Búast við vatni undan jökli í kvöld eða nótt Jóhann K. Jóhannsson skrifar 3. ágúst 2018 12:48 Miklar skemmdir urðu á landi í Skaftárhlaupi árið 2015. Vísir/Vilhelm Rafleiðni í Skaftá hefur aukist til muna en Veðurstofan tilkynnti í gær að búist væri við því að Skaftárhlaup muni koma undan jökli í kvöld eða nótt. Fólk er hvatt til að halda sig fjarri þessum slóðum. Jarðfræðingur býst við að hlaupið mundi brjótast hratt undan jökli. Lögregla gerir ráð fyrir því að lokað verði fyrir umferð um Fjallabaksleið nyrðri og yfir brúnna um Eldvötn seinnipartinn. Um miðnætti sýndu GPS mælingar að íshellan í Eystri-Skaftárkatli hafi tekið að lækka og að rennsli úr lóni við jökulbotninn væri hafið. Síðasta hlaup í Skaftá var í október fyrir tæpum þremur árum og var það stærsta hlaup frá upphafi mælinga en tjón vegna hlaupsins þá var metið á hundruð milljóna króna. Sérfræðingar Veðurstofunnar telja að hlaupið nú verði minna en hlaupið 2015. Snorri Zóphoníasson, jarðfræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir að hlaupið nú gæti orðið nokkuð stórt en Snorri hefur fylgst með hlaupum í Skaftá í um fjóra áratugi. „Það eru nú 36 mánuðir síðan að stóra hlaupið varð og það er nú með lengri millibilum sem er á milli. Svo var íshellan komin hátt og hefur risið hratt síðustu mánuði.“ 10 til 12 tíma að ná byggð Í tilkynningu Veðurstofunnar frá því í gær er varað sérstaklega við því að ef hlaupið komi fram í Hverfisfljóti undan Síðujökli þá gæti það náð að þjóðvegi 1 en ekki er talið líklegt að svo verði. Snorri segist búast við því hlaupið nú muni koma hratt undan jöklinum en um leið og það nær fyrsta mæli sé hægt að segja til um hversu hratt það vex og hversu mikið hlaupið gæti orðið. Hlaup sé um 10-12 tíma að koma niður að byggð. Áttið þið ykkur á því hvort það komi til með að hlaupa hratt fram? „Já, það eru allar líkur á því. Þetta er eystri ketillinn og hlaup úr honum verða alla jafna mjög snögg,“ segir Snorri. Vegalengdin fyrir jökulvatnið að koma undan jökli er mjög löng. „Frá kötlunum að jökuljaðri eru 40 kílómetrar. Vatnið er einhvers staðar þar á leiðinni sennilega en síðan eru 20 kílómetrar frá jökulröndinni og niður að fyrsta mæli og það er ekki komið þangað,“ segir Snorri. Ferðafólk haldi sig fjarri Veðurstofan segir að brennisteinsvetni sé í hlaupvatninu og sprungumyndunum við ketilinn og er ferðafólki ráðlagt að halda sig fjarri farvegi Skaftár ofan Skaftárdals, jöðrum Skaftárjökuls, Tungnaárjökuls og Síðujökuls. „Þetta dreifist þarna, fer mest af þessu niður Eldvatn hjá Ásum. Síðan fer mjög mikið út í hraunið þar sem Skaftá rennur með Skálahrauni austur að Kirkjubæjarklaustri. En venjulega eru það ekki nema svona 10 prósent af hlaupvatninu sem nær þangað. Ef hlaupið verður mjög mikið eins og síðast þá er þarna stór garður sem veitir ánni út í Eldvatnið úr gömlum farvegi og þá er vegurinn austan við Eldvatnsbrúna, það kemur á hann og fólk á ekkert að vera þar eins og síðast,“ segir Snorri. Lögreglan á Suðurlandi gerir ráð fyrir því að lokað verði fyrir umferð um Fjallabaksleið nyrðri og yfir brúna um Eldvötn seinnipartinn í dag. Þá er unnið að því að komast í samband við ferðafólk á svæðinu. Mikið álag á viðbragðsaðila Ljóst er að mikið álag verður á viðbragðsaðila á Suðurlandi um helgina þar sem flestar útihátíðir fara fram um helgina. Að því viðbættu er búist við því að Skaftárhlaup nái undan jökli næsta sólarhringinn. Sveinn Kristján Rúnarsson, yfirlögregluþjónn hjá Lögreglunni á Suðurlandi, segir að búið sé að gera ráðstafanir vegna yfirvofandi hlaups. „Við erum í sambandi við Vegagerðina fyrir austan og sveitarfélagið. Þannig að allir aðilar eru orðnir meðvitaðir og komnir inn í „samskiptalúppuna“, að halda hvert öðru upplýstu.“ Veðurstofan mun funda með Lögreglunni á Suðurlandi og almannavarnadeild ríkislögreglustóra klukkan tvö í dag þar sem staðan verður metin en búist er við því að einhverjum vegum og svæðum verði lokað seinnipartinn í dag. „Ég geri ráð fyrir því að við munum loka á Nyrðri-Fjallabaksleið upp í Hólaskjól og þar fyrir ofan. Það allavega flæddi illa 2015 í flóðinu þar og ég geri ráð fyrir því að við munum loka því svæði á meðan við vitum ekki nákvæmlega stærðina, þannig að fólk veðri ekki innlyksa einhvers staðar.“ Gera ráð fyrir að loka brú yfir Eldvötn Brúin yfir Eldvötn fór illa í síðasta hlaupi og búast menn jafnvel við því að hún gefi sig í þessu hlaupi. „Ég ræddi við Vegagerðina í gærkvöldi og við gerum ráð fyrir að loka henni á meðan flóðið gengur yfir. Því miðað við reynslu síðasta flóðs þá stendur hún það tæpt að hún þolir kannski ekki meiri ágang. Þannig að við erum ekkert að taka áhættu með því að hafa umferð á henni,“ segir Sveinn. Sveinn segir á yfirvöld geri hvað þau geta til að gefa fólki á svæðinu viðvart um yfirvofandi ástand. „Það er eitthvað af fólki þarna á svæðinu og við reynum að koma okkur í samband við bæði þjóðgarðinn og skálaverði og landverði sem eru þarna á svæðinu, og erum að vinna í þeim málum núna.“ Hlaup í Skaftá Almannavarnir Skaftárhreppur Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Baráttan um Bandaríkin: Hvað gerist eiginlega í nótt? Erlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Innlent Fleiri fréttir Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Sjá meira
Rafleiðni í Skaftá hefur aukist til muna en Veðurstofan tilkynnti í gær að búist væri við því að Skaftárhlaup muni koma undan jökli í kvöld eða nótt. Fólk er hvatt til að halda sig fjarri þessum slóðum. Jarðfræðingur býst við að hlaupið mundi brjótast hratt undan jökli. Lögregla gerir ráð fyrir því að lokað verði fyrir umferð um Fjallabaksleið nyrðri og yfir brúnna um Eldvötn seinnipartinn. Um miðnætti sýndu GPS mælingar að íshellan í Eystri-Skaftárkatli hafi tekið að lækka og að rennsli úr lóni við jökulbotninn væri hafið. Síðasta hlaup í Skaftá var í október fyrir tæpum þremur árum og var það stærsta hlaup frá upphafi mælinga en tjón vegna hlaupsins þá var metið á hundruð milljóna króna. Sérfræðingar Veðurstofunnar telja að hlaupið nú verði minna en hlaupið 2015. Snorri Zóphoníasson, jarðfræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir að hlaupið nú gæti orðið nokkuð stórt en Snorri hefur fylgst með hlaupum í Skaftá í um fjóra áratugi. „Það eru nú 36 mánuðir síðan að stóra hlaupið varð og það er nú með lengri millibilum sem er á milli. Svo var íshellan komin hátt og hefur risið hratt síðustu mánuði.“ 10 til 12 tíma að ná byggð Í tilkynningu Veðurstofunnar frá því í gær er varað sérstaklega við því að ef hlaupið komi fram í Hverfisfljóti undan Síðujökli þá gæti það náð að þjóðvegi 1 en ekki er talið líklegt að svo verði. Snorri segist búast við því hlaupið nú muni koma hratt undan jöklinum en um leið og það nær fyrsta mæli sé hægt að segja til um hversu hratt það vex og hversu mikið hlaupið gæti orðið. Hlaup sé um 10-12 tíma að koma niður að byggð. Áttið þið ykkur á því hvort það komi til með að hlaupa hratt fram? „Já, það eru allar líkur á því. Þetta er eystri ketillinn og hlaup úr honum verða alla jafna mjög snögg,“ segir Snorri. Vegalengdin fyrir jökulvatnið að koma undan jökli er mjög löng. „Frá kötlunum að jökuljaðri eru 40 kílómetrar. Vatnið er einhvers staðar þar á leiðinni sennilega en síðan eru 20 kílómetrar frá jökulröndinni og niður að fyrsta mæli og það er ekki komið þangað,“ segir Snorri. Ferðafólk haldi sig fjarri Veðurstofan segir að brennisteinsvetni sé í hlaupvatninu og sprungumyndunum við ketilinn og er ferðafólki ráðlagt að halda sig fjarri farvegi Skaftár ofan Skaftárdals, jöðrum Skaftárjökuls, Tungnaárjökuls og Síðujökuls. „Þetta dreifist þarna, fer mest af þessu niður Eldvatn hjá Ásum. Síðan fer mjög mikið út í hraunið þar sem Skaftá rennur með Skálahrauni austur að Kirkjubæjarklaustri. En venjulega eru það ekki nema svona 10 prósent af hlaupvatninu sem nær þangað. Ef hlaupið verður mjög mikið eins og síðast þá er þarna stór garður sem veitir ánni út í Eldvatnið úr gömlum farvegi og þá er vegurinn austan við Eldvatnsbrúna, það kemur á hann og fólk á ekkert að vera þar eins og síðast,“ segir Snorri. Lögreglan á Suðurlandi gerir ráð fyrir því að lokað verði fyrir umferð um Fjallabaksleið nyrðri og yfir brúna um Eldvötn seinnipartinn í dag. Þá er unnið að því að komast í samband við ferðafólk á svæðinu. Mikið álag á viðbragðsaðila Ljóst er að mikið álag verður á viðbragðsaðila á Suðurlandi um helgina þar sem flestar útihátíðir fara fram um helgina. Að því viðbættu er búist við því að Skaftárhlaup nái undan jökli næsta sólarhringinn. Sveinn Kristján Rúnarsson, yfirlögregluþjónn hjá Lögreglunni á Suðurlandi, segir að búið sé að gera ráðstafanir vegna yfirvofandi hlaups. „Við erum í sambandi við Vegagerðina fyrir austan og sveitarfélagið. Þannig að allir aðilar eru orðnir meðvitaðir og komnir inn í „samskiptalúppuna“, að halda hvert öðru upplýstu.“ Veðurstofan mun funda með Lögreglunni á Suðurlandi og almannavarnadeild ríkislögreglustóra klukkan tvö í dag þar sem staðan verður metin en búist er við því að einhverjum vegum og svæðum verði lokað seinnipartinn í dag. „Ég geri ráð fyrir því að við munum loka á Nyrðri-Fjallabaksleið upp í Hólaskjól og þar fyrir ofan. Það allavega flæddi illa 2015 í flóðinu þar og ég geri ráð fyrir því að við munum loka því svæði á meðan við vitum ekki nákvæmlega stærðina, þannig að fólk veðri ekki innlyksa einhvers staðar.“ Gera ráð fyrir að loka brú yfir Eldvötn Brúin yfir Eldvötn fór illa í síðasta hlaupi og búast menn jafnvel við því að hún gefi sig í þessu hlaupi. „Ég ræddi við Vegagerðina í gærkvöldi og við gerum ráð fyrir að loka henni á meðan flóðið gengur yfir. Því miðað við reynslu síðasta flóðs þá stendur hún það tæpt að hún þolir kannski ekki meiri ágang. Þannig að við erum ekkert að taka áhættu með því að hafa umferð á henni,“ segir Sveinn. Sveinn segir á yfirvöld geri hvað þau geta til að gefa fólki á svæðinu viðvart um yfirvofandi ástand. „Það er eitthvað af fólki þarna á svæðinu og við reynum að koma okkur í samband við bæði þjóðgarðinn og skálaverði og landverði sem eru þarna á svæðinu, og erum að vinna í þeim málum núna.“
Hlaup í Skaftá Almannavarnir Skaftárhreppur Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Baráttan um Bandaríkin: Hvað gerist eiginlega í nótt? Erlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Innlent Fleiri fréttir Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Sjá meira