Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson skrifar 23. nóvember 2024 07:47 Nýverið kynnti ráðherra háskóla, iðnaðar og nýsköpunar nýja aðgerðaáætlun stjórnvalda í málefnum gervigreindar. Á fundinum sagði ráðherra meðal annars: „Gervigreind er ekki fjarlæg framtíð heldur nýtist hún okkur nú þegar til að bæta verulega árangurinn af störfum okkar … Veruleikinn er sá að gervigreind er að breyta um 75% allra starfa og samkeppnishæfni Íslands á alþjóðavettvangi mun að miklu leyti ráðast af því hversu vel okkur tekst að tileinka okkur og nýta gervigreind.” Lykilhlutverk stjórnvalda Í skýrslu um væntanleg efnahagsáhrif gervigreindar sem einnig var kynnt á fundinum kemur fram að meirihluti starfa verði fyrir miklum áhrifum vegna þessarar nýju tækni — breytist verulega eða jafnvel hverfi. Í aðgerðaáætluninni er meðal annars fjallað um uppbyggingu stafrænna innviða til að tryggja fullnægjandi reiknigetu og gagnaflutninga. Þetta, ásamt almennri stefnumótun, sérstaklega gagnvart menntakerfinu, og því að upplýsa fólk um eðli og getu þessarar nýju tækni, er lykilhlutverk stjórnvalda á þessu sviði og nauðsynlegt skilyrði þess að gervigreindin nýtist okkur sem best til að tryggja samkeppnishæfni landsins. Gervigreindartól meðal grundvallarinnviða Nú þegar er starfsfólk fyrirtækja og stofnana byrjað að prófa sig áfram með gervigreind í starfi sínu. Að prófa sig áfram er lykilatriði hér, því mállíkön eru ekki eins og venjulegur hugbúnaður þar sem fyrir liggur nákvæmlega til hvers hægt er að nota hann, heldur verður fólk að uppgötva notagildið, styrkleikana og veikleikana í gegnum eigin notkun. Þau okkar sem ná góðum tökum á þessu standa miklu sterkar að vígi í þeirri hrinu breytinga sem framundan er, en hin veikar. Allir geta fengið ókeypis áskrift að mállíkönum. En hún er ekki gallalaus. Notkunin er takmörkuð, og einnig aðgangur að reikniafli. Einnig er alger óvissa um hvað orðið getur um þær upplýsingar og gögn sem notandi setur inn sem getur verið umtalsverður áhættuþáttur. Þessar takmarkanir valda því gjarna að folk gefst upp á notkuninni. Full áskrift að öflugum og öruggum tólum er því lykilatriði. Hún er ekki síður mikilvægur þáttur í innviðum gervigreindar en reikniafl og gagnaflutningsgeta. Lýðræðisleg þekkingaröflun verður drifkrafturinn Þegar ég nota mállíkan til að endurskrifa fyrir mig flókna gagnagrunnsfyrirspurn, aðstoða við að greina rótarorsök viðvarandi vanda í rekstri fyrirtækis, fara í gegnum stórt safn af lögum og reglum til að finna atriði sem gætu skipt máli fyrir tiltekið úrlausnarefni eða yfirfara og einfalda texta í grein eða skýrslu er ég ekki að fela gervigreindinni að gera neitt sem ég gæti ekki gert sjálfur. En ég nota hana til að vinna — á fáeinum sekúndum eða mínútum — verkefni sem annars hefði getað tekið mig margar klukkustundir, heilan vinnudag eða jafnvel viku. Viðfangsefni mín eru auðvitað bara lítið dæmi um öll þau fjölbreyttu viðfangsefni sem fólk fæst við í ólíkum störfum um allt samfélagið. Þar þarf hvert okkar um sig að finna sína leið. Það hver verða á endanum mikilvægustu verkefni gervigreindar kemur nefnilega aðeins í ljós í gegnum almenna tilraunastarfsemi þar sem fólk lærir á því að prófa sig áfram. Þessi lýðræðislega þekkingaröflun er lykillinn að því að tryggja farsæla nýtingu gervigreindar. Til að hámarka árangur er þrennt sem skiptir meginmáli: Aðgangur að öruggum og öflugum gervigreindarlausnum. Greiður aðgangur að þekkingu og þjálfun. Hvatning til að prófa sig áfram. Grunnhæfni og jafnræði Aðgangur að gervigreindartólum og kunnátta í notkun þeirra eru nauðsyn til að tryggja árangur og samkeppnishæfni einstaklinga, stofnana og fyrirtækja, ekkert síður en það að kunna að lesa, skrifa og reikna — grunnhæfni sem við leitumst við að tryggja gegnum skólakerfið með ærnum tilkostnaði. Nú þegar framtíð okkar á vinnumarkaði er byrjuð að ráðast af því hversu vel okkur tekst að nýta gervigreind er eðlilegast að líta á forsendur þeirrar hæfni svipuðum augum og við lítum á skólakerfið sem forsendu þeirrar grunnhæfni að geta lesið, skrifað og reiknað. Við þurfum líka að hafa í huga að það meginmarkmið að tryggja jafnræði óháð efnahag og fjölskylduaðstæðum sem liggur almennu skólakerfi til grundvallar á ekki síður við hér. Kosningaloforðið sem gleymdist Gervigreind er að valda flóðbylgju fordæmalausra samfélagbreytinga og við verðum að bregðast við tafarlaust. Það að okkur takist vel til við nýtingu hennar grundvallast á almennri, lýðræðislegri tilraunastarfsemi. Forsenda þessa er almennur aðgangur að öruggum og öflugum gervigreindarlausnum og átak í að efla þekkingu á notkun þeirra og hvetja til hennar. Einfalt og áhrifaríkt skref sem strax er hægt að stíga er að stjórnvöld gangi þegar í stað til samninga um aðgang að gervigreindarlausnum fyrir alla Íslendinga. Þetta er kosningaloforðið sem gleymdist. En það er enn tími til að bæta úr því. Þorsteinn Siglaugsson, sérfræðingur í hagnýtingu gervigreindar og höfundur “Frá óvissu til árangurs: Skýr hugsun og listin að taka betri ákvarðanir” Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Siglaugsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Halldór 06.09.2025 Halldór Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson Skoðun Skoðun Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Nýverið kynnti ráðherra háskóla, iðnaðar og nýsköpunar nýja aðgerðaáætlun stjórnvalda í málefnum gervigreindar. Á fundinum sagði ráðherra meðal annars: „Gervigreind er ekki fjarlæg framtíð heldur nýtist hún okkur nú þegar til að bæta verulega árangurinn af störfum okkar … Veruleikinn er sá að gervigreind er að breyta um 75% allra starfa og samkeppnishæfni Íslands á alþjóðavettvangi mun að miklu leyti ráðast af því hversu vel okkur tekst að tileinka okkur og nýta gervigreind.” Lykilhlutverk stjórnvalda Í skýrslu um væntanleg efnahagsáhrif gervigreindar sem einnig var kynnt á fundinum kemur fram að meirihluti starfa verði fyrir miklum áhrifum vegna þessarar nýju tækni — breytist verulega eða jafnvel hverfi. Í aðgerðaáætluninni er meðal annars fjallað um uppbyggingu stafrænna innviða til að tryggja fullnægjandi reiknigetu og gagnaflutninga. Þetta, ásamt almennri stefnumótun, sérstaklega gagnvart menntakerfinu, og því að upplýsa fólk um eðli og getu þessarar nýju tækni, er lykilhlutverk stjórnvalda á þessu sviði og nauðsynlegt skilyrði þess að gervigreindin nýtist okkur sem best til að tryggja samkeppnishæfni landsins. Gervigreindartól meðal grundvallarinnviða Nú þegar er starfsfólk fyrirtækja og stofnana byrjað að prófa sig áfram með gervigreind í starfi sínu. Að prófa sig áfram er lykilatriði hér, því mállíkön eru ekki eins og venjulegur hugbúnaður þar sem fyrir liggur nákvæmlega til hvers hægt er að nota hann, heldur verður fólk að uppgötva notagildið, styrkleikana og veikleikana í gegnum eigin notkun. Þau okkar sem ná góðum tökum á þessu standa miklu sterkar að vígi í þeirri hrinu breytinga sem framundan er, en hin veikar. Allir geta fengið ókeypis áskrift að mállíkönum. En hún er ekki gallalaus. Notkunin er takmörkuð, og einnig aðgangur að reikniafli. Einnig er alger óvissa um hvað orðið getur um þær upplýsingar og gögn sem notandi setur inn sem getur verið umtalsverður áhættuþáttur. Þessar takmarkanir valda því gjarna að folk gefst upp á notkuninni. Full áskrift að öflugum og öruggum tólum er því lykilatriði. Hún er ekki síður mikilvægur þáttur í innviðum gervigreindar en reikniafl og gagnaflutningsgeta. Lýðræðisleg þekkingaröflun verður drifkrafturinn Þegar ég nota mállíkan til að endurskrifa fyrir mig flókna gagnagrunnsfyrirspurn, aðstoða við að greina rótarorsök viðvarandi vanda í rekstri fyrirtækis, fara í gegnum stórt safn af lögum og reglum til að finna atriði sem gætu skipt máli fyrir tiltekið úrlausnarefni eða yfirfara og einfalda texta í grein eða skýrslu er ég ekki að fela gervigreindinni að gera neitt sem ég gæti ekki gert sjálfur. En ég nota hana til að vinna — á fáeinum sekúndum eða mínútum — verkefni sem annars hefði getað tekið mig margar klukkustundir, heilan vinnudag eða jafnvel viku. Viðfangsefni mín eru auðvitað bara lítið dæmi um öll þau fjölbreyttu viðfangsefni sem fólk fæst við í ólíkum störfum um allt samfélagið. Þar þarf hvert okkar um sig að finna sína leið. Það hver verða á endanum mikilvægustu verkefni gervigreindar kemur nefnilega aðeins í ljós í gegnum almenna tilraunastarfsemi þar sem fólk lærir á því að prófa sig áfram. Þessi lýðræðislega þekkingaröflun er lykillinn að því að tryggja farsæla nýtingu gervigreindar. Til að hámarka árangur er þrennt sem skiptir meginmáli: Aðgangur að öruggum og öflugum gervigreindarlausnum. Greiður aðgangur að þekkingu og þjálfun. Hvatning til að prófa sig áfram. Grunnhæfni og jafnræði Aðgangur að gervigreindartólum og kunnátta í notkun þeirra eru nauðsyn til að tryggja árangur og samkeppnishæfni einstaklinga, stofnana og fyrirtækja, ekkert síður en það að kunna að lesa, skrifa og reikna — grunnhæfni sem við leitumst við að tryggja gegnum skólakerfið með ærnum tilkostnaði. Nú þegar framtíð okkar á vinnumarkaði er byrjuð að ráðast af því hversu vel okkur tekst að nýta gervigreind er eðlilegast að líta á forsendur þeirrar hæfni svipuðum augum og við lítum á skólakerfið sem forsendu þeirrar grunnhæfni að geta lesið, skrifað og reiknað. Við þurfum líka að hafa í huga að það meginmarkmið að tryggja jafnræði óháð efnahag og fjölskylduaðstæðum sem liggur almennu skólakerfi til grundvallar á ekki síður við hér. Kosningaloforðið sem gleymdist Gervigreind er að valda flóðbylgju fordæmalausra samfélagbreytinga og við verðum að bregðast við tafarlaust. Það að okkur takist vel til við nýtingu hennar grundvallast á almennri, lýðræðislegri tilraunastarfsemi. Forsenda þessa er almennur aðgangur að öruggum og öflugum gervigreindarlausnum og átak í að efla þekkingu á notkun þeirra og hvetja til hennar. Einfalt og áhrifaríkt skref sem strax er hægt að stíga er að stjórnvöld gangi þegar í stað til samninga um aðgang að gervigreindarlausnum fyrir alla Íslendinga. Þetta er kosningaloforðið sem gleymdist. En það er enn tími til að bæta úr því. Þorsteinn Siglaugsson, sérfræðingur í hagnýtingu gervigreindar og höfundur “Frá óvissu til árangurs: Skýr hugsun og listin að taka betri ákvarðanir”
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun