Trump segir fólki að yfir­gefa Tehran hið snarasta

Nú á tíunda tímanum var fólki víðsvegar um Ísrael gert að halda til næsta sprengjuskýlis. Var varað við því að skotflaugum hefði verið skotið á loft frá Íran. Fjölmiðlar í Íran segja þó að einungis tveimur flaugum hafi verið skotið á loft og að þær hafi báðar fallið til jarðar á opnum svæðum og þar af leiðandi valdið litlum sem engum skaða.

Fyrri árás Írana i kvöld var gerð með þremur skotflaugum. Hvorug árásin virðist hafa valdið skaða. Fyrir hana hafði klerkastjórnin í Íran heitið umfangsmiklum árásum í allt kvöld og í alla nótt.

Eitt flugskeyti úr loftvarnarkerfi Ísraela í Tel Aviv bilaði í kvöld og féll til jarðar í borginni.

Á sama tíma virðast Ísraelar hafa frjálsar hendur til árása í Íran.

Sjá einnig: Gerðu árás á sjónvarpshúsið í miðri útsendingu

Yfirráð í háloftunum yfir Íran fela í raun í sér að ísraelskir flugmenn geta flogið þotum sínum og drónum, svo gott sem óáreittir, yfir landinu og varpað sprengjum á skotmark eftir hentisemi. Margar árásir hafa beinst að eldflaugum og skotpöllum í Íran.

Það hefur vakið athygli að myndir sem ísraelski herinn hefur birt sýna þotur vopnaðar hefðbundnum sprengjum sem varpað er úr lofti og svífa ekki langar vegalengdir. Þá hafa Ísraelar notast við eldri þotur af gerðinni F-15 og F-16 á undanförnum dögum en fyrstu dagana notuðust þeir nánast eingöngu við F-35 þotur, sem eru hannaðar til að erfitt er að sjá þær á ratsjám og að skjóta þær niður.

Þetta gefur til kynna að loftvarnir Írana hafi að mestu verið brotnar á bak aftur.

Erfitt gæti reynst klerkastjórninni í Íran að verða sér út um ný loftvarnarkerfi á næstunni. Loftvarnir landsins voru fyrir þessi nýjustu átök tiltölulega löskuð, eftir síðustu árásir Ísraela í október í fyrra.

Sjá einnig: Loftvarnir Íran verulega laskaðar eftir árásir helgarinnar

Loftvarnarkerfi Íran koma að mestu frá Rússlandi og Kína, samkvæmt sérfræðingi sem ræddi við blaðamanna AP fréttaveitunnar, auk þess sem ríkið hefur notast við gömul kerfi sem Íranar fengu frá Bandaríkjunum á árum áður, áður en klerkastjórnin tók völd. Þeir hafa einnig framleitt eigin loftvarnarkerfi en framleiðslugetan hefur væntanlega orðið fyrir skemmdum í árásum Ísraela og þá geta Íranar ekki búist við því að fá ný kerfi frá Rússum í bráð, vegna innrásar þeirra í Úkraínu.

Þessi yfirráð Ísraela í háloftunum gefur þeim færi á því að ráðast á þau skotmörk sem þeim sýnist.

Benjamín Netanjahú, forsætisráðherra Ísrael, sagði í kvöld að Ísraelar væru að breyta ásýnd Mið-Austurlanda með árásum sínum. Verið væri að fella leiðtoga herafla Íran, einn af einum. Hann hefur kallað eftir því að íranska þjóðin rísi upp gegn klerkastjórninni.

Ísraelski herinn birti í kvöld myndband af loftárásum á gamlar F-14 herþotur í Íran, sem Bandaríkjamenn gáfu til Írana á árum áður.

Trump segist ekki vilja kjarnorkuvopn í Íran

Ísraelar hófu árásir sínar á Íran aðfaranótt föstudagsins síðasta. Ráðamenn í Ísrael sögðu árásirnar „fyrirbyggjandi“ og beindust margar þeirra gegn kjarnorkuáætlun Íran og kjarnorkurannsóknarstofum. Ísraelar felldu einnig mikilvæga vísindamenn og háttsetta yfirmenn í herafla Íran.

Sjá einnig: Ísraelar gera áásir á Íran

Ísraelar hafa lengi sakað Írana um að vilja koma upp kjarnorkuvopnum og segja að slíkt myndi ógna tilvist Ísraelsríkis.

Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, sagði fyrr í kvöld að hann vildi ekki að Íranar kæmu upp kjarnorkuvopnum.

„Við erum komnir langleiðina að því að tryggja að svo verður ekki,“ sagði Trump.

Trump er sagður hafa í kvöld neitað að skrifa undir sameiginlega ályktun G7 ríkjanna svokölluðu um átökin milli Ísraela og Íran. Samkvæmt frétt New York Times liggur ekki fyrir af hverju en í drögum að ályktuninni, sem blaðamenn hafa séð, er kallað eftir stillingu og að báðar fylkingar hætti árásum á hinn.

Ályktunin er enn í smíðum og afstaða Trumps gæti breyst, samkvæmt þýskum erindreka.

Trump lýsti því yfir í kvöld að klerkastjórnin hefði átt að gera samkomulag um kjarnorkuátælun þeirra.

„Einfaldlega sagt, ÞÁ GETA ÍRANAR EKKI EIGNAST KJARNORKUVOPN. Ég hef sagt það aftur og aftur!“ skrifaði Trump á Truth Social, hans eigin samfélagsmiðil. „Allir ættu að flýja frá Tehran hið snarasta!“

CNN hefur eftir embættismanni í Hvíta húsinu að með færslunni vilji Trump ítreka hve mikilvægt það sé að klerkastjórnin setjist aftur við samningaborðið.

Færslunni var deilt á samfélagsmiðlasíðum Hvíta hússins. Þar var búið að yfirstrika með gulum lit það að fólk ætti að flýja frá Tehran.

Klerkastjórnin í slæmri stöðu

Bandaríkjamenn hafa ekki tekið beinan þátt í árásunum á Íran. Hins vegar hafa fregnir borist af því að fjölmörgum eldsneytisflugvélum og flutningavélum hafi verið flogið frá Bandaríkjunum til Evrópu og Mið-Austurlanda undanfarinn sólarhring. Þar að auki er verið að sigla flugmóðurskipinu USS Nimitz frá Kyrrahafi til Mið-Austurlanda, þar sem annað flugmóðurskip er fyrir.

Herafli Bandaríkjanna á svæðinu verður því orðinn gífurlega mikill á næstu dögum.

Staða klerkastjórnarinnar í Íran þykir ekki góð. Klerkastjórnin hefur varið fjölmörgum árum í að byggja upp sveitir undir óbeinni stjórn hennar í Líbanon, Jemen, Írak og Palestínu. Þessar sveitir hafa orðið fyrir umfangsmiklum höggum síðustu tvö ár.

Hezbollah í Líbanon átti að vera eitt helsta mótvægisafl klerkastjórnarinnar gegn Ísrael. Íranar hafa lengi sent fjölmargar eldflaugar til Líbanon og styrkt Hezbollah með peningum, þjálfun og hergögnum. Máttur Hezbollah þykir ekki mikill þessa dagana, eftir mikil átök við Ísraela í fyrra en þá felldu Ísraelar hundruð vígamanna samtakanna, þar á meðal flesta leiðtoga þeirra, og örkumluðu þúsundir vígamanna með því að sprengja upp símboða sem vígamennirnir notuðu til að taka við skipunum frá leiðtogum samtakanna.

Íranar hafa verið reknir frá Sýrlandi eftir fall ríkisstjórnar Bashars al-Assad.

Við upphaf árása Ísraela á Íran á aðfaranótt föstudags bárust þau skilaboð frá Líbanon að Hezbollah kæmi Írönum ekki til aðstoðar. Svipaðar fregnir bárust frá sveitum hliðhollum Íran í Írak.

Þetta hefur set klerkastjórnina í enn erfiðari stöðu og hefur mögulega ýtt undir það að leiðtogar hennar hafi talið sig, og telja sig enn, þurfa að öðlast kjarnorkuvopn, eins og einn sérfræðingur í málefnum ríkisins sagði við New York Times.