Þú ert ekki leiðinlegt foreldri! Skúli Bragi Geirdal skrifar 5. desember 2023 13:00 Síðastliðna tvo mánuði hef ég ferðast um landið og haldið rúmlega 100 fræðsluerindi um netöryggi, persónuvernd og miðlalæsi fyrir börn, ungmenni, foreldra og kennara. Á öllum þeim foreldrafundum sem ég hef sótt hafa verið samankomnir ábyrgðarfullir og samviskusamir foreldrar sem að kynna sig gjarnan sem leiðinlega foreldrið. „Hæ ég heiti Skúli og ég er svona leiðinlegt foreldri sem að setur reglur og ramma um notkun barnsins míns á tækjum og aðgangi að aldursmerktu efni.“ Af hverju ætti sá sem engin mörk fær að virða mörk annarra? Ég legg það til að hér eftir ávörpum við foreldra sem að sýna ábyrgð með því að gæta að velferð barna sinna sem frábæra en ekki leiðinlega. Það leiðinlega er að við höfum skilgreint foreldrið sem engin mörk setur og leyfir allt sem vinsæla foreldrið. Með því hefur skapast ósamræmi milli heimila sem eykur þrýstingi á þá foreldra sem að virða aldursmerkingar og vilja passa uppá að notkun snjalltækja fari ekki út fyrir heilbrigð mörk. Það er auðvelt að snúast gegn foreldri sem við köllum leiðinlegt „þú ert alltaf svo leiðinleg/ur/t, það mega allir...“ og hoppa þess í stað á vinsældarvagninn, fella niður mörk, skýla sér á bak við það að vita ekki betur og þiggja svo í kaupbæti frípassann að mæta á fræðslufundi á vegum foreldrafélagsins. Gróði dagsins í dag trompar afleiðingar morgundagsins. 60% barna á aldrinum 9-12 ára á Íslandi er með aðgang að TikTok og Snapchat þar sem aldurstakmarkið er 13 ára. 60% barna á sama aldri fengu aðstoð foreldra til að stofna þá aðganga. Netumferðarskólinn hefur síðustu vikur heimsótt 33 skóla í 25 bæjarfélögum Stærstur hluti fræðsluerindanna var undir merkjum Netumferðarskólans sem er samstarfsverkefni Persónuverndar og Fjölmiðlanefndar. Verkefnið var keyrt áfram með styrk frá Háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðuneytinu sem hluti af aðgerðaráætlun stjórnvalda í netöryggi. Netumferðarskólinn er ætlaður börnum í 4.-7. bekk grunnskóla og hafa nú þegar um 2300 börn í 33 skólum í 25 bæjarfélögum tekið þátt. Fræðsluerindin eru blanda af fyrirlestri, hópverkefni og samtali við börnin þar sem áherslan er á vitundarvakningu, hugtakaskilning og valdeflingu. Í lok fræðslunnar fá börnin að segja sína skoðun og þar hefur margt áhugavert komið í ljós. 90% segjast ekki vilja eyða meiri tíma í símanum. 98% segja mikilvægt að passa upp á persónuupplýsingar. 80% segja samfélagsmiðla ekki vera fyrir börn sem eru yngri en 13 ára. Áður í fræðslunni höfðu þau langflest viðurkennt að vera nú þegar byrjuð að nota samfélagsmiðla. 99% segja að það megi ekki deila myndum af öðrum án samþykkis. 65% finnst í lagi að hafa reglur um síma í skólanum. Flestir sem voru á móti því voru nemendur í 7. bekk í skólum þar sem unglingastig mátti vera með síma. 95% sögðu að reglur um síma ættu líka að gilda um foreldra. Í niðurstöðum úr könnun Maskínu sem kom út í dag var spurt um álit fólks á símnotkun barna í grunnskólum. 27% vildu alfarið banna börnum að vera með snjallsíma í skólum 38,4% vildu setja strangar reglur um slíka notkun 32,6% vildu setja leiðbeinandi reglur um notkunina 2% vildu ekki setja neinar reglur um notkunina Er foreldri sem leiðir barn yfir götu eða á bílastæði leiðinlegt fyrir að vilja passa sérstaklega upp á börn sem ekki hafa lært umferðarreglurnar? Er foreldri sem spennir bílbeltið hjá barni sínu og setur hjálm á höfuð þess áður en það fer að hjóla leiðinlegt fyrir að vilja gæta að öryggi þess í umferðinni? Erum við leiðinleg sem samfélag að skikka alla í ökuskólann og æfingarakstur áður en við veitum þeim ökuskírteini til þess að vera frjáls ferða sinna í umferðinni? Sama tæki fyrir börn og fullorðna Tækið sem um ræðir hér er ekki framleitt með hjálpardekkjum, bílbeltum og öðrum nauðsynlegum öryggisbúnaði svo það henti börnum. Fullorðnir og börn fá sama tækið í hendur og gengið útfrá því að allir séu með bílpróf eða ljúgi til um það. Ábyrgðinni er þannig skellt á foreldra að gera tækið eins öruggt og mögulegt er með því að setja þar upp öryggisstillingar, vefsíur og lausnir eins og Family Sharing hjá Apple, Google Family Link o.fl. Það er sett í okkar hendur að halda okkur upplýstum, stilla sjálf friðhelgisstillingarnar, brynja okkur gagnvart skaðlegu efni, áreitni og hatri. Ábyrgðin sem fylgir því að kaupa síma handa barni er ekki innifalin í skilmálunum um kaupin á tækinu ef það bilar. Við þurfum sjálf að axla þessa ábyrgð þegar að við réttum þeim síma. Auðvitað ættu fyrirtækin sem framleiða tækin og öppin líka að bera ábyrgð. Rétt eins og þeir einstaklingar sem standa fyrir áreitninni, upplýsingaóreiðunni og hatrinu. Því miður er það ekki staðan. Þetta er ekki öruggt umhverfi en samt ætlum við að leyfa börnunum að stökkva ósyndum fram af bjargbrúninni því „allir aðrir“ eru að gera það. Samfélagsmiðlafyrirtækin mörg hver hafi ákveðið að börn séu orðin fullorðin á netinu 13 ára gömul, því það hentar þeim, við vitum þó betur en svo. Börn í dag eru sannarlega tæknifær og klár en hafa ekki enn öðlast nægjanlega reynslu og þroska til þess að takast á við öll þau viðfangsefni sem mæta þeim á netinu, eins og dæmin sýna okkur. Notkun ein og sér er ekki sama og fræðsla. Smám saman með aukinni fræðslu léttum við á eftirlitinu og rammanum með það að lokamarkmiði að senda börnin okkar út sem örugga og ábyrga einstaklinga í netumferðinni. Höfundur er faðir og verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skúli Bragi Geirdal Samfélagsmiðlar Netöryggi Börn og uppeldi Mest lesið Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun Ófullnægjandi vinnubrögð ófaglærðra „iðnaðarmanna“: Áhrif á húskaupendur Kristinn R Guðlaugsson Skoðun Loftslagsverkfallið krefst aðgerða strax! Tinna Hallgrímsdóttir Skoðun Látum draumana rætast, á kostnað hverra? Takmarkanir menntastefnu Reykjavíkurborgar Ingólfur Dan Þórisson,Margrét Dan Þórisdóttir,Ana Victoria Cate,Helga Dögg Yngvadóttir Skoðun Landsbyggðin án háskóla? Ketill Sigurður Jóelsson Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Sjá meira
Síðastliðna tvo mánuði hef ég ferðast um landið og haldið rúmlega 100 fræðsluerindi um netöryggi, persónuvernd og miðlalæsi fyrir börn, ungmenni, foreldra og kennara. Á öllum þeim foreldrafundum sem ég hef sótt hafa verið samankomnir ábyrgðarfullir og samviskusamir foreldrar sem að kynna sig gjarnan sem leiðinlega foreldrið. „Hæ ég heiti Skúli og ég er svona leiðinlegt foreldri sem að setur reglur og ramma um notkun barnsins míns á tækjum og aðgangi að aldursmerktu efni.“ Af hverju ætti sá sem engin mörk fær að virða mörk annarra? Ég legg það til að hér eftir ávörpum við foreldra sem að sýna ábyrgð með því að gæta að velferð barna sinna sem frábæra en ekki leiðinlega. Það leiðinlega er að við höfum skilgreint foreldrið sem engin mörk setur og leyfir allt sem vinsæla foreldrið. Með því hefur skapast ósamræmi milli heimila sem eykur þrýstingi á þá foreldra sem að virða aldursmerkingar og vilja passa uppá að notkun snjalltækja fari ekki út fyrir heilbrigð mörk. Það er auðvelt að snúast gegn foreldri sem við köllum leiðinlegt „þú ert alltaf svo leiðinleg/ur/t, það mega allir...“ og hoppa þess í stað á vinsældarvagninn, fella niður mörk, skýla sér á bak við það að vita ekki betur og þiggja svo í kaupbæti frípassann að mæta á fræðslufundi á vegum foreldrafélagsins. Gróði dagsins í dag trompar afleiðingar morgundagsins. 60% barna á aldrinum 9-12 ára á Íslandi er með aðgang að TikTok og Snapchat þar sem aldurstakmarkið er 13 ára. 60% barna á sama aldri fengu aðstoð foreldra til að stofna þá aðganga. Netumferðarskólinn hefur síðustu vikur heimsótt 33 skóla í 25 bæjarfélögum Stærstur hluti fræðsluerindanna var undir merkjum Netumferðarskólans sem er samstarfsverkefni Persónuverndar og Fjölmiðlanefndar. Verkefnið var keyrt áfram með styrk frá Háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðuneytinu sem hluti af aðgerðaráætlun stjórnvalda í netöryggi. Netumferðarskólinn er ætlaður börnum í 4.-7. bekk grunnskóla og hafa nú þegar um 2300 börn í 33 skólum í 25 bæjarfélögum tekið þátt. Fræðsluerindin eru blanda af fyrirlestri, hópverkefni og samtali við börnin þar sem áherslan er á vitundarvakningu, hugtakaskilning og valdeflingu. Í lok fræðslunnar fá börnin að segja sína skoðun og þar hefur margt áhugavert komið í ljós. 90% segjast ekki vilja eyða meiri tíma í símanum. 98% segja mikilvægt að passa upp á persónuupplýsingar. 80% segja samfélagsmiðla ekki vera fyrir börn sem eru yngri en 13 ára. Áður í fræðslunni höfðu þau langflest viðurkennt að vera nú þegar byrjuð að nota samfélagsmiðla. 99% segja að það megi ekki deila myndum af öðrum án samþykkis. 65% finnst í lagi að hafa reglur um síma í skólanum. Flestir sem voru á móti því voru nemendur í 7. bekk í skólum þar sem unglingastig mátti vera með síma. 95% sögðu að reglur um síma ættu líka að gilda um foreldra. Í niðurstöðum úr könnun Maskínu sem kom út í dag var spurt um álit fólks á símnotkun barna í grunnskólum. 27% vildu alfarið banna börnum að vera með snjallsíma í skólum 38,4% vildu setja strangar reglur um slíka notkun 32,6% vildu setja leiðbeinandi reglur um notkunina 2% vildu ekki setja neinar reglur um notkunina Er foreldri sem leiðir barn yfir götu eða á bílastæði leiðinlegt fyrir að vilja passa sérstaklega upp á börn sem ekki hafa lært umferðarreglurnar? Er foreldri sem spennir bílbeltið hjá barni sínu og setur hjálm á höfuð þess áður en það fer að hjóla leiðinlegt fyrir að vilja gæta að öryggi þess í umferðinni? Erum við leiðinleg sem samfélag að skikka alla í ökuskólann og æfingarakstur áður en við veitum þeim ökuskírteini til þess að vera frjáls ferða sinna í umferðinni? Sama tæki fyrir börn og fullorðna Tækið sem um ræðir hér er ekki framleitt með hjálpardekkjum, bílbeltum og öðrum nauðsynlegum öryggisbúnaði svo það henti börnum. Fullorðnir og börn fá sama tækið í hendur og gengið útfrá því að allir séu með bílpróf eða ljúgi til um það. Ábyrgðinni er þannig skellt á foreldra að gera tækið eins öruggt og mögulegt er með því að setja þar upp öryggisstillingar, vefsíur og lausnir eins og Family Sharing hjá Apple, Google Family Link o.fl. Það er sett í okkar hendur að halda okkur upplýstum, stilla sjálf friðhelgisstillingarnar, brynja okkur gagnvart skaðlegu efni, áreitni og hatri. Ábyrgðin sem fylgir því að kaupa síma handa barni er ekki innifalin í skilmálunum um kaupin á tækinu ef það bilar. Við þurfum sjálf að axla þessa ábyrgð þegar að við réttum þeim síma. Auðvitað ættu fyrirtækin sem framleiða tækin og öppin líka að bera ábyrgð. Rétt eins og þeir einstaklingar sem standa fyrir áreitninni, upplýsingaóreiðunni og hatrinu. Því miður er það ekki staðan. Þetta er ekki öruggt umhverfi en samt ætlum við að leyfa börnunum að stökkva ósyndum fram af bjargbrúninni því „allir aðrir“ eru að gera það. Samfélagsmiðlafyrirtækin mörg hver hafi ákveðið að börn séu orðin fullorðin á netinu 13 ára gömul, því það hentar þeim, við vitum þó betur en svo. Börn í dag eru sannarlega tæknifær og klár en hafa ekki enn öðlast nægjanlega reynslu og þroska til þess að takast á við öll þau viðfangsefni sem mæta þeim á netinu, eins og dæmin sýna okkur. Notkun ein og sér er ekki sama og fræðsla. Smám saman með aukinni fræðslu léttum við á eftirlitinu og rammanum með það að lokamarkmiði að senda börnin okkar út sem örugga og ábyrga einstaklinga í netumferðinni. Höfundur er faðir og verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Ófullnægjandi vinnubrögð ófaglærðra „iðnaðarmanna“: Áhrif á húskaupendur Kristinn R Guðlaugsson Skoðun
Látum draumana rætast, á kostnað hverra? Takmarkanir menntastefnu Reykjavíkurborgar Ingólfur Dan Þórisson,Margrét Dan Þórisdóttir,Ana Victoria Cate,Helga Dögg Yngvadóttir Skoðun
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Ófullnægjandi vinnubrögð ófaglærðra „iðnaðarmanna“: Áhrif á húskaupendur Kristinn R Guðlaugsson Skoðun
Látum draumana rætast, á kostnað hverra? Takmarkanir menntastefnu Reykjavíkurborgar Ingólfur Dan Þórisson,Margrét Dan Þórisdóttir,Ana Victoria Cate,Helga Dögg Yngvadóttir Skoðun