna Guðmundsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir,Ynda Eldborg skrifar
Skoðun Dómsmálið sem gæti kippt grunninum undan Heidelberg-verksmiðjunni Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar
Skoðun Kona, vertu ekki fyrir! Elín Björg Jónsdóttir,Halldóra Sigríður Sveinsdóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir skrifar