Alls kyns kyn Guðmundur Steingrímsson skrifar 18. febrúar 2019 07:00 Tímarnir eru áhugaverðir. Á sama tíma og maður upplifir það að kynin séu stundum við það að fara endanlega í hár saman, og maður skynjar veröldina endrum og eins sem einhvers konar kynjastríð, þá virðist þögul og mögnuð bylting eiga sér stað undir niðri. Við erum að upplifa þá tíma, að hin hefðbundni dilkadráttur mannkyns í karla og konur er að verða í meira lagi óskýr. Sífellt fleiri vilja ekki bera þá takmörkuðu kynjamerkimiða sem samfélagið úthlutar. Á sama tíma og hefðbundnu kynin kýta, er því að molna undan tilveru þeirra. Nýjustu tíðindin í þessum efnum eru þau, að forsætisráðherra hyggst leggja fram frumvarp um kynrænt sjálfræði og flugfélög úti í heimi eru farin að opna fyrir skráningu á mun fleiri kynjum heldur en bara karli og konu. Sem áhugamanni um hrun hugtakakerfa verð ég að segja að mér finnst þetta ferlega bitastætt. Frumvarp forsætisráðherra gerir ráð fyrir að gerður verði skýr greinarmunur á kynlegum einkennum — eins og þeim að manneskja sé með typpi — og hins vegar kyni. Fólk, hvernig sem það er úr garði gert líkamlega, mun öðlast rétt til þess að skrá sig sem það kyn sem því sýnist. Og þá líka sem ekkert kyn.Litaskalinn Ég fagna þessu. Ég hef lengi verið þeirrar skoðunar að veröldin sé ekki svarthvít. Ég á í miklum erfiðleikum með þessa stóru merkimiða sem eru notaðir í umræðunni, til þess að skipta fólki upp í alls konar risastóra hópa sem eiga sér í raun ákaflega litlar stoðir í raunveruleikanum. Mannkynið skiptist ekki í karla og konur, nema á einhvern fáránlega takmarkaðan og þýðingarlítinn hátt. Veröldin er litaskali. Allir eru bæði karl og kona, eða hvorugt, í mismiklum mæli. Allir eru sérstakir. Fyrst og fremst erum við einstaklingar, hver með einstaka reynslu og einstaka manngerð. Kannski væri best af öllu að afnema skráningu á kyni algjörlega? Hvaða þýðingu hefur hún í raun?Allir vita Ég skil þá spurningu eftir í loftinu. Hliðarnar á þessu eru margar og vangavelturnar óteljandi. Samkvæmt frumvarpinu getur karl orðið ófrískur og fætt barn, enda með kynleg einkenni til þess. Og kona getur gert það sem „karlar“ hafa hingað til bara gert: Slegist á sveitaböllum og átt erfitt með að hafa stjórn á vindgangi snemma á morgnana.Er ástæða til að hafa áhyggjur? Fer ekki allt í kalda kol og enginn veit lengur í hvaða búningsklefa hann/hún/það á að fara í sundlaugunum? Verða kannski margir búningsklefar? Og lendir fólk sem ber augljós einkenni karla, eins og sítt skegg, skósíðan pung, fílseyru og nefhár, ekki í vandræðum á landamærum þeirra ríkja sem eru meira í boxinu en við, þegar það sýnir vegabréf sem segir að það sé kona? Jú jú, kannski. Kannski verður alls konar vesen og margir verða ringlaðir í kollinum við að reyna að fatta öll þessi kyn, og að kyn sé ekki lengur tengt hvaða kynfæri manneskja er með, og svo framvegis. En svona er þetta: Það er langt síðan allir vissu að manneskja sem fæddist með pung væri ekki endilega karl. Og það er langt síðan allir vissu að manneskja með leg væri ekki endilega kona.Meiri svona víðsýni Hér stendur til að aðlaga lögin veruleikanum. Það er gleðiefni. Fólk fær að vera það sjálft. Um leið og ég gleðst yfir þessu get ég þó ekki orða bundist yfir öðru. Ég get ekki neitað því að ég vildi óska þess að álíka framsækni og víðsýni gætti á öðrum sviðum. Að byltingar tíðarandans rötuðu inn í aðra mikilvæga lagabálka líka. Ég ætla að nefna tvennt. Það mun skjóta skökku við, hljóti frumvarpið brautargengi, að fólk sem breytt hefur kynjaskráningu sinni muni ekki vera sjálfráða um það að velja sér sitt eigið nafn. Við hljótum að leggja niður mannanafnanefnd. Það er varla lagaleg kvöð nokkurs háns að viðhalda íslenskri nafnahefð. Nefndin mun falla saman um leið og umsagnir um nöfn í hvorugkyni fara að berast henni í stríðum straumum. Hver getur mótmælt nöfnum eins og Sólskin eða Blóm? Hitt er svo þetta: Megi þessi hressandi víðsýni, þessi fagri vilji ríkisstjórnarinnar til þess að horfast í augu við breytta veröld og aðlaga lögin að henni, verða til þess að löggjafinn drífi loksins í því að breyta líka barnalögum. Í þeim er sú blekking höfð að grundvallaratriði að börn skuli einungis búa á einu heimili, en allir vita að þau búa ákaflega oft á tveimur. Ef löggjafinn getur viðurkennt mörg kyn, og að karl geti verið ófrískur, hlýtur hann að geta viðurkennt þetta líka og breytt lögum til samræmis við veruleikann í öllum sínum margbreytileika. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðmundur Steingrímsson Mest lesið Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Sjá meira
Tímarnir eru áhugaverðir. Á sama tíma og maður upplifir það að kynin séu stundum við það að fara endanlega í hár saman, og maður skynjar veröldina endrum og eins sem einhvers konar kynjastríð, þá virðist þögul og mögnuð bylting eiga sér stað undir niðri. Við erum að upplifa þá tíma, að hin hefðbundni dilkadráttur mannkyns í karla og konur er að verða í meira lagi óskýr. Sífellt fleiri vilja ekki bera þá takmörkuðu kynjamerkimiða sem samfélagið úthlutar. Á sama tíma og hefðbundnu kynin kýta, er því að molna undan tilveru þeirra. Nýjustu tíðindin í þessum efnum eru þau, að forsætisráðherra hyggst leggja fram frumvarp um kynrænt sjálfræði og flugfélög úti í heimi eru farin að opna fyrir skráningu á mun fleiri kynjum heldur en bara karli og konu. Sem áhugamanni um hrun hugtakakerfa verð ég að segja að mér finnst þetta ferlega bitastætt. Frumvarp forsætisráðherra gerir ráð fyrir að gerður verði skýr greinarmunur á kynlegum einkennum — eins og þeim að manneskja sé með typpi — og hins vegar kyni. Fólk, hvernig sem það er úr garði gert líkamlega, mun öðlast rétt til þess að skrá sig sem það kyn sem því sýnist. Og þá líka sem ekkert kyn.Litaskalinn Ég fagna þessu. Ég hef lengi verið þeirrar skoðunar að veröldin sé ekki svarthvít. Ég á í miklum erfiðleikum með þessa stóru merkimiða sem eru notaðir í umræðunni, til þess að skipta fólki upp í alls konar risastóra hópa sem eiga sér í raun ákaflega litlar stoðir í raunveruleikanum. Mannkynið skiptist ekki í karla og konur, nema á einhvern fáránlega takmarkaðan og þýðingarlítinn hátt. Veröldin er litaskali. Allir eru bæði karl og kona, eða hvorugt, í mismiklum mæli. Allir eru sérstakir. Fyrst og fremst erum við einstaklingar, hver með einstaka reynslu og einstaka manngerð. Kannski væri best af öllu að afnema skráningu á kyni algjörlega? Hvaða þýðingu hefur hún í raun?Allir vita Ég skil þá spurningu eftir í loftinu. Hliðarnar á þessu eru margar og vangavelturnar óteljandi. Samkvæmt frumvarpinu getur karl orðið ófrískur og fætt barn, enda með kynleg einkenni til þess. Og kona getur gert það sem „karlar“ hafa hingað til bara gert: Slegist á sveitaböllum og átt erfitt með að hafa stjórn á vindgangi snemma á morgnana.Er ástæða til að hafa áhyggjur? Fer ekki allt í kalda kol og enginn veit lengur í hvaða búningsklefa hann/hún/það á að fara í sundlaugunum? Verða kannski margir búningsklefar? Og lendir fólk sem ber augljós einkenni karla, eins og sítt skegg, skósíðan pung, fílseyru og nefhár, ekki í vandræðum á landamærum þeirra ríkja sem eru meira í boxinu en við, þegar það sýnir vegabréf sem segir að það sé kona? Jú jú, kannski. Kannski verður alls konar vesen og margir verða ringlaðir í kollinum við að reyna að fatta öll þessi kyn, og að kyn sé ekki lengur tengt hvaða kynfæri manneskja er með, og svo framvegis. En svona er þetta: Það er langt síðan allir vissu að manneskja sem fæddist með pung væri ekki endilega karl. Og það er langt síðan allir vissu að manneskja með leg væri ekki endilega kona.Meiri svona víðsýni Hér stendur til að aðlaga lögin veruleikanum. Það er gleðiefni. Fólk fær að vera það sjálft. Um leið og ég gleðst yfir þessu get ég þó ekki orða bundist yfir öðru. Ég get ekki neitað því að ég vildi óska þess að álíka framsækni og víðsýni gætti á öðrum sviðum. Að byltingar tíðarandans rötuðu inn í aðra mikilvæga lagabálka líka. Ég ætla að nefna tvennt. Það mun skjóta skökku við, hljóti frumvarpið brautargengi, að fólk sem breytt hefur kynjaskráningu sinni muni ekki vera sjálfráða um það að velja sér sitt eigið nafn. Við hljótum að leggja niður mannanafnanefnd. Það er varla lagaleg kvöð nokkurs háns að viðhalda íslenskri nafnahefð. Nefndin mun falla saman um leið og umsagnir um nöfn í hvorugkyni fara að berast henni í stríðum straumum. Hver getur mótmælt nöfnum eins og Sólskin eða Blóm? Hitt er svo þetta: Megi þessi hressandi víðsýni, þessi fagri vilji ríkisstjórnarinnar til þess að horfast í augu við breytta veröld og aðlaga lögin að henni, verða til þess að löggjafinn drífi loksins í því að breyta líka barnalögum. Í þeim er sú blekking höfð að grundvallaratriði að börn skuli einungis búa á einu heimili, en allir vita að þau búa ákaflega oft á tveimur. Ef löggjafinn getur viðurkennt mörg kyn, og að karl geti verið ófrískur, hlýtur hann að geta viðurkennt þetta líka og breytt lögum til samræmis við veruleikann í öllum sínum margbreytileika.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun