Áhyggjulaust ævikvöld Jón Ívar Einarsson skrifar 20. nóvember 2020 20:30 Stórslysið á Landakoti þar sem 13 einstaklingar létust hefur beint athyglinni að aðbúnaði aldraðra á Íslandi. Því miður hafa þessi mál lengi verið í lamasessi. Það vakti athygli að heilbrigðisráðherra nefndi í framhaldinu að þetta sýndi fram á hversu mikilvægt það er að byggja nýjan Landspítala. Vissulega er það mikilvægt og fyrir löngu tímabært, en hins vegar vita þeir sem til þekkja að bygging nýs Landspítala leysir ekki þetta vandamál því langflestir sjúklingar Landakots hefðu ekki legið inn á nýja meðferðarkjarna LSP. Maður hefði haldið að ráðherra heilbrigðismála vissi betur. Nú hefur verið sett af stað vinna við nýja þarfagreiningu fyrir hina nýju byggingu LSP, þar sem sú síðasta var gerð fyrir 12 árum síðan. Það er áhugavert að sjá það gerast þegar meðferðarkjarninn er í byggingu, en gott og vel, ekki er ráð nema í tíma sé tekið. Pálmi Jónsson yfirlæknir og prófessor öldrunarlækninga á Landspítala rifjar upp í aðsendri grein í Morgunblaðinu tillögur um að byggja nýtt hús við Hringbraut til að hýsa virka starfsemi öldrunarlækninga. Þetta húsnæði þyrfti að geta hýst 80-100 sjúklinga. Þetta er góð ábending. Húsnæði Landakots er löngu úr sér gengið og hentar ekki til starfsemi sem þessarar. Það hefur úttekt LSH í kjölfar hópsýkingarinnar leitt í ljós. Nú er tækifæri til að búa mynduglega að eldri borgurum þessa lands og ég skora á stjórnvöld að skoða þennan kost af alvöru. Til skemmri tíma þarf hins vegar aðrar lausnir. Það er ljóst að húsnæði Landakots og raunar líka Vífilsstaða hentar ekki og er í raun hættulegt þessum einstaklingum í miðjum heimsfaraldri. Það virðist einsýnt að ríkið hafi ekki getu eða burði til að sinna þessu verkefni til skamms tíma. Heilsuvernd, Sóltún og fleiri aðilar hafa boðið fram þjónustu sína, húsnæði og þjálfað starfsfólk, og bauð Sóltún upp á rými fyrir 77 einstaklinga og Heilsuvernd bauð rými fyrir 100 einstaklinga, reyndar til langs tíma og sem framtíðarlausn. Formaður Velferðarnefndar lét hafa það eftir sér í síðasta mánuði að hún skildi ekki hvað tefur ákvarðanatöku ríkisins um að ganga til samninga við Heilsuvernd því þetta fyrirkomulag myndi ekki bara leysa “fráflæðivanda” heldur líka spara ríkinu talsverða fjármuni. Nú spyr ég aftur, hvað tefur? Það eru liðin 5 ár síðan Heilsuvernd bauð fyrst upp á þessa lausn. Heilbrigðisráðherra sagði nýlega eftirfarandi “mín afstaða er sú að það sé mikilvægast að uppfylla nútímakröfur og að við slökum ekki á kröfum fyrir þennan hóp frekar en aðra hópa.” Um það geta allir verið sammála, en var ekki einmitt slakað á kröfum fyrir þennan hóp á Landakoti í illa loftræstu rými þar sem eru fjölbýli með sameiginleg salerni osfrv? Ég skora á stjórnvöld að ganga hratt og örugglega í þá vinnu að ljúka samningum við þessa aðila til að tryggja öryggi okkar eldri borgara. Sú vinna þolir enga bið enda er hætta á að hið ófullnægjandi húsnæði sem nú er boðið upp á geti aukið líkur á frekari hópsmitum hjá þessum viðkvæma hópi. Hagsmunir sjúklinga eiga að vega þyngst, en ekki hvort þjónustan komi frá ríki eða einkaaðilum. Þetta er mikilvægur hluti þess að vernda áhættuhópa, sennilega sá mikilvægasti, eins og 15% dánarhlutfall smitaðra á Landakoti ber vott um. Að endingu, þá snýst aðbúnaður eldri borgara um val okkar allra. Við höfum sem samfélag ákveðið að eldri borgarar þessa lands eyði síðustu æviárunum við aðstæður sem við myndum flest ekki vilja láta bjóða okkur. Myndir þú lesandi góður vilja eyða síðustu árunum í litlu herbergi með öðrum veikum einstaklingi sem þú þekkir ekki og nýta sama baðherbergi og hann/hún og etv fleiri? Viltu gera það í miðjum heimsfaraldri? Afi minn og uppeldisfaðir, Jón Einarsson, átti afmæli í dag 20 nóvember. Ég man þegar sá tími var kominn að hann gat ekki verið lengur heima vegna veikinda og honum var boðin vist í þeim aðstæðum sem lýst er að ofan. Hann, verandi af gamla skólanum, hefði látið bjóða sér þetta en við, aðstandendur hans, gátum það ekki. Sem betur fer tókst okkur að berjast fyrir því að hann fengi einbýli á Sóltúni þar sem hann eyddi sínum síðustu ævidögum og fékk þar frábæra umönnun og aðbúnað. Við endum flest á þessum stað ef okkur endist ævin til. Gerum við okkur sáttmála sem samfélag um þá lágmarks aðstöðu sem við viljum hafa fyrir okkur öll á þessum tíma. Persónulega finnst mér að einbýli með eigin salernisaðstöðu séu lágmarks mannréttindi. Það ásamt öflugri endurhæfingu og greiðu aðgengi að bestu fáanlegu heilbrigðisþjónustu á að vera leiðarljós og markmið okkar sem samfélag þegar við tryggjum sem flestum áhyggjulaust ævikvöld. Höfundur er prófessor við læknadeild Harvard. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Landspítalinn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hópsýking á Landakoti Tengdar fréttir Vandamál Landakots leysist ekki með nýjum spítala Félag íslenskra öldrunarlækna (FÍÖ) segir að ekki sé gert ráð fyrir starfsemi öldunarlækningadeilda á nýjum spítala við Hringbraut. 20. nóvember 2020 14:24 Öldrunarþjónusta orðið undir og óheppilegt að sjóður eldri borgara sé nýttur í rekstur 19. nóvember 2020 19:31 Fleiri úrræði í boði ef milljarða sjóður aldraðra hefði verið rétt nýttur Formaður Landssambands eldri borgara segir að fleiri hjúkrunarrými væru í boði ef framkvæmdasjóður aldraðra hefði verið nýttur í uppbyggingu þeirra, líkt og reglur kveða á um. 19. nóvember 2020 12:01 Mest lesið Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Það sem má alls ekki tala um... Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Börn laga ekki beinbrot Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Skoðun Fimmtíu og sex Sigmar Guðmundsson Skoðun Er þetta sanngjarnt? Sigríður Clausen Skoðun Ert þú áhorfandi ofbeldis? Carmen Maja Valencia Skoðun Niðurskurðurinn sem enginn bað um Halla Gunnarsdóttir Skoðun Það er dýrt að reka ríkissjóð alltaf á yfirdrætti Þórður Snær Júlíusson Skoðun Fjöleignarhús og vátryggingar Jónína Þórdís Karlsdóttir Skoðun Slæm stjórnsýsla heilbrigðismála - dauðans alvara Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Krafa um árangur í atvinnu- og samgöngumálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn fjölskyldunnar Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Píratar standa með fólki í vímuefnavanda Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Lenda menn í fangelsi eftir misheppnaða skólagöngu? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Andlát ungrar manneskju hefur gáruáhrif á allt samfélagið Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Báknið burt - hvaða bákn? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll börn! Gunnhildur Jakobsdóttir ,Kolbrún Kristínardóttir skrifar Skoðun Að stela framtíðinni Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Vegið að framtíð ungs vísindafólks á Íslandi Katrín Möller,Svava Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjöleignarhús og vátryggingar Jónína Þórdís Karlsdóttir skrifar Skoðun Ert þú áhorfandi ofbeldis? Carmen Maja Valencia skrifar Skoðun Það er dýrt að reka ríkissjóð alltaf á yfirdrætti Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Opinber ómöguleiki Guðmundur F. Magnússon skrifar Skoðun Gervigreindin mun gjörbylta öllum samfélögum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarlögin tíu ára Einar Örn Thorlacius skrifar Skoðun Er þetta sanngjarnt? Sigríður Clausen skrifar Skoðun Niðurskurðurinn sem enginn bað um Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Það sem má alls ekki tala um... Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Síðasti naglinn í borginni Björg Eva Erlendsdóttir,Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Slæm stjórnsýsla heilbrigðismála - dauðans alvara Markús Ingólfur Eiríksson skrifar Skoðun Eldra fólk á betra skilið Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Fimmtíu og sex Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Börn laga ekki beinbrot Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Sá „óháði“ kemur til byggða Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Vegið að framtíð ungs vísindafólks á Íslandi Katrín Möller,Svava Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Trúðslæti eða trúverðugleiki Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Lögreglumenn samningslausir mánuðum saman og án verkfallsréttar Fjölnir Sæmundsson skrifar Skoðun Hver vill kenna? Aron H. Steinsson skrifar Sjá meira
Stórslysið á Landakoti þar sem 13 einstaklingar létust hefur beint athyglinni að aðbúnaði aldraðra á Íslandi. Því miður hafa þessi mál lengi verið í lamasessi. Það vakti athygli að heilbrigðisráðherra nefndi í framhaldinu að þetta sýndi fram á hversu mikilvægt það er að byggja nýjan Landspítala. Vissulega er það mikilvægt og fyrir löngu tímabært, en hins vegar vita þeir sem til þekkja að bygging nýs Landspítala leysir ekki þetta vandamál því langflestir sjúklingar Landakots hefðu ekki legið inn á nýja meðferðarkjarna LSP. Maður hefði haldið að ráðherra heilbrigðismála vissi betur. Nú hefur verið sett af stað vinna við nýja þarfagreiningu fyrir hina nýju byggingu LSP, þar sem sú síðasta var gerð fyrir 12 árum síðan. Það er áhugavert að sjá það gerast þegar meðferðarkjarninn er í byggingu, en gott og vel, ekki er ráð nema í tíma sé tekið. Pálmi Jónsson yfirlæknir og prófessor öldrunarlækninga á Landspítala rifjar upp í aðsendri grein í Morgunblaðinu tillögur um að byggja nýtt hús við Hringbraut til að hýsa virka starfsemi öldrunarlækninga. Þetta húsnæði þyrfti að geta hýst 80-100 sjúklinga. Þetta er góð ábending. Húsnæði Landakots er löngu úr sér gengið og hentar ekki til starfsemi sem þessarar. Það hefur úttekt LSH í kjölfar hópsýkingarinnar leitt í ljós. Nú er tækifæri til að búa mynduglega að eldri borgurum þessa lands og ég skora á stjórnvöld að skoða þennan kost af alvöru. Til skemmri tíma þarf hins vegar aðrar lausnir. Það er ljóst að húsnæði Landakots og raunar líka Vífilsstaða hentar ekki og er í raun hættulegt þessum einstaklingum í miðjum heimsfaraldri. Það virðist einsýnt að ríkið hafi ekki getu eða burði til að sinna þessu verkefni til skamms tíma. Heilsuvernd, Sóltún og fleiri aðilar hafa boðið fram þjónustu sína, húsnæði og þjálfað starfsfólk, og bauð Sóltún upp á rými fyrir 77 einstaklinga og Heilsuvernd bauð rými fyrir 100 einstaklinga, reyndar til langs tíma og sem framtíðarlausn. Formaður Velferðarnefndar lét hafa það eftir sér í síðasta mánuði að hún skildi ekki hvað tefur ákvarðanatöku ríkisins um að ganga til samninga við Heilsuvernd því þetta fyrirkomulag myndi ekki bara leysa “fráflæðivanda” heldur líka spara ríkinu talsverða fjármuni. Nú spyr ég aftur, hvað tefur? Það eru liðin 5 ár síðan Heilsuvernd bauð fyrst upp á þessa lausn. Heilbrigðisráðherra sagði nýlega eftirfarandi “mín afstaða er sú að það sé mikilvægast að uppfylla nútímakröfur og að við slökum ekki á kröfum fyrir þennan hóp frekar en aðra hópa.” Um það geta allir verið sammála, en var ekki einmitt slakað á kröfum fyrir þennan hóp á Landakoti í illa loftræstu rými þar sem eru fjölbýli með sameiginleg salerni osfrv? Ég skora á stjórnvöld að ganga hratt og örugglega í þá vinnu að ljúka samningum við þessa aðila til að tryggja öryggi okkar eldri borgara. Sú vinna þolir enga bið enda er hætta á að hið ófullnægjandi húsnæði sem nú er boðið upp á geti aukið líkur á frekari hópsmitum hjá þessum viðkvæma hópi. Hagsmunir sjúklinga eiga að vega þyngst, en ekki hvort þjónustan komi frá ríki eða einkaaðilum. Þetta er mikilvægur hluti þess að vernda áhættuhópa, sennilega sá mikilvægasti, eins og 15% dánarhlutfall smitaðra á Landakoti ber vott um. Að endingu, þá snýst aðbúnaður eldri borgara um val okkar allra. Við höfum sem samfélag ákveðið að eldri borgarar þessa lands eyði síðustu æviárunum við aðstæður sem við myndum flest ekki vilja láta bjóða okkur. Myndir þú lesandi góður vilja eyða síðustu árunum í litlu herbergi með öðrum veikum einstaklingi sem þú þekkir ekki og nýta sama baðherbergi og hann/hún og etv fleiri? Viltu gera það í miðjum heimsfaraldri? Afi minn og uppeldisfaðir, Jón Einarsson, átti afmæli í dag 20 nóvember. Ég man þegar sá tími var kominn að hann gat ekki verið lengur heima vegna veikinda og honum var boðin vist í þeim aðstæðum sem lýst er að ofan. Hann, verandi af gamla skólanum, hefði látið bjóða sér þetta en við, aðstandendur hans, gátum það ekki. Sem betur fer tókst okkur að berjast fyrir því að hann fengi einbýli á Sóltúni þar sem hann eyddi sínum síðustu ævidögum og fékk þar frábæra umönnun og aðbúnað. Við endum flest á þessum stað ef okkur endist ævin til. Gerum við okkur sáttmála sem samfélag um þá lágmarks aðstöðu sem við viljum hafa fyrir okkur öll á þessum tíma. Persónulega finnst mér að einbýli með eigin salernisaðstöðu séu lágmarks mannréttindi. Það ásamt öflugri endurhæfingu og greiðu aðgengi að bestu fáanlegu heilbrigðisþjónustu á að vera leiðarljós og markmið okkar sem samfélag þegar við tryggjum sem flestum áhyggjulaust ævikvöld. Höfundur er prófessor við læknadeild Harvard.
Vandamál Landakots leysist ekki með nýjum spítala Félag íslenskra öldrunarlækna (FÍÖ) segir að ekki sé gert ráð fyrir starfsemi öldunarlækningadeilda á nýjum spítala við Hringbraut. 20. nóvember 2020 14:24
Öldrunarþjónusta orðið undir og óheppilegt að sjóður eldri borgara sé nýttur í rekstur 19. nóvember 2020 19:31
Fleiri úrræði í boði ef milljarða sjóður aldraðra hefði verið rétt nýttur Formaður Landssambands eldri borgara segir að fleiri hjúkrunarrými væru í boði ef framkvæmdasjóður aldraðra hefði verið nýttur í uppbyggingu þeirra, líkt og reglur kveða á um. 19. nóvember 2020 12:01
Skoðun Lögreglumenn samningslausir mánuðum saman og án verkfallsréttar Fjölnir Sæmundsson skrifar