Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar 1. apríl 2025 10:33 Í dag hefur ungt fólk aðgang að öllum heiminum í lófa sínum. Með síma í höndunum 24/7 eru þau stöðugt tengd við allt! – einnig allt það versta sem internetið hefur uppá að bjóða. Samfélagsmiðlar, spjallforrit og samskiptahættir ungs fólks hafa þróast á ógnarhraða, og eitt af því sem oft fer fram hjá foreldrum og forráðamönnum er hvernig tákn, emojis og skammstafanir eru notuð til að senda duldar skilaboð. Því miður er það staðreynd að í dag nota netglæpamenn, barnaníðingar og fíkniefnasalar emojis og skammstafanir til að komast í samband við börn og ungmenni. Þess vegna er nauðsynlegt að foreldrar og forráðamenn fræðist um þetta og séu meðvitaðir um merkingu sumra tákna og orðasambanda sem notuð eru í samskiptum á netinu. 🔍 Hvað eru börnin okkar að tala um á netinu? Unglingar í dag eru hluti af stafrænum heimi þar sem þeir hafa þróað sína eigin tjáningu. Fyrir foreldra og fullorðna er oft erfitt að átta sig á því hvað þessi tákn og orð þýða í raun og veru. Það sem lítur út fyrir að vera saklaus emoji getur í raun haft duldar merkingar – sumar hættulegar. Í gegnum rannsóknir hafa lögregluyfirvöld eins og Ástralska alríkislögreglan (AFP) og Bandaríska fíkniefnalögreglan (DEA) varað við notkun emojis í ólöglegum tilgangi. Þessar upplýsingar eru ekki ætlaðar til að hræða foreldra heldur til að fræða og gera þeim kleift að grípa inn í ef nauðsynlegt er. 🚨 Börn eru ekki tilbúin fyrir allan heiminn í lófanum Börn og unglingar eru í stöðugri þroskaþróun. Heilinn þeirra er enn að mótast og þau eiga erfitt með að skilja langtímaafleiðingar eigin hegðunar. Þau eru líka auðveld skotmörk fyrir þá sem vilja misnota þau. Það sem var einu sinni lokaður heimur barna og unglinga – þar sem þau gátu leikið sér úti og lifað barnæsku sinni – er nú aðgengilegur öllum sem vilja ná til þeirra. Með aðeins einni snertingu á skjá geta þau lent í samskiptum við fullorðna einstaklinga sem hafa alls ekki góðar fyrirætlanir. Við sjáum í samfélaginu í dag að börn verða fyrir áreiti, ofbeldi og hafa aðgengi að óheilbrigðum hugmyndum og samskiptum á netinu. Þau eru orðin ónæm fyrir hlutum sem ættu að vekja viðbrögð. Þau sjá ofbeldi, klám og eiturlyf á netinu, alla daga sem verður til þess að þeim finnst eins og það sé ekkert mál, og eru því orðin ónæm fyrir flest öllu. Því oftar sem þú sérð eitthvað, því minni áhrif hefur það á mann og þú venst því. Hér áður fyrr var maður sjálfur sendur inn í herbergið sitt þegar ofbeldi eða óheilbrigðir hlutir birtust í fréttatímanum, en nú hafa ungmennin okkar aðgengi að þessu alla daga, alltaf. Við vitum ekkert hvernig “algorithmin” þeirra er í tækjunum. Hvað eru þau að sjá? Og erum við að tala við þau um þetta? 🚨 Dulin merking emojis – hvað ættu foreldrar að vita? Hér eru nokkur dæmi um hvernig ákveðin emojis eru notuð í vafasömum tilgangi á netinu: Fíkniefnatengd notkun Emoji Merking 🍁 Maríjúana 💊 Lyfseðilsskyld lyf (Xanax, Oxycodone) ❄️ Kókaín 🍄 Ofskynjunarsveppir 🔌 Fíkniefnasali (tengiliður) 🚀 Sterk áhrif / eiturlyf með mikinn styrk 🏴☠️ Heróín 🐴 Ketamín 🎈 Nitrous Oxide (gleðigas) Kynferðisleg merking emojis Emoji Merking 🍆 Karlkyns kynfæri 🍑 Rass 🌮 Kvenkyns kynfæri 👅 Munnmök 💦 Kynferðisleg örvun / fullnæging 🔥 Aðlöðun / kynferðislegt spennandi 🍕 Barnaklám 🌽 Klám Emojis notuð í kynferðislega áreitni og mansali Emoji Merking 🍭 Vísun í börn og misnotkun 🛑🍬 "Stöðva og nammi" – notað til að lokka börn 🐻 "Bear" – notað af fullorðnum sem laðast að börnum 🆘 Dulinn samskiptakóði á netinu – skammstafanir sem geta bent til hættu Á samfélagsmiðlum og spjallforritum eins og Snapchat, Telegram, TikTok og Instagram nota ungmenni skammstafanir sem foreldrar gætu ekki áttað sig á. Hér eru nokkur dæmi: Skammstöfun Merking CD9 eða Code 9 Foreldrar eru nálægt DNI Ekki eiga í samskiptum (viðvörun um kynferðislegt efni fyrir undir 18) DM;HS Skiptir ekki máli; hafði kynmök DPW "D*** myndir velkomnar" (Typpamyndir velkomnar) Down in the DM Nota einkaskilaboð til að biðja um nektarmyndir GNRN Farðu úr fötunum núna! (Get Naked Right Now) GNOC Vertu nakin í myndavélinni (Get Naked On Camera) LMIRL Hittumst í raunveruleikanum (Let's meet in real life) LMP Líkaðu við myndina mína (Like my pic) NIFOC Nakinn fyrir framan tölvu NP4NP Nektarmynd fyrir nektarmynd PIR Foreldri í herberginu POS Foreldri yfir öxl Rule 34 Hvers kyns efni getur verið gert klámfengið Sneaky Link Leynilegt kynferðislegt samband Smash Að stunda kynlíf án skuldbindinga TDTM Talaðu “dirty” við mig 1174 Klúbbur fyrir nektardans 143 Ég elska þig 9 Foreldri að fylgjast með 🔴 Hvað geta foreldrar gert? 🔴 Það er á okkar ábyrgð að vernda börnin okkar Við getum ekki komið í veg fyrir að börnin okkar séu á netinu, en við getum verndað þau með því að fræða þau og vera til staðar fyrir þau. Netið er ekki að fara neitt, og það er ekki raunhæft að fjarlægja snjallsíma úr lífi barna í dag. En það sem við getum gert er að vera vakandi og fræða okkur um það sem þau eru að sjá, heyra og segja. Börn þurfa foreldra sem hlusta, sem spyrja spurninga og sem skilja heiminn sem þau lifa í. Ef við lærum tungumálið þeirra getum við verndað þau betur. Hér eru nokkur skref sem foreldrar og forráðamenn geta tekið: Hlustum á börnin okkar. Verum vakandi. Það gæti bjargað lífi þeirra. ✅ Fylgjast með – Veistu hvaða forrit barnið þitt notar? Fylgstu með skyndilegum breytingum í hegðun þeirra. ✅ Tala við börnin – Eitt stærsta vandamálið er að börn eru hrædd við að tala við foreldra sína af ótta við að missa aðgang að símanum sínum. Tryggðu að þau viti að þau geta komið til þín. ✅ Kynna sér netöryggi – Lærðu um persónuverndarstillingar, lokað spjall og hvernig forrit virka. ✅ Setja reglur – Útskýrðu að netið er ekki einkarými og að þau ættu aldrei að senda eða taka við óviðeigandi myndum. ✅ Vera á varðbergi – Ef barnið þitt notar skammstafanir sem þú þekkir ekki eða er að tala við óþekkta aðila á netinu, ættir þú að skoða það nánar. 🔚 Niðurstaða Við lifum í heimi þar sem börn og unglingar eru stöðugt í sambandi við umheiminn. Það er hræðilegt að hugsa til þess að þau sjái oft allt það versta á internetinu og að þau séu að verða ónæm fyrir óheilbrigðum áhrifum. Þess vegna er mikilvægt að við sem fullorðnir fræðum okkur, fylgjumst með og tökum virkan þátt í stafrænu lífi þeirra. 👀 Hafðu auga með emojis – það sem virðist saklaust getur verið eitthvað allt annað. 🚨📢 Dreifðu þessari grein og hjálpaðu öðrum að vera meðvitaðir um hvað er raunverulega að gerast á netinu. Höfundur er grunnskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Grunnskólar Samfélagsmiðlar Símanotkun barna Mest lesið Ferðamenn: Vanmetnir skattgreiðendur í íslensku hagkerfi Þórir Garðarsson Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir Skoðun Endurnýjun hugarfarsins Bjarni Karlsson Skoðun Við höfum ekki efni á tvískinnungi SFS Vala Árnadóttir Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Góð vísa... Ole Anton Bieltvedt Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Lýðræði og framtíð RÚV: Tími til breytinga? Erling Valur Ingason skrifar Skoðun 5.maí Alþjóðadagur ljósmæðra Unnur Berglind Friðriksdóttir skrifar Skoðun Endurnýjun hugarfarsins Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ferðamenn: Vanmetnir skattgreiðendur í íslensku hagkerfi Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Góð vísa... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á tvískinnungi SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað getum við lært af Víetnamstríðinu? Einar Magnússon skrifar Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Í dag hefur ungt fólk aðgang að öllum heiminum í lófa sínum. Með síma í höndunum 24/7 eru þau stöðugt tengd við allt! – einnig allt það versta sem internetið hefur uppá að bjóða. Samfélagsmiðlar, spjallforrit og samskiptahættir ungs fólks hafa þróast á ógnarhraða, og eitt af því sem oft fer fram hjá foreldrum og forráðamönnum er hvernig tákn, emojis og skammstafanir eru notuð til að senda duldar skilaboð. Því miður er það staðreynd að í dag nota netglæpamenn, barnaníðingar og fíkniefnasalar emojis og skammstafanir til að komast í samband við börn og ungmenni. Þess vegna er nauðsynlegt að foreldrar og forráðamenn fræðist um þetta og séu meðvitaðir um merkingu sumra tákna og orðasambanda sem notuð eru í samskiptum á netinu. 🔍 Hvað eru börnin okkar að tala um á netinu? Unglingar í dag eru hluti af stafrænum heimi þar sem þeir hafa þróað sína eigin tjáningu. Fyrir foreldra og fullorðna er oft erfitt að átta sig á því hvað þessi tákn og orð þýða í raun og veru. Það sem lítur út fyrir að vera saklaus emoji getur í raun haft duldar merkingar – sumar hættulegar. Í gegnum rannsóknir hafa lögregluyfirvöld eins og Ástralska alríkislögreglan (AFP) og Bandaríska fíkniefnalögreglan (DEA) varað við notkun emojis í ólöglegum tilgangi. Þessar upplýsingar eru ekki ætlaðar til að hræða foreldra heldur til að fræða og gera þeim kleift að grípa inn í ef nauðsynlegt er. 🚨 Börn eru ekki tilbúin fyrir allan heiminn í lófanum Börn og unglingar eru í stöðugri þroskaþróun. Heilinn þeirra er enn að mótast og þau eiga erfitt með að skilja langtímaafleiðingar eigin hegðunar. Þau eru líka auðveld skotmörk fyrir þá sem vilja misnota þau. Það sem var einu sinni lokaður heimur barna og unglinga – þar sem þau gátu leikið sér úti og lifað barnæsku sinni – er nú aðgengilegur öllum sem vilja ná til þeirra. Með aðeins einni snertingu á skjá geta þau lent í samskiptum við fullorðna einstaklinga sem hafa alls ekki góðar fyrirætlanir. Við sjáum í samfélaginu í dag að börn verða fyrir áreiti, ofbeldi og hafa aðgengi að óheilbrigðum hugmyndum og samskiptum á netinu. Þau eru orðin ónæm fyrir hlutum sem ættu að vekja viðbrögð. Þau sjá ofbeldi, klám og eiturlyf á netinu, alla daga sem verður til þess að þeim finnst eins og það sé ekkert mál, og eru því orðin ónæm fyrir flest öllu. Því oftar sem þú sérð eitthvað, því minni áhrif hefur það á mann og þú venst því. Hér áður fyrr var maður sjálfur sendur inn í herbergið sitt þegar ofbeldi eða óheilbrigðir hlutir birtust í fréttatímanum, en nú hafa ungmennin okkar aðgengi að þessu alla daga, alltaf. Við vitum ekkert hvernig “algorithmin” þeirra er í tækjunum. Hvað eru þau að sjá? Og erum við að tala við þau um þetta? 🚨 Dulin merking emojis – hvað ættu foreldrar að vita? Hér eru nokkur dæmi um hvernig ákveðin emojis eru notuð í vafasömum tilgangi á netinu: Fíkniefnatengd notkun Emoji Merking 🍁 Maríjúana 💊 Lyfseðilsskyld lyf (Xanax, Oxycodone) ❄️ Kókaín 🍄 Ofskynjunarsveppir 🔌 Fíkniefnasali (tengiliður) 🚀 Sterk áhrif / eiturlyf með mikinn styrk 🏴☠️ Heróín 🐴 Ketamín 🎈 Nitrous Oxide (gleðigas) Kynferðisleg merking emojis Emoji Merking 🍆 Karlkyns kynfæri 🍑 Rass 🌮 Kvenkyns kynfæri 👅 Munnmök 💦 Kynferðisleg örvun / fullnæging 🔥 Aðlöðun / kynferðislegt spennandi 🍕 Barnaklám 🌽 Klám Emojis notuð í kynferðislega áreitni og mansali Emoji Merking 🍭 Vísun í börn og misnotkun 🛑🍬 "Stöðva og nammi" – notað til að lokka börn 🐻 "Bear" – notað af fullorðnum sem laðast að börnum 🆘 Dulinn samskiptakóði á netinu – skammstafanir sem geta bent til hættu Á samfélagsmiðlum og spjallforritum eins og Snapchat, Telegram, TikTok og Instagram nota ungmenni skammstafanir sem foreldrar gætu ekki áttað sig á. Hér eru nokkur dæmi: Skammstöfun Merking CD9 eða Code 9 Foreldrar eru nálægt DNI Ekki eiga í samskiptum (viðvörun um kynferðislegt efni fyrir undir 18) DM;HS Skiptir ekki máli; hafði kynmök DPW "D*** myndir velkomnar" (Typpamyndir velkomnar) Down in the DM Nota einkaskilaboð til að biðja um nektarmyndir GNRN Farðu úr fötunum núna! (Get Naked Right Now) GNOC Vertu nakin í myndavélinni (Get Naked On Camera) LMIRL Hittumst í raunveruleikanum (Let's meet in real life) LMP Líkaðu við myndina mína (Like my pic) NIFOC Nakinn fyrir framan tölvu NP4NP Nektarmynd fyrir nektarmynd PIR Foreldri í herberginu POS Foreldri yfir öxl Rule 34 Hvers kyns efni getur verið gert klámfengið Sneaky Link Leynilegt kynferðislegt samband Smash Að stunda kynlíf án skuldbindinga TDTM Talaðu “dirty” við mig 1174 Klúbbur fyrir nektardans 143 Ég elska þig 9 Foreldri að fylgjast með 🔴 Hvað geta foreldrar gert? 🔴 Það er á okkar ábyrgð að vernda börnin okkar Við getum ekki komið í veg fyrir að börnin okkar séu á netinu, en við getum verndað þau með því að fræða þau og vera til staðar fyrir þau. Netið er ekki að fara neitt, og það er ekki raunhæft að fjarlægja snjallsíma úr lífi barna í dag. En það sem við getum gert er að vera vakandi og fræða okkur um það sem þau eru að sjá, heyra og segja. Börn þurfa foreldra sem hlusta, sem spyrja spurninga og sem skilja heiminn sem þau lifa í. Ef við lærum tungumálið þeirra getum við verndað þau betur. Hér eru nokkur skref sem foreldrar og forráðamenn geta tekið: Hlustum á börnin okkar. Verum vakandi. Það gæti bjargað lífi þeirra. ✅ Fylgjast með – Veistu hvaða forrit barnið þitt notar? Fylgstu með skyndilegum breytingum í hegðun þeirra. ✅ Tala við börnin – Eitt stærsta vandamálið er að börn eru hrædd við að tala við foreldra sína af ótta við að missa aðgang að símanum sínum. Tryggðu að þau viti að þau geta komið til þín. ✅ Kynna sér netöryggi – Lærðu um persónuverndarstillingar, lokað spjall og hvernig forrit virka. ✅ Setja reglur – Útskýrðu að netið er ekki einkarými og að þau ættu aldrei að senda eða taka við óviðeigandi myndum. ✅ Vera á varðbergi – Ef barnið þitt notar skammstafanir sem þú þekkir ekki eða er að tala við óþekkta aðila á netinu, ættir þú að skoða það nánar. 🔚 Niðurstaða Við lifum í heimi þar sem börn og unglingar eru stöðugt í sambandi við umheiminn. Það er hræðilegt að hugsa til þess að þau sjái oft allt það versta á internetinu og að þau séu að verða ónæm fyrir óheilbrigðum áhrifum. Þess vegna er mikilvægt að við sem fullorðnir fræðum okkur, fylgjumst með og tökum virkan þátt í stafrænu lífi þeirra. 👀 Hafðu auga með emojis – það sem virðist saklaust getur verið eitthvað allt annað. 🚨📢 Dreifðu þessari grein og hjálpaðu öðrum að vera meðvitaðir um hvað er raunverulega að gerast á netinu. Höfundur er grunnskólakennari.
Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun
Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun