Vaxtalækkun eða neyðarlög Ragnar Þór Ingólfsson og Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifa 16. ágúst 2024 15:31 Það er staðreynd sem engin getur lengur neitað, að með vaxtastefnu sinni er Seðlabankinn að kæfa heimili og fyrirtæki landsins og það er kominn tími til að þau fái að ná andanum aftur. Þau hafa borið nægar byrðar og bankarnir grætt nóg. Hingað og ekki lengra. Ársverðbólga dansar nú í kringum 6% og er svipuð og hún var í ársbyrjun 2022. Þá voru meginvextir Seðlabanka Íslands 2% en hafa síðan hækkað í 9,25% þar sem þeir hafa nú staðið í 12 mánuði þrátt fyrir að verðbólgan hafi lækkað um rúm 40% frá því að hún náði hámarki í febrúar 2023. Seðlabankinn er fyrir löngu komin á algjörar villigötur með hávaxtastefnu sinni sem ekki stenst nokkra skoðun auk þess að valda heimilum og fyrirtækjum landsins stórfelldum skaða, sem þau verða lengi að jafna sig á. Húsnæðisverð hefur verið stærsti drifkraftur verðbólgunnar og eina leiðin til að halda aftur af hækkun þess er að auka framboð húsnæðis. Vegna íþyngjandi fjármagnskostnaðar hefur þvert á móti dregið úr nýbyggingum og vaxtastefnan þannig beinlínis farin að vinna gegn tilgangi sínum. Vaxtahækkanir skaðlegar og auka á vandann Seðlabankinn er á algjörum villigötum. Það er ekki bara okkar skoðun heldur hefur ekki ómerkari maður en Dr. Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi í hagfræði tekið undir það. Í viðtali á RÚV í mars á þessu ári staðfesti hann ALLT sem við höfum sagt í gagnrýni okkar á grimmilegar aðgerðir Seðlabankans gegn verðbólgunni, sem svo til eingöngu hafa falist í vaxtahækkunum. Vaxtahækkunum sem hafa bitnað verst á þeim sem mest skulda og minnst eiga og valdið bæði örvæntingu og svefnlausum nóttum hjá þúsundum heimila. Við höfum ekki tölu á þeim skiptum sem við höfum bent á að verðbólgan á Íslandi sé EKKI heimilum landsins að kenna frá því að vaxtabrjálæði Seðlabankans hófst og varað við að það myndi því ekki skila neinu að leggja allar þessar byrðar á venjulegt fólk, nema festa þau í langvarandi fjárhagskreppu. Við höfum einnig bent á að hvernig þessar vaxtahækkanir frysta nær algjörlega alla uppbyggingu á húsnæðismarkaði, sem er verulega alvarlegt og algjörlega á skjön við markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun íbúða. En engu að síður, svo fáránlegt sem það er, hefur það verið sérstakt markmið Seðlabankans að draga úr uppbyggingu á húsnæði, þrátt fyrir viðvarandi húsnæðisskort, ef trúa á orðum varaseðlabankastjóra, sem hann lét falla á opnum fundi Efnahags- og viðskiptanefndar síðasta vetur. Það hefur líka blasað við að fyrirtækin myndu að sjálfsögðu velta auknum vaxtakostnaði beint út í verðlagið og auka þannig á verðbólguna. En aðspurður mótmælti Seðlabankastjóri þessu og sagði að hann hefði ekki áhyggjur af því, hann tryði ekki að þau myndu gera það(!). Hagnaður stórfyrirtækja sýnir ótvírætt fram á að Seðlabankastjóri hafði algjörlega rangt fyrir sér og það er fyrir löngu kominn tími til að hætta þessari tilraunmennsku með vaxtahækkanir! Ef draga má boðskap Nóbelsverðlaunahafans Dr. Joseph Stiglitz saman, eru skilaboð hans að annars vegar hafi Seðlabankar heims of þrönga sýn á verðbólguna og að hins vegar hafi þeir aukið á vandann með vaxtahækkunum sínum, auk þess sem hann sagði að þó að verðbólgan færi vissulega lækkandi, þá væri það ekki aðgerðum Seðlabanka að þakka, þessi verðbólga hefði alltaf verið að lækka núna hvort eð er. Spurningin sem hlýtur að vakna er hvort Seðlabankinn sé búin að leiða öll þessi ósköp yfir heimili og efnahag landsins, algjörlega að óþörfu? Þó að hagfræði sé ekki vísindagrein heldur byggi frekar á ágiskunum en nokkru öðru þannig að menn geti verið ósammála um leiðir, þá þarf Seðlabankinn að vera algjörlega 100% viss í sinni sök til að geta með einhverju móti réttlætt þá aðferðafræði sem hann hefur beitt. Hann getur ekki verið það, og þegar Nóbelsverðlaunahafi heldur því fram að hann sé á rangri leið er kominn ástæða til að grípa í neyðarhemilinn. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Í næstu viku þarf myndarlega lækkun vaxta. Núna dugar ekki einhver „aumingjaleg“ lækkun upp á brot úr prósentustigum. Ef koma á í veg fyrir að illa fari, þarf að lækka vexti myndarlega strax, því það tekur langan tíma fyrir áhrif vaxtaákvarðana að koma fram hvort sem þær eru til hækkunar eða lækkunar. Verði það ekki raunin þarf ríkisstjórnin að grípa til neyðarlaga. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar getur ekki setið aðgerðarlaus hjá. Með fullri virðingu fyrir sjálfstæði Seðlabankans þá hefur hann ekki leyfi til fórna heimilum landsins og valda þeim langvarandi kreppu sem sumir munu aldrei ná sér upp úr. Við erum að tala um líf fólks hér, og það hefur engin leyfi til að spila með líf tugþúsunda með þeim hætti sem Seðlabankinn hefur gert með fullum stuðningi ríkisstjórnarinnar. Skylda ríkisstjórnarinnar til að verja heimili landsins, hlýtur að trompa „sjálfstæði Seðlabankans“ og lækki hann ekki vexti krefjumst við þess að Alþingi verði kallað saman án tafar og sett neyðarlög með skýrri áætlun um lækkun vaxta niður í a.m.k 6% á næsta 6 mánuðum. Það væri góð byrjun! Af 50 milljón króna láni þýða: • 10,75% útlánsvextir 448.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 8% útlánsvextir 333.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 6% útlánsvextir 250.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. Hvert prósentustig kostar 42.000 krónur á mánuði og það munar hvert heimili um minna. Það þarf að leysa heimilin úr snörunni áður en þau kafna og haldi Seðlabankinn áfram á sömu braut, VERÐUR ríkisstjórn Íslands að grípa í taumanna. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Við krefjumst lægri vaxta strax! Ásthildur Lóa er þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna. Ragnar Þór er formaður VR. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Ingólfsson Ásthildur Lóa Þórsdóttir Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Það er staðreynd sem engin getur lengur neitað, að með vaxtastefnu sinni er Seðlabankinn að kæfa heimili og fyrirtæki landsins og það er kominn tími til að þau fái að ná andanum aftur. Þau hafa borið nægar byrðar og bankarnir grætt nóg. Hingað og ekki lengra. Ársverðbólga dansar nú í kringum 6% og er svipuð og hún var í ársbyrjun 2022. Þá voru meginvextir Seðlabanka Íslands 2% en hafa síðan hækkað í 9,25% þar sem þeir hafa nú staðið í 12 mánuði þrátt fyrir að verðbólgan hafi lækkað um rúm 40% frá því að hún náði hámarki í febrúar 2023. Seðlabankinn er fyrir löngu komin á algjörar villigötur með hávaxtastefnu sinni sem ekki stenst nokkra skoðun auk þess að valda heimilum og fyrirtækjum landsins stórfelldum skaða, sem þau verða lengi að jafna sig á. Húsnæðisverð hefur verið stærsti drifkraftur verðbólgunnar og eina leiðin til að halda aftur af hækkun þess er að auka framboð húsnæðis. Vegna íþyngjandi fjármagnskostnaðar hefur þvert á móti dregið úr nýbyggingum og vaxtastefnan þannig beinlínis farin að vinna gegn tilgangi sínum. Vaxtahækkanir skaðlegar og auka á vandann Seðlabankinn er á algjörum villigötum. Það er ekki bara okkar skoðun heldur hefur ekki ómerkari maður en Dr. Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi í hagfræði tekið undir það. Í viðtali á RÚV í mars á þessu ári staðfesti hann ALLT sem við höfum sagt í gagnrýni okkar á grimmilegar aðgerðir Seðlabankans gegn verðbólgunni, sem svo til eingöngu hafa falist í vaxtahækkunum. Vaxtahækkunum sem hafa bitnað verst á þeim sem mest skulda og minnst eiga og valdið bæði örvæntingu og svefnlausum nóttum hjá þúsundum heimila. Við höfum ekki tölu á þeim skiptum sem við höfum bent á að verðbólgan á Íslandi sé EKKI heimilum landsins að kenna frá því að vaxtabrjálæði Seðlabankans hófst og varað við að það myndi því ekki skila neinu að leggja allar þessar byrðar á venjulegt fólk, nema festa þau í langvarandi fjárhagskreppu. Við höfum einnig bent á að hvernig þessar vaxtahækkanir frysta nær algjörlega alla uppbyggingu á húsnæðismarkaði, sem er verulega alvarlegt og algjörlega á skjön við markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun íbúða. En engu að síður, svo fáránlegt sem það er, hefur það verið sérstakt markmið Seðlabankans að draga úr uppbyggingu á húsnæði, þrátt fyrir viðvarandi húsnæðisskort, ef trúa á orðum varaseðlabankastjóra, sem hann lét falla á opnum fundi Efnahags- og viðskiptanefndar síðasta vetur. Það hefur líka blasað við að fyrirtækin myndu að sjálfsögðu velta auknum vaxtakostnaði beint út í verðlagið og auka þannig á verðbólguna. En aðspurður mótmælti Seðlabankastjóri þessu og sagði að hann hefði ekki áhyggjur af því, hann tryði ekki að þau myndu gera það(!). Hagnaður stórfyrirtækja sýnir ótvírætt fram á að Seðlabankastjóri hafði algjörlega rangt fyrir sér og það er fyrir löngu kominn tími til að hætta þessari tilraunmennsku með vaxtahækkanir! Ef draga má boðskap Nóbelsverðlaunahafans Dr. Joseph Stiglitz saman, eru skilaboð hans að annars vegar hafi Seðlabankar heims of þrönga sýn á verðbólguna og að hins vegar hafi þeir aukið á vandann með vaxtahækkunum sínum, auk þess sem hann sagði að þó að verðbólgan færi vissulega lækkandi, þá væri það ekki aðgerðum Seðlabanka að þakka, þessi verðbólga hefði alltaf verið að lækka núna hvort eð er. Spurningin sem hlýtur að vakna er hvort Seðlabankinn sé búin að leiða öll þessi ósköp yfir heimili og efnahag landsins, algjörlega að óþörfu? Þó að hagfræði sé ekki vísindagrein heldur byggi frekar á ágiskunum en nokkru öðru þannig að menn geti verið ósammála um leiðir, þá þarf Seðlabankinn að vera algjörlega 100% viss í sinni sök til að geta með einhverju móti réttlætt þá aðferðafræði sem hann hefur beitt. Hann getur ekki verið það, og þegar Nóbelsverðlaunahafi heldur því fram að hann sé á rangri leið er kominn ástæða til að grípa í neyðarhemilinn. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Í næstu viku þarf myndarlega lækkun vaxta. Núna dugar ekki einhver „aumingjaleg“ lækkun upp á brot úr prósentustigum. Ef koma á í veg fyrir að illa fari, þarf að lækka vexti myndarlega strax, því það tekur langan tíma fyrir áhrif vaxtaákvarðana að koma fram hvort sem þær eru til hækkunar eða lækkunar. Verði það ekki raunin þarf ríkisstjórnin að grípa til neyðarlaga. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar getur ekki setið aðgerðarlaus hjá. Með fullri virðingu fyrir sjálfstæði Seðlabankans þá hefur hann ekki leyfi til fórna heimilum landsins og valda þeim langvarandi kreppu sem sumir munu aldrei ná sér upp úr. Við erum að tala um líf fólks hér, og það hefur engin leyfi til að spila með líf tugþúsunda með þeim hætti sem Seðlabankinn hefur gert með fullum stuðningi ríkisstjórnarinnar. Skylda ríkisstjórnarinnar til að verja heimili landsins, hlýtur að trompa „sjálfstæði Seðlabankans“ og lækki hann ekki vexti krefjumst við þess að Alþingi verði kallað saman án tafar og sett neyðarlög með skýrri áætlun um lækkun vaxta niður í a.m.k 6% á næsta 6 mánuðum. Það væri góð byrjun! Af 50 milljón króna láni þýða: • 10,75% útlánsvextir 448.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 8% útlánsvextir 333.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 6% útlánsvextir 250.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. Hvert prósentustig kostar 42.000 krónur á mánuði og það munar hvert heimili um minna. Það þarf að leysa heimilin úr snörunni áður en þau kafna og haldi Seðlabankinn áfram á sömu braut, VERÐUR ríkisstjórn Íslands að grípa í taumanna. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Við krefjumst lægri vaxta strax! Ásthildur Lóa er þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna. Ragnar Þór er formaður VR.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun