Kuldinn sem fyrr bandamaður Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 4. júlí 2022 08:02 Kuldinn hefur lengi verið bandamaður Rússlands þegar komið hefur að því að bera að lokum sigur úr býtum á öðrum Evrópuríkjum. Veturinn 1812 setti hernað Napóleons úr skorðum og hersveitir Hitlers frusu í hel við borgarhliðin að Moskvu í desember 1941. Vladimír Pútín hefur það nú á valdi sínu að skrúfa fyrir flæði gass til Evrópu. Útspil sem Þýzkaland virðist vera algerlega varnarlaust gagnvart. Fróðleg grein eftir þýzka viðskiptablaðamanninn Wolfgang Münchau birtist í brezka blaðinu Spectator í fyrradag og hefst hún efnislega á ofangreindum orðum. Þýzkaland hafi fengið smjörþefinn nýverið af því sem gæti verið í vændum þegar rússneska ríkiseinokunarfyrirtækið Gazprom hafi helmingað flæði gass um Nord Stream 1-gasleiðsluna og borið við tæknilegum ástæðum sem stæðust ekki skoðun. Münchau rifjar upp þá staðreynd að meira en þriðjungur af því gasi sem notað sé í Þýzkalandi komi frá Rússlandi. Þjóðverjar standi nú frammi fyrri því að hugsanlega verði skrúfað alfarið fyrir rússneskt gas og að framundan sé fyrir vikið kaldur vetur. Af þeim sökum hafi verið lýst yfir hættustigi í landinu í síðustu viku. Þýzkaland sé í gríðarlega alvarlegri stöðu og mun alvarlegri en margir geri sér grein fyrir. Hliðstæð áhrif og efnahagskrísan 2008 Fjölmörg heimili í Þýzkalandi séu þannig kynt með rússnesku gasi. Þungaiðnaður landsins sé að sama skapi háður því að gas flæði áfram frá Rússlandi. Vitnar Münchau í Robert Habeck, efnahagsmálaráðherra Þýzkalands, þess efnis að kæmi skyndilega til þess að skrúfað yrði fyrir rússneskt gas myndi það hafa keðjuverkandi áhrif í þýzku efnahagslífi og hafa hliðstæð eyðileggjandi áhrif og efnahagskrísan 2008. „Fyrirtæki yrðu að hætta framleiðslu og segja upp starfsfólki sínu, aðfangakeðjur myndu hrynja, almenningur myndi safna skuldum til þess að greiða fyrir hitunarkostnað sinn og verða fátækari,“ sagði Halbeck í síðustu viku. Varaði hann enn fremur við því að þessar aðstæður yrðu kjörinn jarðvegur fyrir lýðskrumara sem vildu grafa undan lýðræðinu. Málið snerist því ekki einungis um gas heldur þýzkt lýðræði. Kynntar hafa verið sjö hugsanlegar sviðsmyndir í þessum efnum af hálfu þýzkra stjórnvalda vegna næsta veturs og vors að sögn Münchau. Sex feli í sér mikinn skort á gasi. Einungis ein sviðsmyndin geri ráð fyrir því að Þjóðverjar sleppi nokkuð sæmilega frá vetrinum og vorinu en þá sé líka gert ráð fyrir því að Rússland standi við allar skuldbindingar sínar. Með öðrum orðum megi þá alls ekkert út af bregða. Verður Pútín fyrri til að skrúfa fyrir gasið? Münchau bendir á að jafnvel þó Pútín skrúfi ekki alfarið fyrir gasið til Þýzkalands, og haldi þess í stað áfram að heimila takmarkað flæði gass til landsins, geti það eftir sem áður leitt til gríðarlegs gasskorts í landinu næsta vetur. Það gæti hentað honum bezt. Hann geti þannig valdið Þjóðverjum miklum efnahagslegum skaða en á sama tíma haldið áfram að hagnast gríðarlega á uppsprengdu verði fyrir gasið. Habeck hafi sett sér það markmið að gera Þýzkaland óháð innflutningi á gasi frá Rússlandi innan tveggja ára. Hins vegar séu litlar líkur á því að það takist þar sem enginn geti í raun hlaupið í skarðið. Pútín gæti hæglega litið svo á að réttast væri að skrúfa sjálfur fyrir gasið og valda Evrópuríkjum hámarksskaða í stað þess að leyfa þeim að ákveða hvenær og með hvaða hætti þeir hætti viðskiptum við hann. Münchau segir að þó það yrði gríðarlega kostnaðarsamt fyrir Rússland að skrúfa alfarið fyrir gasið hafi hagnaður af gassölunni til Evrópuríkja á liðnum árum, ekki sízt vegna hækkandi verðlags, skilað rússneskum stjórnvöldum slíkum fjárhæðum að þau geti staðið það af sér á meðan Þýzkaland geti það hins vegar ekki. Pútín sé hreinlega syndandi í seðlum vegna viðskiptanna við Evrópuríki með olíu og gas. Veiki hlekkurinn í bandalagi vestrænna ríkja Münchau segir stóru spurninguna vera þá hvort stuðningur Þýzkalands við Úkraínumenn lifi af ískaldan vetur. Pútín hafi gert mörg mistök á hernaðarsviðinu en hins vegar hafi honum gengið miklu betur í hernaðaraðgerðum sínum á efnahagssviðinu. Til dæmis hafi honum tekizt að fá ríkisstjórnir Evrópusambandsríkja til þess að greiða fyrir gasið í rúblum þrátt fyrir að þau láti eins og þau hafi ekki gert það. Með tíð og tíma muni Evrópuríki finna leiðir til þess að verða sér úti um gas eftir öðrum leiðum en þar til það gerist muni Pútín notfæra sér það kverkatak sem hann hafi á þeim til þess að ná sínu fram. Hann hafi þegar tekið hveitiútflutning frá Úkraínu í gíslingu og hann muni reyna að nýta sér stöðu Rússlands sem mesta útflutningsríki á hveiti og áburði til þess að þvinga fram samninga á eigin forsendum. Varað hefur verið lengi við því hversu háð Evrópuríki væru Rússlandi í orkumálum. Ekki sízt Þýzkaland en grein Münchaus lýkur á eftirfarandi orðum: „Pútín veit að Þýzkaland er veiki hlekkurinn í bandalagi vestrænna ríkja og að orkuöryggi er mesti akkilesarhæll þess. Skrúfi hann alfarið fyrir gasið felst í því ákveðin áhættu fyrir hann. Hann hefur hins vegar sterk spil á hendi og gæti ákveðið að beita þeim.“ Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innrás Rússa í Úkraínu Rússland Hjörtur J. Guðmundsson Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Kuldinn hefur lengi verið bandamaður Rússlands þegar komið hefur að því að bera að lokum sigur úr býtum á öðrum Evrópuríkjum. Veturinn 1812 setti hernað Napóleons úr skorðum og hersveitir Hitlers frusu í hel við borgarhliðin að Moskvu í desember 1941. Vladimír Pútín hefur það nú á valdi sínu að skrúfa fyrir flæði gass til Evrópu. Útspil sem Þýzkaland virðist vera algerlega varnarlaust gagnvart. Fróðleg grein eftir þýzka viðskiptablaðamanninn Wolfgang Münchau birtist í brezka blaðinu Spectator í fyrradag og hefst hún efnislega á ofangreindum orðum. Þýzkaland hafi fengið smjörþefinn nýverið af því sem gæti verið í vændum þegar rússneska ríkiseinokunarfyrirtækið Gazprom hafi helmingað flæði gass um Nord Stream 1-gasleiðsluna og borið við tæknilegum ástæðum sem stæðust ekki skoðun. Münchau rifjar upp þá staðreynd að meira en þriðjungur af því gasi sem notað sé í Þýzkalandi komi frá Rússlandi. Þjóðverjar standi nú frammi fyrri því að hugsanlega verði skrúfað alfarið fyrir rússneskt gas og að framundan sé fyrir vikið kaldur vetur. Af þeim sökum hafi verið lýst yfir hættustigi í landinu í síðustu viku. Þýzkaland sé í gríðarlega alvarlegri stöðu og mun alvarlegri en margir geri sér grein fyrir. Hliðstæð áhrif og efnahagskrísan 2008 Fjölmörg heimili í Þýzkalandi séu þannig kynt með rússnesku gasi. Þungaiðnaður landsins sé að sama skapi háður því að gas flæði áfram frá Rússlandi. Vitnar Münchau í Robert Habeck, efnahagsmálaráðherra Þýzkalands, þess efnis að kæmi skyndilega til þess að skrúfað yrði fyrir rússneskt gas myndi það hafa keðjuverkandi áhrif í þýzku efnahagslífi og hafa hliðstæð eyðileggjandi áhrif og efnahagskrísan 2008. „Fyrirtæki yrðu að hætta framleiðslu og segja upp starfsfólki sínu, aðfangakeðjur myndu hrynja, almenningur myndi safna skuldum til þess að greiða fyrir hitunarkostnað sinn og verða fátækari,“ sagði Halbeck í síðustu viku. Varaði hann enn fremur við því að þessar aðstæður yrðu kjörinn jarðvegur fyrir lýðskrumara sem vildu grafa undan lýðræðinu. Málið snerist því ekki einungis um gas heldur þýzkt lýðræði. Kynntar hafa verið sjö hugsanlegar sviðsmyndir í þessum efnum af hálfu þýzkra stjórnvalda vegna næsta veturs og vors að sögn Münchau. Sex feli í sér mikinn skort á gasi. Einungis ein sviðsmyndin geri ráð fyrir því að Þjóðverjar sleppi nokkuð sæmilega frá vetrinum og vorinu en þá sé líka gert ráð fyrir því að Rússland standi við allar skuldbindingar sínar. Með öðrum orðum megi þá alls ekkert út af bregða. Verður Pútín fyrri til að skrúfa fyrir gasið? Münchau bendir á að jafnvel þó Pútín skrúfi ekki alfarið fyrir gasið til Þýzkalands, og haldi þess í stað áfram að heimila takmarkað flæði gass til landsins, geti það eftir sem áður leitt til gríðarlegs gasskorts í landinu næsta vetur. Það gæti hentað honum bezt. Hann geti þannig valdið Þjóðverjum miklum efnahagslegum skaða en á sama tíma haldið áfram að hagnast gríðarlega á uppsprengdu verði fyrir gasið. Habeck hafi sett sér það markmið að gera Þýzkaland óháð innflutningi á gasi frá Rússlandi innan tveggja ára. Hins vegar séu litlar líkur á því að það takist þar sem enginn geti í raun hlaupið í skarðið. Pútín gæti hæglega litið svo á að réttast væri að skrúfa sjálfur fyrir gasið og valda Evrópuríkjum hámarksskaða í stað þess að leyfa þeim að ákveða hvenær og með hvaða hætti þeir hætti viðskiptum við hann. Münchau segir að þó það yrði gríðarlega kostnaðarsamt fyrir Rússland að skrúfa alfarið fyrir gasið hafi hagnaður af gassölunni til Evrópuríkja á liðnum árum, ekki sízt vegna hækkandi verðlags, skilað rússneskum stjórnvöldum slíkum fjárhæðum að þau geti staðið það af sér á meðan Þýzkaland geti það hins vegar ekki. Pútín sé hreinlega syndandi í seðlum vegna viðskiptanna við Evrópuríki með olíu og gas. Veiki hlekkurinn í bandalagi vestrænna ríkja Münchau segir stóru spurninguna vera þá hvort stuðningur Þýzkalands við Úkraínumenn lifi af ískaldan vetur. Pútín hafi gert mörg mistök á hernaðarsviðinu en hins vegar hafi honum gengið miklu betur í hernaðaraðgerðum sínum á efnahagssviðinu. Til dæmis hafi honum tekizt að fá ríkisstjórnir Evrópusambandsríkja til þess að greiða fyrir gasið í rúblum þrátt fyrir að þau láti eins og þau hafi ekki gert það. Með tíð og tíma muni Evrópuríki finna leiðir til þess að verða sér úti um gas eftir öðrum leiðum en þar til það gerist muni Pútín notfæra sér það kverkatak sem hann hafi á þeim til þess að ná sínu fram. Hann hafi þegar tekið hveitiútflutning frá Úkraínu í gíslingu og hann muni reyna að nýta sér stöðu Rússlands sem mesta útflutningsríki á hveiti og áburði til þess að þvinga fram samninga á eigin forsendum. Varað hefur verið lengi við því hversu háð Evrópuríki væru Rússlandi í orkumálum. Ekki sízt Þýzkaland en grein Münchaus lýkur á eftirfarandi orðum: „Pútín veit að Þýzkaland er veiki hlekkurinn í bandalagi vestrænna ríkja og að orkuöryggi er mesti akkilesarhæll þess. Skrúfi hann alfarið fyrir gasið felst í því ákveðin áhættu fyrir hann. Hann hefur hins vegar sterk spil á hendi og gæti ákveðið að beita þeim.“ Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun