Hvað erum við að gera í skólamálum? Alexandra Briem skrifar 16. desember 2021 11:31 Þegar kemur að því að búa til betri framtíð er ekkert mikilvægara en öflugt og gott skólakerfi, sem býr börn undir það að vera upplýstir og öflugir þátttakendur í samfélaginu. Þar höfum við tækifæri til að lágmarka skaða sem annars gæti undið upp á sig, og til að kenna þá færni sem fólk þarf að hafa til að takast á við áskoranir framtíðarinnar. Gagnrýnin hugsun og félagsfærni, tæknilæsi og víðtækur þekkingargrunnur sem síðar er hægt að byggja á, virðing fyrir margbreytileikanum og umhverfinu. Þannig byggjum við upp sterkara og betra samfélag, ef við gerum það rétt.En það er meira en að segja það. Þetta eru áhugaverðir tímar sem við lifum. Við höfum þurft að takast á við myglu, covid og samdrátt í tekjum. Ekki alveg það sem við sáum fyrir okkur þegar við stigum bláeyg og upplitsdjörf til leiks árið 2018. Eitt af því fyrsta sem varð mér ljóst á setu minni í skóla- og frístundaráði var nauðsyn þess að stokka upp úthlutunarlíkanið fyrir grunnskólana. Hið gamla var ekki byggt á réttum forsendum og það var orðið viðtekið að skólar gætu ekki rekið sig miðað við þær úthlutanir sem þeir fengu, sérstaklega ekki hvað varðar kostnað vegna veikinda og afleysinga. Og það tók tíma, enda var um gífurlega flókið mál að ræða og hættulegt að auka bara við fjármagn án þess að gera það með skipulegum hætti. En sú vinna skilaði árangri, og við erum búin að samþykkja nýtt úthlutunarlíkan, Eddu. Bæði bætir hún við mjög miklu fé í skólana, í kringum 1500 milljónum, og hún gerir það á skynsaman hátt, byggt á miklu samráði við sérfræðinga og skólafólk. Tekur út miðlæga potta, skilgreinir nýja stöðu rekstrarstjóra í grunnskólum, festir í sessi snemmtæka íhlutun þar sem fjármagn er ekki bundið við að nemendur séu með greiningu. Betri borg fyrir börn Annað sem þurfti að efla var að skólaþjónustan. Hún er vel framkvæmd en skipulagið var ekki nógu skilvirkt og notendur upplifðu hana sem fjarlæga. Þess vegna fórum við í tilraunaverkefnið Betri Borg fyrir börn í Breiðholti, þar sem lögð var áhersla á að þjónustan færi fram í nærumhverfi barna, úti í hverfinu, í nánara samstarfi við þjónustumiðstöðvarnar. Þannig voru stöðugildi færð út í hverfin, frá Borgartúninu, og það skilaði miklum árangri. Nú erum við byrjuð að innleiða sömu nálgun um alla borgina. Það tengist skipulagsbreytingu sem var gerð, bæði á velferðarsviði og skóla- og frístundasviði, en núna er þjónustunni skipt í fjóra borgarhluta, og í hverjum hluta verður ábyrgðaraðili fyrir leikskóla, fyrir grunnskóla og fyrir frístund og félagsmiðstöðvar. En áður var það þannig að skrifstofustjóri á sviðinu hafði tugi beinna undirmenn um alla borg, fyrir utan starfsfólk skrifstofunnar. Meira að segja mjög öflugt og gott fólk á erfitt með að vinna með slíka stjórnunarspönn. En það voru líka innleiddar fleiri breytingar sem eru hluti af þessu ferli, t.d. að tekið verður upp markvisst árangursmat í sérkennslu, sett inn auka fjármagn til að vinna niður biðlista í skólaþjónustu sem lengdust vegna álags í Covid og farið í átak við rafvæðingu umsóknarferla. Við erum líka nýbúin að samþykkja aðgerðaáætlun vegna menntastefnunnar til 2030, en þar er lögð áhersla á loftslagsmál, læsi í víðum skilningi, geðheilbrigði og fjölbreytileikann. Húsnæðið Svo er það er auðvitað risamálið sem varðar skólana á kjörtímabilinu, ástand skólanna og myglu- og rakaskemmdir í þeim. Við sitjum ennþá uppi með mjög mikinn viðhaldshalla sem varð til á árunum eftir hrun, sem bætist við það vandamál að mörg af eldri húsum eru einfaldlega að komast á aldur og hvert vandamálið á fætur öðru stingur upp kollinum. Það ber að taka alvarlega og af festu. Til þess hefur nú verið samþykkt ný viðhalds- og viðgerðaáætlun, þar sem 25-30 milljörðum verði varið til viðhalds og viðgerða skólahúsnæðis næstu 5-7 árin. En það er líka mikilvægt að við höfum samþykkt nýtt verklag þegar upp kemur grunur um myglu- eða rakavandamál í húsnæði borgarinnar, en stærsta vandamálið í Fossvogsskóla var kannski einmitt að verklagið var ekki nógu skýrt, ábyrgðin ekki skilgreind og ekki alltaf rétt þekking eða viðmið til staðar. Því hefur nú verið breytt, og fyrsta reynsla af nýju verklagi er að viðbrögð eru skýr og fumlaus, sem er góðs viti. Annað sem skiptir máli er nýting á húsnæði sviðsins. Hvers vegna ættum við að láta tugþúsundir fermetra af skólahúsnæði standa auða þegar kennslu lýkur, en vera á sama tíma með frístund, félagsmiðstöðvar og skólahljómsveitir á hrakhólum? Þess vegna fagna ég líka mjög nýrri húsnæðisstefnu skóla- og frístundasviðs, þar sem betri og skynsamlegri nýting á húsnæði er eitt af leiðarljósum. Við höfum lagt mikla áherslu á fjölgun leikskólaplássa. En við höfum líka þurft að bregðast við breyttum aðstæðum, þegar Covid skall á var ein hliðarafleiðing af því að ferðamönnum fækkaði til muna sú, að íbúðir í miðborg og vesturbæ sem höfðu verið í útleigu gegnum Airbnb og slíkar síður fóru í staðinn á almennan leigumarkað, og þangað flutti ungt barnafólk í auknum mæli. Það er út af fyrir sig bara gott, en gerir að verkum að áætlanir um íbúafjölda og þörf fyrir leikskólapláss eftir hverfum stóðust ekki, svo það er skortur á plássum í þeim borgarhlutum, á sama tíma og við erum með ónýtt pláss annars staðar. Við höfum sett mikinn metnað í að bæta úr því, með nýjum leikskólum, viðbyggingum, færanlegum stofum og nú síðast Ævintýraborgum, en framkvæmdir ganga aðeins hægar en við hefðum vonað, að hluta til vegna covid líka. Þó höfum við bætt við ca. 300 leikskólarýmum á síðustu árum og rúmlega 600 leikskólapláss koma inn árið 2022. Það þarf líka að manna þessa leikskóla, og við höfum farið mjög markvisst í það að bæta starfsaðstöðu þar á síðustu árum, bæði með því að bæta sjálfa aðstöðuna og með því að gera vinnutímann betri í samræmi við óskir starfsfólks og stjórnenda, en breytingar á opnunartíma voru hluti af því að gera starfið meira aðlaðandi. Stafræna umbreytingin Að lokum nefni ég svo mitt hjartans mál, en það er stafræna umbreytingin. Reykjavík var orðin eftirbátur nágrannasveitarfélaga í notkun og kennslu með snjalltækjum. En þar var nýlega tekið risavaxið skref. Hluti af þeim 10 milljörðum sem fara í stafræna umbreytingu á næstu 3 árum fer beint í það að sjá öllum nemendum í unglingadeildum borgarinnar fyrir spjaldtölvu, og að þróa og samræma kennsluaðferðir og námsefni fyrir þær. Reykjavík á að vera leiðandi á þessu sviði á landinu, og þangað stefnum við. Pólitík er ekki alltaf eins og við myndum óska okkur, og hlutirnir taka oft meiri tíma og eru flóknari í framkvæmd en við vildum, sérstaklega er það óþolandi þegar grunnhugmyndin er einföld. Eitt af því sem man þarf að sætta sig við er að það er ekki alltaf hægt að grípa inn í hluti sem gerast, eða breyta einhverju strax. Það þarf að gera í gegnum stefnur og gegnum breytingar á kerfum. Það tekur tíma og það þarf að innleiða. Og það höfum við gert. Við höfum sannarlega lagt hönd á plóg þessi ár sem eru liðin frá 2018, það hefur ekki alltaf verið einfalt eða auðvelt, en við höfum náð að koma inn stórtækum breytingum til batnaðar og ég held svei mér þá að við getum skilað þessu verkefni af okkur og lagt stolt í dóm íbúa þegar yfir lýkur. Ég þakka fyrir það að hafa fengið tækifæri til að vinna að þessum mikilvæga málaflokki í umboði borgarbúa, og vonast til þess að fá að sinna því áfram. Höfundur er fulltrúi Pírata í skóla- og frístundaráði Reykjavíkurborgar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alexandra Briem Reykjavík Borgarstjórn Skóla - og menntamál Leikskólar Grunnskólar Skoðun: Kosningar 2022 Mest lesið Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir Skoðun Ef eitthvað væri að marka Bjarna Gunnar Smári Egilsson Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tilgáta um brjálsemi þjóðarleiðtoga Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Blóðbað í Súdan: Framtíðarannáll? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Borgar sig að vanmeta menntun? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hækkar gjöld á háskólanema Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Farsæld barna í fyrirrúmi Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir skrifar Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Skólar hafa stigið skrefið með góðum árangri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir skrifar Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson skrifar Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Sjá meira
Þegar kemur að því að búa til betri framtíð er ekkert mikilvægara en öflugt og gott skólakerfi, sem býr börn undir það að vera upplýstir og öflugir þátttakendur í samfélaginu. Þar höfum við tækifæri til að lágmarka skaða sem annars gæti undið upp á sig, og til að kenna þá færni sem fólk þarf að hafa til að takast á við áskoranir framtíðarinnar. Gagnrýnin hugsun og félagsfærni, tæknilæsi og víðtækur þekkingargrunnur sem síðar er hægt að byggja á, virðing fyrir margbreytileikanum og umhverfinu. Þannig byggjum við upp sterkara og betra samfélag, ef við gerum það rétt.En það er meira en að segja það. Þetta eru áhugaverðir tímar sem við lifum. Við höfum þurft að takast á við myglu, covid og samdrátt í tekjum. Ekki alveg það sem við sáum fyrir okkur þegar við stigum bláeyg og upplitsdjörf til leiks árið 2018. Eitt af því fyrsta sem varð mér ljóst á setu minni í skóla- og frístundaráði var nauðsyn þess að stokka upp úthlutunarlíkanið fyrir grunnskólana. Hið gamla var ekki byggt á réttum forsendum og það var orðið viðtekið að skólar gætu ekki rekið sig miðað við þær úthlutanir sem þeir fengu, sérstaklega ekki hvað varðar kostnað vegna veikinda og afleysinga. Og það tók tíma, enda var um gífurlega flókið mál að ræða og hættulegt að auka bara við fjármagn án þess að gera það með skipulegum hætti. En sú vinna skilaði árangri, og við erum búin að samþykkja nýtt úthlutunarlíkan, Eddu. Bæði bætir hún við mjög miklu fé í skólana, í kringum 1500 milljónum, og hún gerir það á skynsaman hátt, byggt á miklu samráði við sérfræðinga og skólafólk. Tekur út miðlæga potta, skilgreinir nýja stöðu rekstrarstjóra í grunnskólum, festir í sessi snemmtæka íhlutun þar sem fjármagn er ekki bundið við að nemendur séu með greiningu. Betri borg fyrir börn Annað sem þurfti að efla var að skólaþjónustan. Hún er vel framkvæmd en skipulagið var ekki nógu skilvirkt og notendur upplifðu hana sem fjarlæga. Þess vegna fórum við í tilraunaverkefnið Betri Borg fyrir börn í Breiðholti, þar sem lögð var áhersla á að þjónustan færi fram í nærumhverfi barna, úti í hverfinu, í nánara samstarfi við þjónustumiðstöðvarnar. Þannig voru stöðugildi færð út í hverfin, frá Borgartúninu, og það skilaði miklum árangri. Nú erum við byrjuð að innleiða sömu nálgun um alla borgina. Það tengist skipulagsbreytingu sem var gerð, bæði á velferðarsviði og skóla- og frístundasviði, en núna er þjónustunni skipt í fjóra borgarhluta, og í hverjum hluta verður ábyrgðaraðili fyrir leikskóla, fyrir grunnskóla og fyrir frístund og félagsmiðstöðvar. En áður var það þannig að skrifstofustjóri á sviðinu hafði tugi beinna undirmenn um alla borg, fyrir utan starfsfólk skrifstofunnar. Meira að segja mjög öflugt og gott fólk á erfitt með að vinna með slíka stjórnunarspönn. En það voru líka innleiddar fleiri breytingar sem eru hluti af þessu ferli, t.d. að tekið verður upp markvisst árangursmat í sérkennslu, sett inn auka fjármagn til að vinna niður biðlista í skólaþjónustu sem lengdust vegna álags í Covid og farið í átak við rafvæðingu umsóknarferla. Við erum líka nýbúin að samþykkja aðgerðaáætlun vegna menntastefnunnar til 2030, en þar er lögð áhersla á loftslagsmál, læsi í víðum skilningi, geðheilbrigði og fjölbreytileikann. Húsnæðið Svo er það er auðvitað risamálið sem varðar skólana á kjörtímabilinu, ástand skólanna og myglu- og rakaskemmdir í þeim. Við sitjum ennþá uppi með mjög mikinn viðhaldshalla sem varð til á árunum eftir hrun, sem bætist við það vandamál að mörg af eldri húsum eru einfaldlega að komast á aldur og hvert vandamálið á fætur öðru stingur upp kollinum. Það ber að taka alvarlega og af festu. Til þess hefur nú verið samþykkt ný viðhalds- og viðgerðaáætlun, þar sem 25-30 milljörðum verði varið til viðhalds og viðgerða skólahúsnæðis næstu 5-7 árin. En það er líka mikilvægt að við höfum samþykkt nýtt verklag þegar upp kemur grunur um myglu- eða rakavandamál í húsnæði borgarinnar, en stærsta vandamálið í Fossvogsskóla var kannski einmitt að verklagið var ekki nógu skýrt, ábyrgðin ekki skilgreind og ekki alltaf rétt þekking eða viðmið til staðar. Því hefur nú verið breytt, og fyrsta reynsla af nýju verklagi er að viðbrögð eru skýr og fumlaus, sem er góðs viti. Annað sem skiptir máli er nýting á húsnæði sviðsins. Hvers vegna ættum við að láta tugþúsundir fermetra af skólahúsnæði standa auða þegar kennslu lýkur, en vera á sama tíma með frístund, félagsmiðstöðvar og skólahljómsveitir á hrakhólum? Þess vegna fagna ég líka mjög nýrri húsnæðisstefnu skóla- og frístundasviðs, þar sem betri og skynsamlegri nýting á húsnæði er eitt af leiðarljósum. Við höfum lagt mikla áherslu á fjölgun leikskólaplássa. En við höfum líka þurft að bregðast við breyttum aðstæðum, þegar Covid skall á var ein hliðarafleiðing af því að ferðamönnum fækkaði til muna sú, að íbúðir í miðborg og vesturbæ sem höfðu verið í útleigu gegnum Airbnb og slíkar síður fóru í staðinn á almennan leigumarkað, og þangað flutti ungt barnafólk í auknum mæli. Það er út af fyrir sig bara gott, en gerir að verkum að áætlanir um íbúafjölda og þörf fyrir leikskólapláss eftir hverfum stóðust ekki, svo það er skortur á plássum í þeim borgarhlutum, á sama tíma og við erum með ónýtt pláss annars staðar. Við höfum sett mikinn metnað í að bæta úr því, með nýjum leikskólum, viðbyggingum, færanlegum stofum og nú síðast Ævintýraborgum, en framkvæmdir ganga aðeins hægar en við hefðum vonað, að hluta til vegna covid líka. Þó höfum við bætt við ca. 300 leikskólarýmum á síðustu árum og rúmlega 600 leikskólapláss koma inn árið 2022. Það þarf líka að manna þessa leikskóla, og við höfum farið mjög markvisst í það að bæta starfsaðstöðu þar á síðustu árum, bæði með því að bæta sjálfa aðstöðuna og með því að gera vinnutímann betri í samræmi við óskir starfsfólks og stjórnenda, en breytingar á opnunartíma voru hluti af því að gera starfið meira aðlaðandi. Stafræna umbreytingin Að lokum nefni ég svo mitt hjartans mál, en það er stafræna umbreytingin. Reykjavík var orðin eftirbátur nágrannasveitarfélaga í notkun og kennslu með snjalltækjum. En þar var nýlega tekið risavaxið skref. Hluti af þeim 10 milljörðum sem fara í stafræna umbreytingu á næstu 3 árum fer beint í það að sjá öllum nemendum í unglingadeildum borgarinnar fyrir spjaldtölvu, og að þróa og samræma kennsluaðferðir og námsefni fyrir þær. Reykjavík á að vera leiðandi á þessu sviði á landinu, og þangað stefnum við. Pólitík er ekki alltaf eins og við myndum óska okkur, og hlutirnir taka oft meiri tíma og eru flóknari í framkvæmd en við vildum, sérstaklega er það óþolandi þegar grunnhugmyndin er einföld. Eitt af því sem man þarf að sætta sig við er að það er ekki alltaf hægt að grípa inn í hluti sem gerast, eða breyta einhverju strax. Það þarf að gera í gegnum stefnur og gegnum breytingar á kerfum. Það tekur tíma og það þarf að innleiða. Og það höfum við gert. Við höfum sannarlega lagt hönd á plóg þessi ár sem eru liðin frá 2018, það hefur ekki alltaf verið einfalt eða auðvelt, en við höfum náð að koma inn stórtækum breytingum til batnaðar og ég held svei mér þá að við getum skilað þessu verkefni af okkur og lagt stolt í dóm íbúa þegar yfir lýkur. Ég þakka fyrir það að hafa fengið tækifæri til að vinna að þessum mikilvæga málaflokki í umboði borgarbúa, og vonast til þess að fá að sinna því áfram. Höfundur er fulltrúi Pírata í skóla- og frístundaráði Reykjavíkurborgar.
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar
Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun