Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason og Pálmi Viðar Snorrason skrifa 29. apríl 2025 16:30 Boðað kílómetragjald byggist á þeirri reglu að þeir greiði sem njóti eins og í núgildandi kerfi við dælu. Það virðist einfalt og sanngjarnt en í tilfelli bílaleiga verður markmiðið langsótt. Í rauninni er það svo að það eru leigjendur bílaleigubíla sem nýta vegina en ekki bílaleigurnar sjálfar. Aftur á móti í tilfelli bílaleiga er kílómetragjaldið lagt á eiganda ökutækisins þar sem þær þurfa að reyna að innheimta kostnað gjaldsins frá viðskiptavinum sínum með íþyngjandi hætti. Varanleg skattlagning á bílaleigur gæti orðið allt að tveir milljarðar árlega Núverandi kerfi, þar sem innheimt er við dælu af bílum sem nota tiltekna orkugjafa, er sanngjarnt enda greiða þeir sem nýta vegina. Að óbreyttu uppfyllir nýtt kerfi ekki þær kröfur að vera einfalt og sanngjarnt. Áætlað er að leigjendur bílaleigubíla aki allt að einum milljarði kílómetra á ári. Innheimtuhlutfall kílómetragjalds af vistvænum bílum hefur verið um 70%. Af fyrrgreindu má ætla að árlegur kostnaður bílaleiga af kílómetragjaldinu verði í kringum 2 milljarðar króna. Er því um að ræða viðbótarskattlagningu á mikilvægan hlekk í starfsemi ferðaþjónustunnar. Samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar lögð að veði Þegar einstaklingar hafa hug á að bóka sér ferðalag til Íslands bera þeir eðli málsins samkvæmt saman heildarkostnað Íslandsfarar við ferðalög til annarra landa. Einfaldleiki og fyrirsjáanleiki í verðlagningu skiptir því sköpum. Viðvarandi óvissa eða ófyrirsjáanlegar verðhækkanir vegna flókinna og íþyngjandi skatta geta hæglega fælt ferðamenn frá Íslandi og til annarra áfangastaða. Fyrir áfangastað eins og Ísland sem nú þegar er hlutfallslega dýr í alþjóðlegum samanburði mun kílómetragjald skerða samkeppnishæfni íslenskrar ferðaþjónustu enn frekar. Kílómetragjaldið mun kosta bílaleigur um 3 milljarða króna Ef kílómetragjaldið tekur gildi á miðju sumri, á háannatíma ferðaþjónustunnar, munu bílaleigur fá reikning vegna aksturs sem ekki er hægt að innheimta afturvirkt af þegar staðfestum bókunum. Bílaleigur þurfa að koma upplýsingum til viðskiptavina með a.m.k. 12 mánaða fyrirvara annars er hætta á að gjaldið falli á bílaleigurnar sjálfar. Ferðaskrifstofur og erlendir söluaðilar hafa þegar tilkynnt að þeir muni ekki innheimta kílómetragjald, með svo skömmum fyrirvara og hafa varað við mögulegum málsóknum. Til viðbótar kemur talsverður kostnaður við tæknilega innleiðingu, nýja ferla og upplýsingagjöf. Því er ljóst að kílómetragjald, lagt á með engum fyrirvara í sumar mun líklega kosta bílaleigur um 3 milljarða króna á þessu ári. Þeir milljarðar greiðast beint úr rekstri fyrirtækjanna sjálfra þar sem ekki verður hægt að innheimta af notandanum, leigjanda bílaleigubílsins, sem á að greiða samkvæmt markmiðum frumvarpsins. Gildistaka kílómetragjalds 1. júlí 2025 er óraunhæf Í umsögnum Samtaka ferðaþjónustunnar, Bílgreinasambandsins, Samtaka atvinnulífsins, Félags atvinnurekenda, SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og fleiri aðila er skýrt tekið fram að frumvarpið geri ekki ráð fyrir eðlilegum aðlögunartíma og að innleiðing þess á háannatíma sé óskynsamleg. Allt þrátt fyrir varnarorð meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar í nefndaráliti með frávísunartillögu 12. nóvember 2024 þar sem frumvarpinu til laga um kílómetragjald á ökutæki var vísað aftur til ríkisstjórnarinnar. Nefndin lagði til að því yrði frávísað þar sem skortur væri á samráði og áhrifamati og áréttaði einnig að kerfisbreyting af þessari stærðargráðu þurfi að byggja á víðtækri sátt og undirbúningi. Þessum fyrirmælum nefndarinnar hefur ekki verið fullnægt enda var frumvarpið lagt fram nær óbreytt á núverandi þingi. Alþingi þarf að koma til móts við bílaleigur Nú hefur Alþingi lagt fram sérlausn fyrir bílaleigur með svokölluðu daggjaldi sem er gott og vel og nauðsynlegt að slík heimild verði til staðar. Það er mikilvægt að bílaleigur eigi þess kost að geta lagt á daggjald þannig að þá sé vitað fyrirfram hvað leiga á bíl kostar og það innheimt við upphaf leigutíma viðskiptavina eða áður en hann hefst. Ýmsir annmarkar eru hins vegar á útfærslu daggjaldsins auk þess sem fjárhæð þess er ekki raunhæf og úr því þarf að bæta. Það er vel hægt ef viljinn er fyrir hendi, án þess að ríkissjóður verði af tekjum eða markmiðum frumvarpsins sé ógnað. Viljann skortir ekki hjá bílaleigum um að finna ásættanlega lausn. Alþingi þarf að skerast í leikinn, tryggja betri útfærslu kílómetragjaldsins og fyrirsjáanleika í rekstrarumhverfi bílaleiga. Frestun á gildistöku kílómetragjaldsins er eini raunhæfi kosturinn Ítrekað hefur verið bent á að ferðaþjónustan verðleggi þjónustu sína með 12 til 18 mánaða fyrirvara, þrátt fyrir það er enginn raunhæfur aðlögunartími í frumvarpinu. Það skortir einfaldlega grundvöll til að innleiða þessa nýju gjaldtöku sem hefur áhrif á alla notendur vegakerfisins þvert á atvinnugreinar. Frestun gildistöku og vandaður undirbúningur er ekki spurning um að vera með eða á móti kílómetragjaldinu. Það er spurning um ábyrga stjórnsýslu, virðingu fyrir atvinnulífinu, neytendum í landinu og þeim ferðamönnum sem sækja landið heim. Jóhannes Þór Skúlason er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Pálmi Viðar Snorrason er formaður bílaleigunefndar SAF. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðaþjónusta Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Sjá meira
Boðað kílómetragjald byggist á þeirri reglu að þeir greiði sem njóti eins og í núgildandi kerfi við dælu. Það virðist einfalt og sanngjarnt en í tilfelli bílaleiga verður markmiðið langsótt. Í rauninni er það svo að það eru leigjendur bílaleigubíla sem nýta vegina en ekki bílaleigurnar sjálfar. Aftur á móti í tilfelli bílaleiga er kílómetragjaldið lagt á eiganda ökutækisins þar sem þær þurfa að reyna að innheimta kostnað gjaldsins frá viðskiptavinum sínum með íþyngjandi hætti. Varanleg skattlagning á bílaleigur gæti orðið allt að tveir milljarðar árlega Núverandi kerfi, þar sem innheimt er við dælu af bílum sem nota tiltekna orkugjafa, er sanngjarnt enda greiða þeir sem nýta vegina. Að óbreyttu uppfyllir nýtt kerfi ekki þær kröfur að vera einfalt og sanngjarnt. Áætlað er að leigjendur bílaleigubíla aki allt að einum milljarði kílómetra á ári. Innheimtuhlutfall kílómetragjalds af vistvænum bílum hefur verið um 70%. Af fyrrgreindu má ætla að árlegur kostnaður bílaleiga af kílómetragjaldinu verði í kringum 2 milljarðar króna. Er því um að ræða viðbótarskattlagningu á mikilvægan hlekk í starfsemi ferðaþjónustunnar. Samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar lögð að veði Þegar einstaklingar hafa hug á að bóka sér ferðalag til Íslands bera þeir eðli málsins samkvæmt saman heildarkostnað Íslandsfarar við ferðalög til annarra landa. Einfaldleiki og fyrirsjáanleiki í verðlagningu skiptir því sköpum. Viðvarandi óvissa eða ófyrirsjáanlegar verðhækkanir vegna flókinna og íþyngjandi skatta geta hæglega fælt ferðamenn frá Íslandi og til annarra áfangastaða. Fyrir áfangastað eins og Ísland sem nú þegar er hlutfallslega dýr í alþjóðlegum samanburði mun kílómetragjald skerða samkeppnishæfni íslenskrar ferðaþjónustu enn frekar. Kílómetragjaldið mun kosta bílaleigur um 3 milljarða króna Ef kílómetragjaldið tekur gildi á miðju sumri, á háannatíma ferðaþjónustunnar, munu bílaleigur fá reikning vegna aksturs sem ekki er hægt að innheimta afturvirkt af þegar staðfestum bókunum. Bílaleigur þurfa að koma upplýsingum til viðskiptavina með a.m.k. 12 mánaða fyrirvara annars er hætta á að gjaldið falli á bílaleigurnar sjálfar. Ferðaskrifstofur og erlendir söluaðilar hafa þegar tilkynnt að þeir muni ekki innheimta kílómetragjald, með svo skömmum fyrirvara og hafa varað við mögulegum málsóknum. Til viðbótar kemur talsverður kostnaður við tæknilega innleiðingu, nýja ferla og upplýsingagjöf. Því er ljóst að kílómetragjald, lagt á með engum fyrirvara í sumar mun líklega kosta bílaleigur um 3 milljarða króna á þessu ári. Þeir milljarðar greiðast beint úr rekstri fyrirtækjanna sjálfra þar sem ekki verður hægt að innheimta af notandanum, leigjanda bílaleigubílsins, sem á að greiða samkvæmt markmiðum frumvarpsins. Gildistaka kílómetragjalds 1. júlí 2025 er óraunhæf Í umsögnum Samtaka ferðaþjónustunnar, Bílgreinasambandsins, Samtaka atvinnulífsins, Félags atvinnurekenda, SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og fleiri aðila er skýrt tekið fram að frumvarpið geri ekki ráð fyrir eðlilegum aðlögunartíma og að innleiðing þess á háannatíma sé óskynsamleg. Allt þrátt fyrir varnarorð meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar í nefndaráliti með frávísunartillögu 12. nóvember 2024 þar sem frumvarpinu til laga um kílómetragjald á ökutæki var vísað aftur til ríkisstjórnarinnar. Nefndin lagði til að því yrði frávísað þar sem skortur væri á samráði og áhrifamati og áréttaði einnig að kerfisbreyting af þessari stærðargráðu þurfi að byggja á víðtækri sátt og undirbúningi. Þessum fyrirmælum nefndarinnar hefur ekki verið fullnægt enda var frumvarpið lagt fram nær óbreytt á núverandi þingi. Alþingi þarf að koma til móts við bílaleigur Nú hefur Alþingi lagt fram sérlausn fyrir bílaleigur með svokölluðu daggjaldi sem er gott og vel og nauðsynlegt að slík heimild verði til staðar. Það er mikilvægt að bílaleigur eigi þess kost að geta lagt á daggjald þannig að þá sé vitað fyrirfram hvað leiga á bíl kostar og það innheimt við upphaf leigutíma viðskiptavina eða áður en hann hefst. Ýmsir annmarkar eru hins vegar á útfærslu daggjaldsins auk þess sem fjárhæð þess er ekki raunhæf og úr því þarf að bæta. Það er vel hægt ef viljinn er fyrir hendi, án þess að ríkissjóður verði af tekjum eða markmiðum frumvarpsins sé ógnað. Viljann skortir ekki hjá bílaleigum um að finna ásættanlega lausn. Alþingi þarf að skerast í leikinn, tryggja betri útfærslu kílómetragjaldsins og fyrirsjáanleika í rekstrarumhverfi bílaleiga. Frestun á gildistöku kílómetragjaldsins er eini raunhæfi kosturinn Ítrekað hefur verið bent á að ferðaþjónustan verðleggi þjónustu sína með 12 til 18 mánaða fyrirvara, þrátt fyrir það er enginn raunhæfur aðlögunartími í frumvarpinu. Það skortir einfaldlega grundvöll til að innleiða þessa nýju gjaldtöku sem hefur áhrif á alla notendur vegakerfisins þvert á atvinnugreinar. Frestun gildistöku og vandaður undirbúningur er ekki spurning um að vera með eða á móti kílómetragjaldinu. Það er spurning um ábyrga stjórnsýslu, virðingu fyrir atvinnulífinu, neytendum í landinu og þeim ferðamönnum sem sækja landið heim. Jóhannes Þór Skúlason er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Pálmi Viðar Snorrason er formaður bílaleigunefndar SAF.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun