Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar 18. október 2024 07:31 Sigríður Margrét Oddsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, ritaði grein á Vísi þar sem hún amaðist við fyrirhuguðum verkföllum kennara. Greinina hóf hún á því að benda á að kennarar væru öfundsverðir af störfum sínum. Sjálf hafi hún sem barn og unglingur numið aga af Sigríði yfirkennara, gildi af Margréti Sanders og setið með Erlingi stærðfræðikennara á laugardögum til að undirbúa sig fyrir framhaldsskólann. Þessi átakalitla og rósrauða reynsla af eigin skólagöngu virðist lita hugmyndir framkvæmdastjórans um kennslu og kennara. Nú vill svo til að ég hef ágæta innsýn í þennan heim sem Sigríður lýsir. Við vorum bekkjarfélagar í grunnskóla. Og þótt ég hafi líklega meira lært hlýðni en aga af Sigríði yfirkennara og numið frekar tónlistarsmekk Möggu Sanders en lífsviðhorf og ekki hangið með Erlingi stærðfræði- og íslenskukennara á laugardögum – þá á ég margar afskaplega fínar minningar úr Njarðvíkurskóla. Síðan eru liðin óskaplega mörg ár. Það er lengra síðan við Sigríður vorum grunnskólanemendur en leið á milli þess að fyrsti maðurinn fór út í geim og að við lukum grunnskóla. Við erum orðin miðaldra fólk og að sið slíkra hættir okkur til að fegra fortíðina. Það á til dæmis við um skólann sem við útskrifuðumst bæði úr. Maður hefði haldið að það veitti framkvæmdastjóra SA tilefni til umhugsunar um kjör kennara að annar þeirra kennara sem hún minnist með hlýju hafi horfið frá kennslu og fundið sér annan starfsvettvang og að hinn hafi setið yfir nemendum sínum um helgar. Við fórum bæði gegnum unglingadeildina á færibandi forréttinda. Ég man vel eftir því þegar árgangur okkar í Njarðvíkurskóla var klofinn í tvennt. Annars vegar í þá nemendur sem þóttu vel fallnir til náms og hins vegar í þá sem taldir voru síðri. Það voru mikil forréttindi fólgin í því að vera settur í betri bekkinn – og því fór fjarri að við sem þar lentum værum betri á nokkurn hátt sem skiptir máli. Örlögin gátu einfaldlega ráðist af því hvort maður var bráðþroska eða seinþroska, lesblindur eða ofvirkur, kom af „fínu“ heimili eða ekki. Svo var líka bara hægt að vera óheppin eða heppin. Þegar við Sigríður vorum þrettán ára var smíðað samfélag utan um okkur sem hafði það hreinlega að markmiði að losa okkur við það að þurfa að deila kjörum með þeim sem höfðu það verr en við. Mér hefur alla tíð sviðið að hafa horft á eftir góðum vinum og félögum sem fengu þennan rangláta dóm á viðkvæmum aldri (og var stundum mjög meðvitað um hann). Ég man líka að þótt skólinn okkar væri á flestan hátt afar einsleitur og að við töluðum öll sama móðurmálið og kæmum úr sömu samfélagsuppskriftinni þá fór ekkert á milli mála að það komu ekki allir frá sama stað í kökunni. Sumir tilheyrðu kökubotninum og aðrir rjómanum. Rósrauð greining Sigríðar á skólagöngunni er með sterku rjómabragði. Í skólanum okkar var rótgróin og djúpstæð eineltismenning þar sem hver árgangur átti sína hrotta sem reyndu að beygja hina minni máttar undir sig. Aldrei man ég eftir því að það hafi komið kennurum okkar við. Það hvarflaði líklega ekki að neinum að ræða það við kennara. Þeir voru þarna til að kenna, ekki uppræta hrottaskap. Ég man líka eftir djúpstæðri kvenfyrirlitningu, ljótum uppnefnum sem sumar stúlkur fengu hjá ákveðnum hópi drengjanna. Uppnefni sem yfirleitt stöfuðu af því að þessi eða hin stúlkan hafði látið undan ágangi sömu drengja sem síðan hæddust að þeim og lítilsvirtu. Aldrei kom það skólanum við svo ég muni. Kennarar höfðu annað djobb en að skipta sér af því. Það er algjörlega ljóst að reynsla margra samnemenda okkar Sigríðar var allt önnur og verri en okkar. Við liðum áfram í skjóli margvíslegra forréttinda í skólakerfi sem mat okkar þarfir ofar öðrum. Á sama tíma sátu margir í næðingnum. Skólinn í dag er allt annar heimur. Reglulegar fréttir af erfiðum eineltismálum og ofbeldi eru til vitnis um það að í dag sættum við okkur ekki við það sem áður þótti sjálfsagt. Skólinn hefur þar hlutverk. Við höfum líka undirgengist alþjóðlegar skuldbindingar sem beinlínis banna okkur að ryðja bókaormum braut gegnum menntakerfið með því að ýta öðrum börnum út í skaflana. Við hendum ekki heldur lengur hundruðum ungmenna út á vinnumarkaðinn á ótímabæran hátt. Kennsla er margfalt flóknara starf í dag en hún var. Til hennar eru gerðar gríðarlegar kröfur. Fá störf gera meiri menntunarkröfur og ég held að næstum ekkert starf bæti meira af kröfum ofan á það. Ef þú getur kennt svo sómi sé að má ganga að því vísu að þú hafir farið vel með færni þína, eflt hana og ræktað. Enda eru kennarar afar eftirsóttir víða í samfélaginu og Sigríður hefur einmitt áhyggjur af því að hærri laun til kennara geti leitt til þess að erfiðara verði að stela þeim yfir í önnur störf. Raunin er hins vegar sú að eins og ástatt er í samfélaginu okkar og vegna hinna gríðarlegu samfélagslegu breytinga, aðflutnings fólks með fjölþættar þarfir og hnignunar móðurmálsins, þá þurfum við allar hendur á dekk í skólum. Þeir þurfa meira á kennurum að halda en Bláa lónið, Hagkaup eða Íslandsbanki. Þetta getur verið erfitt að skilja þarfir annarra þegar maður er alinn upp við það að kennarar fórni frítíma sínum fyrir mann. Sigríður segir loks að það sé ekki gott að ekki sé vitað hverjar kröfur kennara eru. Svarið við því er ekki flókið. Krafan er að viðsemjendur kennara virði gerða samninga. Nú er að renna út sá tímafrestur sem þeir höfðu til að ganga frá leiðréttingum á kjörum stéttarinnar í kjölfar samkomulags sem gert var 2016. Ríki og sveit hafa ítrekað hunsað viðvaranir um að tómlæti gæti endað illa. Þannig eru launagreiðendur eins og skuldarar sem neita að opna innheimtubréfin. Þeir geta þóst ofsalega hissa þegar krafan er send í innheimtu – en það getum við kennarar þó lært af atvinnulífinu, þar sem Sigríður er innsti koppur í búri, að látalæti færa ekki eindaga. Nú eru þeir runnir upp. Höfundur er kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Pétursson Kennaraverkfall 2024 Skóla- og menntamál Grunnskólar Kjaraviðræður 2023-24 Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Sigríður Margrét Oddsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, ritaði grein á Vísi þar sem hún amaðist við fyrirhuguðum verkföllum kennara. Greinina hóf hún á því að benda á að kennarar væru öfundsverðir af störfum sínum. Sjálf hafi hún sem barn og unglingur numið aga af Sigríði yfirkennara, gildi af Margréti Sanders og setið með Erlingi stærðfræðikennara á laugardögum til að undirbúa sig fyrir framhaldsskólann. Þessi átakalitla og rósrauða reynsla af eigin skólagöngu virðist lita hugmyndir framkvæmdastjórans um kennslu og kennara. Nú vill svo til að ég hef ágæta innsýn í þennan heim sem Sigríður lýsir. Við vorum bekkjarfélagar í grunnskóla. Og þótt ég hafi líklega meira lært hlýðni en aga af Sigríði yfirkennara og numið frekar tónlistarsmekk Möggu Sanders en lífsviðhorf og ekki hangið með Erlingi stærðfræði- og íslenskukennara á laugardögum – þá á ég margar afskaplega fínar minningar úr Njarðvíkurskóla. Síðan eru liðin óskaplega mörg ár. Það er lengra síðan við Sigríður vorum grunnskólanemendur en leið á milli þess að fyrsti maðurinn fór út í geim og að við lukum grunnskóla. Við erum orðin miðaldra fólk og að sið slíkra hættir okkur til að fegra fortíðina. Það á til dæmis við um skólann sem við útskrifuðumst bæði úr. Maður hefði haldið að það veitti framkvæmdastjóra SA tilefni til umhugsunar um kjör kennara að annar þeirra kennara sem hún minnist með hlýju hafi horfið frá kennslu og fundið sér annan starfsvettvang og að hinn hafi setið yfir nemendum sínum um helgar. Við fórum bæði gegnum unglingadeildina á færibandi forréttinda. Ég man vel eftir því þegar árgangur okkar í Njarðvíkurskóla var klofinn í tvennt. Annars vegar í þá nemendur sem þóttu vel fallnir til náms og hins vegar í þá sem taldir voru síðri. Það voru mikil forréttindi fólgin í því að vera settur í betri bekkinn – og því fór fjarri að við sem þar lentum værum betri á nokkurn hátt sem skiptir máli. Örlögin gátu einfaldlega ráðist af því hvort maður var bráðþroska eða seinþroska, lesblindur eða ofvirkur, kom af „fínu“ heimili eða ekki. Svo var líka bara hægt að vera óheppin eða heppin. Þegar við Sigríður vorum þrettán ára var smíðað samfélag utan um okkur sem hafði það hreinlega að markmiði að losa okkur við það að þurfa að deila kjörum með þeim sem höfðu það verr en við. Mér hefur alla tíð sviðið að hafa horft á eftir góðum vinum og félögum sem fengu þennan rangláta dóm á viðkvæmum aldri (og var stundum mjög meðvitað um hann). Ég man líka að þótt skólinn okkar væri á flestan hátt afar einsleitur og að við töluðum öll sama móðurmálið og kæmum úr sömu samfélagsuppskriftinni þá fór ekkert á milli mála að það komu ekki allir frá sama stað í kökunni. Sumir tilheyrðu kökubotninum og aðrir rjómanum. Rósrauð greining Sigríðar á skólagöngunni er með sterku rjómabragði. Í skólanum okkar var rótgróin og djúpstæð eineltismenning þar sem hver árgangur átti sína hrotta sem reyndu að beygja hina minni máttar undir sig. Aldrei man ég eftir því að það hafi komið kennurum okkar við. Það hvarflaði líklega ekki að neinum að ræða það við kennara. Þeir voru þarna til að kenna, ekki uppræta hrottaskap. Ég man líka eftir djúpstæðri kvenfyrirlitningu, ljótum uppnefnum sem sumar stúlkur fengu hjá ákveðnum hópi drengjanna. Uppnefni sem yfirleitt stöfuðu af því að þessi eða hin stúlkan hafði látið undan ágangi sömu drengja sem síðan hæddust að þeim og lítilsvirtu. Aldrei kom það skólanum við svo ég muni. Kennarar höfðu annað djobb en að skipta sér af því. Það er algjörlega ljóst að reynsla margra samnemenda okkar Sigríðar var allt önnur og verri en okkar. Við liðum áfram í skjóli margvíslegra forréttinda í skólakerfi sem mat okkar þarfir ofar öðrum. Á sama tíma sátu margir í næðingnum. Skólinn í dag er allt annar heimur. Reglulegar fréttir af erfiðum eineltismálum og ofbeldi eru til vitnis um það að í dag sættum við okkur ekki við það sem áður þótti sjálfsagt. Skólinn hefur þar hlutverk. Við höfum líka undirgengist alþjóðlegar skuldbindingar sem beinlínis banna okkur að ryðja bókaormum braut gegnum menntakerfið með því að ýta öðrum börnum út í skaflana. Við hendum ekki heldur lengur hundruðum ungmenna út á vinnumarkaðinn á ótímabæran hátt. Kennsla er margfalt flóknara starf í dag en hún var. Til hennar eru gerðar gríðarlegar kröfur. Fá störf gera meiri menntunarkröfur og ég held að næstum ekkert starf bæti meira af kröfum ofan á það. Ef þú getur kennt svo sómi sé að má ganga að því vísu að þú hafir farið vel með færni þína, eflt hana og ræktað. Enda eru kennarar afar eftirsóttir víða í samfélaginu og Sigríður hefur einmitt áhyggjur af því að hærri laun til kennara geti leitt til þess að erfiðara verði að stela þeim yfir í önnur störf. Raunin er hins vegar sú að eins og ástatt er í samfélaginu okkar og vegna hinna gríðarlegu samfélagslegu breytinga, aðflutnings fólks með fjölþættar þarfir og hnignunar móðurmálsins, þá þurfum við allar hendur á dekk í skólum. Þeir þurfa meira á kennurum að halda en Bláa lónið, Hagkaup eða Íslandsbanki. Þetta getur verið erfitt að skilja þarfir annarra þegar maður er alinn upp við það að kennarar fórni frítíma sínum fyrir mann. Sigríður segir loks að það sé ekki gott að ekki sé vitað hverjar kröfur kennara eru. Svarið við því er ekki flókið. Krafan er að viðsemjendur kennara virði gerða samninga. Nú er að renna út sá tímafrestur sem þeir höfðu til að ganga frá leiðréttingum á kjörum stéttarinnar í kjölfar samkomulags sem gert var 2016. Ríki og sveit hafa ítrekað hunsað viðvaranir um að tómlæti gæti endað illa. Þannig eru launagreiðendur eins og skuldarar sem neita að opna innheimtubréfin. Þeir geta þóst ofsalega hissa þegar krafan er send í innheimtu – en það getum við kennarar þó lært af atvinnulífinu, þar sem Sigríður er innsti koppur í búri, að látalæti færa ekki eindaga. Nú eru þeir runnir upp. Höfundur er kennari.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar