Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson skrifar 9. október 2024 07:32 Það er skiljanlegt að fólk sé reitt, og jafnvel brjálað, yfir vaxtahækkun bankanna á verðtryggðu lánunum á dögunum. Þetta er enn eitt vaxtahöggið fyrir fjölskyldurnar. Kjaftshögg sem kostar fólk tugi þúsunda á mánuði. Fólki finnst ranglátt að á sama tíma og það flýr svimandi háar afborganir óverðtryggðra lána sé því strax refsað með græðgishækkun bankanna á verðtryggðu lánunum. Það er einfaldlega hvergi skjól að fá. Þetta er eins og að flýja óveður inn í hús og þar mæta þér bara pústrar, hnefahögg og almenn leiðindi frá húsráðendum. Þetta er frekar súrt og ósanngjarnt. Við eigum þetta auðvitað ekkert skilið. Valkostir íslensku millistéttarinnar eru að vera með húsnæðislán sem hækkar um milljónir á ári þrátt fyrir reglulegar afborganir, eða að vera með lán þar sem afborganir hækka um tvö til þrjú hundruð þúsund á mánuði. Hengingaról hávaxtanna herðist að hálsi okkar og það eina sem við getum gert er að velja á milli þess hvort liturinn á ólinni er blár eða rauður. Allra náðarsamlegast. Langsótt útópía Einu lánamöguleikar okkar þegar kemur að húsnæði eru í raun afarkostir á fráleitum kjörum. Í okkar stærstu og mestu fjárfestingu á lífsleiðinni. Auðvitað eigum við Íslendingar skilið vaxtakjör eins og bjóðast í nágrannalöndunum. Þar veit fólk þegar það skrifar undir lánasamninga hvernig greiðslur þróast út lánstímann. Með hóflegum vöxtum. Fyrir vaxtapínda Íslendinga hljómar þetta eins og einhver langsótt útópía. Nánast eins og skálduð ævintýraveröld með glimmeri. En nei, þetta er veruleiki og kjör sem í raun og veru bjóðast í öðrum löndum. Auðvitað er Ísland frábært land. Hér er næg atvinna, við erum vel menntuð þjóð og tækifærin mörg. Hér er gott að ala upp börn, friðsamt og gott að búa. En þegar kemur að vöxtum og verðbólgu erum við algerlega úti á þekju. Eftirbátar nágrannaþjóðanna því alltaf eru vextirnir og verðbólgan mun hærri hér. Krónan í öndunarvél En hvað veldur? Er það lögmál að hagkerfið okkar sveiflast ýktar og meira en í nágrannalöndunum? Undantekningarlaust með miklu hærri verðbólgu og vöxtum? Nei. Þetta hlutskipti hafa stjórnmálamenn og flokkar í gegnum tíðina valið fyrir okkur með því að ríghalda í íslenska krónu sem gjaldmiðil. Krónu sem haldið er stöðugri í öndunarvél sem knúin er áfram af rándýrum gjaldeyrisvaraforða. Krónu sem kostar samfélagið hundruð milljarða á ári. Að ekki sé talað um öll glötuðu tækifærin sem fjúka út um gluggann í formi svimandi hárra vaxtagreiðslna fyrirtækja og heimila sem nota auðvitað ekki sama aurinn til að fjárfesta í nýjum draumum og tækifærum. Krónu sem stærstu fyrirtæki landsins flýja og njóta skjóls af stöðugri mynt, á meðan starfsmenn þessara sömu fyrirtækja eru fastir í krónuhelsinu ásamt öðrum landsmönnum. Með verðbólgu, ofurvöxtum og verðbótum ofan á það. Fleiri afarkostir Því er stundum haldið fram að þetta sé í raun nauðsynleg hliðarverkun þess að búa í auðlindadrifnu og dýnamísku samfélagi. Viljið þið kannski atvinnuleysi frekar en vextina, er gjarnan spurt með þjósti. Enn og aftur afarkostir. Ofurvextir eða atvinnuleysi. En öfugt við dæmið hér að ofan um hengingaról mismunandi lánaforma, þá eru þessir afarkostir ekki raunverulegir. Þeir eru tilbúningur þeirra sem eru að verja slaka hagstjórn og ónýtan gjaldmiðil. Fyrir það fyrsta þá er íslenskur vinnumarkaður mjög kvikur í ljósi þess að hér vinna tugþúsundir útlendinga á hverjum tíma. Stór hluti þess vinnuafls kemur og fer í takti við atvinnustigið. Þess utan þá skiptir auðvitað höfuðmáli hvernig menn stýra skipinu. Agi í ríkisfjármálum er til að mynda nauðsynlegur ef við tökum upp evru. Ég er auðvitað hvorki Sjálfstæðismaður né Framsóknarmaður, en ég tel að slíkur agi sé eftirsóknarverður eiginleiki í hagkerfi. Kostur en ekki galli. En það kann að virka framandi fyrir þá sem vilja nota örmynt til að leiðrétta í sífellu eigin hagstjórnarmistök á kostnað almennings í landinu. Vatn rennur ekki upp í móti Að stilla atvinnuleysi upp sem afarkosti gegn séríslensku okurvöxtunum er sama þreytta og úrelta taktíkin og foreldrar notuðu á börn hér áður fyrr. Grýla gamla var brúkuð ef börnin voru ekki þæg. En sú tröllkerling er jafn raunveruleg og handfestan í röksemdinni um kosti krónuhagkerfisins. Allur gamli fjórflokkurinn boðar núna þá sýn að við eigum að vera föst áfram í krónunni í fyrirsjáanlegri framtíð. Meira að segja nýr formaður Samfylkingarinnar er slegin sömu blindu og allir formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í gegnum tíðina. Öll trúa þau að í þeim búi einhver hagfræðilegur töframáttur sem geti galdrað fram stöðugt hagkerfi með íslensku krónunni sem gjaldmiðli. Þetta hefur engum tekist og tilraunin verður engu skárri þótt hún sé framkvæmd af jafnaðarmanni. Ekki einu sinni þeir geta látið vatn renna upp í móti. Við þurfum nýjan gjaldmiðil. Annars mun þetta ömurlega verðbólgu og hávaxtastig bara endurtaka sig að fáeinum árum liðnum. Sagan endurtekur sig ef við breytum engu. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmar Guðmundsson Viðreisn Íslenska krónan Alþingi Mest lesið Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Okkar lágkúrulega illska Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Sjá meira
Það er skiljanlegt að fólk sé reitt, og jafnvel brjálað, yfir vaxtahækkun bankanna á verðtryggðu lánunum á dögunum. Þetta er enn eitt vaxtahöggið fyrir fjölskyldurnar. Kjaftshögg sem kostar fólk tugi þúsunda á mánuði. Fólki finnst ranglátt að á sama tíma og það flýr svimandi háar afborganir óverðtryggðra lána sé því strax refsað með græðgishækkun bankanna á verðtryggðu lánunum. Það er einfaldlega hvergi skjól að fá. Þetta er eins og að flýja óveður inn í hús og þar mæta þér bara pústrar, hnefahögg og almenn leiðindi frá húsráðendum. Þetta er frekar súrt og ósanngjarnt. Við eigum þetta auðvitað ekkert skilið. Valkostir íslensku millistéttarinnar eru að vera með húsnæðislán sem hækkar um milljónir á ári þrátt fyrir reglulegar afborganir, eða að vera með lán þar sem afborganir hækka um tvö til þrjú hundruð þúsund á mánuði. Hengingaról hávaxtanna herðist að hálsi okkar og það eina sem við getum gert er að velja á milli þess hvort liturinn á ólinni er blár eða rauður. Allra náðarsamlegast. Langsótt útópía Einu lánamöguleikar okkar þegar kemur að húsnæði eru í raun afarkostir á fráleitum kjörum. Í okkar stærstu og mestu fjárfestingu á lífsleiðinni. Auðvitað eigum við Íslendingar skilið vaxtakjör eins og bjóðast í nágrannalöndunum. Þar veit fólk þegar það skrifar undir lánasamninga hvernig greiðslur þróast út lánstímann. Með hóflegum vöxtum. Fyrir vaxtapínda Íslendinga hljómar þetta eins og einhver langsótt útópía. Nánast eins og skálduð ævintýraveröld með glimmeri. En nei, þetta er veruleiki og kjör sem í raun og veru bjóðast í öðrum löndum. Auðvitað er Ísland frábært land. Hér er næg atvinna, við erum vel menntuð þjóð og tækifærin mörg. Hér er gott að ala upp börn, friðsamt og gott að búa. En þegar kemur að vöxtum og verðbólgu erum við algerlega úti á þekju. Eftirbátar nágrannaþjóðanna því alltaf eru vextirnir og verðbólgan mun hærri hér. Krónan í öndunarvél En hvað veldur? Er það lögmál að hagkerfið okkar sveiflast ýktar og meira en í nágrannalöndunum? Undantekningarlaust með miklu hærri verðbólgu og vöxtum? Nei. Þetta hlutskipti hafa stjórnmálamenn og flokkar í gegnum tíðina valið fyrir okkur með því að ríghalda í íslenska krónu sem gjaldmiðil. Krónu sem haldið er stöðugri í öndunarvél sem knúin er áfram af rándýrum gjaldeyrisvaraforða. Krónu sem kostar samfélagið hundruð milljarða á ári. Að ekki sé talað um öll glötuðu tækifærin sem fjúka út um gluggann í formi svimandi hárra vaxtagreiðslna fyrirtækja og heimila sem nota auðvitað ekki sama aurinn til að fjárfesta í nýjum draumum og tækifærum. Krónu sem stærstu fyrirtæki landsins flýja og njóta skjóls af stöðugri mynt, á meðan starfsmenn þessara sömu fyrirtækja eru fastir í krónuhelsinu ásamt öðrum landsmönnum. Með verðbólgu, ofurvöxtum og verðbótum ofan á það. Fleiri afarkostir Því er stundum haldið fram að þetta sé í raun nauðsynleg hliðarverkun þess að búa í auðlindadrifnu og dýnamísku samfélagi. Viljið þið kannski atvinnuleysi frekar en vextina, er gjarnan spurt með þjósti. Enn og aftur afarkostir. Ofurvextir eða atvinnuleysi. En öfugt við dæmið hér að ofan um hengingaról mismunandi lánaforma, þá eru þessir afarkostir ekki raunverulegir. Þeir eru tilbúningur þeirra sem eru að verja slaka hagstjórn og ónýtan gjaldmiðil. Fyrir það fyrsta þá er íslenskur vinnumarkaður mjög kvikur í ljósi þess að hér vinna tugþúsundir útlendinga á hverjum tíma. Stór hluti þess vinnuafls kemur og fer í takti við atvinnustigið. Þess utan þá skiptir auðvitað höfuðmáli hvernig menn stýra skipinu. Agi í ríkisfjármálum er til að mynda nauðsynlegur ef við tökum upp evru. Ég er auðvitað hvorki Sjálfstæðismaður né Framsóknarmaður, en ég tel að slíkur agi sé eftirsóknarverður eiginleiki í hagkerfi. Kostur en ekki galli. En það kann að virka framandi fyrir þá sem vilja nota örmynt til að leiðrétta í sífellu eigin hagstjórnarmistök á kostnað almennings í landinu. Vatn rennur ekki upp í móti Að stilla atvinnuleysi upp sem afarkosti gegn séríslensku okurvöxtunum er sama þreytta og úrelta taktíkin og foreldrar notuðu á börn hér áður fyrr. Grýla gamla var brúkuð ef börnin voru ekki þæg. En sú tröllkerling er jafn raunveruleg og handfestan í röksemdinni um kosti krónuhagkerfisins. Allur gamli fjórflokkurinn boðar núna þá sýn að við eigum að vera föst áfram í krónunni í fyrirsjáanlegri framtíð. Meira að segja nýr formaður Samfylkingarinnar er slegin sömu blindu og allir formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í gegnum tíðina. Öll trúa þau að í þeim búi einhver hagfræðilegur töframáttur sem geti galdrað fram stöðugt hagkerfi með íslensku krónunni sem gjaldmiðli. Þetta hefur engum tekist og tilraunin verður engu skárri þótt hún sé framkvæmd af jafnaðarmanni. Ekki einu sinni þeir geta látið vatn renna upp í móti. Við þurfum nýjan gjaldmiðil. Annars mun þetta ömurlega verðbólgu og hávaxtastig bara endurtaka sig að fáeinum árum liðnum. Sagan endurtekur sig ef við breytum engu. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar