Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar 9. maí 2024 10:00 Alda stúdentamótmæla hefur brotist út um allan heim og hafa stúdentar slegið upp tjaldbúðum og skipulagt mótmæli til að vekja athygli á þjóðarmorði Ísraelsríkis á palestínsku þjóðinni. Kennarar og stúdentar hafa verið handteknir, m.a. við Colombia háskóla í New York og Science Po í París. Í Ísrael var femíníski prófessorinn Nadera Shalhoub-Kevorkian, palestínsk kona með ísraelskan og bandarískan ríkisborgararétt, handtekin og haldið í gæsluvarðhaldi án dóms og laga. Á undanförnum mánuðum hafa mótmæli staðið yfir á Íslandi til stuðnings palestínsku þjóðinni og 350 einstaklingar sem starfa við Háskóla Íslands skrifuðu undir yfirlýsingu þar sem lýst var yfir stuðningi við palestínsku þjóðina, baráttu hennar fyrir tilvistarrétti sínum gegn ísraelskri nýlendustefnu og þjóðarmorði. Í yfirlýsingunni felst skuldbinding um að sniðganga akademískar stofnanir í Ísrael og afþakka samstarf við ísraelskar menntastofnanir og aðrar viðeigandi stofnanir sem eru samsekar þjóðarmorði þar til stjórnvöld þar í landi láta af stríðsglæpum og aðskilnaðarstefnu og hætta þjóðernishreinsunum á Gaza og Vesturbakkanum. Þrátt fyrir skýrt ákall úr mörgum áttum hafa stjórnendur Háskóla Íslands ekki sýnt vilja til að sýna palestínsku þjóðinni, stúdentum og fræðafólki stuðning. Ísraelsher hefur gjöreyðilagt alla háskóla á Gaza og hefur fræðafólk af gyðingaættum verið gagnrýnt og mætt hörðum mótaðgerðum fyrir að tala gegn þjóðarmorðinu í Palestínu. Mikilvægt er að varpa ljósi á tvískinnung í málflutningi og stefnu stjórnenda Háskóla Íslands, en á vefsíðu skólans er sérstök upplýsingagátt vegna innrásar Rússlands, þar sem skýr afstaða er tekin með úkraínsku þjóðinni og fræðasamfélaginu. Þar stendur: Háskóli Íslands fordæmir innrás Rússa í Úkraínu og lýsir yfir samstöðu með nemendum og starfsfólki úkraínskra háskóla sem og öllum íbúum landsins. Sérstök úrræði eru kynnt á upplýsingagáttinni fyrir úkraínska nemendur og fræðafólk. Háskóli Íslands undirritaði einnig yfirlýsingu Bologna samstarfsins (2022) þar sem fram kemur að aðilar að EHEA (European Higher Education Area and Bologna Process) skuli slíta tengslum og samstarfi við opinberar stofnanir Rússlands og annarra landa sem styðja innrásina í Úkraínu með beinum hætti, og vinna aðeins með rússneskum stofnunum og samtökum sem byggja á sameiginlegum evrópskum gildum. Þá kemur einnig fram að viðurkenna eigi hugrekki rússneskra borgara (e. civil society) sem taka þátt í mótmælum gegn innrás Rússlands og bjóða vernd þeim sem eru í hættu vegna afstöðu sinnar. Þá var Rússlandi og Belarús vikið úr EHEA samstarfinu. Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, hefur kallað þjóðarmorð Ísraels á Palestínufólki á Gaza „pólitískt álitamál líðandi stundar“ og stillir því upp á móti „fordæmalausri árás Rússlands inn í Úkraínu“. Það er enn óljóst hvað nákvæmlega það er við árásir Ísraels á almenna borgara á Gaza og á Vesturbakkanum sem getur kallast pólitískt álitamál. Til að mynda hefur Ísrael hundsað bæði tilskipanir Alþjóðadómstólsins um að ríkið sé að öllum líkindum að fremja þjóðarmorð og eigi því strax að stöðva allar aðgerðir á Gaza og hleypa mannúðaraðstoð inn, sem og tilskipun Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna um tafarlaust vopnahlé. Þá eru ekki upptaldir þeir hundruðir stríðsglæpa sem vitað er að Ísrael hefur framið, þar á meðal nýlegar fjöldagrafir þar sem lík af börnum og fullorðnum fundust með hendur bundnar fyrir aftan bak og skotsár í höfuð. Þann 2. maí bar Stúdentaráð Háskóla Íslands upp fyrirspurn í Háskólaráði þar sem þau spurðu rektor hvort að „Háskólinn ætli að fylgja eigin fordæmi og slíta samstarfi við ísraelska háskóla og stofnanir, og hvenær Háskólinn hyggist taka afstöðu í málinu?“ Í svari sínu hélt rektor því fram að þjóðarmorðið á Gaza væri „harmleikur“ sem þó væri ekki hægt að bera saman við innrás Rússlands í Úkraínu, meðal annars vegna þess að ísraelskir rektorar hafi ekki látið í ljós stuðning við árásirnar á Gaza. Ísraelskir rektorar hafa gefið frá sér fjölda yfirlýsinga síðan 7. október, þar sem þeir minnast hvorki einu orði á eyðileggingu allra háskóla í Gaza né á þá tugi háskólafólks sem hafa verið myrt á Gaza. Þá er það þekkt að akademískar stofnanir í Ísrael eru virkir þátttakendurog þar af leiðandi samsekar í nýlendustefnu, landráni, þjóðernishreinsunum og aðskilnaðarstefnu Ísraelsríkis. Þær taka meðal annars þátt í þróun vopna og tækni í hernaðarlegum tilgangi sem og þróun á hernaðaraðgerðum og -kenningum. Þar að auki taka akademískar stofnanir þátt í hvítþvotti og réttlætingu á stríðsglæpum stjórnvalda, kúgun á gagnrýnendum á Ísraelsríki, skerðingu á tjáningarfrelsi nemenda og kerfisbundinni mismunun í garð palestínskra nemenda. Það er enginn haldbær munur á árás Rússlands á Úkraínu og árás Ísraelsríkis á Gaza, annar en sá að hið síðarnefnda er stutt af Vestrænum ríkjum, þrátt fyrir að falla undir skilgreiningu á þjóðarmorði, sem eitt og sér ætti að vera næg ástæða fyrir Háskóla Íslands að bregðast við. Það er krafa okkar að Háskóli Íslands taki yfirvegaða og afgerandi afstöðu með palestínsku þjóðinni, líkt og hann gerði með úkraínsku þjóðinni. Sé það ekki gert eru siðferðileg heilindi Háskólans engin. Við krefjumst þess að Háskóli Íslands beiti sér fyrir friði á Gaza og taki skýra afstöðu gegn þjóðarmorði og stríðsglæpum. Ef stjórn Háskóla Íslands er ekki fær um að skilja nauðsyn þess að taka ofangreinda afstöðu, er það skylda okkar sem starfsfólks og stúdenta að gera allt sem í okkar valdi stendur til að koma þeim í skilning um það. Höfundar að grein eru, fyrir hönd Háskólafólks fyrir Palestínu. Auður Magndís Auðardóttir, lektor við Deild menntunar og margbreytileika Elí Hörpu Önundarbur, meistaranemi í tómstunda- og félagsmálafræði Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir, doktorsnemi og aðjunkt við deild menntunar og margbreytileika Íris Ellenberger, dósent við Deild faggreinakennslu Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir, doktorsnemi í Heimspeki Sema Erla Serdaroglu, aðjúnkt í tómstunda- og félagsmálafræði Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Palestína Átök í Ísrael og Palestínu Innrás Rússa í Úkraínu Úkraína Háskólar Frakkland Bandaríkin Ísrael Hagsmunir stúdenta Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Sjá meira
Alda stúdentamótmæla hefur brotist út um allan heim og hafa stúdentar slegið upp tjaldbúðum og skipulagt mótmæli til að vekja athygli á þjóðarmorði Ísraelsríkis á palestínsku þjóðinni. Kennarar og stúdentar hafa verið handteknir, m.a. við Colombia háskóla í New York og Science Po í París. Í Ísrael var femíníski prófessorinn Nadera Shalhoub-Kevorkian, palestínsk kona með ísraelskan og bandarískan ríkisborgararétt, handtekin og haldið í gæsluvarðhaldi án dóms og laga. Á undanförnum mánuðum hafa mótmæli staðið yfir á Íslandi til stuðnings palestínsku þjóðinni og 350 einstaklingar sem starfa við Háskóla Íslands skrifuðu undir yfirlýsingu þar sem lýst var yfir stuðningi við palestínsku þjóðina, baráttu hennar fyrir tilvistarrétti sínum gegn ísraelskri nýlendustefnu og þjóðarmorði. Í yfirlýsingunni felst skuldbinding um að sniðganga akademískar stofnanir í Ísrael og afþakka samstarf við ísraelskar menntastofnanir og aðrar viðeigandi stofnanir sem eru samsekar þjóðarmorði þar til stjórnvöld þar í landi láta af stríðsglæpum og aðskilnaðarstefnu og hætta þjóðernishreinsunum á Gaza og Vesturbakkanum. Þrátt fyrir skýrt ákall úr mörgum áttum hafa stjórnendur Háskóla Íslands ekki sýnt vilja til að sýna palestínsku þjóðinni, stúdentum og fræðafólki stuðning. Ísraelsher hefur gjöreyðilagt alla háskóla á Gaza og hefur fræðafólk af gyðingaættum verið gagnrýnt og mætt hörðum mótaðgerðum fyrir að tala gegn þjóðarmorðinu í Palestínu. Mikilvægt er að varpa ljósi á tvískinnung í málflutningi og stefnu stjórnenda Háskóla Íslands, en á vefsíðu skólans er sérstök upplýsingagátt vegna innrásar Rússlands, þar sem skýr afstaða er tekin með úkraínsku þjóðinni og fræðasamfélaginu. Þar stendur: Háskóli Íslands fordæmir innrás Rússa í Úkraínu og lýsir yfir samstöðu með nemendum og starfsfólki úkraínskra háskóla sem og öllum íbúum landsins. Sérstök úrræði eru kynnt á upplýsingagáttinni fyrir úkraínska nemendur og fræðafólk. Háskóli Íslands undirritaði einnig yfirlýsingu Bologna samstarfsins (2022) þar sem fram kemur að aðilar að EHEA (European Higher Education Area and Bologna Process) skuli slíta tengslum og samstarfi við opinberar stofnanir Rússlands og annarra landa sem styðja innrásina í Úkraínu með beinum hætti, og vinna aðeins með rússneskum stofnunum og samtökum sem byggja á sameiginlegum evrópskum gildum. Þá kemur einnig fram að viðurkenna eigi hugrekki rússneskra borgara (e. civil society) sem taka þátt í mótmælum gegn innrás Rússlands og bjóða vernd þeim sem eru í hættu vegna afstöðu sinnar. Þá var Rússlandi og Belarús vikið úr EHEA samstarfinu. Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, hefur kallað þjóðarmorð Ísraels á Palestínufólki á Gaza „pólitískt álitamál líðandi stundar“ og stillir því upp á móti „fordæmalausri árás Rússlands inn í Úkraínu“. Það er enn óljóst hvað nákvæmlega það er við árásir Ísraels á almenna borgara á Gaza og á Vesturbakkanum sem getur kallast pólitískt álitamál. Til að mynda hefur Ísrael hundsað bæði tilskipanir Alþjóðadómstólsins um að ríkið sé að öllum líkindum að fremja þjóðarmorð og eigi því strax að stöðva allar aðgerðir á Gaza og hleypa mannúðaraðstoð inn, sem og tilskipun Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna um tafarlaust vopnahlé. Þá eru ekki upptaldir þeir hundruðir stríðsglæpa sem vitað er að Ísrael hefur framið, þar á meðal nýlegar fjöldagrafir þar sem lík af börnum og fullorðnum fundust með hendur bundnar fyrir aftan bak og skotsár í höfuð. Þann 2. maí bar Stúdentaráð Háskóla Íslands upp fyrirspurn í Háskólaráði þar sem þau spurðu rektor hvort að „Háskólinn ætli að fylgja eigin fordæmi og slíta samstarfi við ísraelska háskóla og stofnanir, og hvenær Háskólinn hyggist taka afstöðu í málinu?“ Í svari sínu hélt rektor því fram að þjóðarmorðið á Gaza væri „harmleikur“ sem þó væri ekki hægt að bera saman við innrás Rússlands í Úkraínu, meðal annars vegna þess að ísraelskir rektorar hafi ekki látið í ljós stuðning við árásirnar á Gaza. Ísraelskir rektorar hafa gefið frá sér fjölda yfirlýsinga síðan 7. október, þar sem þeir minnast hvorki einu orði á eyðileggingu allra háskóla í Gaza né á þá tugi háskólafólks sem hafa verið myrt á Gaza. Þá er það þekkt að akademískar stofnanir í Ísrael eru virkir þátttakendurog þar af leiðandi samsekar í nýlendustefnu, landráni, þjóðernishreinsunum og aðskilnaðarstefnu Ísraelsríkis. Þær taka meðal annars þátt í þróun vopna og tækni í hernaðarlegum tilgangi sem og þróun á hernaðaraðgerðum og -kenningum. Þar að auki taka akademískar stofnanir þátt í hvítþvotti og réttlætingu á stríðsglæpum stjórnvalda, kúgun á gagnrýnendum á Ísraelsríki, skerðingu á tjáningarfrelsi nemenda og kerfisbundinni mismunun í garð palestínskra nemenda. Það er enginn haldbær munur á árás Rússlands á Úkraínu og árás Ísraelsríkis á Gaza, annar en sá að hið síðarnefnda er stutt af Vestrænum ríkjum, þrátt fyrir að falla undir skilgreiningu á þjóðarmorði, sem eitt og sér ætti að vera næg ástæða fyrir Háskóla Íslands að bregðast við. Það er krafa okkar að Háskóli Íslands taki yfirvegaða og afgerandi afstöðu með palestínsku þjóðinni, líkt og hann gerði með úkraínsku þjóðinni. Sé það ekki gert eru siðferðileg heilindi Háskólans engin. Við krefjumst þess að Háskóli Íslands beiti sér fyrir friði á Gaza og taki skýra afstöðu gegn þjóðarmorði og stríðsglæpum. Ef stjórn Háskóla Íslands er ekki fær um að skilja nauðsyn þess að taka ofangreinda afstöðu, er það skylda okkar sem starfsfólks og stúdenta að gera allt sem í okkar valdi stendur til að koma þeim í skilning um það. Höfundar að grein eru, fyrir hönd Háskólafólks fyrir Palestínu. Auður Magndís Auðardóttir, lektor við Deild menntunar og margbreytileika Elí Hörpu Önundarbur, meistaranemi í tómstunda- og félagsmálafræði Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir, doktorsnemi og aðjunkt við deild menntunar og margbreytileika Íris Ellenberger, dósent við Deild faggreinakennslu Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir, doktorsnemi í Heimspeki Sema Erla Serdaroglu, aðjúnkt í tómstunda- og félagsmálafræði
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar