Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson skrifar 22. ágúst 2024 11:31 Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn B. Björnsson Greiðslumiðlun Mest lesið Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Þjóðin slæst við elda: Hvar er Alþingi? Baldur Borgþórsson Skoðun „Bara“ kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Má ekkert gera fyrir millistéttina? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Háskólinn sveik stúdenta um góðar samgöngur Guðni Thorlacius,Katla Ólafsdóttir Skoðun Hver er okkar ábyrgð á ofbeldi meðal barna Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir Skoðun Að standa með konum og kerfisbreytingum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vernd náttúrunnar er ákvörðun Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hver er okkar ábyrgð á ofbeldi meðal barna Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Er verkalýðsbarátta á Íslandi að hnigna? Sverrir Fannberg Júlíusson skrifar Skoðun Má ekkert gera fyrir millistéttina? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Milljarðarnir óteljandi og bókun 35 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Háskólinn sveik stúdenta um góðar samgöngur Guðni Thorlacius,Katla Ólafsdóttir skrifar Skoðun „Bara“ kennari Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin slæst við elda: Hvar er Alþingi? Baldur Borgþórsson skrifar Skoðun Yazan Tamimi – spegill á sjálfsmynd þjóðar Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Hvað er niðurskurðarstefna? Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Framtíðin liggur í bættri nýtingu auðlinda Helga Kristín Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggi sjúklinga – gerum og greinum betur Alma D. Möller skrifar Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni er góður „business“ hjá Orkuveitunni Hólmfríður Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að standa með konum og kerfisbreytingum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Lækkun gjalda fyrir barnafjölskyldur í Hveragerði Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Njörður Sigurðsson,Sandra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir skrifar Skoðun Er hvergi hægt að vera í friði? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Um ferðaþjónustu og ADHD Nanný Arna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Að taka stjórn á eigin stefnu Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun „Mér finnst“ pólitíkin og vindmyllurnar Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Frumútboð og framhjáhöld Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Grænfáninn 30 ára Sigurlaug Arnardóttir,Guðrún Schmidt,Ósk Kristinsdóttir,Borghildur Gunnardóttir skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Sjá meira
Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi.
Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir skrifar
Skoðun Lækkun gjalda fyrir barnafjölskyldur í Hveragerði Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Njörður Sigurðsson,Sandra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir skrifar
Skoðun Grænfáninn 30 ára Sigurlaug Arnardóttir,Guðrún Schmidt,Ósk Kristinsdóttir,Borghildur Gunnardóttir skrifar