Samtryggingarfólkið Ragnar Þór Ingólfsson skrifar 14. apríl 2021 11:00 Nú liggur fyrir Alþingi frumvarp um breytingar á lögum um skyldutryggingar lífeyrisréttinda. En málið er hluti af gömlu samkomulagi fyrri forystu ASÍ um að lögfesta iðgjaldahækkun í lífeyrissjóði úr 12% í 15,5%. Í frumvarpinu, sem er bastarður, er margt sem kjósendur ættu að hafa í huga um hugarfar stjórnvalda og þeirra sérhagsmunaafla sem þau virðast leggjast flöt fyrir í einu og öllu. Að fyrirtækin þurfi ekki að greiða mótframlag í lífeyrissjóði fyrir 16 til 18 ára. Tekjuskerðingin eða sparnaður fyrirtækja vegna þessa er varlega áætlaður um 650 milljónir árlega. Réttindatap unga fólksins er umtalsvert eða um 8.000 kr. Á mánuði í ævilangan lífeyri og um 360.000 kr. Í tilgreindri séreign. Nú þegar starfar stór hópur unga fólksins á hlutfalla töxtum, í framlínu verslana sem sjá okkur fyrir nauðsynjum. Breyting á útreikningi verðbóta á ellilífeyri sem reiknaður verður einu sinni á ári í stað mánaðarlega. Þetta þýðir skerðingu á verðbættum lífeyri uppá tæpar 70.000 kr. á ári miðað við 3,5% meðaltalsverðbólgu á 350þús.króna lífeyrisgreiðslu. Sem er skerðing uppá 1.500.000 kr. miðað reiknaðar lífslíkur. Miðað við kjör eldri borgara hljóta flestir að vera sammála um að frekari skerðingar á kjörum þeirra er það síðasta sem við þurfum á að halda nú miðað við þróun verðlags og lífskjör almennt. Útgerðarelítan hefur komið því fyrir, með stuðningi stjórnvalda og SA, að sjómenn verði undanskyldir þessari hækkun og lögfestingu þar sem þeim verður gert að semja um slíkt sjálfir og lögverja þannig áframhaldandi launa og réttindaþjófnaði af þessari mikilvægu stétt. 3,5% hækkunin, sem fólki var lofað í kjarasamningunum 2015, að færi í bundna séreign, verður þvinguð í samtryggingarhluta kerfisins þannig að unga fólkið sem átti að hafa tækifæri til að safna fyrir skattfrjálsri útborgun í húsnæði þarf að breyta því sérstaklega yfir í bastarð sem kallast „tilgreind séreign“ til að sú uppsöfnun geti átt sér stað. En eins og allir vita er unga fólkið okkar lítið að spá í þessum hlutum sem sannast á fjölda þeirra sem hafa nú þegar breytt innan kerfisins. Unga fólkið okkar vinnur fjölbreytt störf með skóla eða skiptir örar um vinnu og greiðir oftar en ekki í nokkra lífeyrissjóði fyrstu árin á vinnumarkaði. Frumvarpinu er ætlað að unga fólkið okkar þurfi að láta breyta þessu sérstaklega hjá hverjum þeim lífeyrissjóði sem það greiðir í. Sem aftur gerir það að verkum að þetta uppsöfnunarúrræði verður á endanum gagnslaust fyrir þennan hóp því sjóðirnir munu svo sannarlega ekki nenna að eyða tíma eða púðri í að kynna þetta. Því miður er það svo að innan Alþýðusambandsins er hópur fólks, mikill minnihluti reyndar en með stuðningi forseta, sem vill ekki að fólk hafi frjálst val um hvernig þessari hækkun verði ráðstafað. Vill helst að allt fari í samtrygginguna og viðhalda þannig innbyggðri misskiptingu réttindasöfnunar út frá meðallaunum. Þannig að láglaunahópar sem aldrei gátu lifað með mannlegri reisn, eða eignast þak yfir höfuðið, af lágum launum sínum. Fái aðeins hlutfall af þeim launum þegar á eftirlaunaaldur er komið. Samtryggingarfólkið, sem vill viðhalda fátækt og misskiptingu yfir gröf og dauða vill ekki endurskoðun á lífeyriskerfinu, vill ekki byggja upp séreign til að unga fólkið, sem ekki hefur fjárhagslegt bakland foreldra, eigi betri möguleika á að komast inn á húsnæðismarkað með sjálfkrafa uppsöfnun fyrir útborgun. Leigumarkaðurinn er því áfram framtíðin fyrir tekjulága og afkomendur þeirra. Það er löngu orðið ljóst að heildarendurskoðun á lífeyriskerfinu þarf að fara fram. Er styrkur þess raunverulegur? Gengur fullþroskað sjóðsöfnunarkerfi upp þar sem ekkert tillit er tekið til markaðsáhættu sem afkoma fólks er beintengd við, þar sem kerfisbundnar sveiflur og hrun markaða eru ekki reiknuð inn í myndina á þeim tíma þegar selja þarf eignir til að greiða út lífeyri? Viljum við kerfi sem elur á misskiptingu í gegnum réttindakerfi samtryggingarinnar þar sem forstjórinn og bankastjórinn fá sama hlutfall af meðallaunum sínum í lífeyri og láglaunahóparnir? Hvor hópurinn er líklegri til að enda á leigamarkaði 67 ára gamall eða eiga skuldlaust þak yfir höfuðið? Hvor hópurinn þarf á hærri framfærslu til að standa undir fastakostnaði eins og húsnæði ásamt nauðsynjum? Við höfum meira að segja lagt til að félagsmenn ASÍ fái að kjósa um hvaða leiðir þeir vilji fara varðandi frelsi um ráðstöfum á 3,5% lífeyri en það þóknast ekki samtryggingarfólkinu. Þau vita betur. Það er alveg ljóst að við þurfum að hafna þessu frumvarpi með öllu og fara að hugsa hlutina uppá nýtt. Höfundur er formaður VR. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Ingólfsson Lífeyrissjóðir Mest lesið Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Vinnustaðir fatlaðs fólks Atli Már Haraldsson Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Skoðun Skoðun Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Vinnustaðir fatlaðs fólks Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Ósunginn óður til doktorsnema Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Tannhjól í mulningsvél? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar Skoðun Vilji til að rjúfa kyrrstöðu í húsnæðiskreppunni Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson skrifar Skoðun Veit sem sagt Grímur betur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig talar maður við tölvur og hafa vélar rökhugsun? Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Verkin sem ríkisstjórnin verður dæmd af Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar Sjá meira
Nú liggur fyrir Alþingi frumvarp um breytingar á lögum um skyldutryggingar lífeyrisréttinda. En málið er hluti af gömlu samkomulagi fyrri forystu ASÍ um að lögfesta iðgjaldahækkun í lífeyrissjóði úr 12% í 15,5%. Í frumvarpinu, sem er bastarður, er margt sem kjósendur ættu að hafa í huga um hugarfar stjórnvalda og þeirra sérhagsmunaafla sem þau virðast leggjast flöt fyrir í einu og öllu. Að fyrirtækin þurfi ekki að greiða mótframlag í lífeyrissjóði fyrir 16 til 18 ára. Tekjuskerðingin eða sparnaður fyrirtækja vegna þessa er varlega áætlaður um 650 milljónir árlega. Réttindatap unga fólksins er umtalsvert eða um 8.000 kr. Á mánuði í ævilangan lífeyri og um 360.000 kr. Í tilgreindri séreign. Nú þegar starfar stór hópur unga fólksins á hlutfalla töxtum, í framlínu verslana sem sjá okkur fyrir nauðsynjum. Breyting á útreikningi verðbóta á ellilífeyri sem reiknaður verður einu sinni á ári í stað mánaðarlega. Þetta þýðir skerðingu á verðbættum lífeyri uppá tæpar 70.000 kr. á ári miðað við 3,5% meðaltalsverðbólgu á 350þús.króna lífeyrisgreiðslu. Sem er skerðing uppá 1.500.000 kr. miðað reiknaðar lífslíkur. Miðað við kjör eldri borgara hljóta flestir að vera sammála um að frekari skerðingar á kjörum þeirra er það síðasta sem við þurfum á að halda nú miðað við þróun verðlags og lífskjör almennt. Útgerðarelítan hefur komið því fyrir, með stuðningi stjórnvalda og SA, að sjómenn verði undanskyldir þessari hækkun og lögfestingu þar sem þeim verður gert að semja um slíkt sjálfir og lögverja þannig áframhaldandi launa og réttindaþjófnaði af þessari mikilvægu stétt. 3,5% hækkunin, sem fólki var lofað í kjarasamningunum 2015, að færi í bundna séreign, verður þvinguð í samtryggingarhluta kerfisins þannig að unga fólkið sem átti að hafa tækifæri til að safna fyrir skattfrjálsri útborgun í húsnæði þarf að breyta því sérstaklega yfir í bastarð sem kallast „tilgreind séreign“ til að sú uppsöfnun geti átt sér stað. En eins og allir vita er unga fólkið okkar lítið að spá í þessum hlutum sem sannast á fjölda þeirra sem hafa nú þegar breytt innan kerfisins. Unga fólkið okkar vinnur fjölbreytt störf með skóla eða skiptir örar um vinnu og greiðir oftar en ekki í nokkra lífeyrissjóði fyrstu árin á vinnumarkaði. Frumvarpinu er ætlað að unga fólkið okkar þurfi að láta breyta þessu sérstaklega hjá hverjum þeim lífeyrissjóði sem það greiðir í. Sem aftur gerir það að verkum að þetta uppsöfnunarúrræði verður á endanum gagnslaust fyrir þennan hóp því sjóðirnir munu svo sannarlega ekki nenna að eyða tíma eða púðri í að kynna þetta. Því miður er það svo að innan Alþýðusambandsins er hópur fólks, mikill minnihluti reyndar en með stuðningi forseta, sem vill ekki að fólk hafi frjálst val um hvernig þessari hækkun verði ráðstafað. Vill helst að allt fari í samtrygginguna og viðhalda þannig innbyggðri misskiptingu réttindasöfnunar út frá meðallaunum. Þannig að láglaunahópar sem aldrei gátu lifað með mannlegri reisn, eða eignast þak yfir höfuðið, af lágum launum sínum. Fái aðeins hlutfall af þeim launum þegar á eftirlaunaaldur er komið. Samtryggingarfólkið, sem vill viðhalda fátækt og misskiptingu yfir gröf og dauða vill ekki endurskoðun á lífeyriskerfinu, vill ekki byggja upp séreign til að unga fólkið, sem ekki hefur fjárhagslegt bakland foreldra, eigi betri möguleika á að komast inn á húsnæðismarkað með sjálfkrafa uppsöfnun fyrir útborgun. Leigumarkaðurinn er því áfram framtíðin fyrir tekjulága og afkomendur þeirra. Það er löngu orðið ljóst að heildarendurskoðun á lífeyriskerfinu þarf að fara fram. Er styrkur þess raunverulegur? Gengur fullþroskað sjóðsöfnunarkerfi upp þar sem ekkert tillit er tekið til markaðsáhættu sem afkoma fólks er beintengd við, þar sem kerfisbundnar sveiflur og hrun markaða eru ekki reiknuð inn í myndina á þeim tíma þegar selja þarf eignir til að greiða út lífeyri? Viljum við kerfi sem elur á misskiptingu í gegnum réttindakerfi samtryggingarinnar þar sem forstjórinn og bankastjórinn fá sama hlutfall af meðallaunum sínum í lífeyri og láglaunahóparnir? Hvor hópurinn er líklegri til að enda á leigamarkaði 67 ára gamall eða eiga skuldlaust þak yfir höfuðið? Hvor hópurinn þarf á hærri framfærslu til að standa undir fastakostnaði eins og húsnæði ásamt nauðsynjum? Við höfum meira að segja lagt til að félagsmenn ASÍ fái að kjósa um hvaða leiðir þeir vilji fara varðandi frelsi um ráðstöfum á 3,5% lífeyri en það þóknast ekki samtryggingarfólkinu. Þau vita betur. Það er alveg ljóst að við þurfum að hafna þessu frumvarpi með öllu og fara að hugsa hlutina uppá nýtt. Höfundur er formaður VR.
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forsjárhyggja Sjálfstæðis- og Framsóknarfólks í Hafnarfirði í garð fólks með fötlun Stefán Már Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar
Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun