Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar 24. júní 2025 12:46 Við búum í heimi sem breytist á ógnarhraða, samfélagi þar sem álag, hraði og áreiti er normið. Margar vísbendingar eru um að geðheilsa barna og ungmenna fari versnandi og að tíðni ofbeldis meðal ungmenna hafi aukist. Hegðun barna á sér oft rót í undirliggjandi vanlíðan, skertri félagsfærni og tengslarofi, hún er sjaldnast tilviljunarkennd heldur viðbragð við óuppfylltum þörfum í umhverfi þeirra. Við verðum því að staldra við. Við þurfum að endurvekja skilninginn á því hvað það þýðir að vera manneskja. Hvað það þýðir að vera hamingjusöm og farsæl manneskja. Tengsl – lykillinn að hamingju Í streitu og áreiti hversdagsins höfum við misst tenginguna við innri rödd okkar, tilfinningarnar og sjálfan tilganginn. Við höfum jafnvel gleymt því hvernig það er að vera í hlýju og kærleik við aðra manneskju, við okkur sjálf eða við náttúruna. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt að góð tengsl við okkur sjálf, aðra og umhverfið eru meðal sterkustu forspárþátta hamingju. Það kallar á að við endurhugsum hvernig við skilgreinum hamingju og hvað við viljum kenna börnunum okkar. Við þurfum að afbyggja gamlar hugmyndir vestrænnar sældarhyggju, sem virðist vera rotin og gömul hegðunarmynstur okkar vestrænna þjóða þar sem hamingja er metin út frá neyslu, samanburði og yfirborðslegum árangri. Í menningu þar sem við keppumst um að vera meira, eiga flottustu bílana og merkjavörurnar gleymum við að ódauðlaugu hlutirnir sem við freistumst til að kaupa leggja ekkert marktækt til hamingju okkar. Hugmyndin um að hamingja felist í því að eignast sífellt meira, stærra og dýrara er villandi tálsýn. Þó neysla geti veitt skammvinna ánægju, hefur hún lítil áhrif á djúpstæða og varanlega hamingju. Það sem raunverulega nærir okkur og veitir okkur hamingju eru óáþreifanleg gæði, hlý tengsl, nánd og innri kyrrð. Lykillinn liggur í menntun í félags- og tilfinningafærni Í grunnskólanámskrá Finnlands, sem margir líta til sem fyrirmynd, er félags- og tilfinningafærni hluti af kjarna menntunar. Lögð er sérstök áhersla á velsæld (e.well-being), samkennd, sjálfsvitund og tilfinningastjórnun. Það er engin tilviljun að Finnland hefur verið í efsta sæti World Happiness Report í sjö ár í röð, þar sem samfélagið byggir á hugmyndinni um heildræna vellíðan, ekki eingöngu mælda í árangri, heldur í líðan og tengslum. Með því að kenna börnum okkar hvað felst í því að vera farsæl manneskja – að vera tilfinningalega meðvituð og tengd – þá hjálpum við þeim að lifa heilbrigðara og hamingjusamara lífi. Við eigum að kenna þeim að hlusta á eigin mennsku. Að þekkja tilfinningar sínar, mæta þeim með kærleika og góðvild og læra leiðir til að takast á við erfiðar aðstæður með sjálfsumhyggju. Það er mikilvægt að leiða börn inn í heim jákvæðrar hugsunar, því þannig læra þau að treysta á eigin styrk, takast á við hindranir og finna meira jafnvægi og gleði í daglegu lífi. Þegar börn temja sér þann hugsunarhátt að áskoranir séu ekki hindranir heldur tækifæri til vaxtar, þróa þau með sér viðhorf sem styður við seiglu, trú á eigin getu og getu til að sækjast eftir árangri á eigin forsendum. Lífið býður upp á alls kyns reynslu og ekki er alltaf auðvelt að halda jákvæðu hugarfari þegar á móti blæs. Þá skiptir miklu máli að þjálfa hugrekki tilfinninganna og að leyfa sér að finna, setja orð á og skilja tilfinningarnar sem búa innra með okkur. Með því styrkjum við innsæi okkar og færni til að takast á við tilveruna af samkennd og sjálfstrausti. Í kjarnann snýst þetta um að efla félags- og tilfinningafærni barna okkar, færni sem er í raun undirstaðan að vellíðan, tengslum og árangri í lífinu. Samfélagið byrjar hjá okkur sjálfum Samfélagið er skapað af fólkinu sem það byggir. Halla Tómasdóttir forseti og frábær fyrirmynd, hefur einmitt minnt okkur á mikilvægi þess að setja ljósið á eigin líðan og nærveru. Með því leggjum við okkar af mörkum til heilbrigðs og sammannlegs samfélags. Hlustum á eigin mennsku og finnum aftur taktinn sem heiminum var aldrei ætlað að missa – takt náttúrunnar, kærleikans og tengsla. Hægjum á. Verum meðvituð. Verum tengd og gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik í lífi barnanna okkar. Höfundur er náms- og starfsráðgjafi, með MA-diploma í jákvæðri sálfræði, jóga- og núvitundarkennari og eigandi Eirð náttúruhús, eird.is Heimildaskrá Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13(1), 81–84. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00415 Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books. Sótt af https://asantelim.wordpress.com/wp-content/uploads/2018/05/daniel-goleman-emotional-intelligence.pdf Helliwell, J. F., Layard, R., Sachs, J. D., De Neve, J.-E., Aknin, L. B., & Wang, S. (ritstj.). (2025). World Happiness Report 2025. Wellbeing Research Centre, Háskólinn í Oxford. Sótt af https://worldhappiness.report/ed/2025/ King, L. A., & Napa, C. K. (1998). What makes a life good? Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 156–165. Sótt af: https://doi.org/ 10.1037/0022-3514.75.1.156 Mäkinen, T., Virtanen, A., & Kostiainen, E. (2024). Social and Emotional Learning in Finnish Physical Education Teacher Education. Journal of Teaching in Physical Education. Sótt af: https://doi.org/10.1123/jtpe.2024-0120 Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68 Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Halldór 27.03.2024 Halldór Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Samúel Karl Ólason,Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Samúel Karl Ólason,Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Sjá meira
Við búum í heimi sem breytist á ógnarhraða, samfélagi þar sem álag, hraði og áreiti er normið. Margar vísbendingar eru um að geðheilsa barna og ungmenna fari versnandi og að tíðni ofbeldis meðal ungmenna hafi aukist. Hegðun barna á sér oft rót í undirliggjandi vanlíðan, skertri félagsfærni og tengslarofi, hún er sjaldnast tilviljunarkennd heldur viðbragð við óuppfylltum þörfum í umhverfi þeirra. Við verðum því að staldra við. Við þurfum að endurvekja skilninginn á því hvað það þýðir að vera manneskja. Hvað það þýðir að vera hamingjusöm og farsæl manneskja. Tengsl – lykillinn að hamingju Í streitu og áreiti hversdagsins höfum við misst tenginguna við innri rödd okkar, tilfinningarnar og sjálfan tilganginn. Við höfum jafnvel gleymt því hvernig það er að vera í hlýju og kærleik við aðra manneskju, við okkur sjálf eða við náttúruna. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt að góð tengsl við okkur sjálf, aðra og umhverfið eru meðal sterkustu forspárþátta hamingju. Það kallar á að við endurhugsum hvernig við skilgreinum hamingju og hvað við viljum kenna börnunum okkar. Við þurfum að afbyggja gamlar hugmyndir vestrænnar sældarhyggju, sem virðist vera rotin og gömul hegðunarmynstur okkar vestrænna þjóða þar sem hamingja er metin út frá neyslu, samanburði og yfirborðslegum árangri. Í menningu þar sem við keppumst um að vera meira, eiga flottustu bílana og merkjavörurnar gleymum við að ódauðlaugu hlutirnir sem við freistumst til að kaupa leggja ekkert marktækt til hamingju okkar. Hugmyndin um að hamingja felist í því að eignast sífellt meira, stærra og dýrara er villandi tálsýn. Þó neysla geti veitt skammvinna ánægju, hefur hún lítil áhrif á djúpstæða og varanlega hamingju. Það sem raunverulega nærir okkur og veitir okkur hamingju eru óáþreifanleg gæði, hlý tengsl, nánd og innri kyrrð. Lykillinn liggur í menntun í félags- og tilfinningafærni Í grunnskólanámskrá Finnlands, sem margir líta til sem fyrirmynd, er félags- og tilfinningafærni hluti af kjarna menntunar. Lögð er sérstök áhersla á velsæld (e.well-being), samkennd, sjálfsvitund og tilfinningastjórnun. Það er engin tilviljun að Finnland hefur verið í efsta sæti World Happiness Report í sjö ár í röð, þar sem samfélagið byggir á hugmyndinni um heildræna vellíðan, ekki eingöngu mælda í árangri, heldur í líðan og tengslum. Með því að kenna börnum okkar hvað felst í því að vera farsæl manneskja – að vera tilfinningalega meðvituð og tengd – þá hjálpum við þeim að lifa heilbrigðara og hamingjusamara lífi. Við eigum að kenna þeim að hlusta á eigin mennsku. Að þekkja tilfinningar sínar, mæta þeim með kærleika og góðvild og læra leiðir til að takast á við erfiðar aðstæður með sjálfsumhyggju. Það er mikilvægt að leiða börn inn í heim jákvæðrar hugsunar, því þannig læra þau að treysta á eigin styrk, takast á við hindranir og finna meira jafnvægi og gleði í daglegu lífi. Þegar börn temja sér þann hugsunarhátt að áskoranir séu ekki hindranir heldur tækifæri til vaxtar, þróa þau með sér viðhorf sem styður við seiglu, trú á eigin getu og getu til að sækjast eftir árangri á eigin forsendum. Lífið býður upp á alls kyns reynslu og ekki er alltaf auðvelt að halda jákvæðu hugarfari þegar á móti blæs. Þá skiptir miklu máli að þjálfa hugrekki tilfinninganna og að leyfa sér að finna, setja orð á og skilja tilfinningarnar sem búa innra með okkur. Með því styrkjum við innsæi okkar og færni til að takast á við tilveruna af samkennd og sjálfstrausti. Í kjarnann snýst þetta um að efla félags- og tilfinningafærni barna okkar, færni sem er í raun undirstaðan að vellíðan, tengslum og árangri í lífinu. Samfélagið byrjar hjá okkur sjálfum Samfélagið er skapað af fólkinu sem það byggir. Halla Tómasdóttir forseti og frábær fyrirmynd, hefur einmitt minnt okkur á mikilvægi þess að setja ljósið á eigin líðan og nærveru. Með því leggjum við okkar af mörkum til heilbrigðs og sammannlegs samfélags. Hlustum á eigin mennsku og finnum aftur taktinn sem heiminum var aldrei ætlað að missa – takt náttúrunnar, kærleikans og tengsla. Hægjum á. Verum meðvituð. Verum tengd og gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik í lífi barnanna okkar. Höfundur er náms- og starfsráðgjafi, með MA-diploma í jákvæðri sálfræði, jóga- og núvitundarkennari og eigandi Eirð náttúruhús, eird.is Heimildaskrá Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13(1), 81–84. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00415 Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books. Sótt af https://asantelim.wordpress.com/wp-content/uploads/2018/05/daniel-goleman-emotional-intelligence.pdf Helliwell, J. F., Layard, R., Sachs, J. D., De Neve, J.-E., Aknin, L. B., & Wang, S. (ritstj.). (2025). World Happiness Report 2025. Wellbeing Research Centre, Háskólinn í Oxford. Sótt af https://worldhappiness.report/ed/2025/ King, L. A., & Napa, C. K. (1998). What makes a life good? Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 156–165. Sótt af: https://doi.org/ 10.1037/0022-3514.75.1.156 Mäkinen, T., Virtanen, A., & Kostiainen, E. (2024). Social and Emotional Learning in Finnish Physical Education Teacher Education. Journal of Teaching in Physical Education. Sótt af: https://doi.org/10.1123/jtpe.2024-0120 Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun