Niðurstöður PISA og hvað svo? Helga Sigrún Þórsdóttir og Svava Þ. Hjaltalín skrifa 6. desember 2023 10:31 Nú liggja fyrir nýjar niðurstöður úr alþjóðlega mælitækinu PISA. Þær kalla nú sem áður fyrr á aðgerðir í íslensku menntakerfi. Aðgerðir sem leiða til framfara og árangurs. Það verður að setja raunhæf markmið og það verða að vera til góð mælitæki sem sýna hvort þeim er náð. Það verður ekki ásættanlegt að pakka í vörn og dæma þá úr leik sem mæla fyrir breytingum. Það þarf að lyfta grettistaki í grunnmenntun þjóðarinnar, gera þann grunn traustan svo hægt verði að byggja ofan á hann með markvissum og árangursríkum hætti. Grunnskólinn er skylda og hann er jöfnunartæki og því er það gríðarlega mikilvægt að þaðan útskrifist allir nemendur beinir í baki og tilbúnir að takast á við framtíðina sem bíður þeirra og það nám sem þá langar til að stunda. Að geta ekki lesið sér til gagns eftir tíu ára skólagöngu er algjörlega óásættanlegt. Það þarf meira til en skólann, foreldrar og forráðamenn skipta svo ekki verður um villst gríðarlega miklu máli. Þátttaka þeirra í menntun barna sinna er lykill að farsælu gengi. Við getum ekki skrifað slakan árangur á að það skorti fjármagn, það þarf eitthvað annað og meira til. Við verðum að kalla fleiri að borðinu, taka mið af alþjóðlegum vísindum og vera óhrædd við að leita út fyrir landsteinana að ráðum. Frakkar hafa til dæmis fengið sinn fremsta sérfræðing á sviði heila, færni og náms, Stanislas Dehaene til að veita ráðgjöf í menntamálum. Við undirritaðar höfum verið svo lánsamar að taka þátt í rannsóknar- og þróunarverkefninu Kveikjum neistann sem Vestmannaeyingar fóstra svo vel. Við sjáum möguleika í að horfa til hugmyndafræði verkefnisins við skipulagningu aðgerða til að bregðast við niðurstöðum PISA. Í verkefninu eru áherslur á læsi, stærðfræði, náttúrufræði, hreyfingu, ástríðu og hugarfar nemenda. Verkefnið er leitt af okkar fremsta vísindamanni á sviði náms og færniþróunar Hermundi Sigmundssyni prófessor við Háskóla Íslands og NTNU í Þrándheimi. Verkefnið byggist á aðgerðum sem allar miða að því að bæta líðan og árangur nemenda. Skipulagi skóladagsins er breytt og meiri tími gefinn fyrir þjálfun og endurtekningar til dæmis með sérstökum þjálfunartímum. Hreyfing er aukin sem hentar til dæmis drengjum mjög vel og ástríðutímar eru í lok dags þar sem nemendum gefst kostur á að velja viðfangsefni. Leitast er við að skapa hvetjandi umhverfi þar sem gróskuhugarfar er ríkjandi í öllu starfi og nemendur geta tendrað áhuga sinn og náð árangri með markvissri þjálfun. Byggt er á fremstu vísindum eins og taugavísindum, námi- og færniþróun og áhugahvatarþáttum. Miðað er að því að efla lestrarkennslu þannig að nemendur fái öflugan stuðning þegar í upphafi grunnskólagöngu og eigi auðveldara með að öðlast lestrarfærni. Í verkefninu er árangur mældur með þar til gerðum vörðum og mælitækjum. Við höfum þróað mælitækið LÆS sem metur hvort nemandi telst læs við lok 2. bekkjar. Útkoman var Eyjamönnum í hag en 83% barnanna töldust læs á meðan 52% barna frá öðrum stöðum á landinu töldust læs miðað við sama próf. 50% drengja og 55% stúlkna. Við höfum þróað vörður í stærðfræði og náttúrufræði fyrir 1. - 3ja bekk en það er gríðarlega mikilvægt að vita hvar börnin standa til að skipuleggja kennslu við hæfi. Mat er gert á hreyfifærni barnanna með þar til gerðu prófi. Fylgst er með líðan nemenda og hún mæld með einföldu matstæki. Við höfum verið í nánu samstarfi við bæjarbókasafnið en þar hafa bækur í þúsundatali verið merktar með ákveðnum litum eftir þyngd og innihaldi. Markmiðið er að bókasafnið vaxi með barninu og geti á hverjum tíma rétt hverjum einstaklingi bók og bækur sem henta nákvæmlega þessum einstaklingi á nákvæmlega þessum tíma. Fáum hjörtun til að slá í takt fyrir börnin Eflum leikskólana og vinnum þar mjög markvisst með málþroska/orðaforða, hreyfingu og félagsfærni. Fjölgum leikskólakennurum og vinnum að því öllum árum að íslenskan sé tungumálið. Tölum markvisst við börn, setjum orð á alla hluti og athafnir. Vinnum með orðaforða alla skólagönguna. Leggjum áherslu á að skólarnir eru jöfnunartæki með það i huga að börn þurfa mismikinn og fjölbreyttan stuðning til að ná árangri. Tökum mið af vísindum og notum árangursríkar kennsluaðferðir. Tryggjum góða grunnfærni í námi með markvissri þjálfun, stöðumati og eftirfylgni. Einföldum skipulag skóladagsins fyrstu þrjú árin, eflum hreyfingu og val og vinnum með ástríðu, hugarfar og líðan. Ráðum íslenska barnabókahöfunda til að skrifa lestrarbækur sem höfða bæði til ólíkrar færni og til ólíks áhugasviðs barna. Sköpum þá menningu með fræðslu að foreldrar/forráðamenn og kennarar lesi upphátt úr bók fyrir börnin. Það eflir orðaforðann, ýtir undir lesskilning, styrkir móðurmálið, skapar nánari tengsl og eykur vellíðan. Börnin upplifa nýjan reynsluheim gegnum sögur og ímyndunarafl þeirra eykst. Samveran veitir birtu og yl. Styrkjum skóla- og almenningsbókasöfnin og vinnum að því að þau verði eftirsóttur viðkomustaður fjölskyldna, undraveröld sem bætir og kætir. Flokkum bækur eftir erfiðleikastigi og innihaldi til að auðvelda valið. Gætum að íslenskunni. Eflum kennslu í skapandi skrifum. Eflum gott og uppbyggilegt foreldrasamstarf. Eflum lestrarkennslu og veitum börnum öflugan stuðning til að auðvelda þeim að ná góðri lestrarfærni. Kennum markvisst bókstafi og hljóð og svo tengingar tveggja hljóða og þriggja o.s.frv. Förum frá hinu einfalda til hins flókna. Ekki leggja niður bókstafa- og hljóðakennslu eftir 1. bekk, höldum áfram svo lengi sem þörf er á. Sérkennari/læsisfræðingur sinnir því mikilvæga hlutverki að fylgjast með stöðu allra nemenda í 1.-10.bekk í lestri. Hlusta, greina og býr til þjálfunaráætlun sé þess þörf. Eflum menntun kennaranema, færum þeim verkfæri í hendur til að takast á við ólíka stöðu nemenda þegar á gólfið er komið. Aðgengilegri tækifæri til starfsþróunar fyrir kennara um allt land. Útbúum einföld mælitæki fyrir kennara, kortleggjum stöðu hvers barns til að auðvelda skipulag kennslu þannig að hægt sé að mæta þörfum þeirra í námi. Aukum úrval námsefnis/þjálfunarefnis og höfum það stigskipt. Nemendur geta þá verið á ólíkum stigum í til dæmis stærðfræði í sama árgangi. Vöndum notkun snjalltækja í skólum og forðumst ofnotkun þeirra. Aldrei að bíða og sjá til, bregðumst við áskorunum strax. Ekki gera ekki neitt! Helga Sigrún Þórsdóttir, sérkennari, læsisfræðingur og kennsluráðgjafi á Skólaskrifstofu Vestmannaeyja.Svava Þ. Hjaltalín, sérkennari, læsisfræðingur á Akureyri og verkefnastjóri við Rannsóknarsetur um menntun og hugarfar við HÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Grunnskólar Svava Þ. Hjaltalín PISA-könnun Mest lesið Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Nú liggja fyrir nýjar niðurstöður úr alþjóðlega mælitækinu PISA. Þær kalla nú sem áður fyrr á aðgerðir í íslensku menntakerfi. Aðgerðir sem leiða til framfara og árangurs. Það verður að setja raunhæf markmið og það verða að vera til góð mælitæki sem sýna hvort þeim er náð. Það verður ekki ásættanlegt að pakka í vörn og dæma þá úr leik sem mæla fyrir breytingum. Það þarf að lyfta grettistaki í grunnmenntun þjóðarinnar, gera þann grunn traustan svo hægt verði að byggja ofan á hann með markvissum og árangursríkum hætti. Grunnskólinn er skylda og hann er jöfnunartæki og því er það gríðarlega mikilvægt að þaðan útskrifist allir nemendur beinir í baki og tilbúnir að takast á við framtíðina sem bíður þeirra og það nám sem þá langar til að stunda. Að geta ekki lesið sér til gagns eftir tíu ára skólagöngu er algjörlega óásættanlegt. Það þarf meira til en skólann, foreldrar og forráðamenn skipta svo ekki verður um villst gríðarlega miklu máli. Þátttaka þeirra í menntun barna sinna er lykill að farsælu gengi. Við getum ekki skrifað slakan árangur á að það skorti fjármagn, það þarf eitthvað annað og meira til. Við verðum að kalla fleiri að borðinu, taka mið af alþjóðlegum vísindum og vera óhrædd við að leita út fyrir landsteinana að ráðum. Frakkar hafa til dæmis fengið sinn fremsta sérfræðing á sviði heila, færni og náms, Stanislas Dehaene til að veita ráðgjöf í menntamálum. Við undirritaðar höfum verið svo lánsamar að taka þátt í rannsóknar- og þróunarverkefninu Kveikjum neistann sem Vestmannaeyingar fóstra svo vel. Við sjáum möguleika í að horfa til hugmyndafræði verkefnisins við skipulagningu aðgerða til að bregðast við niðurstöðum PISA. Í verkefninu eru áherslur á læsi, stærðfræði, náttúrufræði, hreyfingu, ástríðu og hugarfar nemenda. Verkefnið er leitt af okkar fremsta vísindamanni á sviði náms og færniþróunar Hermundi Sigmundssyni prófessor við Háskóla Íslands og NTNU í Þrándheimi. Verkefnið byggist á aðgerðum sem allar miða að því að bæta líðan og árangur nemenda. Skipulagi skóladagsins er breytt og meiri tími gefinn fyrir þjálfun og endurtekningar til dæmis með sérstökum þjálfunartímum. Hreyfing er aukin sem hentar til dæmis drengjum mjög vel og ástríðutímar eru í lok dags þar sem nemendum gefst kostur á að velja viðfangsefni. Leitast er við að skapa hvetjandi umhverfi þar sem gróskuhugarfar er ríkjandi í öllu starfi og nemendur geta tendrað áhuga sinn og náð árangri með markvissri þjálfun. Byggt er á fremstu vísindum eins og taugavísindum, námi- og færniþróun og áhugahvatarþáttum. Miðað er að því að efla lestrarkennslu þannig að nemendur fái öflugan stuðning þegar í upphafi grunnskólagöngu og eigi auðveldara með að öðlast lestrarfærni. Í verkefninu er árangur mældur með þar til gerðum vörðum og mælitækjum. Við höfum þróað mælitækið LÆS sem metur hvort nemandi telst læs við lok 2. bekkjar. Útkoman var Eyjamönnum í hag en 83% barnanna töldust læs á meðan 52% barna frá öðrum stöðum á landinu töldust læs miðað við sama próf. 50% drengja og 55% stúlkna. Við höfum þróað vörður í stærðfræði og náttúrufræði fyrir 1. - 3ja bekk en það er gríðarlega mikilvægt að vita hvar börnin standa til að skipuleggja kennslu við hæfi. Mat er gert á hreyfifærni barnanna með þar til gerðu prófi. Fylgst er með líðan nemenda og hún mæld með einföldu matstæki. Við höfum verið í nánu samstarfi við bæjarbókasafnið en þar hafa bækur í þúsundatali verið merktar með ákveðnum litum eftir þyngd og innihaldi. Markmiðið er að bókasafnið vaxi með barninu og geti á hverjum tíma rétt hverjum einstaklingi bók og bækur sem henta nákvæmlega þessum einstaklingi á nákvæmlega þessum tíma. Fáum hjörtun til að slá í takt fyrir börnin Eflum leikskólana og vinnum þar mjög markvisst með málþroska/orðaforða, hreyfingu og félagsfærni. Fjölgum leikskólakennurum og vinnum að því öllum árum að íslenskan sé tungumálið. Tölum markvisst við börn, setjum orð á alla hluti og athafnir. Vinnum með orðaforða alla skólagönguna. Leggjum áherslu á að skólarnir eru jöfnunartæki með það i huga að börn þurfa mismikinn og fjölbreyttan stuðning til að ná árangri. Tökum mið af vísindum og notum árangursríkar kennsluaðferðir. Tryggjum góða grunnfærni í námi með markvissri þjálfun, stöðumati og eftirfylgni. Einföldum skipulag skóladagsins fyrstu þrjú árin, eflum hreyfingu og val og vinnum með ástríðu, hugarfar og líðan. Ráðum íslenska barnabókahöfunda til að skrifa lestrarbækur sem höfða bæði til ólíkrar færni og til ólíks áhugasviðs barna. Sköpum þá menningu með fræðslu að foreldrar/forráðamenn og kennarar lesi upphátt úr bók fyrir börnin. Það eflir orðaforðann, ýtir undir lesskilning, styrkir móðurmálið, skapar nánari tengsl og eykur vellíðan. Börnin upplifa nýjan reynsluheim gegnum sögur og ímyndunarafl þeirra eykst. Samveran veitir birtu og yl. Styrkjum skóla- og almenningsbókasöfnin og vinnum að því að þau verði eftirsóttur viðkomustaður fjölskyldna, undraveröld sem bætir og kætir. Flokkum bækur eftir erfiðleikastigi og innihaldi til að auðvelda valið. Gætum að íslenskunni. Eflum kennslu í skapandi skrifum. Eflum gott og uppbyggilegt foreldrasamstarf. Eflum lestrarkennslu og veitum börnum öflugan stuðning til að auðvelda þeim að ná góðri lestrarfærni. Kennum markvisst bókstafi og hljóð og svo tengingar tveggja hljóða og þriggja o.s.frv. Förum frá hinu einfalda til hins flókna. Ekki leggja niður bókstafa- og hljóðakennslu eftir 1. bekk, höldum áfram svo lengi sem þörf er á. Sérkennari/læsisfræðingur sinnir því mikilvæga hlutverki að fylgjast með stöðu allra nemenda í 1.-10.bekk í lestri. Hlusta, greina og býr til þjálfunaráætlun sé þess þörf. Eflum menntun kennaranema, færum þeim verkfæri í hendur til að takast á við ólíka stöðu nemenda þegar á gólfið er komið. Aðgengilegri tækifæri til starfsþróunar fyrir kennara um allt land. Útbúum einföld mælitæki fyrir kennara, kortleggjum stöðu hvers barns til að auðvelda skipulag kennslu þannig að hægt sé að mæta þörfum þeirra í námi. Aukum úrval námsefnis/þjálfunarefnis og höfum það stigskipt. Nemendur geta þá verið á ólíkum stigum í til dæmis stærðfræði í sama árgangi. Vöndum notkun snjalltækja í skólum og forðumst ofnotkun þeirra. Aldrei að bíða og sjá til, bregðumst við áskorunum strax. Ekki gera ekki neitt! Helga Sigrún Þórsdóttir, sérkennari, læsisfræðingur og kennsluráðgjafi á Skólaskrifstofu Vestmannaeyja.Svava Þ. Hjaltalín, sérkennari, læsisfræðingur á Akureyri og verkefnastjóri við Rannsóknarsetur um menntun og hugarfar við HÍ.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun