Að ná tökum á ástandi með skynsamlegum aðgerðum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar 10. maí 2023 07:01 Það hefur væntanlega ekki farið fram hjá nokkrum manni að stjórnmálin um heim allan eru með vindinn í fangið þessi misserin. Hækkanir á hækkanir ofan dynja á almenningi víða um heim og við hér á Íslandi erum ekki undanskilin og finnum fyrir þeim. Þá gildir einu hvort við séum að horfa á húsnæðislánin okkar, matarkörfuna, tryggingarnar eða hvað eina annað. Afleiðingar af þessum hækkunum er að almenningur í landinu fær minna fyrir krónurnar sínar. Ráðstöfunarfé er minna, ef nokkuð, hjá fólki í lok mánaðarins. Eðli máls samkvæmt skapar þetta óánægju í garð valdhafa og fylgið fer á flakk. Við megum hins vegar ekki gleyma þeirri staðreynd þegar reynt er að finna sökudólg að við erum nýkomin úr alheimsfaraldri og erum auk þess nú að kljást við stríð í Evrópu sem hefur haft umtalsverð áhrif á efnahaginn í álfunni. Verkefni okkar stjórnmálamanna er hins vegar að ná tökum á verðbólgunni. Við þurfum að ná henni niður eins hratt og mögulegt er með skynsamlegum aðgerðum svo við getum sem samfélag aftur komist í eðlilegt horf ef svo má segja. Ég hef ætíð haft það að leiðarljósi í mínum störfum hvort sem er á vettvangi stjórnmálanna eða annars staðar að einbeita mér að verkefninu; halda áfram að vinna líkt og við vorum kjörin til. Hvalrekaskattur – „við og þið“ eða „við og hinir“ Ég hef ítrekað rætt um það síðustu mánuði að ef við ætlum okkur að ná tökum á ástandinu þurfa allir að taka þátt í því verkefni. Það er að taka þátt í því að stíga ölduna með fjölskyldum og fyrirtækjum í landinu. Við sáum í síðustu viku fréttir af miklum hagnaði viðskiptabankanna þriggja þar sem bæði þjónustutekjur og vaxtatekjur þeirra eru að hækka umtalsvert. Ég skynja á umræðunni að upplifun fólks sé sú að hér á landi sé að skapast samfélag sem megi kalla „við og þið“ eða „við og hinir“. Við fréttir sem þessar verður það upplifun fólks, sem alls ekki má vanmeta, að hér séu ekki allir að taka þátt og það er vond staða að vera í. Það virðist duga skammt að ætla að höfða til þeirra sem teljast til hinna breiðu baka í samfélaginu og biðla til þeirra að sýna samfélagslega ábyrgð í verki. Almenningur er að taka á sig auknar byrðar með ýmsum hætti og það gengur ekki að hér séu aðilar, fyrirtæki og aðrir, sem halda að þeir séu eyland í þessu samfélagi sem við byggjum saman. Við erum í tímabundnu ástandi líkt og önnur lönd Evrópu. Af þessari ástæðu þá finnst mér það koma vel til greina að skattleggja hagnað og arðgreiðslur alveg sérstaklega, greiða niður skuldir og styðja við þá hópa sem nú standa í miðjum ólgusjó. Annað er hreinlega óskynsamlegt og ósanngjarnt. Húsnæðismarkaðurinn Fólki á Íslandi er að fjölga hratt, hraðar en spár hafa gert ráð fyrir og það er fyrirséð að hér þurfi að byggja meira. Þá höfum við verið að kalla eftir jafnvægi á húsnæðismarkaði en líkt og staðan er nú, þá er ekkert jafnvægi, það hefur ríkt skortur og slíku ástandi fylgir einungis eitt verð, það er hátt verð. Að mínu mati greip Seðlabankinn of harkalega inn í með því að þrengja of á lánþegaskilyrðum. Það hefur haft þær afleiðingar í för með sér að fyrstu kaupendur komast ekki inn á markaðinn og það er því sem næst ómögulegt fyrir þá sem eru einstæðir. Afleiðingar þessa er að keðjan er að rofna. Snjóhengja kynslóða er að myndast sem mun svo á einhverjum tímapunkti riðjast út á markaðinn, stíflan mun bresta og þá, ef ekki verður gefið vel í með annars vegar opinberum aðgerðum líkt og innviðaráðherra hefur verið að boða og á almennum byggingamarkaði, munum við sjá skarpari sveiflu en þær sem við þegar þekkjum og erum að reyna að komast út úr. Þessar aðgerðir hafa einnig áhrif á leiguverð en vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu hefur hækkað um 6,5% á sex mánuðum á sama tíma og húsnæðisverð hefur staðið svo gott sem í stað. Það er því knýjandi að koma á skynsamlegu regluverki á leigumarkaðinn og má þar horfa til úrræða sem við þekkjum víða erlendis frá. Verkefni okkar sem störfum á Alþingi eru margvísleg, en þau eru fyrst og fremst að standa með fólkinu í landinu, ef við getum ekki fengið hin breiðu bök með okkur í það verkefni er nauðsynlegt að beita þeim tækjum og tólum sem löggjafarvaldið hefur úr að spila. Höfundur er þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ágúst Bjarni Garðarsson Mest lesið Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Það hefur væntanlega ekki farið fram hjá nokkrum manni að stjórnmálin um heim allan eru með vindinn í fangið þessi misserin. Hækkanir á hækkanir ofan dynja á almenningi víða um heim og við hér á Íslandi erum ekki undanskilin og finnum fyrir þeim. Þá gildir einu hvort við séum að horfa á húsnæðislánin okkar, matarkörfuna, tryggingarnar eða hvað eina annað. Afleiðingar af þessum hækkunum er að almenningur í landinu fær minna fyrir krónurnar sínar. Ráðstöfunarfé er minna, ef nokkuð, hjá fólki í lok mánaðarins. Eðli máls samkvæmt skapar þetta óánægju í garð valdhafa og fylgið fer á flakk. Við megum hins vegar ekki gleyma þeirri staðreynd þegar reynt er að finna sökudólg að við erum nýkomin úr alheimsfaraldri og erum auk þess nú að kljást við stríð í Evrópu sem hefur haft umtalsverð áhrif á efnahaginn í álfunni. Verkefni okkar stjórnmálamanna er hins vegar að ná tökum á verðbólgunni. Við þurfum að ná henni niður eins hratt og mögulegt er með skynsamlegum aðgerðum svo við getum sem samfélag aftur komist í eðlilegt horf ef svo má segja. Ég hef ætíð haft það að leiðarljósi í mínum störfum hvort sem er á vettvangi stjórnmálanna eða annars staðar að einbeita mér að verkefninu; halda áfram að vinna líkt og við vorum kjörin til. Hvalrekaskattur – „við og þið“ eða „við og hinir“ Ég hef ítrekað rætt um það síðustu mánuði að ef við ætlum okkur að ná tökum á ástandinu þurfa allir að taka þátt í því verkefni. Það er að taka þátt í því að stíga ölduna með fjölskyldum og fyrirtækjum í landinu. Við sáum í síðustu viku fréttir af miklum hagnaði viðskiptabankanna þriggja þar sem bæði þjónustutekjur og vaxtatekjur þeirra eru að hækka umtalsvert. Ég skynja á umræðunni að upplifun fólks sé sú að hér á landi sé að skapast samfélag sem megi kalla „við og þið“ eða „við og hinir“. Við fréttir sem þessar verður það upplifun fólks, sem alls ekki má vanmeta, að hér séu ekki allir að taka þátt og það er vond staða að vera í. Það virðist duga skammt að ætla að höfða til þeirra sem teljast til hinna breiðu baka í samfélaginu og biðla til þeirra að sýna samfélagslega ábyrgð í verki. Almenningur er að taka á sig auknar byrðar með ýmsum hætti og það gengur ekki að hér séu aðilar, fyrirtæki og aðrir, sem halda að þeir séu eyland í þessu samfélagi sem við byggjum saman. Við erum í tímabundnu ástandi líkt og önnur lönd Evrópu. Af þessari ástæðu þá finnst mér það koma vel til greina að skattleggja hagnað og arðgreiðslur alveg sérstaklega, greiða niður skuldir og styðja við þá hópa sem nú standa í miðjum ólgusjó. Annað er hreinlega óskynsamlegt og ósanngjarnt. Húsnæðismarkaðurinn Fólki á Íslandi er að fjölga hratt, hraðar en spár hafa gert ráð fyrir og það er fyrirséð að hér þurfi að byggja meira. Þá höfum við verið að kalla eftir jafnvægi á húsnæðismarkaði en líkt og staðan er nú, þá er ekkert jafnvægi, það hefur ríkt skortur og slíku ástandi fylgir einungis eitt verð, það er hátt verð. Að mínu mati greip Seðlabankinn of harkalega inn í með því að þrengja of á lánþegaskilyrðum. Það hefur haft þær afleiðingar í för með sér að fyrstu kaupendur komast ekki inn á markaðinn og það er því sem næst ómögulegt fyrir þá sem eru einstæðir. Afleiðingar þessa er að keðjan er að rofna. Snjóhengja kynslóða er að myndast sem mun svo á einhverjum tímapunkti riðjast út á markaðinn, stíflan mun bresta og þá, ef ekki verður gefið vel í með annars vegar opinberum aðgerðum líkt og innviðaráðherra hefur verið að boða og á almennum byggingamarkaði, munum við sjá skarpari sveiflu en þær sem við þegar þekkjum og erum að reyna að komast út úr. Þessar aðgerðir hafa einnig áhrif á leiguverð en vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu hefur hækkað um 6,5% á sex mánuðum á sama tíma og húsnæðisverð hefur staðið svo gott sem í stað. Það er því knýjandi að koma á skynsamlegu regluverki á leigumarkaðinn og má þar horfa til úrræða sem við þekkjum víða erlendis frá. Verkefni okkar sem störfum á Alþingi eru margvísleg, en þau eru fyrst og fremst að standa með fólkinu í landinu, ef við getum ekki fengið hin breiðu bök með okkur í það verkefni er nauðsynlegt að beita þeim tækjum og tólum sem löggjafarvaldið hefur úr að spila. Höfundur er þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun