Vatn og andi mannréttinda Hjörtur Magni Jóhannsson skrifar 18. ágúst 2017 06:00 Það er nokkuð sennilegt að stríð framtíðarinnar verði háð um vatnið. Það er vatnið sem gerir líf mögulegt á okkar plánetu og sjálf erum við gerð úr vatni þar sem um 70% líkama okkar er H2O. Lengi höfum við tekið vatn sem sjálfsagðan hlut en nú með gífurlegri fjölgun mannkyns og stóraukinni vatnsnotkun þá er vart nóg fyrir alla. Allar heimsálfur glíma nú við vatnsskort, sumar í áratugi og ástandið fer hratt versnandi. Það á einnig við um hina gróðursælu og dulmögnuðu Suður-Afríku.Suður-Afríka, mannréttindi, vatnsréttindi Fyrir nokkrum vikum var þar haldin alþjóðleg ráðstefna um vatnsréttindi og náttúruvernd. Ráðstefnan var haldinn af anglikönsku biskupakirkjunni og reyndar í fjórum heimsálfum samtímis þar sem beintengt var milli hinnar fögru Höfðaborgar í Suður-Afríku, Melbourne í Ástralíu og svo New York og London á norðurhveli. Þar sem ekkert líf þrífst án vatns, þurfa allar þjóðir heims að kannast við að öll jarðarinnar börn eigi lögbundinn rétt til að njóta aðgangs að þeim helgidómi sem vatnið er. Einn helsti talsmaður vatnsins í Suður-Afríku og á heimsvísu er Dr. Thabo Makgoba, erkibiskup ensku biskupakirkjunnar í Suður-Afríku. Thabo er annar arftaki Desmonds Tutu erkibiskups í embætti, eins virtasta trúarleiðtoga heims. Desmond Tutu, sem gegndi embætti erkibiskups frá 1986 til 1996, er oft nefndur í sömu andrá og Nelson Mandela, frelsishetja og fyrrum forseti Suður-Afríku, Dalaí Lama og jafnvel Mahatma Gandhi.Tutu, Dalaí Lama, Mandela og Gandhi Á meðan Nelson Mandela var í fangelsi barðist Desmond Tutu utan fangelsismúranna gegn aðskilnaðarstefnu stjórnvalda og leiddi m.a. fjölmennar og áhrifamiklar mótmælagöngur út frá St. George dómkirkjunni í Höfðaborg og fjölmiðlar heimsins greindu frá. Þó svo að hann sé nú sestur í helgan stein þá er Tutu enn ákaflega áhrifamikill og orð hans hafa áhrif og vægi um allan heim. Tutu erkibiskup og búddíski trúarleiðtoginn Dalaí Lama, sem hefur um árabil verið helsti talsmaður Tíbeta í baráttu þeirra við ofríki kínverska heimsveldisins, eru miklir vinir. Þeir hafa í raun brotið blað í samskiptum stóru trúarhefðanna, búddisma og kristni, með gagnkvæmri viðurkenningu og samtengingu trúarhefðanna. Hindúinn friðelskandi Mahatma Gandhi, pólitískur leiðtogi Indverja er fór fyrir friðsamlegri sjálfstæðishreyfingu Indlands, starfaði einnig í Suður-Afríku árin 1893-1914. Gandhi lagði vissan grunn að þeirri mannréttindabaráttu sem Mandela og Tutu voru síðar svo öflugir í, enda var Gandhi fyrirmynd þeirra beggja. Allir þessir fjórir leiðtogar og sögulegu mikilmenni sem hér eru nefnd hafa unnið með afgerandi hætti að framgangi mannréttinda með friðsamlegum hætti. Dr. Thabo Makgoba sem, ásamt eiginkonu sinni Lungi, starfar í þessum sama anda, hefur gegnt embætti erkibiskups anglikönsku kirkjunnar í Suður-Afríku í um áratug. Hann er 53 ára gamall og þykir varfærinn en um leið framsækinn trúarleiðtogi. Heima við bíða hans mörg krefjandi viðfangsefni. Tíðni HIV/AIDS er hærri í Suður-Afríku en í nokkru öðru landi. Pólitísk spilling er mikil og gróflega er gengið á vatnsbirgðir landsins. Thabo segir sjálfur frá því með bros á vör að hann sé í hæðnistón kallaður „klósettbiskupinn“ af andstæðingum sínum. Ástæðan er sú mikla áhersla sem hann leggur á brýna þörf almennings fyrir hreinlætisaðstöðu og að rennandi vatn sé aðgengilegt öllum. En vel innan við helmingur landsmanna hefur þar aðgang að vatni á heimilum sínum og víða þurfa konur að ganga daglega heilu kílómetrana eftir vatni og fjölmörg börn deyja vegna mengaðs vatns.Andi mannkyns í Reykjavík Fyrir skömmu var hér haldin alþjóðleg ráðstefna undir yfirskriftinni Andi mannkyns (Spirit of Humanity). Þar komu saman víðsvegar að úr heiminum, andlegir og trúarlegir leiðtogar, fræðimenn, listamenn, stjórnmálamenn og stjórnendur til að ræða andlegu hliðina á þeirri vá sem að mannkyni steðjar. Það gefur óvænta von að sjá þar nýjar áherslur andlegra leiðtoga og trúarstofnana á umhverfisvernd. Það eykur lífsgleði að greina sameinaðar áherslur ólíkra trúarbragða í því markmiði að hlúa að jörðinni og vinna gegn loftslagsbreytingum og sameinast um helgi vatnsins. Það er tími til kominn að trúarbrögðin sameinist í því að viðhalda fjölbreytileika lífsins og stuðli að samhljómi manns og móður jarðar. Við höfum séð nóg af því hvernig trúarbrögð hafa verið notuð til aðgreiningar og sundrungar allt frá ættbálkadeilum til menningarátaka þar sem fólskulegum hryðjuverkum er beitt.Trúarbrögð til sameiningar Trúarbrögðin búa yfir einstökum leiðum til að ná til fjöldans, leiðum sem pólitísk hugmyndakerfi eða alþjóðlegar stofnanir ráða ekki yfir. Nú til sameiningar og viðhalds lífs, ekki sundrungar. Vegna þess að vatnið er forsenda alls lífs þá verðum við að tryggja öllum greiðan aðgang að hreinu og drykkjarhæfu vatni. Í flestum trúarbrögðum veraldar gegnir vatnið miðlægu hlutverki. Í okkar kristnu arfleifð er skírnarsakramentið t.a.m. miðlægt og þar er kjarninn einmitt vatn og andi. Helgisiðir hinna ólíku trúarbragða tengdir vatni eru margvíslegir en hafa þó flestir með viðhald lífs að gera; endurfæðingu, sköpun, iðrun, helgun, hreinsun og frelsun. Helgisiðirnir kunna að vera ólíkir frá vöggu til grafar eftir menningarsiðum og trúarhefðum. En það sem við eigum sameiginlegt í mennsku okkar er mun mikilvægara en það sem sundur greinir. Það er alveg á tæru eins og ferskt heilagt vatn.Höfundur er prestur og forstöðumaður Fríkirkjunnar við Tjörnina. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bakþankar Skoðun Mest lesið Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Þegar fórnarlamb verður böðull Sigurður Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Það er nokkuð sennilegt að stríð framtíðarinnar verði háð um vatnið. Það er vatnið sem gerir líf mögulegt á okkar plánetu og sjálf erum við gerð úr vatni þar sem um 70% líkama okkar er H2O. Lengi höfum við tekið vatn sem sjálfsagðan hlut en nú með gífurlegri fjölgun mannkyns og stóraukinni vatnsnotkun þá er vart nóg fyrir alla. Allar heimsálfur glíma nú við vatnsskort, sumar í áratugi og ástandið fer hratt versnandi. Það á einnig við um hina gróðursælu og dulmögnuðu Suður-Afríku.Suður-Afríka, mannréttindi, vatnsréttindi Fyrir nokkrum vikum var þar haldin alþjóðleg ráðstefna um vatnsréttindi og náttúruvernd. Ráðstefnan var haldinn af anglikönsku biskupakirkjunni og reyndar í fjórum heimsálfum samtímis þar sem beintengt var milli hinnar fögru Höfðaborgar í Suður-Afríku, Melbourne í Ástralíu og svo New York og London á norðurhveli. Þar sem ekkert líf þrífst án vatns, þurfa allar þjóðir heims að kannast við að öll jarðarinnar börn eigi lögbundinn rétt til að njóta aðgangs að þeim helgidómi sem vatnið er. Einn helsti talsmaður vatnsins í Suður-Afríku og á heimsvísu er Dr. Thabo Makgoba, erkibiskup ensku biskupakirkjunnar í Suður-Afríku. Thabo er annar arftaki Desmonds Tutu erkibiskups í embætti, eins virtasta trúarleiðtoga heims. Desmond Tutu, sem gegndi embætti erkibiskups frá 1986 til 1996, er oft nefndur í sömu andrá og Nelson Mandela, frelsishetja og fyrrum forseti Suður-Afríku, Dalaí Lama og jafnvel Mahatma Gandhi.Tutu, Dalaí Lama, Mandela og Gandhi Á meðan Nelson Mandela var í fangelsi barðist Desmond Tutu utan fangelsismúranna gegn aðskilnaðarstefnu stjórnvalda og leiddi m.a. fjölmennar og áhrifamiklar mótmælagöngur út frá St. George dómkirkjunni í Höfðaborg og fjölmiðlar heimsins greindu frá. Þó svo að hann sé nú sestur í helgan stein þá er Tutu enn ákaflega áhrifamikill og orð hans hafa áhrif og vægi um allan heim. Tutu erkibiskup og búddíski trúarleiðtoginn Dalaí Lama, sem hefur um árabil verið helsti talsmaður Tíbeta í baráttu þeirra við ofríki kínverska heimsveldisins, eru miklir vinir. Þeir hafa í raun brotið blað í samskiptum stóru trúarhefðanna, búddisma og kristni, með gagnkvæmri viðurkenningu og samtengingu trúarhefðanna. Hindúinn friðelskandi Mahatma Gandhi, pólitískur leiðtogi Indverja er fór fyrir friðsamlegri sjálfstæðishreyfingu Indlands, starfaði einnig í Suður-Afríku árin 1893-1914. Gandhi lagði vissan grunn að þeirri mannréttindabaráttu sem Mandela og Tutu voru síðar svo öflugir í, enda var Gandhi fyrirmynd þeirra beggja. Allir þessir fjórir leiðtogar og sögulegu mikilmenni sem hér eru nefnd hafa unnið með afgerandi hætti að framgangi mannréttinda með friðsamlegum hætti. Dr. Thabo Makgoba sem, ásamt eiginkonu sinni Lungi, starfar í þessum sama anda, hefur gegnt embætti erkibiskups anglikönsku kirkjunnar í Suður-Afríku í um áratug. Hann er 53 ára gamall og þykir varfærinn en um leið framsækinn trúarleiðtogi. Heima við bíða hans mörg krefjandi viðfangsefni. Tíðni HIV/AIDS er hærri í Suður-Afríku en í nokkru öðru landi. Pólitísk spilling er mikil og gróflega er gengið á vatnsbirgðir landsins. Thabo segir sjálfur frá því með bros á vör að hann sé í hæðnistón kallaður „klósettbiskupinn“ af andstæðingum sínum. Ástæðan er sú mikla áhersla sem hann leggur á brýna þörf almennings fyrir hreinlætisaðstöðu og að rennandi vatn sé aðgengilegt öllum. En vel innan við helmingur landsmanna hefur þar aðgang að vatni á heimilum sínum og víða þurfa konur að ganga daglega heilu kílómetrana eftir vatni og fjölmörg börn deyja vegna mengaðs vatns.Andi mannkyns í Reykjavík Fyrir skömmu var hér haldin alþjóðleg ráðstefna undir yfirskriftinni Andi mannkyns (Spirit of Humanity). Þar komu saman víðsvegar að úr heiminum, andlegir og trúarlegir leiðtogar, fræðimenn, listamenn, stjórnmálamenn og stjórnendur til að ræða andlegu hliðina á þeirri vá sem að mannkyni steðjar. Það gefur óvænta von að sjá þar nýjar áherslur andlegra leiðtoga og trúarstofnana á umhverfisvernd. Það eykur lífsgleði að greina sameinaðar áherslur ólíkra trúarbragða í því markmiði að hlúa að jörðinni og vinna gegn loftslagsbreytingum og sameinast um helgi vatnsins. Það er tími til kominn að trúarbrögðin sameinist í því að viðhalda fjölbreytileika lífsins og stuðli að samhljómi manns og móður jarðar. Við höfum séð nóg af því hvernig trúarbrögð hafa verið notuð til aðgreiningar og sundrungar allt frá ættbálkadeilum til menningarátaka þar sem fólskulegum hryðjuverkum er beitt.Trúarbrögð til sameiningar Trúarbrögðin búa yfir einstökum leiðum til að ná til fjöldans, leiðum sem pólitísk hugmyndakerfi eða alþjóðlegar stofnanir ráða ekki yfir. Nú til sameiningar og viðhalds lífs, ekki sundrungar. Vegna þess að vatnið er forsenda alls lífs þá verðum við að tryggja öllum greiðan aðgang að hreinu og drykkjarhæfu vatni. Í flestum trúarbrögðum veraldar gegnir vatnið miðlægu hlutverki. Í okkar kristnu arfleifð er skírnarsakramentið t.a.m. miðlægt og þar er kjarninn einmitt vatn og andi. Helgisiðir hinna ólíku trúarbragða tengdir vatni eru margvíslegir en hafa þó flestir með viðhald lífs að gera; endurfæðingu, sköpun, iðrun, helgun, hreinsun og frelsun. Helgisiðirnir kunna að vera ólíkir frá vöggu til grafar eftir menningarsiðum og trúarhefðum. En það sem við eigum sameiginlegt í mennsku okkar er mun mikilvægara en það sem sundur greinir. Það er alveg á tæru eins og ferskt heilagt vatn.Höfundur er prestur og forstöðumaður Fríkirkjunnar við Tjörnina.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun