Með inngöngu Svía í Atlantshafsbandalagið í dag styrkist varnarsamstarf vestrænna þjóða miklu meir en mætti halda við fjölgun um eina aðildarþjóð, úr 31 í 32. Öryggi Eystrasaltsþjóðanna þriggja eykst verulega með formlegu varnarsamstarfi við tvær öflugar vinaþjóðir í norðri, Finna og Svía. Og nú eru Norrænu ríkin öll saman í varnarbandalagi.
Svíar hafa í raun tekið síaukinn þátt í varnarsamstarfi á vegum NATO undanfarin misseri í aðdraganda aðildarinnar. En formleg aðildi skiptir máli því þá virkjast fimmta grein stofnsáttmála bandalagsins um að árás á einn sé árás á alla.
Eftir að Sovétríkin hrundu 1991var Rússum á margan hátt tekið opnum örmum af samfélagi vestrænna þjóða. Ásamt með öðrum Austur-Evrópuríkjum tók Rússland þátt í formlegu samstarfi við NATO, samstarfi í þágu friðar, og frá 1997 tók Rússlandsforseti þátt í G-8 fundum valdamestu ríkja heims. Flest NATO ríki töldu sig geta andað léttar og varið fjármunum til aukinnar uppbyggingar heima fyrir fremur en í vopn.
En svo hrönnuðust upp óveðursský í austri. Í vel á annan áratug hefur stjórn Vladimírs Pútíns Rússlandsforseta sýnt klærnar gagnvart löndum sem áður tilheyrðu Sovétríkjunum eða Rússlandi keisaratímans. Um það vitna innrásir í Georgíu 2008 og Úkraínu 2014.
Eftir hina misheppnuðu allsherjarinnrás í Úkraínu 24. febrúar 2022 hafa rússnesk stjórnvöld dælt fjármunum í herinn sem aldrei fyrr í því skyni að koma í veg fyrir niðurlægjandi ósigur. Efnahagslífið snýst nú um stríðsreksturinn og er farið að líkjast á vissan hátt gamla sovéska hagkerfinu, með mikilli framleiðslu og lítilli neyslu - en töluverðri getu til að heyja stríð.
Eystrasaltsþjóðirnar þrjár - Eistland, Lettland og Litháen - þreytast ekki við að benda bandamönnum sínum í NATO á hættuna sem stafar af Rússum. Æðstu ráðamenn í Moskvu tala vart lengur undir rós þegar þeir ógna þessum fámennu þjóðum. Þær hafa notið sjálfstæðis síðastliðna þrjá áratugi og ætla ekki að missa það aftur. Í Eistlandi efast ráðamenn ekkert um vilja Rússa til að fara gegn sínum gömlu nýlendum, en telja að þeir hafi varla getu til þess fyrr en eftir þrjú til fimm ár.
Við þær aðstæður er innganga Svía í Atlantshafsbandalagið Eystrasaltsþjóðunum gífurlegur styrkur. Til viðbótar landbrúnni yfir til NATO-ríkjanna á meginlandi Evrópu í gegnum svokallað Suwalki-hlið til suðurs geta þau nú einnig reitt sig á stuðning Finna og Svía úr norðri. Athafnarými Rússa í Eystrasaltinu þrengist svo um munar. Til staðfestingar ætlun sinni að verja Eystrasaltsríkin árásum ráðgera Svíar að senda herlið til Lettlands undir merkjum Atlantshafsbandalagsins.
Með öflugri vörnum heima fyrir og fjölgun bandamanna í nánasta umhverfi telja Eystrasaltsþjóðirnar þrjár sig mega vona að gamla heimsveldið í austri hugsi sig um tvisvar, og jafnvel þrisvar, áður en það rennir aftur hýru auga til þeirra.
Á norðurslóðum styrkist varnarsamstarf norrænna ríkja enn meir. Ekki er lengur stór hvít eyða á NATO-kortinu þar sem Svíþjóð er. Samanlagt eiga Danmörk, Noregur, Svíþjóð og Finnland 230 orrustuflugvélar, fleiri en til dæmis Bretar og Þjóðverjar einir. Sænskir flugmenn hafa þegar æft lendingar Gripen orrustuflugvéla á finnskum vegum, sem sýnir hvort tveggja, hversu náið norrænt varnarsamstarf er nú þegar og hversu mikilvægt það er fyrir Finna að hafa Svía sér að baki sem formlega bandamenn ef til átaka kemur á 1.340 kílómetra landamærunum við Rússland.
Biðin eftir inngöngu Svía hefur verið löng og tekið á taugar margra. Með henni sýna vestræn lönd samtakamátt á tímum vaxandi viðsjár. Árásarstríð Rússa í Úkraínu, sem hefur kostað hundruð þúsunda manna lífið, minnir á það hvað er í húfi. Margir munu því anda því léttar þegar gengið hefur verið frá skjölunum sem staðfesta aðild Svíþjóðar í Washington í dag.
Höfundur er alþjóðastjórnmálafræðingur.
