„Höfum aldrei þurft að hugsa um þetta áður“

Svarið við spurningunni er:

Þessir aðilar framleiða allir sólarorku með kerfum frá Alor.

„Framleiðsla rafmagns síðustu vikna með sólarorkukerfunum okkar jafnast á við ársnotkun sex meðalheimila á Íslandi.

Og með hækkandi raforkuverði og raforkuskorti, skiptir þetta miklu máli.“

Því þótt heimilin séu enn sem komið er ekki markhópur Alor, segir Linda að í raun létti það á kerfinu í heild sinni, þegar opinberir aðilar eða aðrir, til dæmis gagnaver, framleiðslufyrirtæki, bændur og stórnotendur á rafmagni, framleiða hluta rafmagns sjálfir með sólarorku.

„Því þá nota þeir auðvitað minna úr þessum sameiginlega potti,“ útskýrir Linda og bætir við:

„Mér finnst það líka vera að aukast að fyrirtæki séu að hafa samband við okkur vegna þess að þau vilja verða sjálfbærari. Líta á rafmagnsframleiðslu sem hluta af sinni samfélagslegu ábyrgð.“

Íslenska veðrið og tækifærin

Það er ekki hægt annað en að brosa út í annað, þegar Linda lýsir því að hafa alist upp við heitavatnskút og takmarkað heitt vatn.

Það var á sveitabæ í Skagafirði þar sem hún ólst upp. En Linda segir fjölskylduna einmitt hafa framleitt sitt eigið rafmagn með smávirkjun, því það var ekkert annað rafmagn á bænum sem var líka án hitaveitu.

„Ég varð því fljótt meðvituð um mikilvægi rafmagns og hvaða áhrif það hafði þegar hitadunkurinn tæmdist þegar ég var síðust í sturtu á jólunum,“ segir Linda og hlær.

En þótt framleiðsla með sólarorku sé orðin nokkuð þekkt víða erlendis, til dæmis í heitari löndum, liggur beinast við að spyrja; Hversu auðvelt er það að framleiða rafmagn í einhverjum mæli með sólarorku á Íslandi?

Linda segir þetta eðlilega spurningu.

„Fyrir það fyrsta skal það tekið fram að mjög mikil þróun hefur orðið á þeim búnaði og kerfum sem notuð eru fyrir sólarorkuframleiðslu.“

Nýsköpun Alor felist í raun í því að ná sem bestri og hagstæðustu framleiðslu á rafmagni, miðað við þau birtuskilyrði og veðurfar sem á Íslandi er auk bættrar orkunýtni.

Sem Linda segir alveg fela í sér ýmsa kosti líka.

„Sem dæmi má nefna að sólarsellum líður í raun betur í kulda en hita. Framleiðslan er meiri en í miklum hita.“

Það hafa dæmin sýnt frá svæðum sem líkja má við Ísland. Til dæmis í Norður Noregi þar sem nokkuð er um að rafmagn er framleitt með sólarorku. Og jafnvel á Svalbarða.

„Við fáum líka endurvarp frá snjónum og það hjálpar. En auðvitað dylst engum að yfir dimmustu mánuðina, er framleiðslugetan ekki mjög mikil.“

Á sumrin snýst staðan hins vegar við.

Því yfir björtustu sumarvikurnar hefur framleiðslan verið i gangi í allt að 20 klukkustundir á sólarhring.“

Geri aðrir betur!

Ragmagnskostnaður hækkar

Um þessar mundir er Alor að vinna í því að setja upp sitt fimmta sólarorkuver.

„Við horfum sérstaklega til svokallaðra kaldra svæða á Íslandi. Þar sem ýmiss starfsemi fyrirtækja, stofnana eða hjá bændum kallar á mikla rafmagnsnotkun og sömuleiðis hafa nokkur sveitarfélög verið að þreifa fyrir sér, hvernig þau gætu nýtt sér sólarorkuframleiðslu,“ segir Linda og útskýrir:

„Því með hækkandi raforkuverði er kostnaður við rafmagn einfaldlega orðið að óvissuþætti hjá sumum aðilum.“

Séríslensk áskorun er hins vegar uppsetningarverðið.

„Það er dýrara hjá okkur en víða annars staðar og er einmitt eitt af því sem við erum alltaf að vinna í að ná niður. Til dæmis með því að þjálfa fleiri í uppsetningu, því með aukinni þekkingu fleiri aðila eru minni líkur á að alltaf sé verið að vinna undir formerkjunum að finna hjólið upp á nýtt.“

Linda segist telja að almenningur sé að vissu leyti ekki alveg farinn að gera sér grein fyrir því hvernig stefnir í raforkuskort á Íslandi.

Sem smátt og smátt mun alltaf leiða til hækkandi verðs.

„Það liggur alveg fyrir að það þarf fleiri leiðir á Íslandi til þess að framleiða rafmagn.“

Íslendingar eru samt þekktir fyrir að fara ekki sparlega með rafmagn né hita. Opna glugga og hækka í ofnum. Slökkva ekki á ljósi þótt rými séu auð.

„Ég held að skýringin á þessu sé einfaldlega sú að við höfum aldrei þurft að hugsa um þetta áður,“ segir Linda.

Á Norðurlöndunum hafi það hins vegar sýnt sig að um leið og stjórnvöld hafa reitt fram einhvers konar ívilnanir fyrir fólk og fyrirtæki, hafa markaðir einfaldlega sprungið út í nýjum og sparsamari leiðum á notkun og framleiðslu rafmagns.

„Þetta er því pólitísk ákvörðun.“

Linda telur þó áhuga fyrir hendi hjá opinberum aðilum.

„Eftir því sem ég kemst næst, er þetta að minnsta kosti í fyrsta sinn sem íslenskt ráðuneyti framleiðir eigið rafmagn,“ segir Linda og vísar þar til Umhverfis- og orkumálaráðuneytisins.

Framtíðin er komin

Sólarorkukerfi er bæði hægt að setja á hús eða á jörðu, en erlendis gengur þetta þannig fyrir sig að þegar fólk eða fyrirtæki framleiða rafmagn umfram notkun sína, gerist það nánast sjálfkrafa að upphæð millifærist inn á bankareikning viðkomandi, sem nýtir sér þá umfram rafmagnið sem tekjulind um leið og tryggt er að ekkert rafmagn sem framleitt er, fari þá til spillis.

Linda segir hlutina mjög fjarri því að vera svo sjálfvirka hér.

„Dreifiveitur á Íslandi eru ekki komin jafn langt í þessu miðað við það sem þekkist erlendis.“

En hversu dýrt er þetta; Stofnkostnaður og endurgreiðslutími?

„Endurgreiðslutími búnaðar er algengur í kringum sjö ár. Auðvitað er hægt að reikna sig niður í þrjú til fjögur ár sem bestu útkomuna, en það er afar sjaldgæft,“ segir Linda og bætir við:

Töluvert af okkar vinnu felst í því að áætla rafmagnsframleiðslu fyrir viðskiptavini og reikna út endurgreiðslutímann miðað við staðsetningu en það getum við gert vegna þess að við notum upplýsingar úr risastórum veðurbanka og getum því verið nokkuð nákvæm í útreikningum.“

Hjá Alor starfa nú að jafnaði fjórir til fimm starfsmenn.

„Þróunarkostnaðurinn okkar er enn hár, en við höfum verið afar lánsöm með styrki fyrir það verkefni sem er hvað dýrast hjá okkur í þróun,“ segir Linda og vísar þar til verkefnis sem Atvinnulífið sagði frá í hitteð fyrra og felst í því að Alor gefi notuðum rafbílarafhlöðum framhaldslíf.

Fyrstu frumgerðirnar hafa litið dagsins ljós og segir Linda fyrstu prufu verkefnin að hefjast með samstarfsaðilum.

Þá segir hún félagið í fjármögnunarlotu nú sem stendur og auðheyrilega er hún mjög bjartsýn á komandi tíma fyrir Alor.

„Við höfum nú þegar sett upp fjögur sólorkuver í þremur landshlutum. Sem þýðir að Alor býr nú þegar yfir einstakri innsýn inn í sólarorkuframleiðslu á Íslandi. Fyrirséð er að það er ekki nægt rafmagn á Íslandi. Og það er jafn fyrirséð að leita þarf fleiri leiða þess að framleiða rafmagn með fleiri orkukostum, draga úr kostnaði og bæta orkunýtni.“