Sá er talinn heimskur sem opnar sína sál Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar 1. nóvember 2021 11:30 Ég fór í Borgarleikhúsið að sjá sýninguna 9 líf á dögunum og var upprifin. Í verkinu er rakin saga okkar ástsæla Bubba Morthens, þjóðareign að gefnu tilefni. Það er hvert mannsbarn hér á landi með tengingu við hann og þá sérstaklega tónlistina hans, hvort sem við erum aðdáendur eða ekki. En svo er líka önnur tenging sem stór hópur á við söguna hans Bubba, sú tenging er kannski heldur falin. Eða jafnvel týnd? Bubbi myndi nefnilega hæglega flokkast sem hluti af hinum svokölluðu týndu drengjum í skólakerfinu. Það er búið að vera að ræða um þennan hóp í mörg ár og þeir eru að mínu mati langt frá því að vera týndir fyrir vikið. Það eina sem finnst ekki er mögulega ástæðan fyrir því af hverju þeir eru flokkaðir í þennan hóp. Við eigum það nefnilega til að benda alltaf bara á það sem er að og spyrja: “Hvað er eiginlega að honum?” - en sjaldnar er rætt um “Hvað kom fyrir hann?”30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns Tónlistarmaðurinn Jónas Sig tjáði sig um þetta málefni í þættinum Okkar á milli á Rúv í febrúar 2020. Hann ræddi um skaðsemi þess að fá þennan stimpil á sig, stimpilinn að geta ekki lesið sér til gagns: „Ég var að horfa á umræðuþátt um daginn þar sem var talað um að 30% ungra drengja gætu ekki lesið til gagns. Þáttastjórnandi spurði þá hvort 30% væru á leið með að vera ónýtir þjóðfélagsþegnar,“ sagði Jónas. „Þetta var bara samþykkt viðhorf. Hugsaðu þér að þú sért ónýtur þjóðfélagsþegn því þú nærð ekki að lesa á tilteknum hraða.“ Inga Sæland, formaður Flokks fólksins, tók meira að segja svo sterklega til orða í kappræðum formanna fyrir kosningarnar í september sl. að “helmingur drengja er ólæs þegar þeir útskrifast úr grunnskóla”. Ekki lái ég henni það. Því oftar sem þú heyrir eitthvað því meira ferðu að trúa því og jafnvel býrð til þína útgáfu af því. Ég held að þessi lína um að stór hópur drengja sé týndur í skólakerfinu og geta ekki lesið sér til gagns sé orðin langt um skaðlegri en nokkurn tíma staðreyndin sem hún snýst um. Fyrir utan það að að það tiltekna læsi sem PISA er að mæla og þessar niðurstöður sem við fáum þaðan er bara ein gerð af læsi. Í sl viku hlustaði ég á viðtal við Hermund Sigmundsson, prófessor, í Morgunútvarpi Rásar 2. Honum er og hefur lengi verið hugleikið hverju sætir að svona stór hópur týndra drengja í skólakerfinu geta ekki lesið sér til gagns. Ástríða hans er hrein og hann hefur margt til sín máls og leggur til fjölmargar leiðir sem hann vill fara og geta verið árangursríkar. Hann virðist samt sem áður dvelja í vandanum sjálfum og viðbrögðum við honum. Hann nefnir aldrei möguleg orsök vandans. Er nausynlegt að skjóta þá? Bubbi var alinn upp á heimili þar sem alla jafna ríkti fárviðri og þegar hann var 14 ára varð hann fyrir áfalli sem kom með myrkrið og eitraði framtíðina, eins og hann segir sjálfur frá í ljóðabók sinni, Rof, sem kom út 2018. Þar með opinberaði hann að hann hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi. Ofbeldi sem markaði og litaði allt líf Bubba. Hann passaði aldrei inn í ramma skólakerfisins og fékk aldrei tækifæri til að láta hæfileika sína, eða sína gerð af læsi, blómstra. Hann reyndi oft að segja frá því hvað það var sem gerði hann þjáðan en fékk ekki hlustun. Fyrir um það bil tveimur árum síðan fengum við fulltrúar í Ofbeldisvarnarnefnd Reykjavíkurborgar kynntar tölur um hversu mörg börn búa við viðvarandi og tilkynnt heimilisofbeldi í Reykjavík. Þetta voru 378 börn þá og við vitum að heimilisofbeldi hefur aukist um ca. 20% á tímum kórónuveirufaraldurs. Ofan á þessar tölur bætast við svokallaðar skuggatölur (tilvik sem eru aldrei tilkynnt) og svo búa líka enn fleiri börn við öryggisleysi, vanrækslu og í vanvirku (e. dysfunctional) fjölskyldukerfi. Ef þú rýnir inn í bergið - sérðu glitra tár Það þarf að mínu mati að fara að láta þessar tölur og staðreyndir um aðstæður barna ráða ferðinni þegar það kemur að því að ná upp árangri barna í læsi og skóla. Þetta helst allt í hendur. Við þurfum að byrja á því að grípa mun fyrr inn í þar sem börn búa við óásættanlegar aðstæður eða eiga í hvers konar vanda og þar með koma í veg fyrir afleiðingar. Það þarf að stytta ferla og útrýma biðlistum í kerfinu. Nú þegar erum við í Reykjavík komin af stað með verkefninu Betri borg fyrir börn - sem snýst um að færa þjónustuna nær börnunum sjálfum svo hægt sé að grípa fyrr inn í og veita einstaklingsmiðaðri þjónustu við þau sem þurfa helst á því að halda. Ég vona innilega að þessi vinna muni bera tiltækan árangur fyrir börnin okkar. Höfundur er fulltrúi Viðreisnar í Skóla- og frístundaráði og Ofbeldisvarnarnefnd í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Diljá Ámundadóttir Zoëga Skóla - og menntamál Reykjavík Borgarstjórn Grunnskólar Mest lesið Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Græðgi Kolbrún Bergþórsdóttir Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Núna er næst! Bjarney Bjarnadóttir,Jóhanna M. Þorvaldsdóttir Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Ég fór í Borgarleikhúsið að sjá sýninguna 9 líf á dögunum og var upprifin. Í verkinu er rakin saga okkar ástsæla Bubba Morthens, þjóðareign að gefnu tilefni. Það er hvert mannsbarn hér á landi með tengingu við hann og þá sérstaklega tónlistina hans, hvort sem við erum aðdáendur eða ekki. En svo er líka önnur tenging sem stór hópur á við söguna hans Bubba, sú tenging er kannski heldur falin. Eða jafnvel týnd? Bubbi myndi nefnilega hæglega flokkast sem hluti af hinum svokölluðu týndu drengjum í skólakerfinu. Það er búið að vera að ræða um þennan hóp í mörg ár og þeir eru að mínu mati langt frá því að vera týndir fyrir vikið. Það eina sem finnst ekki er mögulega ástæðan fyrir því af hverju þeir eru flokkaðir í þennan hóp. Við eigum það nefnilega til að benda alltaf bara á það sem er að og spyrja: “Hvað er eiginlega að honum?” - en sjaldnar er rætt um “Hvað kom fyrir hann?”30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns Tónlistarmaðurinn Jónas Sig tjáði sig um þetta málefni í þættinum Okkar á milli á Rúv í febrúar 2020. Hann ræddi um skaðsemi þess að fá þennan stimpil á sig, stimpilinn að geta ekki lesið sér til gagns: „Ég var að horfa á umræðuþátt um daginn þar sem var talað um að 30% ungra drengja gætu ekki lesið til gagns. Þáttastjórnandi spurði þá hvort 30% væru á leið með að vera ónýtir þjóðfélagsþegnar,“ sagði Jónas. „Þetta var bara samþykkt viðhorf. Hugsaðu þér að þú sért ónýtur þjóðfélagsþegn því þú nærð ekki að lesa á tilteknum hraða.“ Inga Sæland, formaður Flokks fólksins, tók meira að segja svo sterklega til orða í kappræðum formanna fyrir kosningarnar í september sl. að “helmingur drengja er ólæs þegar þeir útskrifast úr grunnskóla”. Ekki lái ég henni það. Því oftar sem þú heyrir eitthvað því meira ferðu að trúa því og jafnvel býrð til þína útgáfu af því. Ég held að þessi lína um að stór hópur drengja sé týndur í skólakerfinu og geta ekki lesið sér til gagns sé orðin langt um skaðlegri en nokkurn tíma staðreyndin sem hún snýst um. Fyrir utan það að að það tiltekna læsi sem PISA er að mæla og þessar niðurstöður sem við fáum þaðan er bara ein gerð af læsi. Í sl viku hlustaði ég á viðtal við Hermund Sigmundsson, prófessor, í Morgunútvarpi Rásar 2. Honum er og hefur lengi verið hugleikið hverju sætir að svona stór hópur týndra drengja í skólakerfinu geta ekki lesið sér til gagns. Ástríða hans er hrein og hann hefur margt til sín máls og leggur til fjölmargar leiðir sem hann vill fara og geta verið árangursríkar. Hann virðist samt sem áður dvelja í vandanum sjálfum og viðbrögðum við honum. Hann nefnir aldrei möguleg orsök vandans. Er nausynlegt að skjóta þá? Bubbi var alinn upp á heimili þar sem alla jafna ríkti fárviðri og þegar hann var 14 ára varð hann fyrir áfalli sem kom með myrkrið og eitraði framtíðina, eins og hann segir sjálfur frá í ljóðabók sinni, Rof, sem kom út 2018. Þar með opinberaði hann að hann hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi. Ofbeldi sem markaði og litaði allt líf Bubba. Hann passaði aldrei inn í ramma skólakerfisins og fékk aldrei tækifæri til að láta hæfileika sína, eða sína gerð af læsi, blómstra. Hann reyndi oft að segja frá því hvað það var sem gerði hann þjáðan en fékk ekki hlustun. Fyrir um það bil tveimur árum síðan fengum við fulltrúar í Ofbeldisvarnarnefnd Reykjavíkurborgar kynntar tölur um hversu mörg börn búa við viðvarandi og tilkynnt heimilisofbeldi í Reykjavík. Þetta voru 378 börn þá og við vitum að heimilisofbeldi hefur aukist um ca. 20% á tímum kórónuveirufaraldurs. Ofan á þessar tölur bætast við svokallaðar skuggatölur (tilvik sem eru aldrei tilkynnt) og svo búa líka enn fleiri börn við öryggisleysi, vanrækslu og í vanvirku (e. dysfunctional) fjölskyldukerfi. Ef þú rýnir inn í bergið - sérðu glitra tár Það þarf að mínu mati að fara að láta þessar tölur og staðreyndir um aðstæður barna ráða ferðinni þegar það kemur að því að ná upp árangri barna í læsi og skóla. Þetta helst allt í hendur. Við þurfum að byrja á því að grípa mun fyrr inn í þar sem börn búa við óásættanlegar aðstæður eða eiga í hvers konar vanda og þar með koma í veg fyrir afleiðingar. Það þarf að stytta ferla og útrýma biðlistum í kerfinu. Nú þegar erum við í Reykjavík komin af stað með verkefninu Betri borg fyrir börn - sem snýst um að færa þjónustuna nær börnunum sjálfum svo hægt sé að grípa fyrr inn í og veita einstaklingsmiðaðri þjónustu við þau sem þurfa helst á því að halda. Ég vona innilega að þessi vinna muni bera tiltækan árangur fyrir börnin okkar. Höfundur er fulltrúi Viðreisnar í Skóla- og frístundaráði og Ofbeldisvarnarnefnd í Reykjavík.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun