Þolendum mansals refsað Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar 21. nóvember 2022 11:30 Vel á annan tug erlendra kvenna hafa dvalið í gæsluvarðhaldsklefum fangelsisins á Hólmsheiði undanfarnar vikur og mánuði. Það sem þær eiga flestar sameiginlegt er að neyðin bankaði á dyr og fyrir vikið enduðu þær sem fórnarlömb mansals. Þetta eru tveggja til fjögurra barna mæður sem gengu að því „tilboði“ að flytja vímuefni til Íslands. Fyrir viðvikið áttu þær að fá um 2.000 evrur en hvort sem þeim tekst ætlunarverkið eða þær enda í fangelsi þá fá þær að sjálfsögðu aldrei greitt. Þetta eru konur í hrikalegri stöðu sem saman deila sorgum sínum á Hólmsheiði þar sem þær reyna eftir fremsta megni að halda reglubundnum samskiptum við fjölskyldur sínar heima fyrir Íslendingar eru þröngsýn þjóð þegar litið er yfir fjöldann og ég veit að flest hugsa með sér að konurnar eigi allt slæmt skilið þar sem þær reyndu að eitra fyrir íslenskum ungmennum og létu sér í léttu rúmi liggja hverjar afleiðingarnar voru af gjörðum sínum. En auðvitað höfðu þær ekkert val og fáir Íslendingar sem geta sett í spor þessara kvenna eða annarra sem þvinguð eru til þess að fara í ferðir sem slíkar. Oftar en ekki eru konur í þessari stöðu að fara á algjörlega ókunnar slóðir og skilja fjölskylduna eftir. Þær óttast um líf sitt á ferðalaginu og ekki síður um líf fjölskyldu sinnar heima, hvað muni gerast ef þær verði handteknar og hvort einhver í heimalandinu muni bíða skaða þess vegna. Ótti þeirra er ekki ástæðulaus og heimurinn sem þær lifa í er langtum verri en flestir geta ímyndað sér. Við Íslendingar tölum gjarnan mikið og um þessar mundir eru hugtök á borð við þolendur, mansal og heimilisofbeldi ofarlega á baugi. Ofbeldi gagnvart konum skal réttilega ekki liðið og þolendur skal byggja upp og leyfa þeim að vera virkir þátttakendur í málum sem höfðuð eru gegn gerendum. Ekki skuli refsa þolendum. Þetta er allt saman jákvætt, nema auðvitað að þetta gildir bara fyrir íslenskar konur. Ef þær koma frá útlöndum skulu þær sæta gæsluvarðhaldi, einangrun um tíma, og svo afplánun áður en þeim er vísað úr landi eða þær settar út á gangstéttina, peninga- og símalausar og án nokkurra leiðbeininga um það hvernig þær geti bjargað sér í ókunnu landi. Í langflestum tilfellum aðstoða ekki einu sinni lögmenn þeirra því þeir fá ekki lengur greitt frá ríkinu eftir að máli líkur fyrir dómi. Segja má að íslenskt samfélag taki þátt í ofbeldinu á þessum viðkvæma hópi sem oftar en ekki þjáist af áfallastreituröskun, kvíða, þunglyndi og gríðarlegu varnarleysi. Enga hjálp er að fá og við hjá Afstöðu sjáum sjaldan tættara fólk en þessar konur. Í nánast öllum málum sem þessum er magn og styrkleiki vímuefna sambærilegur. Vitað er að þær fá 12 til 15 mánaða dóm sem ætti að hafa í för með sér að þær gætu greitt skuld sína samfélaginu með svonefndri samfélagsþjónustu. Það er hins vegar ekki möguleiki því að þær sæta gæsluvarðhaldi. Ef um væri að ræða íslenskar konur þá yrði þeim aldrei haldið í gæsluvarðhaldi nema í mesta lagi viku eða tvær. Og hvers vegna mótmæla lögmenn þeirra ekki og reyna að fá þeim til handa vægari úrræði á borð við farbann. Það skýrist af því að í langflestum tilfellum eru þetta lögmenn sem lögreglan hefur handvalið og kallaðir eru löggulögmenn. Þeir hafa öruggar tekjur af þessum erlendu konum á meðan óbreytt ástand er við lýði. Á meðan er brotið gegn réttaröryggi þessara kvenna og varpa má upp spurningum um það hvort það sé ekki eitthvað óeðlilegt í samskiptum lögreglu og umræddra lögmanna. Að mati okkar hjá Afstöðu er eitt í stöðunni. Setja þarf á staðlaða dóma fyrir mál sem þessi og miðað við magn vímuefna. Þá er hægt að flýta öllu ferlinu og dæma í málum burðardýra sem jafnframt eru fórnarlömb mansals strax í þeirri viku sem þau koma til landsins. Burðardýrin geta tekið út dóminn í samfélagsþjónustu en sætt farbanni á sama tíma og þannig munu þau ekki þurfa að taka út tvöfalda refsingu, skattgreiðendur þurfa að greiða mun minna, biðlistar í fangelsi styttast og bæði er hægt að veita umræddum burðardýrum meiri aðstoð og styðja við þau áður en þau snúa aftur heim til barna sinna, með endurkomubann til Íslands. Reynum í alvöru að gera kerfið skilvirkara og þolendavænna á allan hátt, ekki eingöngu fyrir Íslendinga. Höfundur er formaður Afstöðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Ingi Þóroddsson Fangelsismál Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Vel á annan tug erlendra kvenna hafa dvalið í gæsluvarðhaldsklefum fangelsisins á Hólmsheiði undanfarnar vikur og mánuði. Það sem þær eiga flestar sameiginlegt er að neyðin bankaði á dyr og fyrir vikið enduðu þær sem fórnarlömb mansals. Þetta eru tveggja til fjögurra barna mæður sem gengu að því „tilboði“ að flytja vímuefni til Íslands. Fyrir viðvikið áttu þær að fá um 2.000 evrur en hvort sem þeim tekst ætlunarverkið eða þær enda í fangelsi þá fá þær að sjálfsögðu aldrei greitt. Þetta eru konur í hrikalegri stöðu sem saman deila sorgum sínum á Hólmsheiði þar sem þær reyna eftir fremsta megni að halda reglubundnum samskiptum við fjölskyldur sínar heima fyrir Íslendingar eru þröngsýn þjóð þegar litið er yfir fjöldann og ég veit að flest hugsa með sér að konurnar eigi allt slæmt skilið þar sem þær reyndu að eitra fyrir íslenskum ungmennum og létu sér í léttu rúmi liggja hverjar afleiðingarnar voru af gjörðum sínum. En auðvitað höfðu þær ekkert val og fáir Íslendingar sem geta sett í spor þessara kvenna eða annarra sem þvinguð eru til þess að fara í ferðir sem slíkar. Oftar en ekki eru konur í þessari stöðu að fara á algjörlega ókunnar slóðir og skilja fjölskylduna eftir. Þær óttast um líf sitt á ferðalaginu og ekki síður um líf fjölskyldu sinnar heima, hvað muni gerast ef þær verði handteknar og hvort einhver í heimalandinu muni bíða skaða þess vegna. Ótti þeirra er ekki ástæðulaus og heimurinn sem þær lifa í er langtum verri en flestir geta ímyndað sér. Við Íslendingar tölum gjarnan mikið og um þessar mundir eru hugtök á borð við þolendur, mansal og heimilisofbeldi ofarlega á baugi. Ofbeldi gagnvart konum skal réttilega ekki liðið og þolendur skal byggja upp og leyfa þeim að vera virkir þátttakendur í málum sem höfðuð eru gegn gerendum. Ekki skuli refsa þolendum. Þetta er allt saman jákvætt, nema auðvitað að þetta gildir bara fyrir íslenskar konur. Ef þær koma frá útlöndum skulu þær sæta gæsluvarðhaldi, einangrun um tíma, og svo afplánun áður en þeim er vísað úr landi eða þær settar út á gangstéttina, peninga- og símalausar og án nokkurra leiðbeininga um það hvernig þær geti bjargað sér í ókunnu landi. Í langflestum tilfellum aðstoða ekki einu sinni lögmenn þeirra því þeir fá ekki lengur greitt frá ríkinu eftir að máli líkur fyrir dómi. Segja má að íslenskt samfélag taki þátt í ofbeldinu á þessum viðkvæma hópi sem oftar en ekki þjáist af áfallastreituröskun, kvíða, þunglyndi og gríðarlegu varnarleysi. Enga hjálp er að fá og við hjá Afstöðu sjáum sjaldan tættara fólk en þessar konur. Í nánast öllum málum sem þessum er magn og styrkleiki vímuefna sambærilegur. Vitað er að þær fá 12 til 15 mánaða dóm sem ætti að hafa í för með sér að þær gætu greitt skuld sína samfélaginu með svonefndri samfélagsþjónustu. Það er hins vegar ekki möguleiki því að þær sæta gæsluvarðhaldi. Ef um væri að ræða íslenskar konur þá yrði þeim aldrei haldið í gæsluvarðhaldi nema í mesta lagi viku eða tvær. Og hvers vegna mótmæla lögmenn þeirra ekki og reyna að fá þeim til handa vægari úrræði á borð við farbann. Það skýrist af því að í langflestum tilfellum eru þetta lögmenn sem lögreglan hefur handvalið og kallaðir eru löggulögmenn. Þeir hafa öruggar tekjur af þessum erlendu konum á meðan óbreytt ástand er við lýði. Á meðan er brotið gegn réttaröryggi þessara kvenna og varpa má upp spurningum um það hvort það sé ekki eitthvað óeðlilegt í samskiptum lögreglu og umræddra lögmanna. Að mati okkar hjá Afstöðu er eitt í stöðunni. Setja þarf á staðlaða dóma fyrir mál sem þessi og miðað við magn vímuefna. Þá er hægt að flýta öllu ferlinu og dæma í málum burðardýra sem jafnframt eru fórnarlömb mansals strax í þeirri viku sem þau koma til landsins. Burðardýrin geta tekið út dóminn í samfélagsþjónustu en sætt farbanni á sama tíma og þannig munu þau ekki þurfa að taka út tvöfalda refsingu, skattgreiðendur þurfa að greiða mun minna, biðlistar í fangelsi styttast og bæði er hægt að veita umræddum burðardýrum meiri aðstoð og styðja við þau áður en þau snúa aftur heim til barna sinna, með endurkomubann til Íslands. Reynum í alvöru að gera kerfið skilvirkara og þolendavænna á allan hátt, ekki eingöngu fyrir Íslendinga. Höfundur er formaður Afstöðu.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun