Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson skrifar 9. október 2024 07:32 Það er skiljanlegt að fólk sé reitt, og jafnvel brjálað, yfir vaxtahækkun bankanna á verðtryggðu lánunum á dögunum. Þetta er enn eitt vaxtahöggið fyrir fjölskyldurnar. Kjaftshögg sem kostar fólk tugi þúsunda á mánuði. Fólki finnst ranglátt að á sama tíma og það flýr svimandi háar afborganir óverðtryggðra lána sé því strax refsað með græðgishækkun bankanna á verðtryggðu lánunum. Það er einfaldlega hvergi skjól að fá. Þetta er eins og að flýja óveður inn í hús og þar mæta þér bara pústrar, hnefahögg og almenn leiðindi frá húsráðendum. Þetta er frekar súrt og ósanngjarnt. Við eigum þetta auðvitað ekkert skilið. Valkostir íslensku millistéttarinnar eru að vera með húsnæðislán sem hækkar um milljónir á ári þrátt fyrir reglulegar afborganir, eða að vera með lán þar sem afborganir hækka um tvö til þrjú hundruð þúsund á mánuði. Hengingaról hávaxtanna herðist að hálsi okkar og það eina sem við getum gert er að velja á milli þess hvort liturinn á ólinni er blár eða rauður. Allra náðarsamlegast. Langsótt útópía Einu lánamöguleikar okkar þegar kemur að húsnæði eru í raun afarkostir á fráleitum kjörum. Í okkar stærstu og mestu fjárfestingu á lífsleiðinni. Auðvitað eigum við Íslendingar skilið vaxtakjör eins og bjóðast í nágrannalöndunum. Þar veit fólk þegar það skrifar undir lánasamninga hvernig greiðslur þróast út lánstímann. Með hóflegum vöxtum. Fyrir vaxtapínda Íslendinga hljómar þetta eins og einhver langsótt útópía. Nánast eins og skálduð ævintýraveröld með glimmeri. En nei, þetta er veruleiki og kjör sem í raun og veru bjóðast í öðrum löndum. Auðvitað er Ísland frábært land. Hér er næg atvinna, við erum vel menntuð þjóð og tækifærin mörg. Hér er gott að ala upp börn, friðsamt og gott að búa. En þegar kemur að vöxtum og verðbólgu erum við algerlega úti á þekju. Eftirbátar nágrannaþjóðanna því alltaf eru vextirnir og verðbólgan mun hærri hér. Krónan í öndunarvél En hvað veldur? Er það lögmál að hagkerfið okkar sveiflast ýktar og meira en í nágrannalöndunum? Undantekningarlaust með miklu hærri verðbólgu og vöxtum? Nei. Þetta hlutskipti hafa stjórnmálamenn og flokkar í gegnum tíðina valið fyrir okkur með því að ríghalda í íslenska krónu sem gjaldmiðil. Krónu sem haldið er stöðugri í öndunarvél sem knúin er áfram af rándýrum gjaldeyrisvaraforða. Krónu sem kostar samfélagið hundruð milljarða á ári. Að ekki sé talað um öll glötuðu tækifærin sem fjúka út um gluggann í formi svimandi hárra vaxtagreiðslna fyrirtækja og heimila sem nota auðvitað ekki sama aurinn til að fjárfesta í nýjum draumum og tækifærum. Krónu sem stærstu fyrirtæki landsins flýja og njóta skjóls af stöðugri mynt, á meðan starfsmenn þessara sömu fyrirtækja eru fastir í krónuhelsinu ásamt öðrum landsmönnum. Með verðbólgu, ofurvöxtum og verðbótum ofan á það. Fleiri afarkostir Því er stundum haldið fram að þetta sé í raun nauðsynleg hliðarverkun þess að búa í auðlindadrifnu og dýnamísku samfélagi. Viljið þið kannski atvinnuleysi frekar en vextina, er gjarnan spurt með þjósti. Enn og aftur afarkostir. Ofurvextir eða atvinnuleysi. En öfugt við dæmið hér að ofan um hengingaról mismunandi lánaforma, þá eru þessir afarkostir ekki raunverulegir. Þeir eru tilbúningur þeirra sem eru að verja slaka hagstjórn og ónýtan gjaldmiðil. Fyrir það fyrsta þá er íslenskur vinnumarkaður mjög kvikur í ljósi þess að hér vinna tugþúsundir útlendinga á hverjum tíma. Stór hluti þess vinnuafls kemur og fer í takti við atvinnustigið. Þess utan þá skiptir auðvitað höfuðmáli hvernig menn stýra skipinu. Agi í ríkisfjármálum er til að mynda nauðsynlegur ef við tökum upp evru. Ég er auðvitað hvorki Sjálfstæðismaður né Framsóknarmaður, en ég tel að slíkur agi sé eftirsóknarverður eiginleiki í hagkerfi. Kostur en ekki galli. En það kann að virka framandi fyrir þá sem vilja nota örmynt til að leiðrétta í sífellu eigin hagstjórnarmistök á kostnað almennings í landinu. Vatn rennur ekki upp í móti Að stilla atvinnuleysi upp sem afarkosti gegn séríslensku okurvöxtunum er sama þreytta og úrelta taktíkin og foreldrar notuðu á börn hér áður fyrr. Grýla gamla var brúkuð ef börnin voru ekki þæg. En sú tröllkerling er jafn raunveruleg og handfestan í röksemdinni um kosti krónuhagkerfisins. Allur gamli fjórflokkurinn boðar núna þá sýn að við eigum að vera föst áfram í krónunni í fyrirsjáanlegri framtíð. Meira að segja nýr formaður Samfylkingarinnar er slegin sömu blindu og allir formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í gegnum tíðina. Öll trúa þau að í þeim búi einhver hagfræðilegur töframáttur sem geti galdrað fram stöðugt hagkerfi með íslensku krónunni sem gjaldmiðli. Þetta hefur engum tekist og tilraunin verður engu skárri þótt hún sé framkvæmd af jafnaðarmanni. Ekki einu sinni þeir geta látið vatn renna upp í móti. Við þurfum nýjan gjaldmiðil. Annars mun þetta ömurlega verðbólgu og hávaxtastig bara endurtaka sig að fáeinum árum liðnum. Sagan endurtekur sig ef við breytum engu. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmar Guðmundsson Viðreisn Íslenska krónan Alþingi Mest lesið Sorrý, ekkert partý fyrir þig (þú ert svo mikið ves) Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Sviptum greiðslumiðlun RAPYD starfsleyfi Ástþór Magnússon Skoðun Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson Skoðun Er meðvirkni kostur? Davíð Þór Sigurðsson Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun Öryrkjar eiga betra skilið Svanberg Hreinsson Skoðun Riddarar kærleikans Tómas Torfason Skoðun Kvótakerfi stjórnmálaflokkanna Einar G. Harðarson Skoðun JL Gettó Hildur Björnsdóttir Skoðun Byggjum raðhús í Hvalfjarðargöngum Matthías Arngrímsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvernig líður þér í vinnunni? Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga Gígju Baldursdóttir skrifar Skoðun Kvótakerfi stjórnmálaflokkanna Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Sorrý, ekkert partý fyrir þig (þú ert svo mikið ves) Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er meðvirkni kostur? Davíð Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Sviptum greiðslumiðlun RAPYD starfsleyfi Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Öryrkjar eiga betra skilið Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Tómas Torfason skrifar Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Ólíkt hefst fólk að Hjörleifur Hallgríms Herbertsson skrifar Skoðun Jöfn tækifæri til menntunar Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Niðurskurður fjölbreytileikans í íslenskri kvikmyndagerð Dögg Mósesdóttir,Helga Rakel Rafnsdóttir skrifar Skoðun Þar sem hanar og hænur gala Yngvi Sighvatsson skrifar Skoðun Stafræn þjónustubylting Reykjavíkurborgar vekur heimsathygli Alexandra Briem skrifar Skoðun Hlutleysi í NATO – Íslenskar varnir Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Þú ert númer 1155 í röðinni Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Á bak við tjöldin Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Sveitarfélögin okkar eiga alls ekki að skipta við Rapyd Hópur íbúa í sveitarfélögum sem stunda viðskipti við Rapyd skrifar Skoðun Lagarammi um lögbrot Lára G. Sigurðardóttir skrifar Skoðun Burt með mismunun! Skúli Helgason skrifar Skoðun Aukið aðgengi að faglegri þjónustu – Styðjum Afstöðu! Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Óskrifuðu Pálínuboðorðin Óskar Jónasson skrifar Skoðun Sjálfskipaðir sérfræðingar samgöngumála Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Byggjum raðhús í Hvalfjarðargöngum Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Leiðréttum launin Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Er ekki bara best? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Fjölgun lóða, hér er leiðin! Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Það er enn tími… Svanhildur Bogadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í þágu barna Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Flugvöllur í Hvassahrauni eða Árborg? Bragi Bjarnason skrifar Sjá meira
Það er skiljanlegt að fólk sé reitt, og jafnvel brjálað, yfir vaxtahækkun bankanna á verðtryggðu lánunum á dögunum. Þetta er enn eitt vaxtahöggið fyrir fjölskyldurnar. Kjaftshögg sem kostar fólk tugi þúsunda á mánuði. Fólki finnst ranglátt að á sama tíma og það flýr svimandi háar afborganir óverðtryggðra lána sé því strax refsað með græðgishækkun bankanna á verðtryggðu lánunum. Það er einfaldlega hvergi skjól að fá. Þetta er eins og að flýja óveður inn í hús og þar mæta þér bara pústrar, hnefahögg og almenn leiðindi frá húsráðendum. Þetta er frekar súrt og ósanngjarnt. Við eigum þetta auðvitað ekkert skilið. Valkostir íslensku millistéttarinnar eru að vera með húsnæðislán sem hækkar um milljónir á ári þrátt fyrir reglulegar afborganir, eða að vera með lán þar sem afborganir hækka um tvö til þrjú hundruð þúsund á mánuði. Hengingaról hávaxtanna herðist að hálsi okkar og það eina sem við getum gert er að velja á milli þess hvort liturinn á ólinni er blár eða rauður. Allra náðarsamlegast. Langsótt útópía Einu lánamöguleikar okkar þegar kemur að húsnæði eru í raun afarkostir á fráleitum kjörum. Í okkar stærstu og mestu fjárfestingu á lífsleiðinni. Auðvitað eigum við Íslendingar skilið vaxtakjör eins og bjóðast í nágrannalöndunum. Þar veit fólk þegar það skrifar undir lánasamninga hvernig greiðslur þróast út lánstímann. Með hóflegum vöxtum. Fyrir vaxtapínda Íslendinga hljómar þetta eins og einhver langsótt útópía. Nánast eins og skálduð ævintýraveröld með glimmeri. En nei, þetta er veruleiki og kjör sem í raun og veru bjóðast í öðrum löndum. Auðvitað er Ísland frábært land. Hér er næg atvinna, við erum vel menntuð þjóð og tækifærin mörg. Hér er gott að ala upp börn, friðsamt og gott að búa. En þegar kemur að vöxtum og verðbólgu erum við algerlega úti á þekju. Eftirbátar nágrannaþjóðanna því alltaf eru vextirnir og verðbólgan mun hærri hér. Krónan í öndunarvél En hvað veldur? Er það lögmál að hagkerfið okkar sveiflast ýktar og meira en í nágrannalöndunum? Undantekningarlaust með miklu hærri verðbólgu og vöxtum? Nei. Þetta hlutskipti hafa stjórnmálamenn og flokkar í gegnum tíðina valið fyrir okkur með því að ríghalda í íslenska krónu sem gjaldmiðil. Krónu sem haldið er stöðugri í öndunarvél sem knúin er áfram af rándýrum gjaldeyrisvaraforða. Krónu sem kostar samfélagið hundruð milljarða á ári. Að ekki sé talað um öll glötuðu tækifærin sem fjúka út um gluggann í formi svimandi hárra vaxtagreiðslna fyrirtækja og heimila sem nota auðvitað ekki sama aurinn til að fjárfesta í nýjum draumum og tækifærum. Krónu sem stærstu fyrirtæki landsins flýja og njóta skjóls af stöðugri mynt, á meðan starfsmenn þessara sömu fyrirtækja eru fastir í krónuhelsinu ásamt öðrum landsmönnum. Með verðbólgu, ofurvöxtum og verðbótum ofan á það. Fleiri afarkostir Því er stundum haldið fram að þetta sé í raun nauðsynleg hliðarverkun þess að búa í auðlindadrifnu og dýnamísku samfélagi. Viljið þið kannski atvinnuleysi frekar en vextina, er gjarnan spurt með þjósti. Enn og aftur afarkostir. Ofurvextir eða atvinnuleysi. En öfugt við dæmið hér að ofan um hengingaról mismunandi lánaforma, þá eru þessir afarkostir ekki raunverulegir. Þeir eru tilbúningur þeirra sem eru að verja slaka hagstjórn og ónýtan gjaldmiðil. Fyrir það fyrsta þá er íslenskur vinnumarkaður mjög kvikur í ljósi þess að hér vinna tugþúsundir útlendinga á hverjum tíma. Stór hluti þess vinnuafls kemur og fer í takti við atvinnustigið. Þess utan þá skiptir auðvitað höfuðmáli hvernig menn stýra skipinu. Agi í ríkisfjármálum er til að mynda nauðsynlegur ef við tökum upp evru. Ég er auðvitað hvorki Sjálfstæðismaður né Framsóknarmaður, en ég tel að slíkur agi sé eftirsóknarverður eiginleiki í hagkerfi. Kostur en ekki galli. En það kann að virka framandi fyrir þá sem vilja nota örmynt til að leiðrétta í sífellu eigin hagstjórnarmistök á kostnað almennings í landinu. Vatn rennur ekki upp í móti Að stilla atvinnuleysi upp sem afarkosti gegn séríslensku okurvöxtunum er sama þreytta og úrelta taktíkin og foreldrar notuðu á börn hér áður fyrr. Grýla gamla var brúkuð ef börnin voru ekki þæg. En sú tröllkerling er jafn raunveruleg og handfestan í röksemdinni um kosti krónuhagkerfisins. Allur gamli fjórflokkurinn boðar núna þá sýn að við eigum að vera föst áfram í krónunni í fyrirsjáanlegri framtíð. Meira að segja nýr formaður Samfylkingarinnar er slegin sömu blindu og allir formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í gegnum tíðina. Öll trúa þau að í þeim búi einhver hagfræðilegur töframáttur sem geti galdrað fram stöðugt hagkerfi með íslensku krónunni sem gjaldmiðli. Þetta hefur engum tekist og tilraunin verður engu skárri þótt hún sé framkvæmd af jafnaðarmanni. Ekki einu sinni þeir geta látið vatn renna upp í móti. Við þurfum nýjan gjaldmiðil. Annars mun þetta ömurlega verðbólgu og hávaxtastig bara endurtaka sig að fáeinum árum liðnum. Sagan endurtekur sig ef við breytum engu. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun
Skoðun Hvernig líður þér í vinnunni? Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga Gígju Baldursdóttir skrifar
Skoðun Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar
Skoðun Niðurskurður fjölbreytileikans í íslenskri kvikmyndagerð Dögg Mósesdóttir,Helga Rakel Rafnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélögin okkar eiga alls ekki að skipta við Rapyd Hópur íbúa í sveitarfélögum sem stunda viðskipti við Rapyd skrifar
Er fólk ungt eða gamalt? Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir Skoðun