Hver eru samfélagsleg áhrif skemmtiferðaskipa? Ingvar Örn Ingvarsson skrifar 1. nóvember 2023 07:31 Fagmennska er leiðarljós þeirra sem starfa innan ferðaþjónustunnar og árangurinn sýnir að ferðaþjónustan býr yfir þeirri hæfni sem þarf til að standast væntingar ferðamanna eða fara fram úr þeim. Eftir hápunkt sumarsins hefur eitthvað borið á því að stöku áhrifamenn í íslenskri ferðaþjónustu grípi til hugtaksins troðningstúrisma en það er sértaklega slæmt vegna þess að slíkur málflutningur er mjög skaðlegur fyrir ferðaþjónustuna í heild sinni. Enn verra er ef slíkur málflutningur er tengdur við eingöngu þau 13% erlendra ferðamanna á Íslandi sem koma með skemmtiferðaskipum. Hvað komur skemmtiferðaskipa til Íslands varðar var sumarið í ár um flest mjög farsælt. Farþegar skemmtiferðaskipa hafa stutta viðdvöl víðs vegar um landsbyggðina og er dvöl þeirra yfirleitt skipulögð tvö ár fram í tímann, sem hefur jafnan í för með sér minna álag á innviði en önnur ferðaþjónusta þar sem fyrirsjáanleikinn er mikill. Engir áberandi hnökrar hafa orðið í þjónustunni við skemmtiferðaskipin og innviðir íslensks atvinnulífs, sem þola álagið vel, hafa verið vel nýttir í sumar svo fátt eitt sé nefnt. Sem áfangastaður hefur Ísland raðað sér í efstu sætin af öllum löndum heimsins á meðal farþega ýmissa útgerða. Árið er þegar orðið annað stærsta ferðamannasumar Íslands, aðeins 2018 er stærra. Ferðaþjónustan, umfram aðrar atvinnugreinar, er grundvöllur að uppbyggingu á landsbyggðinni, fjölbreyttum afþreyingarkostum á byggðum bólum og kaupgetu þjóðarinnar. Sé vilji innan ferðaþjónustunnar og á meðal þjóðarinnar að takmarka aðgengi að ferðamannastöðum til að draga úr álagi liggur fyrir að aðgengi ferðalanga verður skert með tilheyrandi tekjuskerðingu fyrirtækjanna, og kjaraskerðingu landsmanna. Með jafnræðisregluna að leiðarljósi mun einu gilda hvort ferðamaður kemur til landsins með skipi eða flugi – aðgengi yrði skert almennt. Verði takmarkanir valdar munu framboð og eftirspurn vonandi ráða. Viðhorf gagnvart skemmtiferðaskipum Ferðaþjónustan, sem þverfagleg atvinnugrein, leggur áherslu á samhæfingu og skilvirkni og starfar í samvinnu við hagaðila. Ferðaþjónustan er enn að slíta barnskónum í þessu tilliti. Hér mætti málaflokkurinn til dæmis hafa meira vægi í stjórnsýslunni vegna mikilvægi ferðaþjónustunnar fyrir þjóðina. Í ferðaþjónustu felast margvísleg tækifæri enda er hún helsta undirstöðu atvinnugrein landsins sem að auki er ekki stýrt af örfáum voldugum fyrirtækjum í fákeppnisumhverfi. Á sama tíma er reynt að huga að jafnvægi og sjálfbærni og þess gætt að náttúrunni okkar og menningarverðmætum sé ekki fórnað. Megintilgangur íslenskrar ferðaþjónustu er að stuðla að bættum lífskjörum og aukinni hagsæld og að vera þekkt fyrir gæði, fagmennsku og einstaka upplifun þeirra sem hennar njóta. Í ferðaþjónustu verður að horfa til þess að leiðrétta rangar upplýsingar og stuðla að því að fólk þekki hvað ferðaþjónustan er stór hluti af þeim kjörum sem landsmenn búa við. Best væri að aðilar innan ferðaþjónustunnar tækju samtalið og að stefna og sýn allra væri í sömu átt. Öll viljum við að Ísland, innviðir þess og efnahagslíf, sé í forgrunni og hagsmunir ferðaþjónustunnar séu samrýmanlegir hagsmunum þjóðarinnar. Samfélagsleg og efnahagsleg áhrif þjónustu við skemmtiferðaskip og farþega þeirra er þarft umræðuefni í þessu tilliti. Útgerðir skemmtiferðaskipa hafa ekki sett sig á móti gjaldtöku á borð við gistináttaskatt, svo lengi sem skatturinn sé lagður á jafnt, sé hóflegur og lagður á með að lágmarki tveggja ára fyrirvara. Nauðsynlegt er að hafa hugfast að álag á innviði er mismunandi eftir gistimöguleikum og að eðlilegt sé að miða gjaldtöku við það. Skemmtiferðaskip koma ekki til landsins nema innviðir séu til taks til að taka á móti ferðamönnum. Þeir ferðamenn sem koma með skemmtiferðaskipum ferðast að auki um landið með minna álagi á hringveginn en aðrir ferðamenn og mæta á staði þar sem koma þeirra hefur verið bókuð með allt að tveggja ára fyrirvara, eins og áður segir. Áhrif þessara 13% sem koma með þessum skipulega hætti til landsins eru án nokkurs vafa minni en áhrif hinna 87%. Ferðaþjónusta hefur mikið efnahagslegt mikilvægi á Íslandi áður hefur verið greint frá því að skemmtiferðaskipin eru þar engin undantekning, þau skapa störf og skila tekjum til samfélagsins. Áætlaðar beinar tekjur fyrirtækja á Akureyri vegna skemmtiferðaskipa árið 2023 eru um sjö til tíu milljarðar og skýrt dæmi um hlutverk skemmtiferðaskipa í dreifingu tekna af ferðamönnum um landið. Sveitarfélög fá í gegnum hafnir sínar um fjóra milljarða í tekjur af hafnar- og þjónustugjöldum í ár og í fjárlagafrumvarpinu 2024 kemur enn fremur fram að gistináttaskattur verði tekinn aftur upp, m.a. á skemmtiferðaskipin þótt vonandi verði gefið færi á að bregðast við því með nægum fyrirvara. Skipaumboðsmenn sjá um að þjónusta skipin, annast samskipti við hafnir, opinbera aðila og innlenda birgja, sem sjá um að selja íslensk aðföng um borð í skipin, t.d. ferskan fisk. Ferðaþjónustuaðilar, rútufyrirtæki og leiðsögumenn skipuleggja ferðir fyrir skipafélögin og koma ferðamönnum á leiðarenda undir leiðsögn og þar á meðal eru söfn, veitingastaðir, hvalaskoðunarfyrirtæki og ferðamannastaðir. Þá annast aðrir þjónustuaðilar viðgerðir á ýmiss konar búnaði. Það er skilvirkt skipulag í kringum komu skemmtiferðaskipa til að annast farþega þeirra bæði á sjó sem og á landi og má segja að það sé einstakt í íslenskri ferðaþjónustu. Meðaleyðsla þessara ferðalanga samkvæmt Cruise Lines International Association er 660 evrur ef miðað er við sjö daga siglingu. Þetta eru umtalsverðar fjárhæðir. Skemmtiferðaskipa hagur hótela og flugfélaga Ferðamenn sem kynnast Íslandi í fyrsta sinn með komu sinni á skemmtiferðaskipi eru sérstaklega mikilvægir fyrir framtíð íslenskrar ferðaþjónustu þar sem rannsóknir sýna að farþegar skemmtiferðaskipa koma aftur til lengri dvalar í landi og þá í gegnum hefðbundna ferðaþjónustu, þ.e. flug, hótel og bílaleigubíl. Skiptifarþegum hefur einnig farið fjölgandi en þeir nýta sér hótel og flug, annað hvort þegar þeir koma til landsins eða fara frá því. Fjöldi skiptifarþega sumarsins 2023 fyllti 850 flugvélar. Sem helsta undirstöðuatvinnugrein landsins er æskilegt að umgjörð ferðaþjónustu sé stöðug og geri ráð fyrir fjölbreytni ásamt því að öll fyrirtæki sem starfa í ferðaþjónustu hafi hagsmuni af því að sátt ríki um þessa helstu gjaldeyrisöflun þjóðarinnar. Tímamót í sjálfbærnivegferð skemmtiferðaskipa Þá má einnig líta til þeirrar vegferðar sem skemmtiferðaskipin eru á en hún snýr að orkuskiptum, m.a. við hafnirnar. Það eru tímamót í sjálfbærni innan ferðaþjónustunnar þegar skemmtiferðaskip leggjast við hafnarbakka og tengjast rafmagni hafnarinnar, núna síðast með nýrri tengingu í Reykjavíkurhöfn. Áður hafði verið sett upp landtenging í Hafnarfirði og fleiri hafnir munu feta sömu leið. Gjaldskrá hefur verið tekin upp þannig að þau skemmtiferðaskip sem koma að höfninni og menga minna fá afslátt. Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra var viðstaddur fyrstu landtenginguna í Reykjavík og talaði um mikilvægi þess að ferðaþjónustulandið Ísland byggi upp græna innviði til að þjónusta ferðamenn. Sagði innviðaráðherra að það skref sem Faxaflóahafnir væru að stíga með fyrstu landtengingu fyrir skemmtiferðaskip við Faxagarð sé stórt og vonaðist hann til þess að fleiri hafnir fetuðu í fótspor Faxaflóahafna og styddu þannig við grænni siglingar skemmtiferðaskipa í kringum landið. Þórdís Lóa Þórhallsdóttir, formaður stjórnar Faxaflóahafna, var einnig viðstödd og sagði af þessu tilefni að um gleðidag væri að ræða, enda væru bætt loftgæði í borginni eitt mikilvægasta verkefni samfélagsins til að draga úr mengun. Hún talaði einnig um að Faxaflóahafnir væri með skýra stefnu í loftslagsmálum og að leiðin væri löng en vörðuð litlum skrefum sem þessum. Það þarf ekki mikið ímyndunarafl til að sjá fyrir sér að innan tíu ára komi stór hluti ferðamanna sem heimsækir Ísland til landsins með sjálfbærari hætti en nú, með fjölorku skemmtiferðaskipum sem landtengjast hringinn í kringum landið. Vonandi sjáum við slíka þróun víðar og berum gæfu til að setja ekki öll eggin í sömu körfuna. Höfundur er talsmaður Cruise Iceland. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skemmtiferðaskip á Íslandi Hafnarmál Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Fáránlegar hugmyndir Haraldur F. Gíslason Skoðun Gerum Áslaugu Örnu að formanni Sjálfstæðisflokksins! Einar Baldvin Árnason Skoðun Lýst yfir hættustigi vegna áfengisdrykkju Gunnar Hersveinn Skoðun Hættið að hæða lýðræðið - Slítið stjórnarsamstarfinu! Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Sorrý, ekkert partý fyrir þig (þú ert svo mikið ves) Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Fjölskylduflokkurinn Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Hingað og ekki lengra. En hvað svo? Heiðbrá Ólafsdóttir Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson Skoðun Frá vinnustofum til borðstofa Halla Margrét Hinriksdóttir,Inga Minelgaite Skoðun Skoðun Skoðun Fáránlegar hugmyndir Haraldur F. Gíslason skrifar Skoðun Hættið að hæða lýðræðið - Slítið stjórnarsamstarfinu! Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Gerum Áslaugu Örnu að formanni Sjálfstæðisflokksins! Einar Baldvin Árnason skrifar Skoðun Frá vinnustofum til borðstofa Halla Margrét Hinriksdóttir,Inga Minelgaite skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra. En hvað svo? Heiðbrá Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvernig líður þér í vinnunni? Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga Gígju Baldursdóttir skrifar Skoðun Kvótakerfi stjórnmálaflokkanna Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Sorrý, ekkert partý fyrir þig (þú ert svo mikið ves) Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er meðvirkni kostur? Davíð Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Sviptum greiðslumiðlun RAPYD starfsleyfi Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Öryrkjar eiga betra skilið Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Tómas Torfason skrifar Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Ólíkt hefst fólk að Hjörleifur Hallgríms Herbertsson skrifar Skoðun Jöfn tækifæri til menntunar Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Niðurskurður fjölbreytileikans í íslenskri kvikmyndagerð Dögg Mósesdóttir,Helga Rakel Rafnsdóttir skrifar Skoðun Þar sem hanar og hænur gala Yngvi Sighvatsson skrifar Skoðun Stafræn þjónustubylting Reykjavíkurborgar vekur heimsathygli Alexandra Briem skrifar Skoðun Hlutleysi í NATO – Íslenskar varnir Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Þú ert númer 1155 í röðinni Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Á bak við tjöldin Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Sveitarfélögin okkar eiga alls ekki að skipta við Rapyd Hópur íbúa í sveitarfélögum sem stunda viðskipti við Rapyd skrifar Skoðun Lagarammi um lögbrot Lára G. Sigurðardóttir skrifar Skoðun Burt með mismunun! Skúli Helgason skrifar Skoðun Aukið aðgengi að faglegri þjónustu – Styðjum Afstöðu! Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Óskrifuðu Pálínuboðorðin Óskar Jónasson skrifar Skoðun Sjálfskipaðir sérfræðingar samgöngumála Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Byggjum raðhús í Hvalfjarðargöngum Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Leiðréttum launin Álfhildur Leifsdóttir skrifar Sjá meira
Fagmennska er leiðarljós þeirra sem starfa innan ferðaþjónustunnar og árangurinn sýnir að ferðaþjónustan býr yfir þeirri hæfni sem þarf til að standast væntingar ferðamanna eða fara fram úr þeim. Eftir hápunkt sumarsins hefur eitthvað borið á því að stöku áhrifamenn í íslenskri ferðaþjónustu grípi til hugtaksins troðningstúrisma en það er sértaklega slæmt vegna þess að slíkur málflutningur er mjög skaðlegur fyrir ferðaþjónustuna í heild sinni. Enn verra er ef slíkur málflutningur er tengdur við eingöngu þau 13% erlendra ferðamanna á Íslandi sem koma með skemmtiferðaskipum. Hvað komur skemmtiferðaskipa til Íslands varðar var sumarið í ár um flest mjög farsælt. Farþegar skemmtiferðaskipa hafa stutta viðdvöl víðs vegar um landsbyggðina og er dvöl þeirra yfirleitt skipulögð tvö ár fram í tímann, sem hefur jafnan í för með sér minna álag á innviði en önnur ferðaþjónusta þar sem fyrirsjáanleikinn er mikill. Engir áberandi hnökrar hafa orðið í þjónustunni við skemmtiferðaskipin og innviðir íslensks atvinnulífs, sem þola álagið vel, hafa verið vel nýttir í sumar svo fátt eitt sé nefnt. Sem áfangastaður hefur Ísland raðað sér í efstu sætin af öllum löndum heimsins á meðal farþega ýmissa útgerða. Árið er þegar orðið annað stærsta ferðamannasumar Íslands, aðeins 2018 er stærra. Ferðaþjónustan, umfram aðrar atvinnugreinar, er grundvöllur að uppbyggingu á landsbyggðinni, fjölbreyttum afþreyingarkostum á byggðum bólum og kaupgetu þjóðarinnar. Sé vilji innan ferðaþjónustunnar og á meðal þjóðarinnar að takmarka aðgengi að ferðamannastöðum til að draga úr álagi liggur fyrir að aðgengi ferðalanga verður skert með tilheyrandi tekjuskerðingu fyrirtækjanna, og kjaraskerðingu landsmanna. Með jafnræðisregluna að leiðarljósi mun einu gilda hvort ferðamaður kemur til landsins með skipi eða flugi – aðgengi yrði skert almennt. Verði takmarkanir valdar munu framboð og eftirspurn vonandi ráða. Viðhorf gagnvart skemmtiferðaskipum Ferðaþjónustan, sem þverfagleg atvinnugrein, leggur áherslu á samhæfingu og skilvirkni og starfar í samvinnu við hagaðila. Ferðaþjónustan er enn að slíta barnskónum í þessu tilliti. Hér mætti málaflokkurinn til dæmis hafa meira vægi í stjórnsýslunni vegna mikilvægi ferðaþjónustunnar fyrir þjóðina. Í ferðaþjónustu felast margvísleg tækifæri enda er hún helsta undirstöðu atvinnugrein landsins sem að auki er ekki stýrt af örfáum voldugum fyrirtækjum í fákeppnisumhverfi. Á sama tíma er reynt að huga að jafnvægi og sjálfbærni og þess gætt að náttúrunni okkar og menningarverðmætum sé ekki fórnað. Megintilgangur íslenskrar ferðaþjónustu er að stuðla að bættum lífskjörum og aukinni hagsæld og að vera þekkt fyrir gæði, fagmennsku og einstaka upplifun þeirra sem hennar njóta. Í ferðaþjónustu verður að horfa til þess að leiðrétta rangar upplýsingar og stuðla að því að fólk þekki hvað ferðaþjónustan er stór hluti af þeim kjörum sem landsmenn búa við. Best væri að aðilar innan ferðaþjónustunnar tækju samtalið og að stefna og sýn allra væri í sömu átt. Öll viljum við að Ísland, innviðir þess og efnahagslíf, sé í forgrunni og hagsmunir ferðaþjónustunnar séu samrýmanlegir hagsmunum þjóðarinnar. Samfélagsleg og efnahagsleg áhrif þjónustu við skemmtiferðaskip og farþega þeirra er þarft umræðuefni í þessu tilliti. Útgerðir skemmtiferðaskipa hafa ekki sett sig á móti gjaldtöku á borð við gistináttaskatt, svo lengi sem skatturinn sé lagður á jafnt, sé hóflegur og lagður á með að lágmarki tveggja ára fyrirvara. Nauðsynlegt er að hafa hugfast að álag á innviði er mismunandi eftir gistimöguleikum og að eðlilegt sé að miða gjaldtöku við það. Skemmtiferðaskip koma ekki til landsins nema innviðir séu til taks til að taka á móti ferðamönnum. Þeir ferðamenn sem koma með skemmtiferðaskipum ferðast að auki um landið með minna álagi á hringveginn en aðrir ferðamenn og mæta á staði þar sem koma þeirra hefur verið bókuð með allt að tveggja ára fyrirvara, eins og áður segir. Áhrif þessara 13% sem koma með þessum skipulega hætti til landsins eru án nokkurs vafa minni en áhrif hinna 87%. Ferðaþjónusta hefur mikið efnahagslegt mikilvægi á Íslandi áður hefur verið greint frá því að skemmtiferðaskipin eru þar engin undantekning, þau skapa störf og skila tekjum til samfélagsins. Áætlaðar beinar tekjur fyrirtækja á Akureyri vegna skemmtiferðaskipa árið 2023 eru um sjö til tíu milljarðar og skýrt dæmi um hlutverk skemmtiferðaskipa í dreifingu tekna af ferðamönnum um landið. Sveitarfélög fá í gegnum hafnir sínar um fjóra milljarða í tekjur af hafnar- og þjónustugjöldum í ár og í fjárlagafrumvarpinu 2024 kemur enn fremur fram að gistináttaskattur verði tekinn aftur upp, m.a. á skemmtiferðaskipin þótt vonandi verði gefið færi á að bregðast við því með nægum fyrirvara. Skipaumboðsmenn sjá um að þjónusta skipin, annast samskipti við hafnir, opinbera aðila og innlenda birgja, sem sjá um að selja íslensk aðföng um borð í skipin, t.d. ferskan fisk. Ferðaþjónustuaðilar, rútufyrirtæki og leiðsögumenn skipuleggja ferðir fyrir skipafélögin og koma ferðamönnum á leiðarenda undir leiðsögn og þar á meðal eru söfn, veitingastaðir, hvalaskoðunarfyrirtæki og ferðamannastaðir. Þá annast aðrir þjónustuaðilar viðgerðir á ýmiss konar búnaði. Það er skilvirkt skipulag í kringum komu skemmtiferðaskipa til að annast farþega þeirra bæði á sjó sem og á landi og má segja að það sé einstakt í íslenskri ferðaþjónustu. Meðaleyðsla þessara ferðalanga samkvæmt Cruise Lines International Association er 660 evrur ef miðað er við sjö daga siglingu. Þetta eru umtalsverðar fjárhæðir. Skemmtiferðaskipa hagur hótela og flugfélaga Ferðamenn sem kynnast Íslandi í fyrsta sinn með komu sinni á skemmtiferðaskipi eru sérstaklega mikilvægir fyrir framtíð íslenskrar ferðaþjónustu þar sem rannsóknir sýna að farþegar skemmtiferðaskipa koma aftur til lengri dvalar í landi og þá í gegnum hefðbundna ferðaþjónustu, þ.e. flug, hótel og bílaleigubíl. Skiptifarþegum hefur einnig farið fjölgandi en þeir nýta sér hótel og flug, annað hvort þegar þeir koma til landsins eða fara frá því. Fjöldi skiptifarþega sumarsins 2023 fyllti 850 flugvélar. Sem helsta undirstöðuatvinnugrein landsins er æskilegt að umgjörð ferðaþjónustu sé stöðug og geri ráð fyrir fjölbreytni ásamt því að öll fyrirtæki sem starfa í ferðaþjónustu hafi hagsmuni af því að sátt ríki um þessa helstu gjaldeyrisöflun þjóðarinnar. Tímamót í sjálfbærnivegferð skemmtiferðaskipa Þá má einnig líta til þeirrar vegferðar sem skemmtiferðaskipin eru á en hún snýr að orkuskiptum, m.a. við hafnirnar. Það eru tímamót í sjálfbærni innan ferðaþjónustunnar þegar skemmtiferðaskip leggjast við hafnarbakka og tengjast rafmagni hafnarinnar, núna síðast með nýrri tengingu í Reykjavíkurhöfn. Áður hafði verið sett upp landtenging í Hafnarfirði og fleiri hafnir munu feta sömu leið. Gjaldskrá hefur verið tekin upp þannig að þau skemmtiferðaskip sem koma að höfninni og menga minna fá afslátt. Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra var viðstaddur fyrstu landtenginguna í Reykjavík og talaði um mikilvægi þess að ferðaþjónustulandið Ísland byggi upp græna innviði til að þjónusta ferðamenn. Sagði innviðaráðherra að það skref sem Faxaflóahafnir væru að stíga með fyrstu landtengingu fyrir skemmtiferðaskip við Faxagarð sé stórt og vonaðist hann til þess að fleiri hafnir fetuðu í fótspor Faxaflóahafna og styddu þannig við grænni siglingar skemmtiferðaskipa í kringum landið. Þórdís Lóa Þórhallsdóttir, formaður stjórnar Faxaflóahafna, var einnig viðstödd og sagði af þessu tilefni að um gleðidag væri að ræða, enda væru bætt loftgæði í borginni eitt mikilvægasta verkefni samfélagsins til að draga úr mengun. Hún talaði einnig um að Faxaflóahafnir væri með skýra stefnu í loftslagsmálum og að leiðin væri löng en vörðuð litlum skrefum sem þessum. Það þarf ekki mikið ímyndunarafl til að sjá fyrir sér að innan tíu ára komi stór hluti ferðamanna sem heimsækir Ísland til landsins með sjálfbærari hætti en nú, með fjölorku skemmtiferðaskipum sem landtengjast hringinn í kringum landið. Vonandi sjáum við slíka þróun víðar og berum gæfu til að setja ekki öll eggin í sömu körfuna. Höfundur er talsmaður Cruise Iceland.
Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun
Skoðun Hvernig líður þér í vinnunni? Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga Gígju Baldursdóttir skrifar
Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar
Skoðun Niðurskurður fjölbreytileikans í íslenskri kvikmyndagerð Dögg Mósesdóttir,Helga Rakel Rafnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélögin okkar eiga alls ekki að skipta við Rapyd Hópur íbúa í sveitarfélögum sem stunda viðskipti við Rapyd skrifar
Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun