Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar 1. maí 2025 09:01 *English below* Fyrir fimmtíu árum gengu konur á Íslandi út úr vinnu og heimilum í sögulegri hreyfingu til að mótmæla kynjamisrétti. Með 90% þátttöku var landið lamað. Árið eftir samþykkti Ísland sín fyrstu jafnréttislög sem hófu leið landsins til að verða leiðandi á heimsvísu í jafnréttismálum. En hvar standa innflytjendakonur í þessari hreyfingu? Frá Kvennafrí til Útlendingafrís Sem innflytjendakona grét ég við að horfa á heimildarmyndina um Kvennafrídaginn 1975 - Dagurinn sem Ísland stöðvaðist. Ég grét vegna þeirrar ótrúlegu samstöðu og staðfestu sem konur sýndu þennan dag. En ég grét líka vegna þess að það gerði mér grein fyrir því að það sem þessar konur kröfðust þá er það sem við, sem innflytjendur, sækjumst eftir í dag: jafnt mat á framlagi okkar, vinnu og menntun (eins og sagt hér). Þetta kveikti draum um Útlendingafrí, rökrétt framhald af Kvennafrí samstöðunni. Kraftur innflytjendaverkafólks Hvað myndi gerast ef ekki bara innflytjendakonur, heldur allir innflytjendur, færu úr vinnunni? Landið myndi líklega lamast aftur. Helstu arðbæru atvinnugreinar Íslands - fiskveiðar og ferðaþjónusta - myndu stöðvast. Sjúkrahús, veitingastaðir, verslanir, verksmiðjur, hótel, skólar, heimili aldraðra - enginn gæti starfað án vinnu okkar. Árið 1975 voru karlar í valdastöðum á meðan konur héldu samfélaginu gangandi með umönnunarstörfum, nauðsynlegri þjónustu og heimilisvinnu. Í dag sjáum við sama mynd með innflytjendur. Þrátt fyrir að íslenskar konur gegni nú valdastöðum, halda innflytjendur íslensku samfélagi gangandi daglega, gegna krefjandi hlutverkum á sama tíma og þeir fá fæst tækifæri til framfara. Það er eins og ójöfnuður hafi ekki minnkað heldur einfaldlega fundið nýjan hóp til að halda áfram. En fyrir innflytjendakonur í jafnréttisparadís þýðir þetta að við séum útlendingar áður en við erum konur. Auk þess leggja innflytjendur ekki aðeins til Íslands sem vinnuafl og skattgreiðendur heldur einnig sem neytendur. Hvernig myndi dagur án innflytjenda líta út ef tæp 20% landsmanna hættu að kaupa af íslenskum fyrirtækjum? Það er kraftur í sniðgöngum líka. Meiri hætta fyrir innflytjendakonur Útlendingafrí myndi hafa verulega hættu, sérstaklega fyrir innflytjendakonur sem verða fyrir tvöfaldri mismunun - fyrir að vera konur og fyrir að vera innflytjendur. Þegar konur hættu störfum árið 1975 áttu þær á hættu að missa vinnuna, vera refsað á vinnustað fyrir þátttöku, niðurlægingu innan fjölskyldu sinnar og jafnvel ofbeldi af maka fyrir að ögra feðraveldinu. Innflytjendakonur myndu standa frammi fyrir því sama, auk þess sem margar gætu misst atvinnubundið dvalarleyfi og átt yfir höfði sér brottvísun. Í einkageiranum er nánast engin vernd og hægt er að reka starfsmenn að vild, sem skilur innflytjendakonur eftir í ótryggari stöðu þegar þær berjast fyrir réttindum sínum. Raunverulegar breytingar til jafnréttis Ísland stendur verr en önnur lönd í samþættingu samkvæmt OECD. Þar sem innflytjendur á Íslandi eru ekki í grundvallaratriðum frábrugðnir innflytjendum annars staðar, eru þau kerfi sem eru til staðar ábyrg fyrir þessum slæma árangri. Nokkrar lykilbreytingar eru nauðsynlegar fyrir jafnrétti: Launaþjófnaðarlög til að berjast gegn þeirri stærstu skipulögðu glæpastarfsemi á Íslandi (birt á Visí). Innflytjendur verða reglulega fyrir vangreiðslum án lagalegra viðurlaga fyrir vinnuveitendur. Lögin frá 2022 í Noregi með sektum og hugsanlegum fangelsisdómi er fyrirmynd. Sanngjörn framsetning í valdastöðum. Engin kona af erlendum uppruna hefur verið kjörin á Alþingi árið 2024. Innflytjendur greiða skatta sem greiða fyrir opinber störf, og greiðslu til stéttarfélaga, þar sem ákvarðanir eru teknar um okkur án okkar. Fulltrúahlutfallið þarf að vera sanngjarnara. Gagnsæi og sterkari vernd frá stéttarfélögum. Ekki ætti að segja erlendum starfsmönnum að “skipta um vinnu” til að komast undan misnotkun og ætti ekki að þurfa að fara til blaðamanna til að vara aðra við vinnuveitendum. Fleiri mál ættu að birta með fyrirtækjanöfnum og vernda starfsmenn. Íslenskunám á vinnutíma og vönduð kennsla. Fjármagnið breytinguna sem þið viljið sjá. Íslenskt nám er mikilvægt kynbundið heilbrigðismál (eins og lýst hér). Einfölduð viðurkenning á erlendri menntun. Of margar hæfar konur vinna undir menntunarstigi sínu. Ísland þarf sérfræðinga, sérstaklega í heilbrigðisþjónustu. Betri gagnaöflun um vinnuaðstæður innflytjenda. Þar sem launamunur kynjanna er viðvarandi og konur berjast enn við hann, standa innflytjendakonur frammi fyrir enn víðtækari mismunun. Sjálfbær fjármögnun fyrir kvenréttindasamtök, eins og lofað var á vettvangi SÞ. W.O.M.E.N. eru einu innflytjendareknu samtökin fyrir konur af erlendum uppruna á Íslandi í meira en 20 ár. Þrátt fyrir að vera innlend auðlind sem skráð er á 112.is starfa þau eingöngu í gegnum sjálfboðaliða án stöðugrar ríkisfjármögnunar, ólíkt öðrum stórum samtökum á Íslandi. Ókeypis lögfræðiráðgjöf fyrir innflytjendur. Nýleg stöðvun Mannréttindaskrifstofunnar á ókeypis lögfræðiráðgjöf fjarlægir mikilvægt úrræði fyrir innflytjendur sem glíma við misnotkun og rangar upplýsingar. Það skilur þá eftir án stuðnings til að verja réttindi sín. Samstaða og sameiginlegar aðgerðir virka Rétt eins og Ísland gat ekki þrifist án vinnu kvenna árið 1975, getur það ekki dafnað í dag án framlags innflytjenda. Við erum ekki efnahagslegir fylgihlutir eða annars flokks launþegar, við eigum jafnrétti skilið. Kvennafrídagurinn 1975 olli umtalsverðum lagabreytingum og átti þátt í að ryðja brautina fyrir fyrsta lýðræðislega kjörna kvenforseta heims, Vigdísi Finnbogadóttur. Hreyfingin heldur áfram í gegnum Kvennaár 2025. Þetta sannar að mótmæli, samstaða og sameiginlegar aðgerðir knýja fram framfarir. Útlendingafrí eða verkfall gæti verið einmitt það sem þarf til að ná áþreifanlegum framförum í jafnréttismálum innflytjenda á Íslandi. Höfundur er innflytjendakona, verkakona og skjalavörður hjá W.O.M.E.N. samtökum kvenna af erlendum uppruna Is it time for a Foreigners' Day Off? Fifty years ago, women in Iceland made history by walking out of their jobs and homes to protest gender inequality. With 90% participation, the country was paralyzed. The following year, Iceland passed its first Gender Equality Act, beginning its journey to becoming a world leader in gender equality. But where do migrant women stand in this movement? From Kvennafrí to Útlendingafrí As an immigrant woman, I cried watching the documentary about the 1975 Kvennafrí/Women’s Day off – The Day Iceland stood still. I cried because of the incredible solidarity and determination women showed that day, but I also cried because it made me realize that what those women demanded then is what we as migrants seek today: equal valuation of our contributions, work, and education (as said here in Visír). This sparked a dream of an Útlendingafrí, a logical continuation of the Kvennafrí solidarity. The Power of Migrant Labor What would happen if not only migrant women, but all migrants walked out of their jobs? The country would likely be paralyzed again. Iceland’s main profitable economies -fishing and tourism- would halt. Hospitals, restaurants, shops, factories, hotels, schools, elderly homes—none could operate without our labor. In 1975, men held positions of power while women kept society functioning through care work, essential services, and domestic labor. Today, we see the same dynamic with migrants. Despite Icelandic women now occupying positions of power, the migrant workforce keeps Icelandic society running daily, filling the most demanding roles while having the fewest opportunities for advancement. It's as if inequality wasn't diminishing but simply found a new group to persist with. For migrant women in Iceland’s equality paradise, this means that we are foreigners before being women. Moreover, migrants do not only contribute to Iceland as workforce and taxpayers, but also as consumers. What would a day without immigrants look like, if nearly 20% of the country stopped buying from Icelandic businesses? There is power in boycotts too. Higher risks for migrant women An Útlendingafrí would carry significant risks, especially for migrant women who face double discrimination—for being women and for being migrants. When women walked off their jobs in 1975, they risked losing their jobs, facing workplace repercussions, humiliation within their families, and even violence from partners for challenging patriarchy. Migrant women would face the same, plus many could lose their work-dependent residency permits and face deportation. In the private sector, there is close to no protection and workers can be fired at-will, which leaves migrant women in precarious positions when fighting for their rights. Concrete changes needed for equality Iceland ranks worse than other countries in integration according to theOECD. Since immigrants in Iceland aren't fundamentally different from those elsewhere, the structures in place are responsible for these poor results. Some key changes are needed for equality: Wage-theft legislation to fight what is the largest organised crime in Iceland (see in Visír). Migrantsroutinely face underpayment with no legal penalties for employers. Norway's 2022 law with fines and potential prison time offers a model. Fair representation in positions of power. No woman of foreign origin has been elected to the Alþingi in 2024. Migrants pay taxes that pay for public office, and automatic tuition for unions, where decisions are made about us without us. The representation needs to be proportional. Transparent union practices and stronger protection. Foreign workers should not be told to just “change jobs” to escape abuse and shouldn't need to go tojournalists to warn others about abusive employers. Cases should be published with company names, and workers should be protected. Icelandic learning on work time and quality teaching. Fund the change you want to see. Icelandic learning is a gendered health issue (as said here). Simplified recognition of foreign education. Too many qualified women work below their education level. Iceland needs specialists, especially in healthcare and services. Better data collection on immigrant working conditions. As the gender-pay gap persists and women still fight it, migrant women face even wider disparities. Sustainable funding for women's rights organizations, aspledged at the UN.W.O.M.E.N. samtök kvenna af erlendum uppruna, is the only immigrant-run organisation for women of foreign origin in Iceland. Despite being a national resource listed on 112.is, it operates solely through volunteers without stable state funding, unlike other major civil societies in Iceland. Free legal advice for immigrants – The Human Rights Office's recent suspension of free legal advice removes a crucial resource to migrants struggling with abuse and misinformation. It leaves them with no support to defend their rights. Solidarity and collective action work Just as Iceland couldn't thrive without women's labor in 1975, it cannot prosper today without migrants' contributions. We are not economic accessories or second-class workers, we deserve equality. The 1975 Women’s Strike prompted significant legislative change and helped pave the way for the world's first democratically elected female president, Vigdís Finnbogadóttir. The movement continues through the Women’s Year (Kvennaár). This proves that protest, solidarity, and collective action drive progress. A foreigners’ day off/strike may be precisely what's needed to achieve concrete advancements in equality for migrant workers in Iceland. The author is an immigrant woman, a worker, and an archivist for W.O.M.E.N. samtök kvenna af erlendum uppruna á Íslandi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innflytjendamál Verkalýðsdagurinn Mest lesið Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Stormurinn gegn stóðhryssunni Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson skrifar Skoðun Til varnar Eyjafjöllum - og Íslandi öllu Pétur Jónasson skrifar Skoðun Réttlætið sem refsar Jóni Hjálmar Vilhjálmsson skrifar Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir skrifar Sjá meira
*English below* Fyrir fimmtíu árum gengu konur á Íslandi út úr vinnu og heimilum í sögulegri hreyfingu til að mótmæla kynjamisrétti. Með 90% þátttöku var landið lamað. Árið eftir samþykkti Ísland sín fyrstu jafnréttislög sem hófu leið landsins til að verða leiðandi á heimsvísu í jafnréttismálum. En hvar standa innflytjendakonur í þessari hreyfingu? Frá Kvennafrí til Útlendingafrís Sem innflytjendakona grét ég við að horfa á heimildarmyndina um Kvennafrídaginn 1975 - Dagurinn sem Ísland stöðvaðist. Ég grét vegna þeirrar ótrúlegu samstöðu og staðfestu sem konur sýndu þennan dag. En ég grét líka vegna þess að það gerði mér grein fyrir því að það sem þessar konur kröfðust þá er það sem við, sem innflytjendur, sækjumst eftir í dag: jafnt mat á framlagi okkar, vinnu og menntun (eins og sagt hér). Þetta kveikti draum um Útlendingafrí, rökrétt framhald af Kvennafrí samstöðunni. Kraftur innflytjendaverkafólks Hvað myndi gerast ef ekki bara innflytjendakonur, heldur allir innflytjendur, færu úr vinnunni? Landið myndi líklega lamast aftur. Helstu arðbæru atvinnugreinar Íslands - fiskveiðar og ferðaþjónusta - myndu stöðvast. Sjúkrahús, veitingastaðir, verslanir, verksmiðjur, hótel, skólar, heimili aldraðra - enginn gæti starfað án vinnu okkar. Árið 1975 voru karlar í valdastöðum á meðan konur héldu samfélaginu gangandi með umönnunarstörfum, nauðsynlegri þjónustu og heimilisvinnu. Í dag sjáum við sama mynd með innflytjendur. Þrátt fyrir að íslenskar konur gegni nú valdastöðum, halda innflytjendur íslensku samfélagi gangandi daglega, gegna krefjandi hlutverkum á sama tíma og þeir fá fæst tækifæri til framfara. Það er eins og ójöfnuður hafi ekki minnkað heldur einfaldlega fundið nýjan hóp til að halda áfram. En fyrir innflytjendakonur í jafnréttisparadís þýðir þetta að við séum útlendingar áður en við erum konur. Auk þess leggja innflytjendur ekki aðeins til Íslands sem vinnuafl og skattgreiðendur heldur einnig sem neytendur. Hvernig myndi dagur án innflytjenda líta út ef tæp 20% landsmanna hættu að kaupa af íslenskum fyrirtækjum? Það er kraftur í sniðgöngum líka. Meiri hætta fyrir innflytjendakonur Útlendingafrí myndi hafa verulega hættu, sérstaklega fyrir innflytjendakonur sem verða fyrir tvöfaldri mismunun - fyrir að vera konur og fyrir að vera innflytjendur. Þegar konur hættu störfum árið 1975 áttu þær á hættu að missa vinnuna, vera refsað á vinnustað fyrir þátttöku, niðurlægingu innan fjölskyldu sinnar og jafnvel ofbeldi af maka fyrir að ögra feðraveldinu. Innflytjendakonur myndu standa frammi fyrir því sama, auk þess sem margar gætu misst atvinnubundið dvalarleyfi og átt yfir höfði sér brottvísun. Í einkageiranum er nánast engin vernd og hægt er að reka starfsmenn að vild, sem skilur innflytjendakonur eftir í ótryggari stöðu þegar þær berjast fyrir réttindum sínum. Raunverulegar breytingar til jafnréttis Ísland stendur verr en önnur lönd í samþættingu samkvæmt OECD. Þar sem innflytjendur á Íslandi eru ekki í grundvallaratriðum frábrugðnir innflytjendum annars staðar, eru þau kerfi sem eru til staðar ábyrg fyrir þessum slæma árangri. Nokkrar lykilbreytingar eru nauðsynlegar fyrir jafnrétti: Launaþjófnaðarlög til að berjast gegn þeirri stærstu skipulögðu glæpastarfsemi á Íslandi (birt á Visí). Innflytjendur verða reglulega fyrir vangreiðslum án lagalegra viðurlaga fyrir vinnuveitendur. Lögin frá 2022 í Noregi með sektum og hugsanlegum fangelsisdómi er fyrirmynd. Sanngjörn framsetning í valdastöðum. Engin kona af erlendum uppruna hefur verið kjörin á Alþingi árið 2024. Innflytjendur greiða skatta sem greiða fyrir opinber störf, og greiðslu til stéttarfélaga, þar sem ákvarðanir eru teknar um okkur án okkar. Fulltrúahlutfallið þarf að vera sanngjarnara. Gagnsæi og sterkari vernd frá stéttarfélögum. Ekki ætti að segja erlendum starfsmönnum að “skipta um vinnu” til að komast undan misnotkun og ætti ekki að þurfa að fara til blaðamanna til að vara aðra við vinnuveitendum. Fleiri mál ættu að birta með fyrirtækjanöfnum og vernda starfsmenn. Íslenskunám á vinnutíma og vönduð kennsla. Fjármagnið breytinguna sem þið viljið sjá. Íslenskt nám er mikilvægt kynbundið heilbrigðismál (eins og lýst hér). Einfölduð viðurkenning á erlendri menntun. Of margar hæfar konur vinna undir menntunarstigi sínu. Ísland þarf sérfræðinga, sérstaklega í heilbrigðisþjónustu. Betri gagnaöflun um vinnuaðstæður innflytjenda. Þar sem launamunur kynjanna er viðvarandi og konur berjast enn við hann, standa innflytjendakonur frammi fyrir enn víðtækari mismunun. Sjálfbær fjármögnun fyrir kvenréttindasamtök, eins og lofað var á vettvangi SÞ. W.O.M.E.N. eru einu innflytjendareknu samtökin fyrir konur af erlendum uppruna á Íslandi í meira en 20 ár. Þrátt fyrir að vera innlend auðlind sem skráð er á 112.is starfa þau eingöngu í gegnum sjálfboðaliða án stöðugrar ríkisfjármögnunar, ólíkt öðrum stórum samtökum á Íslandi. Ókeypis lögfræðiráðgjöf fyrir innflytjendur. Nýleg stöðvun Mannréttindaskrifstofunnar á ókeypis lögfræðiráðgjöf fjarlægir mikilvægt úrræði fyrir innflytjendur sem glíma við misnotkun og rangar upplýsingar. Það skilur þá eftir án stuðnings til að verja réttindi sín. Samstaða og sameiginlegar aðgerðir virka Rétt eins og Ísland gat ekki þrifist án vinnu kvenna árið 1975, getur það ekki dafnað í dag án framlags innflytjenda. Við erum ekki efnahagslegir fylgihlutir eða annars flokks launþegar, við eigum jafnrétti skilið. Kvennafrídagurinn 1975 olli umtalsverðum lagabreytingum og átti þátt í að ryðja brautina fyrir fyrsta lýðræðislega kjörna kvenforseta heims, Vigdísi Finnbogadóttur. Hreyfingin heldur áfram í gegnum Kvennaár 2025. Þetta sannar að mótmæli, samstaða og sameiginlegar aðgerðir knýja fram framfarir. Útlendingafrí eða verkfall gæti verið einmitt það sem þarf til að ná áþreifanlegum framförum í jafnréttismálum innflytjenda á Íslandi. Höfundur er innflytjendakona, verkakona og skjalavörður hjá W.O.M.E.N. samtökum kvenna af erlendum uppruna Is it time for a Foreigners' Day Off? Fifty years ago, women in Iceland made history by walking out of their jobs and homes to protest gender inequality. With 90% participation, the country was paralyzed. The following year, Iceland passed its first Gender Equality Act, beginning its journey to becoming a world leader in gender equality. But where do migrant women stand in this movement? From Kvennafrí to Útlendingafrí As an immigrant woman, I cried watching the documentary about the 1975 Kvennafrí/Women’s Day off – The Day Iceland stood still. I cried because of the incredible solidarity and determination women showed that day, but I also cried because it made me realize that what those women demanded then is what we as migrants seek today: equal valuation of our contributions, work, and education (as said here in Visír). This sparked a dream of an Útlendingafrí, a logical continuation of the Kvennafrí solidarity. The Power of Migrant Labor What would happen if not only migrant women, but all migrants walked out of their jobs? The country would likely be paralyzed again. Iceland’s main profitable economies -fishing and tourism- would halt. Hospitals, restaurants, shops, factories, hotels, schools, elderly homes—none could operate without our labor. In 1975, men held positions of power while women kept society functioning through care work, essential services, and domestic labor. Today, we see the same dynamic with migrants. Despite Icelandic women now occupying positions of power, the migrant workforce keeps Icelandic society running daily, filling the most demanding roles while having the fewest opportunities for advancement. It's as if inequality wasn't diminishing but simply found a new group to persist with. For migrant women in Iceland’s equality paradise, this means that we are foreigners before being women. Moreover, migrants do not only contribute to Iceland as workforce and taxpayers, but also as consumers. What would a day without immigrants look like, if nearly 20% of the country stopped buying from Icelandic businesses? There is power in boycotts too. Higher risks for migrant women An Útlendingafrí would carry significant risks, especially for migrant women who face double discrimination—for being women and for being migrants. When women walked off their jobs in 1975, they risked losing their jobs, facing workplace repercussions, humiliation within their families, and even violence from partners for challenging patriarchy. Migrant women would face the same, plus many could lose their work-dependent residency permits and face deportation. In the private sector, there is close to no protection and workers can be fired at-will, which leaves migrant women in precarious positions when fighting for their rights. Concrete changes needed for equality Iceland ranks worse than other countries in integration according to theOECD. Since immigrants in Iceland aren't fundamentally different from those elsewhere, the structures in place are responsible for these poor results. Some key changes are needed for equality: Wage-theft legislation to fight what is the largest organised crime in Iceland (see in Visír). Migrantsroutinely face underpayment with no legal penalties for employers. Norway's 2022 law with fines and potential prison time offers a model. Fair representation in positions of power. No woman of foreign origin has been elected to the Alþingi in 2024. Migrants pay taxes that pay for public office, and automatic tuition for unions, where decisions are made about us without us. The representation needs to be proportional. Transparent union practices and stronger protection. Foreign workers should not be told to just “change jobs” to escape abuse and shouldn't need to go tojournalists to warn others about abusive employers. Cases should be published with company names, and workers should be protected. Icelandic learning on work time and quality teaching. Fund the change you want to see. Icelandic learning is a gendered health issue (as said here). Simplified recognition of foreign education. Too many qualified women work below their education level. Iceland needs specialists, especially in healthcare and services. Better data collection on immigrant working conditions. As the gender-pay gap persists and women still fight it, migrant women face even wider disparities. Sustainable funding for women's rights organizations, aspledged at the UN.W.O.M.E.N. samtök kvenna af erlendum uppruna, is the only immigrant-run organisation for women of foreign origin in Iceland. Despite being a national resource listed on 112.is, it operates solely through volunteers without stable state funding, unlike other major civil societies in Iceland. Free legal advice for immigrants – The Human Rights Office's recent suspension of free legal advice removes a crucial resource to migrants struggling with abuse and misinformation. It leaves them with no support to defend their rights. Solidarity and collective action work Just as Iceland couldn't thrive without women's labor in 1975, it cannot prosper today without migrants' contributions. We are not economic accessories or second-class workers, we deserve equality. The 1975 Women’s Strike prompted significant legislative change and helped pave the way for the world's first democratically elected female president, Vigdís Finnbogadóttir. The movement continues through the Women’s Year (Kvennaár). This proves that protest, solidarity, and collective action drive progress. A foreigners’ day off/strike may be precisely what's needed to achieve concrete advancements in equality for migrant workers in Iceland. The author is an immigrant woman, a worker, and an archivist for W.O.M.E.N. samtök kvenna af erlendum uppruna á Íslandi
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun